장음표시 사용
211쪽
a . . t C A P u T IV. . vertitur. Henrico absente Iacobus IV. Scortae Rex, quum Gallorum initinctu irruptionem ira
Angliam fecisset, magna accepta clade, ipse Ο - ciditur. Insequenti anno pacem cum Gallis Henricus componit: quod eum Ferdinandus et spe vana lactare & naso suspendere adunco videbatur. Mariam inde λrorem Ludovico X lΙ. Regi in matrimonium dedit. ΦAnno C DI XX T. Henricus, bello denuo Francisco I. indicto, quum magnam validamque manum in Galliam misisDet, tum eo anno, tum insequenti parum profecit: nihilo felicius cum Anglis Scoti bellum gessere. Francisto autem ad Ticinum Capto, quum Iam bellissimam rei Gallicanae concutiendae labefactandaeque occasionem nactus esse Henricus videretur, classis quippe ad copias in Noris mannia exponendas parata erat) tamen desertis Caroli partibus pacem cum Gallo composuit.-rolus item, quod intenderat consilium perfecisisse ratus, quando parum jam Angliae fiducia nitebatur, Maria, Henrici filia, quae ipsi desponsata fuerat, repudiata, Regis Lusitaniae filiam uxorem duxit. Et quum litteris antea non nisi sua manu constriptis, & Filii nomen & Amisi Fidelissimi sub&ripsisset, ea nunc Scribae manu exa rari jussit, nec in calce litterarum praeter simplex Caroli nomen, ullum obstquii aut honoris titulum apposuit. Quanquam alioquin magnopere expediebat , ne in alterutram partem nimis incli. nare Henricus videretur. Sunt tamen , qui Wol- saeum Cardinalem , qui tum apud Henricum gratia & auctoritate nihil non poterat , Plu rimum ad eam pacificationem momenti attulisse existiment: is alienior a Carolo V. fuerat, Pro pterea quod ab eo nec ad Pontificiam dignitatem
ectus , di quam ipsi secerat, spe potiundi Ar
212쪽
DE BRITANNI A. 16 Ichiepiseopatus Toletani fraudatus esset, nec, ut antea, filii nomen & Cognati in calce litterarum
adscriberetur. Henricus utique ingenti ea tempestate periculo Galliam liberavit. Is annos omnino viginti concorditer ac suaviter Cum conjuge ViXe Vorii uiri rat, quum eum deligio quaedam ac dubitatio exa- Litare coepit; Iurene ac legitime fiatris viduam in matrimonio haberet nec iaci eum sibi scrupuliam a Praeside Parisiensi, qui tum nuptias Mariae, Henrici filiae, cum altero Francisci Regis filio paciscebatur , injectum primum cile praedi-
Cabat. Sunt, qui eum uXoris pertaesum, poliquam Annam Boleniam deperisset, de dissolvendo matrimonio Cogitasse, affirment. Quod aliis tamen haud verisimile vel ideo videtur, quod tertio demum anno, poliquam eo scrupulo sollicitaretur, Annam illam in matrimonium duxerit: & vero
tanta: morae impatienS cile flagrans amor videtur.
Multi denique in ea fiant 1ententia, ut existimentu Woliaeo Cardinale hanc primum dubitationem Ct allatam esse , & Carolo U. aegre faceret, &Francisco I. placeret , viam eo divortio & aditum aperiendo ad conciliandas inter Henricum &Ducem Aleiaboniam Francisci 1Ororem nuptias. Quomodocunque se id habeat, re ad Pontificem
delata, Campegio, & Wolsaeo Cardinali, aliisque
negotium datur, ut de caussi cognoscant. Et initio quidem Pontifex caussae Regiae paulo aequior , quum gratificari Henrico voluisset, diploma ad Campegium mitissu dicitur: quod tamen ille premere, quoad, quid eo faciendum esset, mandatum accepisset, jussiis est. Ex quo autem Carolus deinceps res praeclare feliciterque gesserat , Pontifex ejus animum ostendere Veritus, Campegium, diplomate combusto, rem in lon-
213쪽
plures Evangelici suti vocant in qui sacrum crustulum ut Pontificii quidem sentiunt) in corpus Christi converti negabant. morte mulctati sunt. Licet caussa istius mali non tam Regi ipsi, quam Episcopis tribuenda esse videatur, qui legibus tam Vis promulgandis exsequendisque Regnum tot hominum sanguine funestarunt. Anno CIPI DXLIII. bellum cum Scotis recruduit: ii, quum irruptio nem in Angliam fecissent, a parva Anglorum manu fusi profligatique sunt: ea clades usque adeo commovit Jacobum V. Regem, ut prae maerore moreretur , relicta Maria filiola unica , quam Eduardo filio Henricus despondere instituerat. eo Consilio , ut Regnum utrumque Conjungeret: &transacta res foret, nisi Cardinalis idemque A Chiepiscopus Santaudreanus irritum consilium feciGset. Foedus quoque Henricus Rex cum Caesare adversus Galliam percussit: quo ConVentum erat, ut, conjunctis utrinque ad Lutetiam Parisiorum copiis, urbem istam diriperent, & circumjacentes regiones ad Ligerim amnem usque vastarent, Coa . ctis peditum millibus octoginta, equitum duobus& viginti. Sed neuter conditionum fidem implevit. Henricus in expugnanda Bononia haesit, quam
deinceps, pace anno CIox XLVI. composita, Gallis octies centenis aureorum millibus redimendam
promisit: id quod effectum est Eduardo UI. Rege anno CioloL. Equidem haud facile crediderim, serio rem egi1Ie Henricum, aut commissarum fuisse, ut Gallis vexandis ipse Carolo V. ad vires motii, firmandas augendasque Viam muniret. Matrimo-Hentiet. Bia, postquam Catharinam Λrragoniam dimiserat, tristis exitus exeepit. Anna Bolenta, adulterii pariter & inccstus accusata, securi percutitur: etsi
religionis potius Evangelicae, cui addicta fuit, quam eriminis invidiam ei obfuisse , permulti existimant.
214쪽
Principes certe Protestantes ut vulgo appellantὶ supplicium istud tam iniquo tulerunt animo , ut Henricum , quem antea ducem lactionis suae &antelignanum eligere decreverant, suas sibi res habere Iuberent. Post Annam matrimonio sibi junxit Janam Semeram, Eduardi VI. matrem, quae in partu periit. Exin Annam Cliviam quum duxistet, mox, ob nescio quod corporis vitium, intactam dimisit. Quinta conjux Catharina HOWa da fuit: ea adulterii accusiata Capite plectitur. Sexta , nomine Catharina Parra, Comitis Latimeri vidua , superites Regi fuit. Ipse moritur anno
capessivit. Sed, eo impubere, Dux Sommersetius, yavunculus Rus, cuncta imperii munia obiit. Operum primum fuit, quod cogere Scotos instituit, ad nuptias inter Eduardum Regem & Mariam Reginam Iuvenculam suo consentu approbandas: impressione in Scotiam facta, ad Mushelborughum oppidum ingenti acie victos fundit fugatque. Voti tamen haud compos factus est: Reginam quippe Scoti in Galliam inisere, Delphino, qui deinceps
Franciscus II. appellatus est, nupturam. Hoc Rege Resormata, uti vocant, Religio in Angliam publicae introducta elt, sacris Pontificiis abolitis prohibitisque. Quae res locum ac materiam turbis ciendis dedit. Sed ear ad extremum felici tor 1opitae sunt. Pace quoque inter Angliam, Galliam Scotiamque composita, Bononia Gallis restituitur anno CIDI L. Ad ultimum, Rege gravi ac periculosissimo morbo laborante, Northumbriae Dux, qui antea Sommersetium Ducem supplicio affectum e medio sustulerat, malis artibus effecit, ut per caussam stabiliendae Religionis Re-' formatae Rex testamentum conderet eo eXhqre-
215쪽
166 CAPUT IV . . dibus Regni Maria & Elisabetha sororibus scriptis,
nam Scottae Reginae ea tempestate nulla fere ratio habebatur) Joanna Gra)a . Ducis Sustoiciae filia, ex Maria Henrici VII. filia sinepta, Regina designatur: magno suo & auctoris malo. Nam Eduardo Rege mortuo anno cIPI LII I. Joannam quidem Northumbriae Dux Reginam Londini pronuntiari Jubet. Maria aulcm Eduardi soror natu maxima , scripto ad Sanctius Concilium misso, Regnum sibi deberi asserit. A litteris ultro citroque miliis ad arma ventum est: ex nobilitate multi Cum Regina steterunt, ea quidem lege, ne quid in s
Cris mutaret. Magna etiam exercitus naviumque
pars ad eam transit ; Consiliarii Sanctiores plerique Omnes, totaque civitas Londinensis ad ejus se paries applicant, Regin*mque salutant. Quin ipse quoque Northumbrius, loro uti ac scenae ser vire doctus , Mariam Reginam Cantabrigiae proclamat; nullo suo bono: mc enim capitis supplicium evitare illo ossicio potuit. f. ai. Maria Regina Pontificiae religionis cultum& sacra, Eduardo Rege abolita. Pontificis denique auctoritate publice in Angliam reducere & quali postliminio instaurare inllituit; Evangelicos contra misere crudeliterque habere, complures eorum morte mulctare. Verum tamen Ecclesiasticas posssessiones recipere nullo modo potuit: verita, ne
adimendo eas Nobilibus, qui tum possidebant, vinluntatem ejus ordinis ab se alienaret. A Pontifice quoque Polus Cardinalis mittitur, ad Regnum illud Apostolicae Sedi reconciliandum. Maria Phis lippo, Caroli V. filio , nupsit, qui postmodum Rex Hispaniae factus est: inter conditioneS erat, ut penes illa omnium Regni munerum magistratuumque & opum arbitrium esset: & si quem sus.
cepisset filium, ad eum, praeter Angliam, Burgundia
216쪽
Da BRITANNIA. I cIgundia quoque & Belgium hereditate veniret: Don Carolus priori matrimonio genitus Hispaniam terrasque Italicas haberet : denique, si contingeret, ut sine herede Don Carolus moreretur, hujus quΟ-que portionem ille acciperet. Sed sterile conjugium provectior Mariae aetas fecit: triginta quippe anni erant, quum socero jam suo Carolo uxor destinabatur. Multi, qui illas cum Hispano nuptias indigne ferebant, seditiones concitare coeperunt inter quos fuit Dux Suffiiciae, Joannae pater: ea quum adhuc in Turri Londinensi captiva detenta esset, una cum Guilfordo, marito, & parente, capite Plectitur. Nec multum abfuit, quin ipsa quoque Elisabetha, Regina deinceps facta, eamdem subiret fortunam, ni Philippus pariter ac Hispani omnes Qus mortem deprecati essent: non quod illi bene cuperent, sed quod verebantur, ne per Mariam, proximam ab Reginae obitu Regni Anglicani heredem , quae Delphino Galliae nupserat, Anglia Scotiaque simul cum Gallia con-Jungerentur. Cautum praeterea sponsalibus fuerat, ne se bellis, quae cum Gallis Philippus gereret,
immiscere Maria necesse haberet. Verum tamen,
quum bellum incidisset cum Gallis, nihilominus Philippo lectissimas copias subsidio misit, ut carum potissimum opera celebcrrima illa ad Fanum S. Quintini victoria parta este videatur: victoribus Anglis facultas Mus urbis diripiendae, ipsis solis a Philippo data, praemium fuit. Hac helli movendi ausa captata Hem icus II. Galliae Rex, Duce Guilio, Caletum oppidum munitissimum, sed ea tempestate maxima praesidii parte nudatum, pauci S, quam oppugnare coepit , diebus, expugnat. Oppidani ad unum omnes urbe eXire jussi, auro,
argento, gemmis , Omnique instrumento pretiosiori relietis: Guinam denique Hammamque ar.
217쪽
Ces, ut ne quod Anglis in continenti receptacuis turn superestet, Galli cepere. Et cladi haud diu
superstes fuit Maria, mortua anno CI DIPLI IX. g. aa. Eli1abetha Mariae sororis obitu uno omnium ore Regina consalutata, se Regnumque suum difficillimis temporibus ad extremum usque diem prudentissime gloriosissimeque gessit ac conservavit. Ac initio quidem Philippus, quum Angliae
Regnum retinere instituisset , Elisabethae nuptias ambit, confirmans fore , ut ei canonis gratiam hac in parte faciat Pontiχx t ad cam rem impediendam omni ope Galli apud Pontificem nitebantur. Elisabetha , quanquam palam omendcretantum Principem ac de se optime meritum verebatur, cundem tamen scrupulum injectum sibi esse sensit, par enim utriusque ratio erat in qui parentem ad divortium cum Catharina Arragonia faciendum impulerat: praeterea se non posse non iniquam videri, si Pontificis in indulgenda sceleris venia auctoritati quidquam loci roliquisset: propterea quod paternum divortium hoc veluti iun, damento nitebatur, quod Pontifici quemquam legibus divinis solvere integrum haud esset: itaque Pontificem missum omnino lacere, & Philippum, quam fieri potest, placidissimc modestissimeque
avertere ab instituto corallituit. Porro Religionem Reformatam , denuo ordinum Angliae d reto,& Episcoporum auspicio, alio tamen atque alio tempore, introduxit. Pontificios autem publice sacrorum cultu interdixit: mulcta in eos statuta, qui templum obire die Dominica neglexisIent. Omnes praeterea Jurejurando adacti , ut supremam Cus , etiam in rebus Ecclesiasticis, potestatem agno-1cerent: id sacrarnentum ex novem Clericorum millibus & quadringentis, modo centum octogi ta novem homines, inter quos Episcopi x Iv. iuei
218쪽
re, recusarunt. Atque in eo, quod sibi sumserat, regimine Ecclesiastico constanter perstitit: quanquam multum ei negotii duo hominum genera lacesserunt, Pontificii, ac Puritani: ex quibus hi Episcoporum potestatem, ritusque omnes Pontificiorum institutis affines, damnabant , ad Geneven sium disciplinam ceu rei divinae normam Cuncta exigentes: quanto autem magis crescebant numero, tanto severius a Resina coercebantur. POntificii saepius & Regnum Elisabethae & vitam petiere. Malevoli quoque & inimici multa peregre Seminaria seu Scholas Nationis Anglicanae infli- tuere; Duaci videlicet, Rhemis, Romae, & Val-liadolidi: ibi Anglicaijuventus Pontificiis sacris
initiata instituebatur, atque hisce serme praeceptis imbuebatur: summum in Reges imperium pencs Pontificem esse: populares, ut quemque Regem haereseos, seu suspectum seu convictum Pontifex proscriptillet, facramenti fideique religione solutos; atque adeo interficere Qusmodi Regem, palmarium Omnique memoria celebrandum facinus e1Ie. Ex Qusmodi Scholis missi in Angliam Sacet- dotes, qui Pontificiam doctrinam & ea in primis, quae dixi, dogmata, discipulis tradita propagarent. Cum iis magna hominum perditorum multitudo Consilia viresque Iungebat, ut Ceditione mota Reginae vitam peterent: maxime quod ea a Pio V. Pontifice proscripta fuerat. Verum nihil profecerunt aliud , quam quod uberrimam carnifici sontium plectendorum messem praebuere; effeceruntque, ut durius Pontificii haberentur Multum quo-M. iique negotii Elisabethae Reginae Maria Scota e -scora.
hibuit: quippe quae proxima ab Elisabetha heres Regni Anglicani fuerat: ca Guiliorum instinctu, ut in)usia Angliae dominatrix Elisabetha a Pontifice declararetur, enicere nitebatur, quanquam Oc-
219쪽
cultis machinis ei consilio obnitebantur Hisipani τtum vero nomen & insignia Angliae una cum Delphino marito Maria usurpare coepit. Sed ea res deinde exitio Mariae fuit. Elisabetha namque Moraviae Comitem, fractem Mariae nothum, defen-ι dendum susceperat: qui, ubi & Gallos e Scotia P ejicere, & Reformatam in eam Religionem iu- eroducere instituisset, utrumque opera Elisabethae Consecutus est. Maria Regina, quum Francisco II. mortuo in Scotiam rediisset, Henrico Dar-laeo , cognato, eidemque formosissimo Angliae juveni , nupsit, cui Iacobum VI. postmodum Pc- perit. Sed amor praeceps brevi tepescere Coepit , postquam David Rietius, citharoedi habitu in aulam primum admissus, tanta apud Reginam gratia floruit, ut Henrico multi persuaderent, eum familiarius licentiusque , quam vel aequum, vel ipsi decorum esset, Reginae consuetudine uti. Quam ite ob rem captata occasione, & nonnullis ex Nobilitate assumptis, Davidem Rigium, quum Reginae ad mensam ministraret, e cubiculo eductum interfici jussit. Itaque Jacobus Rex uterum enim
ea tempestate mater ferebat) nativa infirmitatenatus est, ut conspectum gladium vagina nudatum horreret: propterea quod mater, conspectis tot gladiis evaginatis, subito cohorruisse memoratur. Id facinus Reginam in maritum vehementer exacerbavit: quo paulo post, concubia nocte
a Georgio Botuelio occiso , ipsis interfectori nupsit. Horrendam caedem Reginae insidiis factam ense, Moravius aliique praedicabant: neque id palam profiteri ac memoriae prodere Georgius B chananus, Moravit cliens, erubescit. Alii rursus eonfictos de Davide Rietio & Henrici Darisei cae
de rumores, architecto&auctore Moravite Comite, aliisque Reginae inimici in vulgus emanan
220쪽
st, contendunt, ut Regina in invidiam infamiamque adducta Regno deturbaretur. Quomodocunque se res habeat; seditio certe in Reginam cst coorta. BOtuelius, cui nupserat, ex Regno profugere cogitur is annis aliquot interJectis, quum miserrimam in Dania vitam ageret, moritur ipsia in custodiam datur: anno deinde ci I LXI IX. elapsa. Copiis, quas coegerat, victis fugatisque, ipsa quum in Angliam se recepisset, captiva ibidem detinetur. Ibi Eusebethae insidias tiruere ac Rditionem movere instituit, quando Norsolcio Duci nubere, atque Mus opera Regnum Angliae Consequi nitebatur. Quibus artibus patefactis Dux in custodiam datus, paulo post dimittitur.ἈAt ve-TO , quum perseverare in pravo consilio deinde deprehensius esset , capitis poenas luit anno
CiorOLxxI I. Maria arctiori custodia asservatur. Interea dum haec geruntur, multae ad eam liberandam carcerique eximendam coriurationes fiunt:
sed eae omnes detectae sunt. Publice quoque quum nihil fere inexpertum relinqueretur ad eam liberandam, nulla satis tuta iniri ratio, qua Elisa Iliae securitati consuleretur, potuit. Itaque Maria, morae diuturnioriς impatiens pravis consiliatoribus quum auscultaslat, technas machinasque in Eli 1abetham Pontifice, Hispano , Guisiisque com- Paratas non approbavit soluini, verum etiam in
iis perficiendis Operam suam ac studium addixit. Quibus diu agitatis ubi poliremo ingens co muratio quasi ex latebris erupisset , interceptis litteris ipsius manu conscriptis, JudiceS deliguntur, qui Mariam capitis damnabant: quam sententiam isti quum ordines comprobassent, & ut supplicium eisi i
quam primum sumeretur instarent, Elisabetha an- damna ceps diu haesit, nec ut ratam haberet sententiam ur