장음표시 사용
21쪽
aa Hieronymi Tapptanterpretatio
Quod differant effectu inseparabili, seu coniuncto, a id patet, quia primarium producit suos effectus solo impulsu naturalis rationis, & sine scriptura, secunda. i ii riunt lege scripta vel usu; At quae differunt qualit te inseparabili, &esse coniuncto,dicuntur differre
specie, merito &c. Decicin rub.extra de probatio ni 2 2.& Bero.ibi.num. 3 7. ubi volunt, quod effectus immediatus & coniunctus sit pars effentialis rei, & ideo quod illa possit definiri per tales effectus;& de qualitate, & accidenti inseparabili a subiccto, tradit Gammar.in sua Dialecti.lega.cap. 6. num. 2.&cap. 9. Nec obstat unum, quod errare secit tenentes contra communem, videlicet, qudd iura attribuere vidcntur multos cffectus, qui sunt iuri uentium primarij . iuri entium secundario, & dicunt illos prouenire ex eodem iure gentium, ut patet in l.veluti.& l. seq.& l. ex hoc iure. & late deducit Bolog. hic: Quia respon- ira detur, quod ius gentium potest considerari in genere, & in specie, sicut adoptio, manumisso, iurisdictio: modo quatenus iura attribuunt effectus iuri etium primarij secundario, &praesupponunt, qudd sit idem ius gentium, cosiderant ius gentium in genere, cui competunt omnes effectus specierum,& est idem ius gentium,ut dixi; Et ex his apparent resoluta multa quae dicunt Socin.iun. & Bologne. hic multis verbis' confus h. Absoluta tractatione obligationis in genere, quia particulariter sumus tractaturi de stipulatione, & sic de una specie cotrachis,non ab re est, ut videamus de principijs generalibus cuiuscunq; contractus; Quod facit originaliter Ias hic praemittendo declarationem sex terminorum,videlicet,couentionis,promissionis,
22쪽
t pactKpollicitationis,costituti,item stipulationis. Quoi rum sex terminorum explicationem aggrediamur; Et primo conuentionis. it.. Circa quem terminum Ias. hic num. i. & alij postr .r 3 eum dicunt, quod conuentio est nomen generale ad omnem contractum, & distractum, siue re, siue . verbis,sive litteris fiat, vel per n ucium, vel per episto iam, siue tacite, siue expresse. Et in primis, quod sit nomen generale ad omnem contractum,& distractu, adducit Iactex.in l. 1 .f.conuentionis, sup. de pact. ubi quod couentionis nomen generale est ad omnia per tinens,de quibus negotij contrahendi, transigendive .causa homines inter se consentiunt; Ad idem tex. in1Labeo. in princ. tit.vbii Labeo ait, conuenire nos posse, siue re, siue verbis te absentes per nunciuinaesper epistolam ; Ad idem i. conuentionum .in prin. . tit. ubi quod conuentionum tres sunt species; Et t*idit Banin Uectae col. 3. sesi cer. peta. ubi dixit, quod verbum conuentionis est generale, imo generalissimu
ad omnem conuentionem factam, siue tacite, siue e presse.
1 Circa ista dicta Iac aduertendum est ad plura: Etri in primis vltra eum, quod conuentionis terminus
cst genus generalissimum; Item est geous subalternu; Prout est genus generalissimum dici, seu describi poris test. vd sit plurium rerum animatarum, de inpium habentium in unum locum ventio, seu congregatio; De quo conuentionis genere generalissimo potest intelligi, quod loquatur tex.in l. i.6.conuentionis.ssdepact. ibi ,ex diuersis locis in unum colliguntur, & --ri 6 niunt: Et pertinet tam ad homines, quam ad bruta; Nam si plura animalia, vel homines satem duo ex
23쪽
a Hieronym i Papponis Interpretatis
diuersis locis in unum veniant, iste adlus, seu motus I I7 eorum est conuentio; Item pertinet tam ad corpora quam ad animas eorum; Nam etia animalia antequamoueantur, leterminat quandoque i n eorum animabus finem per quem moueri volunt,&iste motus, quia i 8 praecedit motum exteriorem corporum, est motus animae eorum, qui animalibus est in potetia sensitiva,
in hominibus est in potentia rationali; Et isto modo sumptus iste terminus, nihil ad materiam nostram. 11' Conuentionis nomen prout est genus subalternia, pertinet ad homines & potentia in rationalem animae illorum; & euenit, quando duo vel plures homines deliberat simul aliquid facere, nam isti motus corum animi ordinati ad aliquem communem finem, diciti tur conuentio eorum; Et ista conuentio si sit directa ad alium finem, quam ad inducendam obligationem, puta,ad ingrediendum aliquam Religionem, vel eundum Romam, non pertinet ad materiam nostram; sitro vero sit directa ad obligandum, pertinet,& dicitur importare idem quod pactum,& esse genus subalteriai num, cuius species sunt duae, videlicet, pactum nudum, item pactum vestitum, quod pertinet ad omnes contractus; & potest describi,ut sit codursus duarum volutatum in unam deliberationem obligatoriam ad finem producendi obligationem. ΣQuod autem couentio prout refertur ad homines de eorum animos,& ad finem obligandi, sit unum,&idem quod pactum, probat in primis tex. in d.g. coim
& l. seq. ff. de pac. in quibus omnibus legibus, & similibus, verbum conuentionis, sumitur pro pacto.
: Sed quod immo sumendo etia hoc modo conuen
24쪽
tionem, illa non sit idem cum pacto, opponebat Alba hic,num. 2 3. del.pactum. ff.de pollici.vbi I.C.definit pactum, dicens, quod illud est duorum consensus, atque conuentio; Ecce quod ibi loco generis ad pactu ponitur conuentio,ergo ex hoc innuitur, quod sit generalior pacto,& sic non sit idem cum pacto. Rurius contra idem opponit de l. i. in prin. iuncio g. conuentionis. Cde paci.inducendo hoc modo: in d. l. i. ponitur Ethi mologia pacti, & dicitur, quod pactum dicitur a pactione, unde pax in d .autein S conuentionis. ponitur ethimologia conuentionis,& in essectu dicitur, quod conuentio est quasi in unum ventio; Quae ethimologiae, ut patet, diuerso modo dedu-.123 cuntur; unde arguitur,quod pactum,& conuentio, quae sunt ethimologata, sint& ipsa diuersa. Circa solutionem harum obiectionum multum laborat Alba,& tandem non bene soluit. Quare, ultra ipsum ad prima obiectionem dici po-ra test, quod in d.l.pactum.I. C. non definit pactum. sed describit illud largo modo per terminum conuentioniS, tanquam magis notum,& in dubio pr sumi debet descriptio ut not. Deci. &Cagno. in l.omnis definitio.ssde reguliur. Quo stante, non sequitur necessario, quod ibi conuentio stet pro genere ad pactum . ιQuo ad secunda, spondeo non tenere consequmaas tia, videlicet,ethi mologi couetionis, & pacti, sunt diuersis, ergo conuentio, & pactum disserunt re veli 26 substatia; Quia ethimologia significat importantia vocabuli, quoad sonum vocis, ut dicunt Moder.lnsti. de tes . in prin V nde fateor,2 couentio,& pactu quoad sonum vocis & compositionem literarum differsit
inter se, sed quantum ad importantiam rei signi ficatae dico
25쪽
as Hieronymi Papp. Interpretatio
dico quod sunt idem,& sunt voces synonimae. ii Vlieritis circa dicta Iasin aduertendum est, quatenus dicit, quod terminus conuentionis est generalis etiam ad distractunt; quod ultra Ias. probari videtur in I. ab emptione, is de paci.& l. i .& a. C.quando lice. ab emptio.discede. Sed contra instatur sic: Si verbum couentionis esset generale ad distractum, posito distractu,& sic specie, poneretur conuentio,& sic genus; sed hoc no semper euenit,merito &c. Patet: na solutio eli distractus, ut Instit. quib. mod. tolli.obliga.in prin.& tamen posita solutione non ponitur conuentio, quia solutio fit etiam i nullo creditore. d.prin.& l. a. . . . Esi cert. Peti& l. si debitor. F. de solutio. Pro solutione distinguo, quod distractus consideir 8 rari potest dupliciter: uno modo quando fit verbo,& tunc solutio verbalis est conuentio, cliberatoria,&solutoria contractus, & obligationis,ut probat tex.in. l.tale pactum, in princip. E.de pact. Et ita saluatur Iasquatenus dicit quod conuentio est generalis ad distractum,& ita voluit intelligere, quia allegat tex. in S.conuentionis, qui loquitur de distractu verbali, ibi, negocij contrahendi,transigendive,&c. Secundo mo-129 do consideratur distractus quando fit facto, puta per actualem solutionem debiti,& tuc distractus non
est conuentio, nec verbum conuentionis comprehen .dere potest talem distractum, ut dicitur in oppositione, sed de tali non loquitur Ia ut di xi. Nunc procedamus & videamus de verbo promis-i3o sio.& eius significatione . Et Iashic, num. 3.dicit,'
promissio est terminus inserior conuentione, generalior tamen pacto.
26쪽
Quod sit inferior conuentione praesupponit pro expedito. Quod vero sit generalior pacto, deducit, quia promissum adaptatur ad pactum, stipulationem,& pollicitationem.l.sciendum. S. lietu. ff. de edit. edita
ubi quod dictum a promisso eo differt, quod dictum
est, quod verbolenus enunciatur, nudoque ser mone finitur, promissum refertur ad pactu, pollicitatione,&sponsione; At paetuno potest adaptari pollicitationi. Circa ista dicta Ias. animaduerte quatenus dicit, quod conuentio est generalior promissione , quod
idem Iasin l. lecta in tertio notab. ssii cer. petat. tenet contrarium eius,quod hic, ut dicunt Nig. hic, nu. 3 3.& Fortu. in S. conuentionis. nu. 3. dicit enim ibi, quod i 3i verbum promisit,est magis generale verbo couenit.
Sed aduerte, quod Ias. non est sibi ipsi contrarius, ut dicunt isti: Nam ibi accipit verbum conuenit, pro pacto, quia loquitur de tali verbo, prout est redactum in scripturam;& dicit, quod verbum promisit,est magis generale, quam verbum conuenit, seu pepigit, &idem etiam dicit hic: hic autem dum dicit, quod ver- ibum conuenit, est magis generale verbo promisit,accipit vcrbum conuenit,tu sua latissima significatione,& prout est genus generalissivum, iuxta supra dicta. Secundo aduerte, quatenus dicir, quod promissio est generalior pacto, per textum in d.S.dictum, quod iste tex.non probat,quod adaptetur pacto, stipulationi,& pollicitationi: sed dicit, quod refertur ad nudam promissionem, seu pollicitationem, vcl ad sponsione, idest, stipulationem, ut exponit ibi glos & sic videtur solum probare ille tex. quod verbum promisit, sit generale ad stipulationem, & pollicitationem tantuml,
27쪽
ay Hierou mi Papponis Interpretatio
Sed aduerte, quod in eo.tex.Vlpianus interpretatur
illa verba dictum, & promissum, de quibus prius dixerat in I.quis sit fugitiuus . f. fin. eo. tit. ubi ponit ista duo verba, tanquam diuersa, & in d f. dictum. declarat quomodo sint diuersa quo ad illum casum,in quo prolata sunt; & dicit, quod illud verbum promissum, . refertur ad illa duo,videlicet stipulationem, & pollicitationem, sed absolute, & extra particularem materiam illius i. non negat ille tex.quin verbum, promitto,possit aptari ad pactum, ut ait Ias hic. 333 Comprobatur, quia promissio est assertio unius personae facta ab ea de dando , vel faciendo aliquid, ut per Bolog. hic num. I p. merito cum sit conclusio uniuscuiusque actus obligatorii, non mirum si possit adaptari pacto, qui est actus tendens ad obligandum. Tertio animaduertendum est, quod contra istam
secundam assertionem Iasin qua ponit, quod promissio sit generalior pacto, instari potest ex dicho glo. inrub.C.de do. promis. quatenus dicit, quod promissior 3 est pars pacti, si ergo est pars pacti ergo non est generalior pacto, c u pars no sit generalior suo toto, imo totum comprehendit partes. l. in toto. ff. de resetur.
Comprobo insuper, quia promissio est pars i. ategralis pacti, quia ex promissione, & actu ordinato adcam inducendam, sit unum totum integrale, quod dicitur pactum; Merito etiam ex hoc non potest dici,
quod promistio sit genus ad pactum, cum genus sit
totum uniuersale, cuius partes sunt subiectivae, non autem integrales,iuxta tradita per Bar. in l. qui usum-
Sed praedicta assertio Ias saluari potest, intelligem do eam sano modo ι Nam quatenus o se dicit, quod promissio
28쪽
promissio est generalior pacto, non vult dicere, quod sit genus ad pactum, nec quod sit absoluth,&omni respectu generalior, scit supcrior pacto, adeo ut contineat sub se pactum tanquam partem integralem, seuias subiectiva, sed vult intelligere, quod sit generalior pacto, idest, habeat naturam magis applicabilem,& generalem ad plura, qua habeat pactum, quod patet duad probandum suum dictum allegat tex.in d. s. dictu, in quo dicitur,2 promissio refertur ad sponsionem,&pollicitationem; Et insuper patet, quia teipsum declarando subiicit statim , nam promisitim adaptatur ad pactum pollicitationem,& sposioncm; Et sic vult Iasse 'sto particulari respectu, adoptationis, scilicet, pr missio sit generalior pacti,,& in hoc verum dicit. Nec obstat, quod promissio sit pars integralis pa-i3 isti; quia iste terminus promissio potest considerari dupliciter,uidelicet in concreto,& sic prout est coluncta cum reliqua parte pacti alicuius & isto primo modo est verum quod non est generalior illo pacto particulari, quia est pars illius: Item potest considerari in abstracto,& sic prout non est coniuncta pacto particulari,& isto secundo modo dici potest, quod sit generalior pacto, id est, possit ad plura applicari, qua pactu na, nepe ad pollicitatione,cui non potest adaptari messi Sed contra ista saluationem,& sic, 2 in nidi promissio non si generalior pacto et respectu adaptatii ni sed st immo terminus pacti, sit aeque adaptabilis, veIetia ad plura adaptetur, quam promissio,arguitur sic; Nam licet promissio adaptetur pollicitationi, cui nc, potest adaptari pactum, tame vice versa pactu potest adaptari distractui.d.l. i.6.c5uentionis, supra,de pacti
i3 8 cui non videtur posse adaptari promissio; Praet
29쪽
so Hi eronimi Tapp. Interpretatis
rea, pactum videtur posse adaptari contractui, qui recontrahitur d. S. conuentionis, & l. iuris gentium . in x3 9 prin. versic sed si in alium.cui non videtur posse adaptari terminus promissionis.
Sed saluando Ia replicari potest, quod immo verbum, promissio, adaptari potest distractui, quando fit
et o verbo; Quia quando partes recedunt a contractu
verbo tenus, promittunt virtualiter no contrauenire,
secundum glo.& DD. in l. si unus.*. pactus ne peteret.
Bene verum est, quod distractui factore, seu soluti ne non potest adaptari promissio, pristit etiam no potest applicari pactum. Similiter, non obstat quatenus dicebatur, quod pam ctum potest adaptari contractibus, qui re contrahuntur, quibus no videtur posse adaptari promissio; nam respodetur, quod hoc est falsum, quia immo ille, quia i recipit rem, semper promittit tacith restituere, vel dare.l. 2.ff. si cer. petat. Et sic restat firmum, ludis r spectu adgptationis promissio est generalior pacto. Absoluta explicatione secundi termini,nempe promissionis, prosequendo Ias videamus declarat onem tertii termini, nempe pacti. Et Iason num . . subijcit, quod pactum consistit in nudo, & insorini facto dum rum pluriunave consensu expressξ, vel tacite, declarato,absque aliqua verborum solemnitate, alleg. glo.&DD.in l. iuris gentili. g. igitur nuda. isde pact. ubi glo. dicit, quod pactum consistit citra verborum solenni talem. Et hinc est, quod I.C.in l. si unus.*. pactus nepeteret. ff. de pare licit, quod in pactis factum vers tur, id est, nudi consensus ministerium.
Sed tu aduerte, quod Jas in dictis suis non ben E
30쪽
explicat substantiam,& naturam huius tertis termini. i a Vnde dice lum,quod habemus duas descriptiones pacti,unam in l. 1 .in prin.sside pactis. alteram in Ipactum,in prin. ff. de pollicita. quae licet aliqualiter differre videantur,quoad verba,re tamen,& effectu co- ueniunt.Ex quarum verbis, maxime primae elicitur,
3 3 quod ad formadum pactum ita proceditur; Primo
proponitur res, super qua partes volunt pacisci; s - cundo inchoatur tractatio inter partes super ipsa re; tcrtio incipit placere partibus eadem opinio circa coi clusonem eius,quod tractatur, & istud dicitur placitum; quarto omnino placet. & ob id deliberant coni 3 currere in candem sententiam, & iste dicitur cossensus; quinto concurrunt, &deliberant super eo, quod placuit, & consenserunt, & istud dicitur pactum , &i 6 nomen tribuit caeteris actibus directis, & ordinatis i ad ipsam conclusionem, & deliberationem; nimirum, quia pactum dicitur, quasi fixum, seu firmum a. vςrbo pango, quod idem significat, quod sigo, quia
quod primo iractatur,deinde placet,& consensu rccipitur, ultimo loco concluditur, & pangitur, idest, pacto firmatur.
Circa, quod est aduertendum, quod antiquitusi 8 modus pangendi erat solennis; fiebat enim pcr d tionem,& rcceptione fidei, per quem actum ex duat 9 bus vel pluribus voluntatibus,quq erant antea separatae, & liberae, una voluntas inuiolabilis fiebat; Vndes o Marcus Tulli.lib. a. de Inuentio. dicebat, quod pactum est, qCod intcr aliquos conuenit, quod ita iu- num putatur, idest, firmum, ut iuri praestare, scilicet
firmitate dicatur, ut rcscrt, & declarat Pct. Greg. TClos .in suo sintagna. ivr.par. 3.cap. a. num. 7. 8- Iuxta