장음표시 사용
331쪽
tium hoc additamentum, quin potius tali auxilio praeclaram Scevolae sententiam magis obscurari qua ccclari contendo. Saluo enim contra interpretes ex verbis videri potius fideicommissum deberi, quam ex mente, cum de prohibitione alienationis in gratiam fideicommissariorum ibi agatur, quo casu fide, commissum iniungi clarissimum est, i. filiussam . . Diui.de legat.1.l.peto. .fratre.de legat.2.cum multisnmilibus. At vero , cur de fideicommisso nihil pro-Poni respondit Scevola r Nempe, quia fideicommisiaturi esse noluit testator, clari praxcperi , ut inuicem sibi re cauerent. Ait enim,deque ea re inuicem bi Merent, quibus verbis notissimos terminos, & n xuram fideicommissi egressus est, cui nec acquiescem voluit, sed alio vinculo heredes adstringere. Itam debebuntur successoribus pr dia alienari prohibita, non iam ex fideicommisso,sed ex stipulatione. Separa da est igitur stipulatio a fideicom- . - misso,quod & facit idem Scevo-
332쪽
rum, liber tertius. O N minorem esse virtutem iudico, auditores , semct inchoata pertexere, quam noua mdliri & incipere.No enim,ut quidam veterum dicebat,illud perfectum dici potest, cui aliquid addendum superest. Quod si perfecti cura&studium in nobis esse debeat, si vera
virtus in eo potissimum cosistat,ad finem ut ad perfectum opus adspirare debemus.Quo cum nos ratio impellat,& communis omnium magister sensus,tum vero auctoritas Academiae,& iurisiurandi in ea pra stiti religio,quo adiguntur Prosesibres inchoatas iuris partes absolvere,atque ut statuti verso utar,debito fine prosequi. Quae cuncta etsi deessent, mihique liberum esset, aliam interpretandi prouinciam adsumere,aut susceptum semel commentarium varietate condire,vbertas tamen & fertilitas fideicommistarii, meam fidem ad eius confectionem, ac veluti profligationem , inuitaret. Idque faciam, maxime vobis adiuuantibus, & conatus nostros fauore ac benignitate vestra prouehentibus. Et vine vos per longa exorsa morer,rem ipsam statim attingam, i veteris
333쪽
culturae nostrae ac laboris confinia paulo altius,idque breuissimὸ repetiero. Fideicommissorum ius aut vetus est, aut novum,aut nouissimi m. De antiquo illorum iure certis capitibus dixi. De media autem, &nouissima eorum Iuris prudentia non pauca institui capita. Atque in summa, sex diuisionibus fideicommissorum operose propositis , in explicanda ultima cum versiter , iustam nostram operam interpolauit ferias Academiae praeco denuntians , sequuta lecti
num ordinariarum interruptione, quae tamen earum
non tam filum abscidit, quam sustinuit. Nunc enim operam nostram repetere institui, & dilata colunge . re,tantaque alacritate ad finem ferri, ut nisi quid transuersarii incidat,intra paucissimos dies,luculentis, imum hunc tractatum ad umbilicum perducere pollicear.
De clausti codicisiarceius cras ct formulis.
C A P. I. FIvεico MMiss A etsi in testam elis seri possint, quinimo & directe relicta, ut data,verti potuerint vi clausulae fideicommissariae in precaria, l. codicillis. β. qui Semproniam. D. dc usu & usust. legato. ubi in ima parte testamenti haec clausula dicitur adiecta: omnem uoluntatcm incum seri heredum
meorum committo, maxime tamen in codicillis , M ab intestato valcnt. Saepe enim testamenta in codicillos conuertuntur. Itaque Imp.ex testameto agere, &ad
fideicomissum migrare seu adspirare opposuit, i. vlt. C. de cod. Quo sensu ait Iurec. in causam fideicommissi & codicillorii,vim prioris testam eii covcrsam, L quς rebatur.D.de mil.test. Quod quidem contingit
334쪽
potestate clausularu adiectaru,quibus petit,aut peteie videtur testator ab intestato, ut quasi codicillis valeat quod reliquit. Interpretes clausulam codicillare appellant, in qua codicillorum mentio fit, quorum quaquam mentio non fiat, vi tamen & potestate eo referri possit,idem effectus ei tribuatur. De hac crgo clausula,cuius utilitas inges,bis capitibus videamus, ut de causis eius,formulis,diuisione, essectu,impote-tia eiq; adfini clausula,omm meliore modo, breuiter in
ad fortuitos casus,quibus destitui potest testametum aut infirmari, siue iure ciuili,sue praetorio. Iure ciuili, si non iure factu, si nullu, si ruptu est. Iure praetorio,
si praeteritus emacipatus petit Don.poss.contra tab .l. 1.D.de bon.poss.cotra tab. Hodie causa praeteritionis etia in emacipato addi debet, alias no iure praetorio, sed ipso iure infirmatur testametu, ut notat Accurcin auth.de hered. & Falcid. g. exheredatos. Versn luit. His omnibus casibus succurrit clausula codiciularis, quae varie tamen concipi solet. Vel enim testator vult,pro codicillis situm testamentum valere,i.si
codicillorum, l. s. D. de milit.testam. l.vit.in princ. delegat.2.vel quasi codicillos,l. i. D. de iure codicit.vel instar codicillorum,l illud β. i. D.eodem. Hodie fere ita enuntiatur, si non ualet iure te tamenti, ualcat iure coaedicillorum. Accurs. d.l vltim.C. de codicit. verbo v lere. Potest & ita concipi, ualeat iure test monti σco. dicillorum,ouo casu copula in disiunctiva resoluitur, Bart.in l.naitio. D. de usust. legat. Sunt & aliae for- mulae, in quibus licet nulla sit codicillorum mentio, eiusdem tamen sunt potestatis. Quatuor obseruaui
335쪽
integras ut ab i psis testatoribus prolatae sunt,quarum
reddi possunt,quomodocumque licebit, ut iudicari posisit, illam formulam accedere ad vulgarem clausulam, omni meliore modo,de qua postea dicemus. Hac tamen simplicitate veterum Iureconsultorum non contenti interpretes nostri, illorum inuentis adiiciendum crediderunt,& tenorem clausulae reformarunt. Non
enim satis este putauerunt, si verbo pr sentis temporis enuntiaretur, sed etiam in futurum quibusdam casibus addendum hoc pacto censuerunt, si non ualet, uel ualebit. Qua formula tum demum opus esset,qu do testamentum ab initio valuit, sed ex post facto vel ruptum est natiuitate postumi, vel subuersum per querelam inofficiosi.Nam statim valet, ex post facto rumpitur aut euertitur, postumi quoque. Instit. de exhered. lib.l.Papin.I. vlt. D. de inoff. Ego hac cau tione & inutili adiectione opus esse non existimo,
cum ex mente pronuntiantis,praesens tempus futurualiquando concipiat,t .si seruitus.de seruit.vrb. praed. l. . D.de pet.hered.l.si stipulatus.76. . r. D. leverb.
prodit,positum:aut vice versa futurum prςsens,l.vesebum oportebit. D.de verbor. sign.&futurum praetoritum,l.verbum erit. D.cod. Denique tam manifesta Dequensque est heterosis apud Iureconsultos, ut ex pla numerum superent. QuidZ illa verba non ualet,none sic resolui debent i non positualere e Ytqui verbum, potes quis dubitat,extensuum esse, & ad futi rum reserriὶl. si quis. si .de leg. r. notant DD. in l. qui
336쪽
Romae. β.duo fratres. D. de verb.obligat. Aduertisse vero interpretes oportuit,de fidei commissis hic agi, in quibus voluntas,non verba dominantur,& quam attendere in eiusmodi mutationibus debeamus, d.l. Verbum erit.Ex veteribus quidem vellus Iacobus insultima auth.ex causa.C.de lib.praeter. quamuis adie .ctionem probet, non negat tamen quin dc sine ea valeat iure codicillorum, quod & rationibus Accu H,& auctoritate Odofredi firmat.
An verum sit, clausularum codicisiarium alias expressas, alias tacitas esse. CAP. G. AT V ε κ o , si quotuplex sit haec clausula quaeratur, respondebunt interpretes non tantum expressam, sed tacitam esse. Tacita autem ex illorum
sententia est, quae semper inest , etiam non adiecta exemplo pacti & stipulationis,l. iuris gentium. .
quinimo. D.de paci . l.vn.in princ.C.de rei uxor.ach. Nos vero tacitam nullam clausulam cste existim
mus, quae quia facti est non praesumitur , nisi de ea constet. Itaque ait Iurccons codicillos no fucici,nsi Meexpressem nt,l.coheredi. .cum filiae.infi. D. de vulg.& Imper ji non ab intcstato quoque succedentes rogati promboitur l.ex testamento. C. de fideicom. item,cum non
fui stet adiectum,ut pro codicillis scriptum ualereta. si iure. C.de testam .man.& plenus Theod. nisi si id ille comis: plexus fit, ut uim etiam codicillorum scriptura debeat obtianere, i. vltim. C. de codic. Idque ab iis scribebatur, cum frequens esset clausulae codicillaris usus, i. s. D. de milit.testam. Quapropter ex interpretibus nostrii. ' X 3
337쪽
Curtius in l. precibus.C.de impub. male credidit, noadiectam debere pro adiecta intelligi,cum vulgo,inquit,adiici soleat, ne notari j oscitantia ultimis iudiciis praeiudicium adferat.Quae sententia merito a Vise glio damnata est,in β. masculo. Instit. de pup. subst. mihi verb iratis legibus, quas ante produxi, scripta esse videtur. Denique tantum abest ex Curiij sententia,semper intelligedam clausulam,ut ne quidem
per compendium,& illam vulgarem notariorum n tam ,er ceteris, induci possit. Agimus enim de volu tate testatoris,non consuetudine notari j tuenda, c
rantq; perniciose quibus aliter videtur.Quod si ali de probari possit, testatorem clausulam enunciasse,
nota illa in litteras orationem clausulae conficientes merito vertenda erit, suaque vis clausulae tribuenda. Sin vero non aliter appareat, quam ex fracta & d curtata notarii scriptura , pro expressa non haberi verius est,quia non exprimit mentem & conceptum testatoris,arg.l.si is qui. D. detestam .l. fideicommis. sa.q. I.de leg. 3. Sicque puto Crauetae responsum 3 .
in fi.capiendum, qui Calcanei exeplo, notae illi nihil
in praeiudicium Voluntatis tribuendum putat. Modestiores sane Curtio ceteri interpretes, tres tantum casus receperunt, quibus inesset clausula etiam non adscripta,quos postea examinabimus. Non abnuerim tamen quaeuam clausulae vice iungi,& vim eius retinere,cuius generis duo exempla obseruaui. Primum est,in iureiurando, l. cum pater. g. filius matrem. delegat. 2. Enixae enim voluntatis preces ad omnem successionis speciem porrectae videntur. Qua ratione& nostri recipiunt iusiurandum esse clausulae derogatoriae vice,Bald.l.sancimus.C.de testamen .Guido PH
338쪽
Pap.decisio.I28. Item, loco clausulae sunt ipsi codici, li,in quibus quae directo relicta sunt,uertuntur in fideicommissium etiam sine clausula,l. Scevola. D. ad Trebell. dum tamen se codicillos facere, non testa- metum, testator existimet, i. illud. . i. D.de iure cod. Adderet Accursus tertiam visionem,quae tamcn potius utilis ac intellecti fideicommissi exemplum est, puta, cum ratione Personae nunquam valere potuit
directa pupillaris substitutio , facta in testamento.
Quod euenit,cum ab extraneo , cum a patre puberi Vel emancipato, cum a matre impuberi fit. Nam quin fideicommisium contineat, etiam sine clausulae expressione,no dubitauit idem in l. verbis ciuilibus. ibique Bart.& melior interpretum pars. D . de vulg. idque pro eximio notauit Matesi. sing. I o.Quae sentetia quamuis a quibusdam in dubium vocetur,qu rum rationes Alexand.refert in d. l. verbis ciuilibus. num. H. Uerissima tamen & aequissima est, hodieque potissimum admittenda, quo tempore rigor verborum,siue in institutionibus,sue in substitutionibus, non ut olim seruatura .quonia indignum.C. de test ment.Neque nocet β.vltanst.de pupil.quo loco non cauetur diserte , fideicommissum expressem csse debeat, an vero utile intelligatur. Quin vero utile interpretemur ac testamentarium, non ab intestato relictum, nulla causa est, cum voluntas pcr ea verba
non dubia sit, nihilque in testamentis superfluum aut inutile esse debeat , sed ita omnia capienda sint, De frustra relictum videatur,t. si quando. Io 9. de legat.I. Melius est igitur,ut in h. .vit. verbum, obliget, pro, obligare uideatur, postum sit. Non obstat.etiam l. si frater.C.de fid.in cuius specie non dicitur, compen-
339쪽
dio vetborum tractum temporis habentium, ultra
pupillarem aetatem substitutionem factam fuisse,quae alioquin sufficerent ad fideicommissum colligedum, ut dixi. Itaque cum ait Imper. si uerbis 'cicom rasi aliqua parte testamenti confirmata est, illa quae diximus' verba non excludit, aut ad expressionem eorum testatores adstringit, cum certum sit sufficere, si vel ex verbis quibuscumque, vel aliis praesumptionibus Scconiecturis,mens relinquentis colligi possit. Dc me- te autem quis dubitauerit, cum si fine liberis decesserit, aut, quandocumque decesserit, concepta est substitutio3Misera enim diligentia, & anxium verborum studium, si illa in parte iuris, in fideicomissis superli bendum est. His igitur exemplis duobus prius adductis, nam tertium fideicommissi testamentarij utilis species magis est,clausulae instar quaedam este, eamq; supplere apparet , nec tamen tacitae clausulae casuseile recte dicemus. Non enim tam inest clausula, quam clausulae vice aliquid fungitur.
An merum sit, illis casibus clausulam codici si rem testamento inesse. CAP. II LTR ε s casus ut dixi,interpretes cominiscuntur, quibus clausula inesse volunt,nepe in testameto inter liberos,in testameto militari, ac tertio in eo testamento,quo propter liciti amoris ardorem, ut illi Ioquuntur,ad hac fictione peruenimus:quae tria falsa esse demostrabo. Nam ut summatim dica, fauet haec interpretii doctrina intestate potius qua testatς successioni contra Iureconsultorum more,iurisq; regulas.
340쪽
De testamento inter liberos rimus ita redidit Accursus in l. coheredi. .cum filiae. D. de vulg. contra legis , quam interpretabatur , verba & sententiam Ibi enim pater inter liberos testatur. Et tamen , Ut late dixi, ait Iureconsultus, codicillos non faciet, ni lihoc expressum est. Ceteri interpretes cam Accursiij notam probarunt,& tamquam certi iuris admiserui, licet a iure de iuris rationibus prorsus alienam. Cuius enim fauore intelligemus inesse ὶ An extranei Atqui cum fauent leges liberis , extraneum repellunt, l.vltim.C. m.erciscund. l. hac consultissima. .ex imperfecto.C.de test. im. An ip rum libetorii Atqui magis onerantur tali clausula. Quod enim ex testamento caperent dc iudicio patris, habebunt ab intestato , & quod recta via illis deferretur, capient per mediam restituentis personam. Praeterea testamentum inter liberos plura priuilegia, fauores ampliores continet,minoribusque solemnitatibus peragitur quam codicilli, in quibus quinque testium
numerus requiritur, l.vit.C. de cod. a qua obseruatione liber est ultimus parentum inter liberos stylus,l.vit. D.fam. erc.l. hac cosultissima. .ex imperfecto. cum duab. authen. seqq. C. de testam. Hanc igi cur interpretationem clausulae , quae liberis damnosa onerosaque est, non adiuuari dicemus voluntate patris, qui potius liberis voluit esse consultum. Voluntas autem sola in fideicommissis regnat. Sed fingamus , praeteritione aut natiuitate postumi, nullum ruptumve fuisse testamentum, an hoc in testamento clausula ineritὶ Nequaqua,nisi in damnum & nccem pran eriti,vel nati. Quibus cum leges faueant in eo,ut vel nullum faciant, vel rumpant testamentum , non