장음표시 사용
371쪽
qui a bon. possessione pendet, ad eum pertinet. Ob
hanc autem,quam dixi bon .pessionis contra tab .n tura,vcteres in concipienda formulaclausulet nominatim relinquebant ab omni herede, bonoruna-vel ossetiore,l.Titia. D. iu inoff. l. ii fundiim.91. in fi .doeg. i. aut ucro ita adseribebat,ad quemcumque quoquo iure bona mea peruenerint, i. si ita fuerit. '. deleg. 3. Hςcque cum ita sint, constat idem fideicommullim in code testamento relictum duplici aliquando iure deberi.Nam is qui commisit edictum, ab imtestato pr stabit, scriptus autem heres ex testameto.
Testamenta in Friosa parentum, aut liberorum,in codicillas per clauseia adiectione fustineri,quam tum ad insitationem herι dis uid iuris in co laterulium inscioso. CA P. XII.
QVi A vcro pur alia testamentorum vitia effectus clausulet deduximus,nec tamen inofiiciosum testamentum plune sed incidenter tantum attigimus,quaeramus utrum clausulet adiectio illud sustisneat. Qua in re ascendctium aut descendentium ius, a collateralibus distinguendum est. Si enim de ascedentibus aut defccndentibus quςramus, iure veteri certum erat, resciit o per quaerelam testameto,nec legata nec libertates deberi,i.Papin.in fin. D.de inost. quinimo nec fideicommissa ab intestato data, l.Titia. D. eod.Creditur enim quasi suriolus aut demens testametum facere non potuisse.Ideoq; nec aliud quid pertines ad suprema eius iudicia valet,l. nec fideicomissa. 36. de leg.s. Et hoc colore subuertitur testametu
per querela,quasi no sanet mentis fuerit, cu illud o dinaret l.a. D.de inoffscd hodie iure Nou.hic color
372쪽
velut spongia deletus est,constitutumque, ut rescissa tatum institatione, legata& fideicomissa, ceteraquc ex testaminio debeantur,Nou.ut clim de app.cog g- siue igitur authen. ex causa. C. de lib. prcet. Ita luccirca legata & fideicommissa nullum ius habebit clausula, cum ex testamento debeantur.d.β. siue igitur. Ipsa autem non nisi ab intestato vires suas exerit. At vero circa institutioncm , potestatem suam consentabit, qua parte intestatus est paterfam. Me rito enim statuimus , hodie colorem dementiae ac furoris in ascendentibus & descendentibus cellare, quorum suprema iudicia , quoad legata ceteraque extra institutionem, susinentur, contra quam de
furiosis aut dementibus dici possit, quorum nulla est voluntas.Cumque luee dementiae suspitio ac prς- sumptio causam dederit olim subuertendi pre querelam testamenti, eo colore & causa nunc ces ante, cessare etiam debet effectus. Quod vero ad collate-rales attinet quibus uno tantum casu competit de
inossicioso queri, nempe consanguineis fratribus,si instituta turpi persona praeteriti sint, i. fratres. C. de inoff. magis in eorum sententiam descendercm , qui inanem dc inefficaccm clausulam ea specie reddunt. Cuius sententiae suit Angelus in authen. ut cum de appellat.cokβ. aliud quoque capit. probatque Franc. Cremen sis sing. Nam nec ius nuuum eo usque porrigitur, cellatque in transuersalibus dispositio d.
authen.ex causa. qui fuit veterum, reserente ibidem. Alexand.consensus.Quippe cum Iustinianus nouellam legem solum tulerit, vitam parentes quam limberos testamentaria columelia liberarct: Vita
quit, haec serenitati nostre cura incumbit, ut praetri itionis
373쪽
ac exheredationis contra parentes Cy liberos contumeliam perimamus. Absit igitur, ut ad alias iuris partes &species nouitatem eam producamus, & colorem do, mentiae ac furoris in transuersalibus sublatum intelligamus. Quinimo & is castis, quo infamis persona praefertur consanguineis de charitatis potiora iura habentibus, legum fauore adeo visus est indignus, ut quamuis bonorum possessio, quae ad exemplum patroni datur, patris nomine debitae tantum competat , si tamen turpis persona instituta sit, non solum partis constitutae, sed & totorum bonorum nomine detur,l.Paconius.in princ. D. si a par. quis fueriman. Cuius responsi sententia colore illo dementiae ac seroris, exemplo querelae,maxime niti videtur.
Perilausula codicistaris adiectionem, infirmum
caeci telamentum vice codicillarum
malere. CAP. XIlI. . t N V AE R o praeterea , num in testamento coeci
Zelausula emcax sit. Quod non videtur , chiri
non distent cius codicilli a testamento, quia in virioque par solemnitas adhibenda, l. haccola sultissima. C. qui test. fac. posse. Itaque quod ut testamentum valere non potest, non valebit ut codicilli. Vero tamen verius est,& hic locum esse clausulae,quia caecus potest mori intestatus. Ergo imperfectum eius testamentu laqua ex fideicomisso ab intestato valebit, vi lausulae,du tamen forma seruata fiterit,qua Iustinianus d.l.hac cosultissima. praescripsit.Neque mutat,ide pari solemnitate dictum est. Nam si codicilli care iidem possent quod testamentum, frustra haec vocabula distinguerentur,arg.l.sidem.C. de codic. Sed
374쪽
ut in aliorum testamentis, sic & cum de supremis caeci agitur, testamentum appellamus , in quo est heredis institutio, quod in codicillis non obtinet. Idque manifestum est ex d. l. hac consultissima.versi c. quae in eundem modum. Est ergo singularis inter haec duo disterentia, cum de caeci ultimis voluntatibus disceptatur./In forma enim & lemnitatibus iuris r quoad cetera conueniunt. Si ergo coeci dispositio n5 valuit ut testamentum , puta, quia heredis institutio
fuit irrita,quidni valebit ut codicilli, si id petitum sitrQuod autem dixi,codicillos &testamenta coecorum pares formas ac solemnitates recipere , quantum ad testium numerum non admitteret Accursus. In
codicillis enim quinque putat sufficere, argum.l. vlta C.de codic.quq fuit etiam Odofredi, Accursj coaet
nei, sententia in d.l. hac consultissima. Non negant tamen,quin veterum quidam in contraria sententia , fuerint,quorum pars mihi, magis probatur. Sane cxia stimo Azonum in apparatu nuper edito huius fuisse sententiae, cum notat mirabile esse idem in codiciulis obseruari.Patet aute id ex eo maxime,quod mens
Iustiniani fuerit,illa stricta obseruatione testadi liceria in coecis cohibere & certis legibus corii volutates adstringere,simulque insidiis locu nullu relinquere,
tot oculis spectata,tot insinuata sensibus eoru voluntate, ut ait in finalibus verbis Imp. Quae verba eniaxum eius studium, numerum vulgarem testium etiain codicillis augendi denot Quinimo paulo ante ubi testem loco tabulari j thiberi, non sep
rantur codicilli a testamento. Et haec sententia magis clarescet,s expendamus verba illa constitutionis ubi de codicillis agit,in eundem modum erat obseritanda,erc.
375쪽
36 C LAVD. CHI FLETI I I. C. item illa, prout dictum est, illa praeterea, ita subscriptor,
ita consignatum, ut antelatae fomlae declarunt. Quae omnii repetunt, includuntque praxedentes qualitates, ut tute ciuili notissimum est , l. t. D.de recept.arb.Bur. in i si quis seruum. is n. D. de legat.Σ. Ipsi aduerse partis propugnatores non dubitant, quin etsi quin que testes sufficerent, tabulari j tamen osticium ac praesentia requirantur, aut eius defectu sextus testis. Iason in d.l.hac consultissima.Quodsi hanc nouita- terri admittant, contra simplicitatem d.l.vltim.C.de cod.cur non & aliud incremetum testium recipiunt, quod apertis Imperi verbis nititur. Sane quo magis Accursium de sequaces reiiciamus, auctoritas Baldi,
Fulgosj, Romani, Alexandri faciet, qui hanc quam tuemur probant. Atque hi mirifici clausulae codiciularis effectus , de quibus & supctioribus capitibus
diximus , tum demum locum obtinebunt , si testamentum in quo clausula est apposta , quinque saltetestium firmitate muniatur , d.L vltim. excepto casu d. l. hac consultissima.Nam cum vi claesulae vertatur testamentum in codicillos, debet saltem is numexus intercedere, qui codicillos sustinet. Quod si testibus non possit niti fideicommissarius , ad deferendi iuramenti aram confugiet,quam in eius gratiam primus extruxit Iustinianus,l.vit.C.de fideic.
De clausula,omni meliore modo,eiusque
SV ν η κ i o R A d in sula codicillari pro rati ne instituti dicta sint, quibus nihil sueeresset addendum , nisi alia occurreret clausilla, viii etiam ob easdem quibus & superior causas in testamentis recepta.
376쪽
cepta, & notariorum consuetudine fere semper inseri solita. Nimirum qua dicit testator, velle testamentum valere omni meliore modo, forma, & via, qua valere poterit. Cuius vim plerique interpretes augent, plus quam per leges liceat. Persuasi enim auctoritate Baldi in L quoties. numer.3. C. de hered. instit. existimant non solum habere vim codicili rum , sed etiam institutionem omissam supplere, in ea nempe specie, qua pater filio legitimae loco certas res, simpliciter ,& sine pleno institutionis titulo, reliquit.Quam sententiam sequuntur Alexand .consilio ii 2. libr.3. Corn.consilio 298. libr. i. Hippolitus Marsilius sing. 36. Falsό meo iudicio. Neque enim vis maior huic clausulae tribuenda est, quam codicillari , inter cuius formulas & hanc retinuimus supra
bono consilio, quod in viribus concordare videantur. Denique impugnat hanc sententiam l. ex ea. D. qui test. Ac.poss. In qua illa verba, τι -σης ex communi omnium sententia codicillaris clausulae potestatem habent,cum tamen in effectu clausulam, omni meliore modo, Crc. contineant. Accedat l. postumus. D. de iniusto rupto. in qua etsi testamentia prius rumpitur per secundum, valet tamen prius iure codicillorum , propter codicillarem clausalam adiectam. Nam fidei heredum commiserat testator , ut pxiores tabulae valerent omnimodo, id est , omni meliore modo quo fieri posset. Eam enim distinctionem scripturae, in ea leget recipiendam, monuimus ante.Licet etiam animaduertere in hac formula. conditionem esse, quae ut probauimus anici cum de
effectu conditionis , si sine laberis, ageremus, directe
non dis onit. Et vero non dubium est, verba illa precaria
377쪽
precaria esse , non directa. Nemo enim unquam
aliquem sic posse institui directo iure, probauerit. Ergo sufficit, si saltem ad fideicommissum valeant,
non autem directam institutionem contineant.Nam ct quantumcunque enixe preces nihil amplius Operari possunt, l.cum pater . .filius matrem.de legat. 2.
sicut nec illa , sit minus aliquid legitime, minusue perite fecero,pro iure legitimo haberi dcbet hominis sani uoluntas,l.penuit. in fin. de legat. a. quae tamen non videntur minoris ponderis in designanda voluntate,quam si clausula illa , omni inestore modo. Cum autem soleat etiam in codicillis adiici haec clausula, mirum erit,s effectum institutionis contra naturam codicilloruo contineri dicamus. Sane Iustinianus in Nou. vicum de appellat. cognosc.β. aliud quoque capitulit. nominatim institutionem aut exheredationem requirit, dc cum alium quemcunque modum excludit, omne velame' ac Praetextum institutionis damnat. Modestior ceteris filii Benedictus in repet.cap.RV-
riori clausulae effectum tantum codicillorum dedit. sed & Baldus, unde alij contrariam sentcntiam d riuant, in d. l. quoties. eo tantum casu robur huius clausulae amplificauit, quo pater usus esset relinquendi verbo Quod cum generale sit, per eam clausulam institutioni posse aptari putat. Alij tamen interpretes promiscue per eam iustineri testamentum aflirmant , in quo sit filius praeteritus. Eoque tandem progressum est, ut si patcr mandet dotari filiam, per eius clausulae adiectioncm hcredem in dote ii stitutam crediderint nonnulli,quos refert idem Hippolit sing.36. Quod tamen absurdum csse ex praece dentibus
378쪽
dentibus nemo non videt. Alioqui diceremus nuda voluntate constitui testamentum, si nuda voluntate heredis institutio fieri posset , contra l. penultim. infin. D.de bon.possess.sec.rab.quod in fideicommisio dici quidem potest,in testamento non item. Durum est igitur eam potcstatem tribuere clausulae illi vulgari , quae ex consuetudine notariorum magis adiici est solita, quam certo ac deliberato testantium iudicio. Idemque Baldus credidit de his verbis,iure institutionis, in d. l.quotiens.nunt. I.circa s. quorum ideo vim de potestatem ibi interpretatione restringit.
Defideicommissorum interpretatione.
CAP. XV. SV p ε R i o a fideicommissorum diuisio, in expressa & intellecta, seu utilia, nos admonuit, Vt diligentius de iusta eorum interpretatione tractaremus,circa quam potissima consistit difficultas. Eoq; magis a nobis faciendum est, quia singularia sunt n-deicommistarum interpretandorum iura iis peculi xia, distinctaque a testamentis, legatis, contractibus, sententiis , rescriptis, dc legibus. Ea igitur, quia ut verbis ita & nutu relinquuntur, a voluntate mera pendent. Illa enim est , quae regit fideicommissa, ut exemplis non paucis iam ostendimus. Sed ad eam exprimendam , aut colligendam , nonnunqUam verba deficiunt, aut inutilia sunt. Ipse etiam nutuS, non semper plene,mentem,consiliumque relinquentis demonstrat. Itaque ad eam interpretationcm r eurrendum , quam ut dixi admittunt maxime fideicommissa , quamque certis quibusdam regulis &disciplina: via comprehendemus, atque ex incerta
379쪽
certam , quoad fieri poterit lxuddere conabimur. Sit
igitur prima haec regula: In Odricoium is sola uoluntuscruatur. Quam concipio ex verbis Pauli, l. penuit. de legat. I. qui cum utatur vocabulo , sola, Vlpianus idem cxprimens verbo, praecipue, usus est, i. fideicommisia. g. item ii quis . de lepat. 3. cum Manianusurroque senior , maxime, dixisset, l.quisquis . delegat. 3. Atque ideo non mirum, si ius voluntatis
fideicommissum dicatur a papiniano,i. 3 s. nonnun quam. D.de usur. Hoc cnim maxime fideicommissis
proprium est, & peculiare, itemque conditionibus, in quibus primum locum voluntas obtinet, easque
regit etiam contra verborum proprietatem, l. pater Seucrinam. g. conditionum verba. l. in conditionis bus. D. le condit. & demonstr. Secus autem erit in heredum institutionibus,in quibus ideo regula vere non aptabitur, quia verba exigunt, quamuis non ut olim solemnia, l. quoniam indignum. C. de test. Cumque ab heredis institutione testamentum pendeat, recte a Iureconsulto scriptum est, nud voluntate non constitui testamentum , l. penuit. I. vlt. D. de bonor. pos s. sec. tab. argum.l. iubemus.C. detestam. Itaque institutio postulari dicitur eo casu v
lere , qui cx vcrbis concipi posset, l. Gallus β.quida recte. D. te liber. &Iostum. Quod verum est etiam in milite, ut Accursius notat, l .in fraudem.in prin. D. de mihi. testam.&ad testamentiam inter liberos producunt alij, ut Angelus in l. hac consultissima. . ex imperfecto. C. de testam. Sed &idem auctor historiam Perusini Episcopi narrat, in d.l. iubemus. qui cum patris morientis voluntatem expressisset fine verbis, ac per solius manus striisturam , tamen
380쪽
causa cecidit, nec obtinuit, ut patri heres esset sine verbis. Mancque sententiam in iudicando,& respodendo eruandam monet ut receptam Bertrand.vol. r. sp.I29.nu. - . Non conuenit pariter superior definitio legatis, in quibus multum iuris est ciuilis, dc verborum tenacior obseruatio , regularemque iuris strictior inspectio. Itaque interdum plus valebat in iis scriptura, tuam quodachum citet, i. si alij. D. te usu &vsustin. legat. quae de mero legato, non fideicommisso intelligenda est,ut directa legatorum verba ibi relata satis ostendunt. Eoque magis ad credendum adducor, quia contra propositum, voluntatem , ω consilium testatoris,uerborum significatio, ac stricti iuris regulae seruantur. Quod tamen non fieret,si de fideicommisib ibi ageretur.Neque huic regulet aduer satur l. quidam cum filium. D.de hered.instit.in qua sola voluntas defuncti non videtur tueri fideicommissum. Nam spondeo,mentem quidem defuncti fuisse, ut hereditatem haberet, is quem animo suo destinauerat, sed cuius ministerio, incertum. Itaque quia fidem heredis non fuerat sequutus testatorim gisque ex voluntate alterius,quam sua propria,heredem scripserat, merito ad fideicommissi ptiestationem non adigitur heres , a quo ni it fuit petitum. Voluntatem enim eam intelligimus, quam adimplere is debeat, cuius fidem defunctus sequutus sit. Quod in factumst,nec de voluntate incerta scruat da valde laborabimus, argum.l.cpistolam. 7s. in fio, princip.l.Lucius. 78. . tres heredes. D.ad Senatus Trebell.l.Titia. .in princ.delegat.2.Voluerat igitur heredem esse filiunatam. noluit fideicommissa tum, quia nihil ea de re ab herede petiit, neque ab alio, Aa