장음표시 사용
361쪽
auocauit & in eum contulit, qui volsitatem habcbattestatoris , t .vit. D. de hered.instit. Haec cade ignorantia praeteritioni a milite factae vim exheredationis cripit,& priuilegium militare restringit, i.sicut certi.
cum se l. C de milit.testam. l. militis.β.imiles. D.cod. Haec praeteritionem maternam infirmauit, quoad institutionem, cognoscente de causa Imp. Hadriano,i.cum mater. D. te inoff. Et quamuis hodie Nouebiarum iure,illo casu institutio subuerteretur,mancntibus legatis, authen .ex causa.C.de lib. praeter.tameob casum improuisum, & ignorantiam testatricis, nec ea deberi Bartolus credi ait in l. 3. D.de mil. test. dc in d.auth. ubi ceteri passim. Ex quibus omnibus inanimum est, ne ceteros effectus ignorantiae p sequar,clausulam codicillarem huius occasione mancam esse, siue institutiones, siue legata spectemus. Itaque nec videntur peream postumus , aut filius praeteritus, hereditatem quam obtinent rogati restia tuere instituto heredi. Quod si eo non produceremus ignorantiae potestatem , scripto heredi potius, quam postumo , aut filiis praeteritis, consuleremus, qui restitutione facta minimum ex hereditate legitia tria haberent, atque ad solam legitimam portionem arctarentur. Itaque sic fauere clausulae debemus, ne
verisimilem destincti voluntatem & in liberos piet tem offendamus. Ergo quamuis alij fiiij fuerint instituti, rupto aut nullo facto testamento, postumus vel filius ignoranter praeteriti vi clausulae non restituent fratribus institutis hereditatem. Id cnini esset alienum a pietate paterna,vt postea dicam. Dicerem hic potius, nos debere uti singulari aequitate i.si mater.C.de inoff.quae licet ad querelam pertineat,nihil
362쪽
tamen obstat, quin aequi as distinctionis ibi tradita& hic locum habeas, quae thorum quam extraneorumeliorem conditionem facit, ut & alibi leges principiunt, argumento l.vltim. C. fam.erciscund. Itaque
si quidem alij filij praetcritorum fratres instituti sint,
ab intcstato filios ignoranter praeteritos cum aliis succedere melius erit , releuatis a legatorum praest tionibus institutorum portionibus, ut dictum est. Sin vero extranei sint instituti, ita intestatae succes.sioni locum esse dicemus, ut vi clausulae nil debeant si iij praeteriti fidei commissi uniuersalis nomine prς- stare, d. l. si mater. Idque totum efficiet defuncti te statoris ignorantia, extra quam , & non alias, manebit salua clausulae potestas. Ignorantiae autem tria buta vis tanta nititur impietatis paternae verisimili coniectura, quam lex praesumit. Et quidem ignoran tia facti est, coniectura pietatis est a iure praesumpta. In qua etiam fundatur nobile Papiniani responsum
C. de fideic. Nam si de iis cogitasset,si eos non ignorasset, aliter statuisset, argum. i. generaliter. cum autem.C.de instit. substit.& restit. propter quam rhtionem & donationis a patre factae reuocatio conceditur, l.si unquam. C.de reuoc. lonat. & ibi ab omnibus adnotatur. Non solum autem in testamentis, verum in contractibus & pactis,haec verisimilis c
gitatio pro liberis locum habet, ut ex alio Papiniani responso manifestum est , qui ab hac naturali aequitate nunquam deflexit. Eandem in reicriptis de beneficiis principem sequi respondit Paulus in l. cx facto. D.de vulg. ubi patris ac principis hac in re p. rem facit cogitationem. Porro, cum ignorantiae effectum
363쪽
cffectum clausulae tollat, ergo scientia& cogitatio efficacem reddct. Ecquar scilicet ξ nam vel in specie contingit, vel ut nostri loquuntur, in genere. Nos autem de generali loquimur, quae potens est claus iam conscruare. Itaque praeteritio militaris quae per ignorantiam evanescit, tali saltem scientia vires h bet. Nam & qui iure militari testatur, etsi praegnantem uxorem ignorauerit, hoc tamen animo fuit, ut quisquis sibi nasceretur vellet exheredem esse, non rumpitur icstamentum , l. qui iure militari.7.D. de milit.test. Ex qua lege securum ad fideicommis ruinterpretationem argumentum depromitur, in quibus ut in militari testamento voluntatis potissima ratio habetur. Et haec sententia ex eo praeterea sulcitur , quod coniecturis etiam remotis hanc scientiam deprchendimus,& temporis argumento colligimus. Nam si post natum aut reuersum filium,quem ignorabat testator vel in utero esse vel viuum,tanto tempore superuixerit, ut mutare testamentum potuerit, clausulae vis sua non deerit, quasi voluerit in eadem mentis testation e permanere , argu. l. tractabatur. D. de milit. test. d.l. si mater. C. te inoff. quam sentcntiam expresso responso, 121.firmauit Romanus,aliique, sc ut vulgaris magisque communis habeatur sententia, teste Alexand.consilio I 23.cOlOm. penuit. lib. I. At Vcro perleve est argumentum scientiae in senere inducondar, quod ibidem Romanus profert, ut ea videlicet colligatur per conccptionem clausi la', si non ualebit, crc. Na si ita esset, de clausula scientiam in genere cotiueret,srustra quaereremus, Vtrum ignorantia clausulam debilitaret, nccne , cum prin
364쪽
iles ualebit, ut argumetis no leuibus ante probauimus. Is igitur de liberis & in genere cogitat,qui ad cos quandocumque,cuius iique sexus, ex quacumq; uxore, quocumque loco, nascituros mentem dirigit. Nec puto aliter in genere cogitatione intelligedam, ram in hac quaestione, quam in specie d.l.s unquam. Huic autem eximiae distinctioni scientiae & tonoratiae nemo iure obiecerit Scevolam in l.post emacipationem. o. D-de leg.3. ubi defuncta quae putabat solunt patruum legitimum heredem, quamuis auocata luccessionis parte ab avunculo,per bonorum possession eici, nihilominus tamen in lolidum fideiconiissa a patruo praestanda esse respondit.Nam cum ignoratiam testatoris releuare heredem a solida legatorum praestatione dicimus,non iuris,sed facti ignorantiam intelligimus. Quia illa non excusat,non releuat,haec contra,toto tit.de iur. & fac. ignor. Peccabat autem in iure praetorio filia emacipati, esim existimaret patruum solum sibi successurum, excluso auuculo,quia iure comuni agnati capite minuti vocantur a praetore cum cognatis, Instit. de success. cogia. in princip. Et quamuis a iuris ignorantia nonnunqua mulieres excusentur, hoc tam e casu,qui scilicet legibus expressus non est,nocere debet ignorantia,arg.I. vlt.C.de lucide fac.ignor.ut omittam no tam detrunci aequam h redi hoc casu subueniri, licet ex eadem causa id fieri debeat,quae defunctae competeret. Non dicam igiturcii Accuxsio,de rigore procedere Scevolae responsum: Papinianum vero de alios aequitatem spectasse. Illa Cnim,quam attulimus, vera est ratio diuersitati cuius luce tenebrae omnes fugantur. Quia vero tota haec
disputatio ab qquitate pedet,vix potuit eius definitio
365쪽
casibus omnibus conuenire. Ideoque excepit Vlpia nus legata, quae diuidi non possunt, ut etiam nec praestentur. Interpretes autem post Bariolum, cum de releuatione legatorum asitur, distinguunt legata quantitate. Nam si magna sint, pro parte praestantur, si parua, &quae verismiliter testator,quamuis deliaberis cogitaster,reliquisset, solida debentur, ut sunt Ecclesiis in preces exequiales aut anniuersarias , in alimenta pauperum relicta, siue alia pia ex causa. Idque Bariolo visium est non semel in l.filio praeterito. D.de lib. cla post .in l. i. D.de vulg.in l. 3. D. de mihi. testament.& sequitur Paulus Castr.in l.certi iuris.C. eod. aliique. Nec tamen haec quamuis aequissima i re aperto probantur. Quinimo ubi de legatis sing lari iure seruandis agitur, ab solute & sine distinctione iniungitur eorum praestatio, l. vltim.D. de hered. instita.cum mater. D.dc inossic.testam.l. proxime.D. do his que in testam.det. Aequitate igmir,quam lege, sententiam hanc magis niti puto. Certe argumetum non leue desumitur ex Martini sententia contra IO nem circa interitum rei debitae post moram, de q'o
debitor,s aeque peritura res fuisset apud creditorem, L si plures.infi. D.depos. I.item si verberatum . in fin. D. te rei vindic.l. si alius. .est & alia. D. quod vi aut clam. l.item si cum. .quod si homo. D. de eo quod met. Ergo si aeque legaturus filisset pater rite ordinatis silpremis, nulloque storum praeterito,ialia legata deberi videtur. Haec item quaestio libertatum exemplo decidi potest , quarum iura piis legatis debent
aptari.Pra stantur autem absolute,etsi in aliis legatis releuetur heres. Ait enim Papinianus,d .l.cum pater.
366쪽
' β.cum existimaret. libertates intercidere damni causa durum videri. Idemque obseruatur rescisso pro parte per querelam testamento, l. cum duobus. C.de inoff. Illud vero totum arbitrarii iuris erit, & iudicis ossicio continebitur, qui pro qualitate personarum pro numero liberorum,pro quantitate relicti inimet,an a filiis sit prinandum,argum .i. si filiae. 3.de legat. s. Nam de idem arbitriPm iudici conceditur in re do nata,propter stiperuenientiam liberorum reuocada, ut multis probat Tiraq.in repet.d.l. si unquam. vers. omnia bona vel partem.nu. 38 cum seqq. sed a quo practabunturi Non sane a praeterito,quod ad liberta res attinet,a quo nominatim nihil relictum est. A si lis ergo institutis, sed redemptis prς teritoria partibus,l.qui graui .cum duabus seqq. D.de iure cod.quae regulariter negat aliquid eorum nomine pinstandum, quae pro ξ rte praestari no possunt,quo genere liber- tates censentur. Sed tamen nec libertatis exemplum dedit Vlpian .in d. l. fin.de iure cod. & verisimile est eas a stricti iuris regulis excepisse. Nam & in ceteris causis pro libertate respondere melius est, i. quoties dubia. D.de reg.tur. l. l. proxime. D.de his quo in test. del. Quod vero ad legata illa modica & pia attinet, puto similiter iudicis ossicio conuenire,ut omnes ab intestato fili j succedentes ad eorum praestationem cogantur. Nam dc naturali vinculo ad turc suprema patris mandata exequenda filij tenentur,arg.l.in testamento. D.de fid.liberi. Clausula cod istari, offititum etiam ad tabulas pupillares porri e . C A P. X. SE p τ i M v s effectus clausulae est,ut etiam ad tabulas pupillares porrigatur.Nam sicut coceditus
367쪽
ns CLAVD. CHI FLETII I. C. unicuique ab eo,ad quem legitima hereditas pcruε,
tura est, fideicommistum dare,ita ab eo ad quem impuberis hereditasa.si fundum .9a .in fi.de leg. i. Itaq, impuberis legitimus heres , cogetur post morte eius, Phris hereditatem restituere, l.coheredi.β.cum filiae.
D. de vulg. ubi illa verba, nisi hoc expresbum est, vim
clausulae denotant. Haec tamen cum quodam temporamento intelligeda sunt.Nec enim eade ratio huius
fideicomissi, ac pupillaris substitutionis est. Directa enim pupi liaris,quia testamentu pupilli est,proprias etiam filij impuberis facultates tenet,cum secus sit in fideico missaria pupillati,d.β.cum filiae. Praeterea hoc fideicommissiim hactenus valet, quatenus impubes decedar,alioqui si pubes factus decesserit, evanescit,l.quod fidei comissum.'3.de leg.r. nisi verba fideic
misatiet substitutionis puberem aetatem egrederetur, LI. cum filiae. Hic autem clausulae essectus non tu batur a Vibertis.I.patronis. D.de alim.vel cib.legat. qua superiorem sentetiam Bariolus putat impugnari posse in l.i. ninis. D.de iure codic.Nam putat in d. . postumis.clausulam non videri ad pupillarum stubstitutione extendi, quin imo sine ope codicillorum valere, cotra ea quae supra diximus. Cui tamen legi facilis occurrit responsio cum ibi codicilli ab intestato facti non fuerint,sed testamento cofirmati,quia post testamentum facti fuerint, atque in iis ideo testam climentio facta, quinimo inter primas ac secundas tabulas facti sunt. Sed 3 in ea lege ideo ait Iureconcintegrum ex tabulis substitutionis deberi, id est , ex pupillari substitutione , quia voluntas defuncti hac
videtur fuisse, ut cum incremento & altero tanto p Orius legatum consequercntur liberti, quam cum di minutione
368쪽
minutione tertiae partis. Porro ibi rectius Florentiae scriptum est,isebeantur,quam vulgo, belu,& vicissim rectius ac syncerius aliae editiones habent, propter, quam, praeter. Itaque sic ibi legendum , ut due partes quilitatu debeatur propter codicillos. Ceteroquin dictio, eodicillis,quae statim sequitur,glossema fuit verbi, quia Ius,qua merito carent alij libri
Ex te mento per contra id bonorum possnescisse, per clausul, codiciliaris adiectionem, Mei- commissa deberi. C A P. XL.
AL i v o item clausulae ius est, ut vis eius etiam
pertineat ad testamentum per Mn. post .cotratin. rescis m. Idque Bariola videtur l. I.q.IO. D.de iure cod.cui tamen suas rationes relinquamus. N
bis placuit sequentes ad huius quavilonis explicationem aptare./Mouemur autem maxinis his Iureconsulti vecbis in I.si quis cum. D de iure codiciaterfam. qui te; umenti factionem habet, o codicillos faceret perinde haberi debet,ac si omnes heredes eius essent,ud quos legitima eius hereditas uel bonoris post Gio peruetura esiet. Et vero dubium non est,quin temel commisso edicto,& -- petrata bonorum possessione rescindatur is gradus, ia quo filius praeteritus est, toto titui. d/ bonor post. Contra tabul. Itaque ut querela inofficiosi, illa bonorum possessione testamentum dicitur rescindi,t.ut liberis. C. de collat. Sed de praetori propositum est,cum hanc possessionem dat,eas partes unicuiquet liberorum tribuere , quas intestato patre mortuo iuhereditate habituri essent,i. non putauit. in s n. D. bon .pois.contra tabul. Neque nocet, quod si upn-
369쪽
tra tabul. patris bonorum possessio petita sit, substia
tutio pupillaris valeat,& legata omnibus praestandas sin i,quae a substitutione data sunt,l.ex duobus. in fi. cum seq. D. de vulg.Nam ab eo gradu cum non fuerit filius praeteritus, non mirum est, si rescissium non fucrit ea parte testamentum. Quamobrem statuendit . est, per eam bonorum possessionem rem ad causam intestati quadam ex parte reduci. Alioqui clausulariosus inullus esset,quae nisi ab intestato vires suas non exerit, ut ostendimus supra. Fallutur ergo Accursius, Mart. Silimannus,Cynus,&ipse Bariolus in i .illud. nu. 3.D.debon. post. contra tab.quidistinguunt,cum haec bonorum possessio petita cst, utrum adita sit heroditas necne, ut ante aditam intestati cxitum pati tur,post aditari vero neutiquam.Quorum sentetiam videtur adiuuare l. penult.in prin.D.de bonor. post . contra tab.quae ante aditam loquitur.Respondeo ve-rδ,qubd etiam filius qui committit edictu post ad
tam ,non nisi ab intestato potest obtinere portionem illam, quam per bonorum possessionem aufert. Alioqui si ex testamento, non diceretur contra tab.bonorum possessio, sed secundum tabulas potius. Quin tiam & legata omnibus prestaret,cu tamen exceptis tantum personis edicto Praetoris debeantur,toto tit. de legat. pra t. Debet igitur exceptio confirmare regulam in casibus non exceptis, i. quaesitum. I. idem respodit. D . de instr.& instr.leg.Nou.7 . si porro quia. At vero scriptus heres filius, qui alio committente omisit bon. possessionem contra tabulas, & iudicio testatoris contentus fuit,ex testamento videtur heres fuisse. Itaque legata non tantum exceptis personis praestat,sed etia ceteris omnibus, ut rectissime Africanus
370쪽
eanus Zc Vlpianus existimant in l.si duobus .alias,ex duobus. D.de bon. poss.contra tab. l. si duo. in fi. D. de leg. pra Lubi hac rationem Vlpianus reddit,quia plena fruatur voluntate, plenum etiam obsequium raestare testatoris iudicio pro sua parte debere. So-us enim ibi institutus erat, ut & in specie a Paulo ac Africano proposita, sicut nulla concordiae inter eos haberi ratio possit.Nec mirum, si Tryphonius aliter existimat,cum non plena fruitur voluntate , sed coheredes habet. Nam hic casus ab illo multum diue
sis,ut non immerito diuersitatem iuris admittat, eoque,exceptis tantum personis legata praestentur, l. Glium . . vlt. D. cod. Africani autem sententia merito
recipi debet,utpote ab Vlpiano probata, & potioriabus rationibus nixa, reiecta illa Pauli, qui certis per sonis pretiuire tantum debere scripsit,i.is qui in potestates. I. D.de leg .prςst. In qua verba illa, complures putant, item illa,quod puto uerius est e, satis ostendunt rem controuersi iuris fuisse.Neque dubitat Accursus iri d l. si duobus. & doctissimus Africani interpres, qua ratione & Vlpianus in lib. disputationum eam tractauerat,d.l.s duo. Pauli autem ratio debilis est
infirma, qua non mouerer, ut contra Africanum &Vlpianum sentirem. Ait enim utims er praetor hae ratioα ne eum tuetur,quia ex liberis est,qui contra tub. petere poαtuerunt. Naque eueniret, ut idem effectus esset petit et
ac non petitet bonorum possessionis , quod esse non
debet. Ipse Paulus huius rationis immemor in vcrbis sequentibus bonorum possessionem non acceptam urget. In summa, b c ratio effectum aditionis ner
ditatis inanem reddit. Nam si is qui adluit, excludita bonor. possessione,ergo nec titulus de legat.prin.