장음표시 사용
111쪽
Electorem Saxoniae & Hassiae Landgravium antesignanos illorum cepit anno CIII XLvI I. AtquCeo inprimis artes machinationesque Imperatoris spectabant, ut Mauritium Ducem adversius Electorem cognatum suum incitaret. Initio, praelio decertare non ausus, bellum tantummodo duxit;
quod societatem cum tot Principibus initam it bilem haud fore intelligebat, civitates quoque suppeditandis bello sumptibus propediem defatigatum iri. Praeterea sub idem tempus fatis conces serant Franciscus I. & Henricus II X. qui haud dubie omnibus viribus obstitissent Imperatori, ne Protestantibus oppressis totius Germaniae prinCipatum invaderet. Quanquam ipsi Protestantium Principes malum , quod nascens opprimere poterant, maturasse sibi videntur, compluribus Caesaris labefactandi occasionibus amissis; praesertim initio, quum se ad bellum necdum Imperator instruxisset. Sed ejus victoriae fructus nequaquam perpetuus ac stabilis Carolo exstitit; propterea quod in victos, quos per vim in ossicio continere haud poterat, durius consuleret, Principesque captivos arcta nimis custodia asservaret; quo nomine inprimis Mauritii Electoris animum offenderat Carolus , quum de ipsius sententia atque auctoritate Landgravius socer Creari sese dedidisset. Itaque illum liberi ejus exagitabant, alii Religi
nem & libertatem ipsius culpa proculcatam esse exprobrabant. Quapropter Carolum ex improvisio adortus nocte concubia nubibusque obductis ab Oeniponte submovit anno cIII L. Inde Fer pis sit. dinandi Regis opera Passaviensis Pax sancitur, ad QViensis. Religionem Protestantium stabiliendam. Dum haec geruntur, Metim, Tulonem, Verdunum, Henricus II. Gallorum Rex ceperat, Protestantibus
subsidio veniens. Et paulo post Metim omnibus
112쪽
adortuS viribus Imperator, multis suorum mi sis, solvere obsidionem coactus est. Inde iracundiam suam Hedini & Tcroannae expugnatione saturavit, quod oppidum solo aequavit. In Italia
bienam capit miles Caesiarianus anno CIDI OLIV.
eam urbem Cosmo Hetruriae Duci deinceps Concessit Philippus II. ea quidem lege, ut suInmum Qus imperium locaque maritima, quae in confinio munitiora esIent, sibi ipse reservaret. Ad ultimum Carolus labore ac valetudine debilitatus C mlu' imperium abdicat, & in Fordinandum transfert. Sed impetrare ab eo non potuit, ut in Philippum dieat. filium illud transmitterct. Philippo, quem memoravimus , Regna cuncta, praeter Germaniam ea enim Ferdinando obtigit) deseri, centummodo aureorum millia ad vitam sustentandam quotannis stipulatus. Inductas autem ad quinquennium prius cum Gallis secerat. Sed illae brevi, Pontifice impulsore. ruptae 1lint; quod quum is possessiones suas Columnis eripere niteretur, eorum causam defendendam Hispani suscipercnt, Gallis contra a Pontifice itantibus. Sed haud laetus Qus belli eventus Gallis exstitit, insigni clade ad Fanum S. Quintini accepta, ipso oppido aminso , & supremo insuper Duce de ghermes ad Grevelingam victo atque profligato. Ad extremum pace facta in Callello Cambresiae anno CIPIOLIX. quidquid a Gallis occupatum in Italia fuerat, pristinis dominis restituitur: ita uno momento amissae sunt provinciae tanto cruore a Francisco &Henrico redemptae. Ceterum, clam inter eos convenit, ut Rex uterque haeresin, ut perperam Vocitabant, delere contenderet. Sed ea res infeliciter Gallis pariter & Belgis cessit. Eo qui prae-
Cesserat anno , CIOIaLI I x. diem obiit Carolus in
Monasterio S. Johannis , quod in extremo vitae
113쪽
spatio quietis & tranquillitatis receptaculum habuerat. Testamentum Mus sapientissime conditum Quaesitores sacrarum quaestionum usque adeo CD sendit, ut parum abesset, quin haereleos damnatum flaminis ultricibus devoverent. Ceterum, quia consessionibus ipsi fuerat, ceterique Monachi, quorum Contubernio in eo coenobio usus fuerat
Carolus, Judicii istius diritatem haud effugerunt. f. D. Philippo II. Rcge insolitum Monarchiae 'hIl cpy Hispanicae incrementum diminui coepit: nec jam integra ad)icere Regna Fortuna sustinuit. Quippe matrimonium Philippi cum Maria Britannorum
Regina initum, non modo non diuturnum, sed etiam sterile fuit. Atque illud inprimis, meo qui dem judicio, Hispanorum opes afflixit , quod de latis ad Ferdinandum fratrem Germanicis pro vinciis, eum deinceps etiam Regem Romanorum Carolus declarari jussit: qua re non Vires tantum suae gentis fractae dissipataeque sunt, sed Imperatoria etiam dignitas Hispanis erepta. Et quanquam Philippum deinceps successorem Imperii renuntiari a Ferdinando cupiebat, hic tamen
id facere recusavit'; praesertim auctoritate Matthiae filii confirmatus, ut parta retineret. Is inprimis quoque charus Progeribus Germanice fuit, Philippus contra invisus, qui, quantus erat, nil nisi Hispanus erat, ne linguae quidem Germanicae gnaruS. Dccaetero, Ferdinandus, & qui eum proxime excipiebant succestres, placidissimo fuerunt ingenio, nec ita Hispanorum rationibus semper addicti, ut non saepius eorum nutum aut voluntatem spernerent. Sed prae aliis labefactavit Hispanorum opes rebellio Belgarum, quae Velut canincer , malum insanabile, latius serplit ideo, quod partim Philippus intempestiva in Hispania desidendi cupidine praepeditus Occurrete sua praesen-
114쪽
tia malo isti, prius quam nimis ingravesceret, neglexerat : secus ac patet iplius fasitabat, qui, ut GandaVum, urbem unicam, pacaret, Francisci aemuli sui gravissimi potestati & arbitrio sese permittere non dubitarat: partim quod quum crudelius in rebelles animadvertere statuisset, Ducem Albanum, hominem truculentum, Belgis, qui ab antiquo mitissimo insueverant imperio, imposuerat, qui miseros ad desperationem adegit , praesertim quum constaret, a Quaesitoribus sacrarum quopstionum non eos solum, ad quos seditionis & iconomachiae crimen pertinebat, sed ipsos etiam Catholicos, qui illis haud restitissent, Capitis damnatos esse. Itaque Praefectus quidam Hispanicus, nomine Antonius Vargas, Latinissime, si Diis placet, dixisse fertur: foretici fraxerunt,templa , boni nihil fixeruut contra , erga omnes debent patibulare. Enimvero etiam sua spori-
te Hispanos incredibili odio prosequebantur Belgae , non solum propter morum diversitatem, verum etiam quod apud Carolum V. culus ingenium cum ipsorum moribus mirifice congruebat, in magno semper pretio fuerant: quum e contrario Philippus non nisi Hispanis suis faveret, qui intolerabili arrogantia elati persuadere sibi haud poterant, Belgis, quos imbelles esse arbitrabantur , tantum animi fore, ut se illis opponerent. Nec aegre ferebant, Belgas reS novas moliri , ut scilicet Regi facultas daretur, amplissimis Belgarum privilegiis imminutis, ubi pari omnes servitute oppressiiuet , summum nullisque legibus circumscriptum imperium inradendi: ita ire, ut belli sede inibi constituta, quum Gallos pariter atque Britannos ex iis locis impugnare postent, ad summum fastigium Hispanicam Monarchiam pςrducerςnt. Belgae contra libertatem suam mordicus
115쪽
dicus desendebant, & ut gentium devictarum to
habeantur, haudquaquam krendum sibi arbitrabantur. Itaque quum Philippus discedens e Belgio Hispanica in eo praesidia relicturus esset, u que rem invisum vi odiosam nonnihil mitigam, Principem Arausionensem & Comitem Eg-
montanum praeficere eis conaretur, id omnino hi recusarunt , dictitantes : parum profectum esse pace , quam virtute ac rebus praeclare gestis MI-gae obtinuissent a Gallis, si nunc externo preme
rentur jugo. Finitimi quoque, & inprimis Elisabetha Britannorum Regina, natam ex hisce tumultibus occasionem invadendi Hispanorum op sviresque debilitandi, nequaquam sibi dimittendam esse putarunt. Protestantes denique Germaniae,
Hispanis perinfensi , & tantis eos turbis involvi laeti, auxilia Arausionensi pro virili ministrabant:
Imperatores autem ilium conservare otium &Germanorum benevolentiam conciliare potius, quam cognatorum commodis ea, qua par erat, animi contentione inservire studebant. Pe occa-Bellum sionem tumultuum Belgicorum bellum quoque Hisp/οψε inter Philippum & Elisabetham Reginam consta- .mi rum est . ea non solum Belgis, quibuscunque re-gloa. bu S poterat, auxilio fuit; sed captis etiam navigiis Indiae Occidentalis ingentia Hispanis damna attulit: quum Dracus, vir celeberrimus, ipsas Australest Americae oras depopularetur; Philippus Contra , dum rebelles in Hibernia suis opibus siustentat, multum negotii Reginae facesseret. Λd. ultimum Philippus Britanniam penitus delere instituit. Itaque per multos annos classem aedificat, Classis quae Invincibilis dicta, ante id tempus parem non Hispan0 habuit. Constabat ex navibus centum & quinqua- .ineibia ginta' instructa tormentis aeneis CL IM. ferreis lis. cI L. nautarum millia octo, classiariorum milliavigin-
116쪽
viginti praeter nobiles voluntariosque vehebat: ad eam stilentandam aureorum millia triginta quintidie , omnium vero ratione subducta, in univer sum aureorum centies vicies centena millia impensa. Sixtus porro , Pontifex Rom. Elisabetha Proscripta, Regnum Philippo a udicavit. Sed
ad nihilum recidit apparatus ingens, classe partima Britannis Batavisque, partim procellis tempestatibusque in Oceano Germanico magnam partem descia, ita ut perpaucae navcs in Hispaniam .rCdirent, ac nulla scrine familia nobilior esset ita Hispania, quae non suorum funestata interitu lugeret, Quanquam est quod miremur incredibilem Philippi magnitudinem animi : qui tristi nuntio
accepto nullam perturbationis aut tristitiae significationem dedit: unica illius vox erat: Quis, malum, ecas cum ventis fluctibusque pugnare juia sit 8 anno cIoioLxxxii x. Inde Britanni Batavis in societatem adscitis Hispanorum classem prope
Gades profligant, naves ComplureS commeatu Omniumque rerum copia resertas capiunt, ipsamque urbem expugnant: eam deinceps Essextae Comes, Britannorum dux, direptam magno cum dedecore deseruit; quum, absque hoc toret, iu-
gentes ibi clades Hispanis inferri potuissent, anno CIOIoxcva. Fraudi denique Hispanis fuit, quod intestinis Galliae seditionibus, quas horrendum illud monstrum speciosis Ligar sanctae titulo insigne produxerat, sese immistuerunt. Exoptatin Aimam quidem occasionem nactus esse sibi Philippus videbatur, sive Galliam exclusa stirpe Bor-bonia ad suam familiam transferendi, sive, in plures partes regno pulcherrimo discerpto, aliam atque aliam portionem inde decerpendi, sive denique ex iis aliquem, quos sibi addictissimos haberet, ad Regnum evehendi. Aut si horum ni-
117쪽
hil succederet, id saltem conssicuturum lese 1pe rabat, ut factionem ii iam alendo Galliam adco debilitaret , ut diu respirare haud posset. Sed frant e. rantur Mus consilia virtute felicitateque Henrici IV. inprimis, quod is, ut omnem Calumniandi facultatem Ligae praeriperet, tandem Pontificiorum sese lacris addicere in animum induXit. itaque ingentes, quos fecerant Hispani , sumptus frustranei fuere. Accedebat aliud nec sane levius
malum , quod interea dum Dux Parmentis, Provinciarum Belgicarum Praefectus, Ligae subsidio in Galliam protectus abest, ingentes Belgae vires sibi compararunt. Plane ut vulgatissimum prinverbium in Philippum apprime quadraret :'Eui duos simul lepores infectatur, neutrum capit. Ad extremum Henricus 1 U. maxima Galliae parte in ordinem redacta, bellum insuper Philippo denuntiat anno CIIi xc I v. quod tamen in Belgio ancipiti fortuna gellum est. Anno namqueCIDIOXcv. Cambracuin Comes de Fuentes, &insequenti anno Caictuin Albertus Archi dux Ceperunt. Henricus contra Feram oppidum ex Hispanis recepit. Anno croi Ixcv xl. Ambiano tumultuaria oppugnatione potiuntur Hispani: quod quidem oppidum Henricus non sine magno lubore recuperavit. Eodem tamen anno paXpακ Vor- demum Hispanos inter Gallosque inita Ver-vmensis, vini : quod & Philippus filium adolescentem cum mirino illo Heroe, Henrico, bello impli- Citum moriens relinquere nolebat, & ipse Henricus regnum continuis bellis exhaustum pace atque otio inprimis indigere intelligebat. Cum Turci S quoquc niuitae magnaeque Contentiones Philippo intercesserunt. DraFtes quippe praedo Tripolim Hispanis eripuerat anno CIPIOLI. quum per annos omnino quadraginta eam Hispani obtinuiL.
118쪽
nuissent. Ad eam recuperandam Philippus vali, dum exercitum milit anno C in I Lx. is Gerbilia insula potitur quidem , sed simul a Turcarum Classt profligatus, militum circiter millia octode- Cim, naveS XLII. una cum insula illa deperdidit. Anno CloIOLxlv. Pegnonem de Vele1 Philippus recuperat. Anno cIIIoLXv I. Melitam per quadri inestre spatium gravi obsidione cinctam a Turcis liberat Philippus teliciter, adeo ut Turcae cum magna suorum Jactura discedere cogerentur. Anno CIDIOLxxi. Johannes Aultriacus insignem de Tur Cis victoriam navalem deportavit ad Naupactum, quum belli socii essent Veneti, aliique Italiae Regu
li : ea clade Turcarum vires maritimae uSque adeo accisae sunt & enervatae, ut eX eo tempore haudqv.iquam aeque ac antea extimescenda: videarentur. Quanquam eo bello insignem sibi infamiam contraxerant Hispani, quod segni eorum cunctatione Cyprus insula nobilissima amissa est. Anno crPIII Xxi Ir. Johannes Austriacus in Afri Cam prosectus , u Tunetanos coerceret, & ad officium revocaret: hactenus stliciter rem gessit, ut urbs caperetur, novumque ibi castellum exisiuaeretur; subsequente autem anno ingenti Turiscae cum exercitu adventantes , castellum, necdum perfectum atque munitum . & Golletam etiam, cui quidem arci parum instructae, homo imbellis imperitusque praeerat, e pugnant. Ita cum magno Christianorum malo in Turcarum potestatem Regnum Tunetanum pervenit. Nec minus domi negotii facessebant Philippo Marani in regno Granadensi: quibus, quum res in periculosam erupisset seditionem , subsidio venerunt Turcae. Res magni laboris erat, inconditam mulis titudinem & tenuissimae sortis homines coercere, nec parum periculi imminere Hispanis videbatur
119쪽
si per tempus seditiosis Turcae manu satis valida
subvenissent. Sopitae sunt turbae anno CIPI LXX. quum ad triennium durassent. In Arragonia quoque nonnihil turbatum est anno CIDIOLII 1. quod
ea caussam agebat Antonii Perinii, qui se privilegiis istius Regni defendere ab accusatione capitali nitebatur, propterea quod Estovedum, Johannis Auilriaci familiarem, jussu Regis , clam interficiendum curasset. Ea re Philippus & invidiam ejus caedis declinare studebat, & Permium ulcisci: quandoquidem perfidus ille amorum Regiorum conciliator, eos amoris fructus, qui Re- si debebantur, degustare ipse conatus fuerat. Eo facto Regi haud levis quidem adstersa macula; sed tamen per eam occasionem Arragonum simul privilegia vehementer imminuta sunt. nocio I LXox. Carolum filium Philippus nemri jussit: quod ejus capiti, ut ferebatur, insidias struxisset. Paulo post Isabella Regina eademque Caroli noverca exstinguitur; nec deest suspicio, veneno sublatam esse. Sunt qui existiment, i tivos amores subfuisse: quod eo verisimilius esse videtur, quoniam destinatam Carolo Iabellam . pater filio praeripuerat. Henrico Lusitaniae Rege
ab se sp mortuo anno C PIPLXx IX. Complures id regnumnis oeeu- sibi vindicare conabantur, & in his Philippus; P xv , quippe qui I sabella , Emmanuelis Lusitaniae R gis filia, natus erat: is jussuum serro persequens, valido cum exercitu, cui Albanus praefuerat, r gnum occupat, Antonio notho, qui se pro Rege gesserat, e)ecto. Λntonius quum in Angliam, inde in Galliam profugisset , moritur exsul Lutetiae Parisiorum anno cI I xcv. Sola Tere in insula obstinate restitit: cui cum subvenire Gal. Ii conarentur , ab Hispanis ad unum propem
dum omnes caesi pronigatique sunt. Itaque Philip
120쪽
lippus Indiae utriusque, ex qua ceu fonte omnes totius orbis divitiae manant, principatum adeptus est. Sed Mus opulentiae exhauriendae rationem
jam inierant Galli, Britanni , & Belgae. Philippus quippe morti vicinus consessus ipse et , sese in bellum Belgicum quingentas & sexaginta quatuor aureorum milliones profudisse. Et sane feri Potuit, ut Rex tantis opibus fretus, quum fraena ambitioni nimis laxasset, pluribus, quam eXpediebat, negotiis sese immiscuerit. Obiit anno I DIOXCI IX.
q. I a. Philippo III. etsi pater pacem & Otium Philippus a Gallis reliquit, bellum tamen Belgicum gravi- aii. us indies Hispanis incubuit. Spes equidem iiS erat, posteaquam extremo vitae spatio filiam Isiabellam Claram Eugeniam Philippus II. Alberto Archi- duci nuptum collocasset, Provinciis Belgicis dotis nomine datis, ad officium Hollandos redituros, & cum reliquis sese Belgis conjuncturos, populari sui Principis imperio, nec jam, Ut praedicabant, invita Hispanorum dominationi bnoxios. Sed quum Belgae, quid monstri aleretur,
sithodorati, fraudes illas arteSque omnes elude rent, atque deinceps in obsidione Ostendana virium pariter ac pervicaciae suae haud leve documentum dedissent, adeo ut vi armisque domari nullo modo posse viderentur, Hispani demum pacem cum eis quomodocunque facere statuerunt : idque eo magis, quod Hollaudi, aditu in Indiam Orientalem patefacto , magnos ibi processus facerent, Galliaeque vires sub laudatis. simo Henrici IV. imperio, pacisque fructibus forentissimo, in immensium crescerent: qui quidem Rex funestum vulnus instigere Hispaniae potuisset, si debilitatum bellis atrocissimis Regnum& exhaustum ipse integris viribus adoriri volui Gsti. Adhaec spes haud vana tenebat Hispanos,