장음표시 사용
401쪽
Α . Prob. I. ex dictis in praecedenti Capite, ubi ne dum hoc docere Augustinum vidimus, sed rationem valde claram adducere, nempe, quia A clam, qui sanctus, & rectus sine concupiscentia, aliaue culpabili passione creatus est , & sola gratia, seu auxiliosine quo praeditus, in iustitia non permansit; sed ad solam uxoris vocem Dei prae-Ceptum tran ressus est, eoque auxilio sine quo v-sus non est , sed potius abusus ; quomodo homo
ipse que Adam post lapsum tot passionibus, ignorantiae praesertim , & concupiscentiae , onustus, posset passiones istas validissimas aerei vincere, &grati a illa sine qua, seu auxilio sine quo solo vii , vel de illo cogitare , caligine ignorantiae hallucinatus, & a calore concupiscentiae illectus , ac di. stractu se Certe, fateor cum Augustino, non video quomodo fieri hoc possit. Audiamus Paulum ad Gal. I. I7. caro concupiscit aduersus spiritum , spiritus autem aduersus camnem . Haec enim sibi invicem aduersantur, vi non quacumque Nullis , illa faciatis . Audiamus iterum eumdem loquentem ad Rom. 7. I 8. Velle adiacet mihi ; perficere autem bonum non inuenio . Non enim , quod volo bonum hoc Deio ; sed quod nolo malum , hoc ago . Inuenio igitur legem volenti mihi fatere bonum , quoη iam mihi malam adiacet. condelector enim legi Dei fecundum interiorem heminem. Video autem alia Glegem in membris meis, repugnantem legi mentis mes, ct eaptiuantem me in lege peccati, quae est in membris meis . Infelix homo , quis me liberabit de corpore mortis huius ' & statim respondet sibi, assignans liberatricem , Gratia Dei per Iesum christum, ad actu faciendum t haec gratia meo videri alia dici nequit, quam gratia qua actu bonum fit. Sic enim discurro : dicit se intelligere bo-
402쪽
num, quod agendum erat: ecce excitatio , R illu-lminatio intellectus : dicit, se velle bonum illud intellectum, ecce inspiratio , & inflammatio voluntatis : at dicit, se non posse bonum illud persicere , id eis, actu facere , ob repugnantiam legis membrorum ; igitur gratia excitans, seu praeueniens sine qua satis sibi non erat ad actu superandam concupiscentiam, ut bonum intellectum, ac volitain perficeremr ; & dicit hoc se habiturum a Gratia per Christum ; igitur agnoscebat gratiam lillam, quae facit facere , nempe gratiam qua, scilicet allicientem, & trahentem voluntatem; &ab hac miseria te liberandum praedicabat; non ab illa sine qua, quae a Voluntate sic occupata, & distracta a carnis, seu membrorum concupiscentia erat, ut ita dicam, trahenda. Si autem Paulus vas electionis a Deo singulariter electus , illuminnatus, & edoctus , tantam experiebatur dissicultatem ad faciendum bonum , lain cognitum , Nvolitum per gratiam illam sine qua, illuminantem, ac inspirantem, & alia gratia eum liberante , seu, lindigere cognoscebat, ac fatebatur; quid dicam Ide me misero , alioue mei simili, aut peiore illu-lminato , ac inspirato ad faciendum bonum , toti tamen concupiscentiarum miseri; s implicito ;l quomodo , inquam ego , aut illi ad bonum exe-lquendum deueniemus , nisi gratia potentior fa-lciens facere, nempe quq nos per passionum Con-l cupiscentiae victoriam liberet , bonum facere , luel a malo abstinere , aut in bono perseuerare faciat tIAI. Prob. modo aliquibus S. Scripturae locis . Saluator Ioann. 6.qq. audiens turbas murmurare de illo, quia dixerat, de coelo descendi, de in eum non credebant; qua sit 'rationem re deseris
403쪽
chir non crederent, ait. Nolite murmurare in inuicem . Hemo poten venire ad me, nisi Pater meus, qui mist me traxerit eum . Igitur gratia qua , setipotentior illa sine qua, & quae trahit , est necessaria , ut quis ad Christum per fidem accedat. Gl o f. ord. ibi ait. Tractio haec non est violentiae, i aut necessitatis, nec inviti, sed voluptatis, Odesd letis, Dude dicitur trahit unumquemque sua voluptas :β ergo in his , in quibus non est vera dilectio trahituνl homo amore, ct desiderio, quanto magis trahitur alial quis vehementi delectatione, cui reuelat Pater e &c. Lyr. ibi assignat rationem cur siit necessaria tra
tio, inquiens, nibit enim poten ascendere ad id, quodi est supra naturam suam, nisi ab alio trahatur 1, sicuti lapis non potest furfurn ascendere, Visi per motum aialterius, fides autem formata Charιtate , est supra naturam; ideo ad eam nemo poten venire , nisi a Deo trahatur. Haec Lyr. Non ergo VoluntaS trahit, uti sic dicam,gratiam ; sed e contra gratia trahit voluntatem . Hanc dicimus, qua, & hanc este neces laria in ad bonum actu faciendum ; sed cum libertate, & delectatione trahit. I a. S. August. tract. 26. in Ioann.prolixo discursu locum istum ad rem nostram explicat: aliqua tamen breuiter ex illo excipiam . Nemo venit , &c. nis Pater traxerit eum . Magna gratiae commendatio . Nemo Nenit, uise tractus, quem trabat, ct quem non trabat: quare illum trahaι, O illum non trabat; noli velle iudicare, se non vis errare. Semel accipe, ct intellige . Non traberis; ora, ut traharis. Deinde declarat, quod tractio illa non nece isitat, nec violentiam facit. Quid hic dicimus fratres, si trabimur ad christum , ergo inviti
trabimur, ergo iuuiti credimus , ergo violentia adhibetur , non voluntas excitatur . credere non poten,
hi debet. s. Alleult. distursus de hac tra. otonea
404쪽
Gratia non necessitat snon facit violentiam
ms voleus , & post multa . Noli cogitare, te inuitum trahi: trabitur mimus , O amore. Forsitan in hoc Euangelico Nerbo reprahendamur , dicatur nobis , quomodo voluntate credo , si trabor i ego dico , parum en voluntat , etiam voluptate traheris. Quiden trahi voluptate ἰ delectare in Domino , O dabit tibi petitiones eordis tui: est quadam Voluptas coedis , cui panis dulcis est ille caelestis. Porro se poetae dicere lietiit, trabit sua quemque Voluptas; no necessitas, sed voluptas, non obligatio, sed delectatio: quanto fortius nos dicere debemus trabi hominem ad chroum, qui delectatur veritate , delectatur beatitudine , delectatur iustitia, delectatur sempiterna vita, quod totum est classitus : N post alia multa , . Ramam viridem ostendis ovi, ct trabis illam . Nu ces puero demonstrantur. γ trahitur, ct quod currit trabitur; amando trahitur , sine lasione corporis trahitur . Si ergo Ista, quae inter delicias , ct voluptates terrenas reuelanthr amantibus, trabunt, trahit reuelatus christus a Patre; quia enim fortius desiderat
anima, quam veritatem . Ecce qualis est gratia , quae facit credere , & accedere ad Christum;gr tia trahenS, non tracta: Gratia talis roboris, qua
opus fit, & sine qua non fit, non illa tantum sine qua fieri non potest, at per eam non fit. Sed ta lis est gratia qua trahens, ut non imponat voluntati violentiam, aut necessitatem, sed suauitatem, dulcedinem, ac delectationem, qua voluntas allicitur ad faciendum opus fidei, charitatis, paenitentiae , vel aliud sit mile praecepti , aut consitu opus . Consideremus Martires: quid nam potuit eos adducere ad suscipiendum martirium , nisi gratia potens, ac trahens Consideremus infideles , siue Gentiles, siue Turcas, siue Iudaeos, siti etiam Haereticos natos , educatos, & instructos
405쪽
in illis Sectis , quas eorum maiores mordicus ad usque vite finem tenuerunt,& illoru multi pro earum defensione sanguinem effuderunt; quid , vel quis potest eorum aliquem ab aliqua illarum Seeta avellere , nisi potenti ssima , & efficacissima Dei gratia qua eum trahens , & velut discerpensa pestifera illa radice, cum delectatione tamen , plena libertate per gratiam roborata Consideremus meretrices tot annis in luto libidinis immersas; quid, vel quis poterit eas e luto illo euellere, nisi trahens gratia i Et ita de quolibet vitiorum genere, in quibus multi volutantur, & in eis inueterati sunt; quis, aut quid a luto illo segregabit, nisi potentissima gratia qua suauiter eos trahens e Sic est, sic fateor: si enim voluntati hominis committeretur dispositio gratis, puto, quod nisi quis esset in gratia confirmatus , & dominus, assionum suarum effectus , numquam ea uteretur : Passiones etenim concupiscentiae , cum potenti stimae sint, sensibusque dominentur, ita praeualerent,ut numquam sinerent in faelicem animam de bono spirituali cum applicatione cogitare, illudque amare , aut desiderare . Consideremus sapientissimum Salomonem . Consideremus inis nocentissimum, rectum, sine passionibus vllis, gratia habituali, iustitia originali, auxilio sine quo non , munitum Adamum & nihilominus lapsum, quia suae voluntati erat commissa gratia , seu auxilii dispositio: & concludamus, quam fiduciam posset de se habere homo lapis , infirmus, arbitrio debilitatus, ignorantia , & concupiscentia
grauatus , si sibi gratiae dispositio committe
IAE 3. Prob. a. ex alio famoso Pauli disti, Rom. S.Iq. ubi exagerans miseriam hominis ei C c c a ca
406쪽
s. Autust. diseursus in hune locum.
ca carnis concupiscentiam , & monens per spiritum esse mortificandam, ait. Si enim fecundum carenem vixcritis, moriemini : si autem spiritu facta carnis mortificaueritis,vivetis. At quia sciebat, ut saepe docuit, id fieri non posse , nisi per Dei gratiam ; Deumque per eam, & cum ea operantem , innuit, non qualemcumque gratiam ab hominis arbitrio dependentem, di sive qua ; sed gratiam trahentem, seu allicientem liberum arbitrium, seu qua hoc essicere, seu carnem mortificare, & eam ad id essiciendum, fili)s Dei concedi, quasi diceret, aliter illam non mortificarent, inquiens. Quicumque enim spiritu Dei aguntur, ij sunt iij Dei . Glos. ord. Whntur, inquit Plus eIt agi, quas vix aliquid agentem, quam regi, quas iam aliquid agentem , qui ideo regitur , Ni rectὸ agat. Ced Qtinttir :
nou qsod nihil per se; sed quod viae, ut aliquid agant,
impetu gratia impelluntur. I . S.August. hunc locum expendens in ser. I 3. de Verb. Apost. ait. Dicet Mihi aliquis, ergo agimur, non agimus .&Respondeo. Imo agis, oe ageris, O tunc benὸ agis, s d bono ageris r spiritus enim Dei, qui te agit, adiutor es agentibus . 'emo autematitur , se ab illo nibit agatur . Spiritus enim adiuuat infirmitatem nostram in lib. de Corr.& Grat.
cap. a. dicit. Intelligant se ij sunt, se Diritu Dei
agi, O quod Qevdum est, agant; ct cum egerivi, illi , a quo aguntur, gratia agant. Aguntur enim, ut agant, non quod ipsi vibit agant; oe ad boe eis olienditur quid agere debeant, πι quando agunt, sicut arendum eR, eum dilectione , oe delectatione tu Ititiae suauitatem, quam dedit Dominus,ut terra eorum daret fractum suum , accepisse se gaudeant. In tractatu de Pugna animae , ait. Quotquot spiritu Dei a-
407쪽
aguntur spiritu Dei ; se autem spiritu Dei aguntur;
pugnent , quia magnum habent adiutorem. Nora enim Deus sic nos expectat pugnantes, sicut populus venatores . Populus venatori fauere potest; periclitantem a thuare non pote It . Sic ergo , oe hic caro concupis i aduersus spiritum , spiritus autem aduersus carnem : quid est, ut non ea, qua vultis faciatis I hic enim periculum est, &c. Iq S. Prob. 3. alio eiusdem Pauli dicto ad Philipp. a. i 3. Deus est enim, qui operatur in vobis velle, perficere pro bona voltintate . Interi. operatMr, ait, bonum . Glos. ord. Deus operatur , inquit . 2Vos volumus : fid Deus operatur is nobis, ν elle, operari. Hoc enim nobis , ct credere, o dicere expedit; quia plura est, ct verum, ut sie sit humilis confessio , ct totum Deo detur . Per proprirem euim arbitrium, ni gratia illud adiuuet, nec ipsa bona νoluuias esse in homine potest . I 46. S. August. in lib. de Grat. & lib. arbit.
cap. s. considerans hec, de precedentia verba Pauli, cum timore , ac tremore vestram salutem operamini, Deus euim. &c. docet optime coniungi libertatem arbitrij cum Dei gratia qua, seu essi-caci, sic . Quando iubetur, ut operentur ; liberum eorum conuenitur arbitrium, Ied ideo cum timore, oetremore, nesbi tribuendo, quod bene operantur, de bonis, tamquam suis extollantur. Tamquam ergo Aponotus interrogaretur, O diceretur et , quare dixini, cum timore, O tremore; horum verborum rationem reddit, dicens, Deus en enim , qui operatur in vobis; si enim timetis, tremitis, non extollimini, tamquam de vestris operibus bonis; quia Deus est , qui operat ur in vobis . Iq7. Hunc eumdem locum Pauli, Deus operatur in vobis velle , ct operari, eodem modo declarat
Alius Ap . stoli loeus notabilis . s. August. consideratio super eum Iocu.
408쪽
clarat Augustinus in sequentibus locis ; manifeste docens , quod gratia est , quae facit, ut liberum arbitrium faciat bonum, quia Deus peream allicit, & trahit illud , faciens operari bonum:
ita in lib.de Spirit.σ lit.ad Marcellinum eap. 2.initio, & eap. 33. initio: in lib. 22. de Ciu. cap. a. De Gratia christi lib. I. cap. . . IO. oe 23. In quaestionibus super Exodum lib. a. q. I 67. Contra duas vino-las Pelagianorum lib. I .cap. IO. ct I9.lib. 2.cap. 8. In Euchir.ea'. 32.lib. de Praedest. oe Grai. eap. II. lib.de bono Perseu. cap. II. In his ergo, & ali; s locis, occasione declarandi prifatum Pauli locum , gratiam qua commendat, que ita assicit voluntatem,
ut non solum sit me qua opus bonum fieri non potest, sed qua fiat. I 8. Alia supersunt loca praeter allata in praecedenti Capite, omnino legenda , in quibus , & gratiam qua facientem facere commendat, &eam dicit pro statu nature lapsae esse necessariamve opus bonum fiat; sed etiam variis phrasibus opus illius. & operandi modum simul cum libero arbitrio explicat, Ec quomodo Deus per eam id faciat. omnium primo supponit in lib. de Corr. de Grai. cap. I . quoἱ Deus magis habeat in sua potestate voluntates hominum, quam ipsi suas. a. in epist. Io' quae est ad Uitalem, ait. Deus gratia prauenit hominis voluntatem ; nee eam in evitis quam inuenit, sed facit: oe vocatione alta, atque sterna , se agit bomisis sessum ; νt legi, atque doctrinae accomodet assensum. 3. in lib. . ad Bonitae. cap.6. inquit. Ita ne nondam euigilatis ' nondum auditis ' Deiam, vi ambuletis, furam,ut observetis; postremis faciam , ut faciatis. Quid adhue vos inflatis. Nos quidem ambulamus, verum est, nos obseruamus, nos facimus; sed ille facit, ut ambulemus ,
409쪽
ΟΡVSCVLVM TERTIUM'. 39 Iut observemus, ut faciamus. 4. in lib. de Grat. &lib. b. c. I 6.dicit. Certam est, nos velle, chm volumus; sed ille facit, ut velimus bonum . certum eu, nos facere, cum facimus , sed ille facit, ut faeiamus, praebendo vires e*cacissimas voluntati, qui dicit faciam, ut in iustificationibas meis ambuletis , σiudicia mea obseruetis,oe faciaιis . Ibidem cap. l7. ait . Ipse, ut Nelimus , operatur incipiens; qui νο- lentibus cooperatur perficiens . In lib. de Corr. &Gratia cap. 1 a. inquit. Tantum quippὸ Spiritu sancto accenditur νoluntas eorum, ut Med posnt, quia sic volant; ide. sic velint, quia Deus operatur, vive lint.
I p. Alia plura eiusdem Sancti Doctoris d1cta contestantiir; quod gratia Dei qua, facit, ut
liberum arbitrium libere opus bonum faciat ; &non e contra, idest libesum arbitrium trahat, aut determinet gratiam, ut secum operetur. In epith. ro 7. a Domino gressus bomisis dirigentur , re gressus eius volet, νι intelligeremus, ipsam voluntatem bonam, qua incipimus, velle eredere quoniam
Dei via, quid est, uis fides recta illius esse donum,
qui gressus nostros propterea dirigit primam, ut velimus . In lib. de Grat. & libarb. cap. s. ait. 26- se donum Dei esset etiam ipsa nostra ad Deum colluerissio, non ei diceretur Deus virtutum conuerte nos: in cap. vero A. dixerat ex Apostolo , Continetei sum; σ tamen non omnes capiunt verbum hoc , sed quibus datum est ; quibus enim non est datum , auti nolunt, aut non implent, quod volunt. Quibus autem datum , se volunt, Ni impleant, quod uolant. In eodem cap.4. inquit. cam Noluntas hominis con .
uenitur, oe ei dicitur, noli vinci d malo, quid ei prodest, nis gratia succurrente , fiat Quod ipse Apostolui secutus adiunxit: nam, oe cum dixisset,virtus
410쪽
Opera , &clara Aug. mens deis virtute e fi ea ei gra
peccati lex : continas subiecit, gratias autem Deo,qui dat nobis victoriam per Dominum notam Iesum christum : Ergo, o victoria, qua peccatum vincitur,nibit aliud eIι, quam Domini Dei in isto eertamive
adiuuantis liberum arbitrium . In epist. I. s. inquit. Vita a terna etiam ipsagratia uuncupatur, non ob aliud, nisi quia gratis datur; non ide. quia meritis noudatur: sed quia data sunt ipsa merita , quibus datur . Intelligendum est igitur etiam ipsa bominis bona merita esse Dei munera, quibus clim vita aeterna redditur, quid nisi gratia pro gratia reddituri de ideo in lib. I 3. de Trinit. cap. Io. de hac gratiae pro gratia remuneratione loquens, dicit quod in Psalmo habetur , dedit dona hominibus . Dona sent merita nostra, quibus ad summum bonum immortalitatis, O beatitudinis perueniemus. I O. Nec umquam esset dicendi finis, si omnia Augustini referre vellem dicta, quibus gratia qua, seu auxilium quo confitetur esse illam , qua Deus trahit liberum arbitrium , & facit bonum Operari; omnia enim eius volumina , his plena sunt dictis. At pro coronide huius capitis , Nomnium Augustini dictorum , unum eiusdem addam , Augustini ingenio dignum in Hyponosticon contra Pelagianos , quamuis aliqui dicant non esse Augustini; tamen inter eius opera est :In lib. 3. post medium, ait, quod gratra circa liberum arbitrium ' habet, sicut fessor ad iumentum ; &ex Sacra Scriptura id probat, & apter declarat, Sexemplis confirmat; quia ex psalm. 72. habetur Velut iumentum factus sum apud te, sic liberum arbitrium comparatur iumento ; Gratia verὸ fessori. Quia, inquit, sicut iumentum animal vivacisimum vi dometur ad opus homini necessariam , de armento vagum appraebendithr, ct incipit per curam domantis