Breuis et pia Psalterij Dauidici, et canticorum ecclesiasticorum, & canonis missae explanatio, ex doctoribus ecclesiasticis. Nunc primum emissa in lucem per D. Ioannem a Pastura monasterij Gemblacensis priorem, ordinis S. Benedicti

471쪽

Pro muro erat a dextris & sinistris. Et excussit pharaone& virtutε eiusJ .i. exercitu eius fili mari rubrol bipersequebatur populudet ex nimia obstinatione cotradcu. Qui traduxitJ o .annis spopuIu suumJab AEgypti, liberatu spcrdcfertuJ in multis mirabilibus

circa eu ostensis. Qui pcussit reges magnos: Et occidit reges fortesJ.svoletes resistere siliis Israel. Et sp cificas de istis regibus subiugii: Seo rege AmorrheOru Et Og regem Basan .Et dedit terra coruJ.Lregia infli reditatri& specificas,cui dedit subdit: Haereditate frael seruo suo: Quia in humilitate nostraJ.i.in deiectione nostridia humiliaremur graui seruitute AEgyptii memor fuit nostriJpnuam silanos liberado. demitJ.i.taris pcio liberauit nos ab inimicis nostrisd.s. Egyptiis. Sic &christianos redemit Chriae sangui- NelpriO.Deinde ponitur inuitatio ad laude dei ex be sneficio collato generaliteroi homini seuoi uiueti vita sensibili,cu dicis: Qui dat escaJ.i. oia necessaria ad svitet sustentatione omni carniJ.i.oi homini seu aiali: ivel Qui dat esca om .car.J.i.omni generi holm,corpo trale, qua corp'pascitur:spuale, quaaia vivit c nutri- ttur.Deinde ad exhortatione sua redies,ptalmu coclu- 'dit,d: Cofitemini deo caeli.JNoo alius sit deus caeli, i& alius deus terrae,vel aliarsi crcaturarii, sed Ra in cae- iIo magis relucet potetia sapietia,& bonitas dei,& ibi iesarh videtur a beatis. Cofitemini dnodnorud& ideo scdfitemini qm in aeternuJest mia eius.JMIamdni in iter caetera maximὲ comedat, &saepius nobis inculcat, i quia maxim hest nobis necessaria,& continu4 ad me imoriam reducenda. PSAL. CXXXVI. t In hoc istam ossa mistasecudusensum literave in persona IM- tdaeoru in captiuitate Bablonica extilentiu lamentatur. spiri- rualiter vero prosheta in persona iustorum pro incolatu huiu4 lmistriae ex dilatione caelimspatriae lumentantium. icit: i

SVpex dum inaBabylonisJ . i. sup delectabilia hui i

naudi, quae more fluminu fluui&refluut illic se- ldimusJno erecti persuperbia, sed humiliati, at' i' te; detes psente miseria in qua sumus,& futura gloria

472쪽

IN LIB. PsALMORVM. 227 aqua distamus s& fleuimusJfletu contritionis in pctis inprijs: fletu copassionis p peccatis & miserijs alioru: fletu deuotiois,p beneflchs exhibitis & δ pmijs obti-raedis dii recordaremur Syon J.i .caelestis Hierusale ciuitatis aeternet, quet est vera terra nostret inmissidis,ubi vide deus. Et fletes sum'. In salicibusJ.i. inter malos holes & infructuosos & difficiles ad trahedu ad bonii, qui sunt fili medio eius JBabyloniae .l. in plenitudine cofusionis:ubi suspedimusJ .i .subtraxini'forgana nostraJ.i.scripturas divinas & inmissa dei: vel sic: In saliis cibusJ. i.a salicibus.i. ipsis mundanishoibus,vanis &sterilibus. Salices enim ligna sunt infructuosa,sic sunt holes cupidi,steriles in bono opere, existetib' in me dio eiusJ.Lmudissu*.org.no.J.i.subtraximus laudes& catica. Ab his enitan si ab indignis ,catica diuina Scscrip turas avertimus. Quaret Quia illicJ .i. in Babylonia.i.in vanitate mii di sinterrogauersu nosJ tent res & deridetessu captiuos duxerut noSJ.f. mali,quo ruexeptis & verbis captiuatur boni in peccatu fuerbacationuJ.i.rationes fidei & visessionis nostrae. Sic enI quaerut malia bonis. Quid valet vestrii ieiuniit ' Quid vestra monasteria Vbi purgatoriu'in derisione bono Tu. Et qui abduxerut nosJ .i. adeo & cosortio bonorirum separaueriit:vel abdux.Jad istas miserias in Qbus sumus quadiuvivimus in hoc mudo, supple interro-.sauerat verba cationii dicetes hymnii catarate nobis de calicis SyoJ.i. reddite nobis ratione aduetus Cliri sti,& de fide vestra, ac depceptis Christi, in quibus est vobis delectatio & tata exultatio.Illi ita dicit l,sed nos respodemus eis dicedo. ΓQuomodo catabim'canticudniJexistetes in terra aliena'J.i. inter eos qui dolosὸ exigui qd no capi ut, sed deridet & mordaciter reprehendiit.Sed vide qmodo verseris inter illos, 5 popule dei,ne times talib'displicere, affectes amicitias eorui& scipiat te delectari Babyloia,& obliviscaris Hierusale. Hoc ergo times dic cuwpheta, a passus Iterrogato- ςsqsi iter eos periclitas alum erexit ad recordation.

473쪽

Syon I: Si oblitus fuero tuiJinter mala affligentia diopprobria malorii o HierusaleJc testis ut illis place- ,

re velim obliuioni deturJhoc est n5 accepte , vel remunerati De careat.Deus eni obliuisci dicitur cu nobis n5 subuenit dextera meaJ.i. viri' & operatio mea e ficax per dextera significata. Dextera eni manu fieri dieitur,quicqd virtuos ἡ & laudabiliter fit: vel obli .dex. me.J .i.Vita aeterna, quae est dextera nostra. In dextera enim ponedi sun t iusti, sicut sinistra est vita teporalis. Et Adhaereat lingua mea faucibus meisJ.i. obmutes ca& mutus fia 1 laude dei si no meminero tuiJ. i.sin5 iugiter memoria mea versetur in corde meo .EtsSi noproposuero Hierusale in principio laetitiae meae,Jq.d: O Hierusale si no est mihi de tepcipua lettitia bideo perstuemur,ubi securi erimus, supple obliuioni detur dextera mea. Cosequenter propheta couersus ad diam orat,vi hostes ecclesiae puniat, G: Memor estoditeJut punias in futuro iudicio filioru EdomJ qinterptatur terrenus &sanguineusJ .i.hoim qui nostru effundunt sanguine,& nos in appetitu terrenoru inducere Volsit& libera nos ab eis in dieJ. s. sequestrationis HierusaleJ.i. quado separa butur mali ut punians a bonis: vel

sin die Hie.J.i .in die iudicij, quado apparebit claritas fideliu . QuiJfilij Edom dic utJ psequedo de ipsa Hierusale. s. ecclesia exinanite,exinaniteJ i. euacuate,eua

citate usq; ad fundamentu in eaJ.i. funditus euacuateoem religione & sanctimonia de ecclesia. Illi qdem ita dictit,sed fFilia BabylonisJ. i. cosusonis miseraJes in ipsa exultatio e de rebus mudanis,de gaudio malom. Ciuitas maloria Babylo dicit,&filia Babylonis,quomodo ecolesia dicitur Syon & filia Syon. Na propterpretiatione dicitur mater, sedarpter successione & imi ratione dicitur filia. Et beatusJest et retribuet tibi r tributione quare tribuisti nobis J. i. poena tibi debitam pro malis quae fecisti nostis. Et BeatusJest qui tenebitJciues tuos dii sunt paruuli ne ulterius crestant. i. nascentes malas cupiditates & allidet paruulos suosqu.adhuc debiles mot' reprimet, ne ut viri fortes cres

474쪽

i eant ad petraJ Christu ut oIno eoru cupiditates dum

tenerae sunt euellas ne inueteratae Vincant omnem medendi artem. PSALMUS CXXXVII. In hoc salmo propheta in persona ecclesiae uel faesis uiae, primo propter beneficia sibi a deo praestitis,ponit laudis forma, er exemplum , consequenter exprimitsuum de laude dei dilata da, desderium ste incipiens:

tiaru actiois in collatis beneficijs sin toto cor ade meoJ.Lintegro non diuis .i. ex toto affectu cordis mei, ut nulla pars occupata,in hui' faeculi amisbitione relinquatur fqinaudiiti verba oris meid interioris. scordis .i. oratione interioris hois. Ideo ua sic

exaudisti Inco spectu angelorii psalla tibiJcos derado

tua Sceorii praesentia,&qualiter oportet in cospectui diuinitatis & angelorii esse & orare adorabo ad tem: plu sanctili tuuJ.s .ad illud temptu angelicia,ubi angelit sunt,in abus de tanti in teplo habitat,ego mete & deini siderio in caelestibus habitado,&ad societatem angei lorisi,adoratione tendedo.i .adorabo Ap aeternis ut sim. angeloria socius f&cofitebor nomini tuoJ.1. laudabol te a tuis beneficijs. Et subdit causa. SuperJ.i.de mias tuaJqua peccatore respicis,& vocas ac peccata donas

. s& veritate tuaJ qua a missa reddis & remuneras qm . magnificastiJ per haec utraq3 super omneJ.i. ubiq; &i in Oibus getibus Γnome sanctu tuuJoes eni haec audi i tes de te,magnificant te mome tuu laudibus extollenis1 do:vel qm mag. n. tuuJ.LChristu super omne no- i. menJcaelestiu,terrestriu& inferorii. Et quia sic fecisti, . ergo in quacu*diri .i,in quocum teporesinuocaueroi teJ p mea necessitate sexaudi meJqa ia no terrena peis . to,sed aeterna,& beneficiu ia praestitit,pbet mihi coii-

, dentia obtinendi futuru,ideo subdis: fmultiplicabis31 .i .multiplica in ala mea virtuted vivitia euit & per . qua Virtute,cotraola mala ingruεtia resistere possim.

475쪽

raediculurisia se bene regere noriit ,& carne subdunt spiritui,& hi soli deii meritori h laudant: qa no est speciosa laus in o. peccatoris. Et debet coiiteri cuno habeat locu excusandi quia audierutota verba oris tuiJper I dicatione discipuloru & aliorii, p quos eloquia

dei quae prius in una gente Iudaeoru abicodita erat,ia in ol terra & ubim delata & manifestata sunt,& ad oessetes ac rege S peruenersat. Cotileantur in a reges, Et catentJexultado,ipsi reges in vqsdnijambulates,quet sunt inia & veritas. Ambulenti nil in vijsdni,& calet

hocsqin magna est gloria diliJ solius no regu . Gloria

enim regu trasitoria,sed gloria dni aeterna. Despiciar illa quae breuis & trastoria est,iaudetur& ametur ea quae permanes est. Et vere magna est gloria dni. finii

excelsusJest dnsJsecudu se &J tamen humiliaJ.i. humiles frespici oculo miae. s. eos acceptado & iuuados& altaJ.i .superbos a ldge cognoscitJut deprimat. Al5ge dici des stipbos cognoscere, Mia 5 appropiquae illis p gratia Ad p potetia, qs tame placte videt, q Oia videt. Si ergo vis ut de'te respiciat & tibi apippique humilia te. Sed sorte si humiliaris,tribular is p sup bos noli timere, sed couersus ad dnm desi dic qd sequitur: I Si ambulauero in medio tribulatioisJquem pinstat,

salte adiabolo. i.cucotuerit me in tribulatio es & an gustias incidere vivificabis meJdado mihi virtutεpatientiet et pseuerati et fel sup ira inimicoru meoru exte- distiJ.i .extudes manu tuaJium eoru p potestate tua c5pescendo et saluu me fecitJ.i .faciet dextera tuaJ. i. fauor tuae plectionis et gratiae, ut no superer in tribu- Iatione:velfdext. tuaJ in aeterna elicitate quae saluat sternaliter .Dextera enim dei dicitur scelicitas et terna,

sed sin istra stelicitas tep orati s .E t q uasi sis diceret,quare te no vindicas,respondet ego no retribuo, sed Dns retribuet ap meJ.Lpoena et vindicta meis persecutoribus et aduersarhs secudu merita eoru. Et iteru coue

tens sermone ad deu dicit, o dne mia tuaJest in sicu-IuJ.i. in aeternu no ad lepus, et ideo nolo die hoIs qui

cst temporalis,sed aeternu .E t ergo o Ge Dpa manua

476쪽

tuaru Jq nos sum', sue in eo O holes a te in natura creati liue in eo mi ustificati,& a te in bonis operib recreatisne det picias)sed paterna charitate custodias, & ad

gloria perducas aeternam. PSAL. CXXXVIII. Iste psalmus profundatatesermonu plenus est.Nain hoc aiano propheta assurgit ad c UEone diuinae laudis ex eo sederatiaene diuinae eminentiae cosidera .squod diuina notitia ola intime in clarifine cognos it Orsua dιuina natura ubiq; praesens existit. c . sequeter etia assurgit ad dei reueretia ei sanctoruer ad detestationem Oim iniquorum. Ait ergo propheta prius in re ona capitis, ad patrem secundu quod homo sequentis:

&J sic. fcognouisti med .i. ab alijs cognosci me

fecisti. Probat' est en I in operibus,notus in mi-xaculis.Probat'est in passione,not' in resurrectioe, tu cognouisti Jp appro batione.i. voluisti sessionemea' in sepulchro 4.humilitate mea in passione s& resurrectione meaJde tumulo .i. glorificatione i resurrectioe: sia secundu volutate tua tactu est. Vel est vox inebro

xii Christi a sedet colitetes peta sua,& surgutiustificati

gratia dei.Dicit ergo vir iustus OsDne ipba. me & co. meJa. cognosci me secisti stu cog .f. me.J.i. O in tribulatione patietia habeo & pcta cognosco ac coiiteor &xesur.meaJ per gratia iustificatus surgo a morte Scerigor in spem aeternae vitae. intellexisti cogitationes measJ interiores delong .i.diu antes cogitarem abiterno seinita mea J.i. occultu affectu men f& funic Iu meuJ .i. iudiciu & discretione qua ego habui inter bonii & malu investigastiJ. i. placte nosti. ΓEt osis vias measJ.i.operationes & actus spraevidist prius u fieret& antesi essem in rerii natura. E t qaJ talis Sc tantus es

sno est sermo in lingua meaJ supple sufficies ad explicadu celsitudine tuet capietia, ideo adhuc subdis: Eccedne tu cognouisti ola nouissima & antiquaJ i. oiaque eriit& quae fueriit qualiacum sint alijs latentia tu in masti meJprincipaliter:qa causis fecitdgno agiit nisi in virtute primet f& posuisti sup me manu tuaJ coseruassi

me in esse. inibus consideratis o dite LMirabilis facta

477쪽

est scietia tua ex meJ. i. mirabilior est sci&ia tua quam ego possim cogitare, quia no positim scire tua secreta scolariata estJ& inualuit irascendedo, cu ipsam inuestigo f& no potero ad eaJ attingere ex me & per mea in uestigatione ad ea coprehendenda. Deinde ostendit Psalmista latitudine diuinae psentiae quae se ex tedit ad

oem locu . Quo ibo aspii tuoJ.i. a teipso: qa spirit' est deus f& quo a facie tua). i. a praesentia tua fugia J q. de hoc impossibile est,qd probat,d: Si ascedero in coelutu illic es Jper refulgentia tuae glorice si descendero in infernu adesJper e ercitu tuae iustitiae. Nulla altitudo te altiorinultu piundu te insundius. Occidens & ories tua cotinetur manu. Et certὶ fugere no possium, qa etia

Si sumpsero pennas meas diluculo & habitauero in extremis marisJ. i. Si habere penas 'bus citissim ε velat cissimὸ possem volare ante clara die,& sic peruenire ad extrema maris. Jatenim illucJ si volare manus tua deducet meJ.i. potetia tua ,sine qua nulla creatura potest aliquod opus facere f& tenebit me dextera tua'. i. eade poten tia tua coseruabi t me in esse, aliter decidere in nihilii,& sic no possem ei fi gere potentia tua. Et cuvidere et, euadere no possem fugiendo,cogitaui si euadere possem latedo. Et dixiJapud me collaredo forsitan tenebrae coculcabui me J. i. abscodet f& sic noxJerit filium inatio mea in delicijs meisJ.i .cosolatio mea qa liberἡ & audacter fruar o ibus delichs in illis tenebris. Et ostendens o nihil valuit cogitatio eius, baeo nox ita nota sit deo, sicut & dies, d: finia tenebraeno obscura butura teJ qa nihil in eis existes latet te &nox sicut dies illuminabituri . i. ita clarὶ patet co spe ctui tuo,sicut & lux sicut tenebret ei' ita & lumine eiu.i. eo de modo patent ipsi deo,ea quet fi ut in utrol. Et maequὲ videatur res in tenebris S deo,sicut & in luce patet. Quia tuJd ne possedisti renes meos J.i. interiores affectioes in potestate tua habes. Et suscepisti mededucendo me tana lusi fde utero matris meaeJ in quotanu in tenebris lateba,in Vita me c5seruado. Et quiadne latae sapisitiae& potentiae es si, te fugere vel laterc

478쪽

tio possum, ideo Cofitebor tibiJ. i. laudabo te.Et meis ritosqa terribiliter magnificat' esJ puta, sia infinit' esin potentia dc virtute,et eo ipso terribilis. Nec solii tu mirabiliter magnificatus es, sed etia finirabiliaJ sunt opera tua.JMirabilia sunt opa creati Ois, ua de nihilo. Mirabilia opera recreatio is, ila de pprio sanguine. Mirabilia opera iustificatio is, quia sine merito. Mirabilia sunt opera miraculoru tuoru,quia modo insolito. Mirabilia opera glorificationis, a plena inessabili gaudio & ala meaJ fide p te illuminata cognoscet nimisJ. i. conabitur quatia poterit ad cognoscedu opera tua, & maximε beneficia mihi facta inter quae est forismatio mei, ideo subditur: No est occultatu os meu Ite.JEt intelligit hic os ossis,qd latet in carne, ideo sequitur qd fecisti in occultoJ q.d: Quomodo esset tibi occultu qui fecisti illud intra carne,ubi occulta alijs, sed no tibi ' f& substatia mea in inserioribus terra . substatia corporis mei no latebat te , csi adhuc esset in

materia: unde facta est quae materia pro maiori parte est terra,quae est inferius elemetii. Sequitur vox Chriasti imperfectu meu J.i. implactos meos: qaetia vacillates respicis,ut Petru ne pereat viderunt oculi tuiJ.Lmiae dc pietatis,i nfundedo radios gratiae tuae f& in libro tuoJ.i. in meque dedisti forma iustitit ho ibus oes scribenturi. i.instruetur,n5modd perfecti,sed imperfecti. No ergo desperet diesJ. i.apostoli formabuturi in me,a quo perfectione grati et suscipiet, dc meo notari butur nose.Na quasi dies formauit dias quado sanctos apostolos elegit , quado eos luce fidei illuminauit Mnemo in eisJformabis in esse gratiae, nec ab eis nota-bi ut a Petro petrini, sed a Chro diculur fideles Christi: vel in libro tuoJ.i. in diuina memoria oes scribeturJoes. s. illi qs oculi tui viderut etc.sed tamen ΓMihi autJ.i. me nimis J.i .valde & excelleter honorificati suntJ.i. honorabiles facti sunt, licet alijs despicabiles videatur amici tui J o deus J. Lapostoli&sancti qbus autor caeli & terrae dignatus est dicere. Ia no dica vos seruos,sed amicos meos. Masnus honor, magna glo-

479쪽

ria est esse amicos dei. Et nimisJsup oem prIcipatu c5sorta 'est pricipae eoru J. i. firmiter stabili thua primo duces & pastores ecclesiet facti sunt,& ex isto pricipatu

ad honore et ternu trasieriit.Sed hi tales licet sint magni,n5 sunt tame pauci: unde seqtur, Dinumerabo eoqqs in fide genuerutilli,quoru principat'est cofortatus &J ipsi sup arena multiplicabuturJ i. S i velle eos numerare no possem, sicut nec maris arena: quia soli deo cognitus est numerus electorii in supna Delicitate lo- cadus. Hoc aut fecit mortalitas & resurrectio Christi:

pore vitae psentis sum tecuJoccult'ad dextera tua donec ab Oibus videar in iudicio . Et sicut honorabiles sunt amici tui de',ita inimici detestabiles,& ideo ssila. quadosocciderisJὁ de' pct5resJobstinatos,qs occides morte gehenq,quq est mors secuda.Tisic. s.dicas viis ri sanguinuJ. Laoditis fratres. Qui en I o. Dchomicida est desinate a meJ.Cne vobiscit occidar a deo. Ae si dicereti Cri tu danabis reprobos in iudicio tuo,tuc separabutur boni , malis. Quib' etia malis,eausa & origo danatioisdem 5stra ξ,cu subiugitur: Quia dicitis incogitationeJ.Lvestra. Dicitis in 'aduersius electos faccipiat in vanitateJ& frustra ciuitates suas ' .i. coueticuisla.Istet ciuitates sunt inom societates,q d u per diuersa loca sanctet&unanimiter uiuiit,ciuitate sospotetis dei sunt. Quos solet mudi amatores mete despicere , quia eos videt tεpora lia q ipsi diligisit) no amare. Et du illos cospici ut simul habitare, sola caelestia cocupiscere

in vanitate accepisse ciuitates suas . i. frustra socialem ducere vitae lectos, reprobi putat. Et Quia eortanata,

sancta ecclesia odit & repliedit, rectὶ subiugitur: DNone et oderiit te d ne odera'Jq,d: Sic, ila eoru vitiu est o-diedii bonis holb',sicut est odiosum deo f&Jn5ne sustinimicos tuosJqs videba plerire lege tuastabescebati .i. enecabarint tetdio,&afficiebar dolore ratus csitra eos ex relo luet iustitiae. Persecto odio odera illosJdiliges qd facti erat secudii natura, sed odies qd faciebae T. iiii sitate, hoc est pςrsecto odio odisse,ut nec a pira

480쪽

IN LIB. PSALMORVM. 23 Ivitia ,hoies oderis, ne 'pter hores vitia diligas .Et ex

indesinimici facti sunt mihi Jodio iniq psequetes me, inpler iustitia. Et qa timeo ne qd lateat despicabile tibi in me: ideo Proba meJὁ deus J.i .examina &nito

cor mes J. i. fac me scire ea q latet in corde meo finierroga meJ i. fac me inarere & distulere costientia mea, s& cognosceJ. i. fac me cogri oscere Osemitas measJ.i. cogitati oes & desideria mea quo tediit. Et videJ. i. fac me videre si via iniquitatis in me estJ . i. aliqua latens culpa in mea volutate vel actione , Ut per vera poenitentia purger ab ipsa, &deduc me in via aeter naJ.i .in via iustitiae quae ducit ad vita Sc beatitudines ternam, ad quam nullus potest peruenire nisi fueridi totaliter peccato liber. PSALMVs CXXXIX. In hoe armo propheta In persona ecclesiae uel fidelis , d,m

deprecatur ut a tetationibus eruexationibus iniquor illibere- tu dicens infuturo iudicio uindictumsuper eos uenturam, qui modo pauperes persequuntur.

visibili. LῬximo,sed etia inuisibili. s. diabolo,qdicis homo in figura: unde in euagelio: Inimis homo superse. zizania faviro iniqJalijs.chola vel diabolo eripe meJne mihi noceat. Diabol'etia dicit vir: ua virilis & fortis est ad nocedit. Deinde qualiter malipsequiitur exeatiir. Im pugnat ent bonos tripliciter.s corde lingua & manu. Et de corde pmittit,d: DQui .s. mali & iniqui scogitaueriit iniqtates in cordeJetsi inlabijs quadoq; bona pledat. Eth qc inimicitia occulta, periculosior est qaperta,quia nulla pestis efficacior ad nocedit u familiaris inimis. Et hi tales tota dieJ. i. toto tepore sine intermissisie costitueba machinando& firmiter statuedo pii aqverboru aut verberia,quibus alios impugnaret. Deinde subdit de persecutio e ali nisgua,d: fAcueriit lingua suaJpparando ad blandΦlo. quendum ut deciperent, vel ad pungendum ulla d reissicut serpentes J qui bladiuntiir lingua vi mota ant suenenii aspidum J quod est insanabile. i. sugge

stiones prauariest vel latet Γsub Iabijs eorum .i. sub