장음표시 사용
571쪽
Christianos, dirissimis vexationibus eXagitatos, Imperatores Pagani Ceviebant, exortum , quarto inde seculo & sequentibus vehementer audium , longe lateque se diffudit. Initio tamen opus faciendo & laborando vitam sit stentabant: alii, quum suas fortunas pauperibus voluntaria liberalitate eo
sent largiti, sub Episcoporum auspiciis & regimine
eam, quam canones praescribebant, vitae disciplinam sequebantur. Nec alita magis, quam septimo seculo, Monasticae vitae ac disciplinae studium vigebat in Occidente : adeoque ilio Religionis
aestu omnium ordinum homines fervebant, ut ad coenobia frequentanda & inhabitanda non ilum
omnis sexus ac aetas conflueret, verum etiam ad
ea magnifice exstruenda, & amplissimis vectigalibus locupletanda, principes viri & potentes omni studio incumberent. Jamque conditis tot tantisque coenobiis, opibus & vetustate conspicuis, delatigata hominum munificentia videbatur, atqUe tanta hominum cupiditate Mus vitae ct instituti flagrantium multitudo erat, ut ei nullus satis magnus monasteriorum numerus suiliceret; quum tertio
decimo demum seculo ordo Monachorum Mendicantium existeret. Ii eo maJorem sanctitatis speciem prae se ferebant, quod pro talibus haberi volebant, quos ad Monasticae vitae institutum amplectendum, non mollis ac voluptariae vitae spes, sed severae & ab omnibus voluptatum illecebris stmotae disciplinae deliderium impulerit; quum ad summum, praeter stipem ostiatim emendicatam, nihil ad vitae usus expeterent. Ad Qusmodi austerum vitae genus suscipiendum , homines singularis cujusdam sanctitatis & meritorum, quae ei sectae inesse credebantur, opinio, Vel, utvcrius dicam, insita Clericis ambitio permovit. Innata enim hominibus arrogantia eo dementiae
572쪽
progressa est, ut non satis eis negotii facessere Divina praecepta crederent, & suis meritis, Quam Dei beneficio , sempiternam salutem acceptam referre mallent, immani cupiditate gloriae, qua
antecedere reliquos mortales volunt, in caelum etiam & futurae vitae usui extensia. Alios rerum
suarum desiperatio, desidia & pigritia alios in hoc vitae genus praecipites egit. Multos in coenobia parentes & propinqui includunt, live superilitione inducti, sive egestate compulsi, seu denique, Ite, divisis inter tot liberos facultatibus, familiae interirent, metu stimulati. Ex eo Monachorum genere Pontifex sibi quali militem praetorianum delegit, quo non modo Laicos, ceu praesidio quindam cervicibus eorum impolito, coerceat, Verum Episcopos etiam & reliquos Clericos in ossicio contineat. Ea re factum, ut quam deinceps, seculo maxime tertio decimo, subtrahere 1e apotestate & jurisdictione Episcoporum iustitissent,
nec ullius, praeterquam Pontificis, auctoritatem agnoscere Vellent, eorum patrocinium ipse Pontifex summo studio susciperet. Is callidissimo in eo Ordine regendo utitur consilio. Quanquana magna inter eorum familias , FranciscanOS videlicet & Dominicanos, aemulatio existit & Contentio, ita tamen rem temperare novit, ut, partita aequo inter utrosque momento gratia, neuter Ordo vel premere alterum & exagitare, vel de Pontificis in alterutram partem Jullo plus inclinata voluntate conqueri possit. De commodis ordinariorum Sacerdotum multum hi Monachi subtraxerunt: Legata & Sepulturas opulcntiorum , regimen animorum , seu, ut vulgo vocant, Con scientiarum, sacrorum ministeria magna ex parte ad se transferendo. Itaque inexpiabile in eos odium Episcopi ct Sacerdotes ordinarii conceperant :
573쪽
runt: de eo tanen illi, favore Pontificis subnixi, non magnopere sibi laborandum esse putant. Quod si quis Episcopus, spreta Pontificis auctoritate, obsequium exuere, aut res novas moliri institerit, eum extemplo Monachi isti, velut feram canes
Venatici, insectari, & clamitando criminandoque adducere in odium & invidiam plebis, apud quam
magna eorum , propter opinionem sanctitatis, auctoritas est, eonsueverunt. Itaque ex Episcopis nemo, moturus aliquid adversus Ponti fieem, plebis studia alungere suae factioni poterat. Adhaec vitam & mores cujusque Episcopi sedulo obser-Vare Monachi, & Romam , ubi Praefecti ejus ordinis degunt, nuntiare solebant, ut, quae in rem essent, consilia ibi capi extemplo, & imminentia mala declinari possent. Et quod increscenti Pontificis potentiae Episcopi, quum gravis eorum libertati esse coepisset, resistere haud potuere, in eo non postremae istius Ordiuis partes fuerunt: illi quippe , quum nullam Cus dominatus evitandi commodam rationem cernerent, tempori servire , id est, necessitati parere , quain contra stimulum calces, quod riunt, Iactare, satius esse putarunt. Quanquam ex iis multi Ρontificis potentiam haud aegre ferebant, splendorem & amplitudinem e sus, cujus in potestate essent, ad se quoque pertinere quodammodo rati, & quod eo pacto a civili potestate &jurisdictione subtraherentur, a qua majus ipsis periculum, quam ab externo tribunali unius , ipsis necessitudine quadam muneris ac studiorum adjuncti, imminebat: neque enim Clericum Clericus facile exagitat, nec cornix cornici oculos temere configit. Sed tamen iriter Episcopos, maxime Transalpinos, non paucos egistere compertum est, qui immensam Pontificis potentiam, tacite licet & dissimulanter, iniquo tamen, Ll ani.
574쪽
animo serant. Atque id in Tridentino inprimis Concilio apparuit, quo Episcopi Gallicani juxta& Hi sipanici omnibus connixi viribus sunt, idque
egerunt unice, ut Residentia, ut vocant, Di ὶο-porum juris Diνini csse decerneretur. Idem spectant eorum, qui apud Gallos Belgasque Jan- senillae vocantur, consilia. Nec, quid sub istius dogmatis specie lateat, prudentiores fallit; quodsi enim suae quisque Ecclesiae Episcopus praeesse,& ab ea nunquam discedere divinitus jubetur, sequitur, ab eodem Deo Ius ac potestatem etiam habere , sine qua illud fieri nequit. Nam , ut in Scholis vulgo loquuntur, qui dat jus ad finem . dat
Ius ad media. Atque adeo non est, quod Episscopi, munus suum inituri, Romam proficiscanis tur, ad redimendam Pontificis, ut auctor fieret, benevolentiam. Itaque anxius animi & vehementer stilicitus Pontifex fuit, antequam eam dissicultatem Concilium Tridentinum superasset, atquc de medio sustulisset. Nec facile se adduci Pontifex patietur , ut ullum posthac Concilium creat. Neque enim in ejusmodi Conciliorum
discrimen auctoritatem suam aut majestatem temere committet, praesertim quum in praesentia nullus eorum usus sit, contendentibus passim Jesultis aliisque, & palam docentibus, Pontificem supra Concilia esse, nec falli aut labi, nec sine ejus auctoritate ullam in se vim aut obligatio nem Concilia habere. Sed quomodocunque se res habeat, ip1Orum Episcoporum interest, eos ita fide ac potestate Pontificis manere; a cu)us imperio ubi se subtraxerint, in ditionem civilium Magistratuu in haud dubie venturi esIevidentur. Atque id si oveniret, salutem suam ac dignitatem, sine ejus, cujus subjecti imperio essent, cum autem summis opibus praepollere necessum soret ope
575쪽
ct praesidio, tutari nullo modo possent. Itaque ex duobus malis, id quod minus est malum, eligere necesse habent. 19. 19. Quamvis autem immensis opibus &in-Abχluta credibili hominum frequentia aucta res Ecclesiastica esset, tamen ad constituendam dominatio nem Ecclesiasticam omnino necessc fuit, Pontificem suis vivere legibus , nec ullius subjectum imperio esse: sedem autem dominatus sui in Qus, modi loco constitutam habere , qui sui tantum juris & ditionis esset; eum denique imperii statum esse, ut non solum vitam cum dignitate sustenistare Pontifex, verum etiam ne detrahendo ei vectigalia cogi in ordinem possit : item, ut propugnatoribus quS , si quando ob eam caussam a Magistratibus indignatione commotis exagitarentur, tutissimum ad eum perfugium esset. Id ut
consequerentur Pontifices , diuturnas devorare moras ac molestias, varios iniquae fortunae casus sugire , & malis artibus ac sceleribus uti & grassari diu coacti sunt. Equidem dum in Occidente Imperatores fuerunt, aut Gothorum in Italia imperium incolume stetit, ne cogitare quidem de iis rebus comparandis poterant. Gothorum deinde Regno, quum Justinianus rerum potiretur, ever so, ac Roma pariter & universa Italia in provim ciae mrmam a Graeco Imperatore redacta, Pontifices cam obsequii, quo eis Imperatoribus alligabantur , exuendi occasionem nequaquam dimia serunt. Imperatorum quippe auctoritatem & existimationem in Italia vehementer imminuerat partim impotens Exarchorum, qui Ravennae erant,
dominatus, partim infirmitas; quum Longobardi per occasionem fluctuantis justiniano I I. regnante Imperii, quum alii alios everterent & labefactarent, magnis sibi viribus comparatis, rerum in
576쪽
Pontifex Gallum ad sup Perias fe
Italia potirentur. Accessit, quod ex iis Imperatoriis bus nonnulli cultum imaginum damnabant,versia inscedissimam pene idololatriam superstitione, quum ma)ore Sanctorum, quam ipsius Dei, cura homines tangi viderentur; ex templis eas ejici omnino Leo Isaurus jubebat. Rus conatibus Gregorius II. Pontifex acriter resistendum ratus, imaginum cultuin, quasi pro aris & focis certaret, summa contentione propugnavit; sive quod is non exigua anilis superstitionis, quae magno ΡΟntifici ad utilitatem momento erat, pars esset; sive quod aegre serebat, se imprudente & invito Imperatorem quidquam in rebus sacris agere aut moliri, eo tempore. quo ipse ad Ecclesiasticam do minationem in Occidente constituendam animum intendisset, ausum; sive denique ea commoda subis ducendi sese a Graecorum Caesarum imperio Occasio est visa. Jamque Romanos & reliquos Italos , qui in fide adhuc & ditione Imperatoris manebant, ad abnuendum ei vectigal & stipendium Pontifex sollicitabat , quum Exarchus, jura ac
ma)estatem Imperatoris tutari conatus , eXOrto Ravennae, ubi 1edes Exarchatus erat , ob eam caussam tumultu, occiditur. Ita Graecorum Caesarum imperio in ea Italiae parte deleto, suas habere leges eae terrae, nec ullius subjectae imperio esse coeperunt.
g. 2o. Hoc modo quum se Pontifices ab Imperio Constantinopolitano subtraxissent: non mulato post ingens ei periculum a novo domino imminebat, qui gravius eis ex propinquo impositu rus esse videbatur, quam quod antea magnis locorum intervallis disjunctus Imperator imposuerat. EaS enim regiones, quae ab Imperatore defecerant, in suam redigere potestatem Reges Lo
gobardorum, & totius italiae imperio potiri nite-
577쪽
PONTIFICI s ROMANI. 333bantur. Capta Ravenna, aliisque locis in ditionem redactis, quum eorum impetum sustinere aut retundere nemo in Italia posset: Pontifices opem Regum Franciae, nec enim alia spes, aliud perfugium erat reliquum , implorabant. Hi, pace primum & compositione frustra tentata, quum avi & imuria abstinere Longobardi nollent, postremo ad arma versi, libertatem & caussam Italiae vi defendendam susceperunt. Quod ut facerent, eo facilius adducebantur, quod non solum
Pipino Regnum, quod superiori Regi ereptum ipse, quum Major Domus antea fuisset, sibi vindicarat, Zacharias Pontifex auctoritate sua confirmavit ἔ Verum etiam quod ea expeditione ipsi Galli aliquas Italiae partes in suam potestatem redigendi, cujus rei incredibili semper cupiditate gens Gallorum flagravit, Occasionem nanciscebantur. Eo bello quum adversus Longobardos, Pipinus primum, deinde Carolus Magnus feliciter pugnassent, ad extremum, omni corum Regno potiti, quidquid Exarchatus finibus continebatur , Pontifici tradiderunt. Sunt , qui Pontifi-Cem Romanum , ut opimam nimis & profusam
largitionem impetraret, tunc primum commentitiam illam Constantini Magni donationem in lucem protulisse putent : & vero persuaderi ea res hominibus imperitis, in tanta temporum barbarie& litterarum ignorantia , nullo negotio poterat.
Immortali quoque beneficio Gallorum Reges, ut1upra demonstravimus, Pontifex sibi devinxerat; tum ipsi Reges pietatis famam largitionibus de
alieno factis captabant. Ea enim tempestate in Ordine Ecclesiastico, magniS donis ac muneribus Colendo, praecipuum gloriae fructum stulta vanitate summi infimique juxta repositum habebant.
Quin imo quae in usum Ecclesiae destinarant Re-
578쪽
DE MONARCHIAges, ut immunia essent, & quae eorum beneficio praedia Clerici tenerent, ea ut libera & nullis aggravata oneribus haberent, Operam dabant. Earum largitionum magnitudine Clcricos ad detrectandum Regibus obsequium inprimis exstimulatos fuisse, compertum habeo; veritos scit. ne majorum donationes succedentes inde Reges rescinderent & irritas facerent. Est enim ita, ut prudentioreS monent, natura comparatum , ut estusa
nimis commodorum & munerum largitio odium potius quam amicos Regibus pariat : nam qui Qusmodi coluntur donis, quum in perpetua iuspicione ac metu versentur, ne ea aut imminuantur aliquando alit omnino repetantur, ita firmare suas opes nituntur, ut eas tutari, & vel invito Rege in perpetuum sibi asserere valeant. Sunt autem inter eruditos nonnulli, qui, quum Omnes irae atque odii caussas procul habeant, existiment, Pontifici consilium fuisse traditas sibi terras sum-mn cum imperio regere. Ceterum, populum libertatis avidum suis vivere legibus, quam iugum accipere maluisse: etenim in1blens admodum &sacrosanctae dignitati minime conveniens esse videbatur, Pontificem Reguli cuJusdam ac Princisis profani personam suscipere. Ea re accidit, ut leone III. Pontifice seditio populi Romani fieret. Pontifex quum opem ac fidem Caroli Magni implorasset, in pristinum deinde locum restitutus, una cum populo Romano Carolum stlutavit Augustum. Eo facto summum Exarchatus Ravennensis imperium, & reliquarum Imperii Occidentalis partium principatum adeptus, quum carum sine summa potet late possessionem Ρontia fici tanquam Beneficiario reliquisset , Advocatus& De Dinor Ecclesia est appellatus. Atque in eo statu res mansit, donec Imperii gubernacula Henricus IV. capessivit. -- f. ai.
579쪽
β. 2I. Ceterum, quum sine auctoritate &sus Papa ex
fragio Imperatoris creari Pontifices haud possent, cutit ju- tantaque illius esset audacia, ut Pontifices immo deratius sese gerentes in Ordinem cogere, & de minatus. solio suo praecipites dare non dubitaret, ad extremum Adυocati & Protectoris nomen grave ipsis& invisum esse coepit. Itaque excutere jugum,& Imperatorum dominatum propulare summo studio contonderunt: nec, nisi magno interposito
spatio , ingenti certamine juxta & calliditate sibi
libertatem pepererunt. Quam ob caussam, ut eorum opes frangerent, & auctoritatem imminuerent, nunc in Germania, nunc in Italia, magnis eos turbis ac motibus illigare Ρontifices perpetuo laborarunt. Strenuam cis operam Germaniae Episcopi navarunt. Ii, quum te Caesari, CUJus beneficio Episcopatus debebant, obligatos eo nomine esse, seque ac Pontifices, aegre terrent: cum P ntifice conspirarunt ad ordinandam rem Ecclesi,sticam, & peculiari & libero imperio constituendam. Ad eam rem perficiendam non aliud tempus magis idoneum este rebantur, quam quo Imperium Henricus I V. gerebat. Ei quum solutissimi mores, & turpissima probra, Regnumque ma te administratum , ingentem apud Ordines Germaniae invidiam, & ex ea dissensionem, conflas1ent: Gregorius VII. cui antea Hildebrando nomen erat, arroganti vir ingenio, contumaci, &ad quidvis audendum parato, postquam ad pontificiam dignitatem evectus erat, conqueri extemplo de Imperatore coepit: Sacerdotiorum constitutionem sui iuris ac potestatis, nec in manu Imperatoris esse debere; qui nundinando ea &hominibus improbis vendendo, uirpissimum ex iis quaestum faceret, & Sacrificulos vitio creatos,
580쪽
Ornatu Sacerdotali & insignibus condecoraret. Quumque vetere & optimo Jure sibi deberi ea Imperator contenderet, nec ab iis vel latum unguem discedere vellet Pontifex, quum sacris prohibitum diro anathematis fulmine percussisset & Episcopos & reliquos in cum ordines incitasesti, tantis eum turbis ac molestiis involvit, ut creandi Episcopos jure cedere ad extremum coingeretur. Per eam autem speciein Pontifex non λ- Ium Episcopos a potestate Caesaris subtrahere, indprincipatum etiam Italiae invadere, & Principes ad unum omnes imperio Sedis, ut vocant, Romanae su icere nitebatur. Et res facultatem habuisse nonnullis videtur; quod ea tempestate, divisa in tot Principatus Europa , tenuissimis maxima ex parte opibus sumultos, Reguli ac Principes com plures, seu religione quadam indudii, seu quod potentiorum vitare Iugum volebant, in ditionem Pontificis se ultro tradiderunt, vectigal ei & stipendium quotanniS persolventes. Adeo, ut si tres Pontifices, aut quatuor, ad regendam Ecclesiam eam seu calliditatem seu dexteritatem continenter attulissent, ut sanctitatis specie consilium tegerent , & populum ab in uriis Principis defendem dum susciperent, summo totius Orbis imperio , qua Civili, qua Ecclesiastico , potiti haud dubie forent. Nec se Jugo solum exuere Pontifex, verum Imperatorem etiam potestati suae subjicere contendebat: ejus cnim se judicem ferre, delatum a popularibus ad caussam dicendam citare , sacris prohibere & anathcmate ferire, Regno denique mulctare instituit. Quanquain autem, quae parti erepta fuerant, recuperare filius Henricus I. Conatus, Paschalem Pontificem captum, & in custodiam traditum, restituere sibi aus creandi Episcopos coegit; Clerus tamen Europaeiremens, di