장음표시 사용
451쪽
27F. De Enos legitur Genesi. q. in fine, iste capit inuocare nomen Domini Interi. inuocare o , dicit, colere , ct deprecari . Postilla in additione tertia, dicit. Enos iustructus a suo Patre Sab iusto, tantum profecit in eastu diuino, quὸda intimis quaedam verba deuota ad deprecandum Deum, dcc. Thomas V ualdensis, & cum eo Bellar- minus in lib. atae Monachis dicunt,Enos instituisse peculiarem aliquem cultum, & sublimiorem is, quam esset Religio vulgi: nam Enos, Pater suus leth, & Abel, de Adam inuocauerunt Deum: vnde existimant, Enos instituisse quasi prasstidium,&initiu vite Monastice,& Religiosae: hic ergo nonus Dei cultus, inuocatio,ac deprecatio exspeciali Dei gratia, non ex humano consilio institui oportuit. 273. De Enoch, qui ab Adam fuit septimus, legitur. Enoeb ambulauit eum Deo , O pon 36 Q.
annos nou apparuit,quia tulit eum Deus: Gen. s.Glos.
ord. ait. Doctores catholiri dicunt , quod propter excellentiam sua virtutis assumptusfait a Deo , σpostus in Taradiso terrestri, ubi O Elias possea raptus est, ex lib. q. Reg. 2. & inde exituri sunt ad praedicandum contra perfidiam Antichrini: hqc Glos. S. August. pluries de Enoch, dc Elia, eorumque virtutibus, ac sanctitate loquitur in lib. de intrab.
S. script.cap. 3. lib. I. contra Aduers legis, oe Trophet. cap.is. in fine de Civit. lib. I s. cap. I9. &quod Enoch fuit Propheta ibid. cap. 38. lib. i. de pece. mer. remi . eap.3. de quod fuit Propheta legi-gitur in epist. Iudae . Ambulare autem cum Deo non poterat sine gratia Dei, quia ambulare cum
Deo, est iustificationes, atque praecepta Dei speciali, ac precellenti modo obseruare. et A. De Noe legitur Gen.6.9.2be vir iustus, atque perfectus fuit in generationibus suis, eum Deoi i i ambu-
452쪽
notitia . Per traditionem ab ipsom et A. brahamo rimnis &ab Adam aderat ri titia
ambulauit : R paulo ante: Noὸ Nero inuenit gra. t am coram Deo . S. August. lib. de quatuor virtuti.bus charitatis , Noe Sanctum, de charitate persea inura praedicat. De bonitate , ac perfectione Noe loquitur Ecclesiasticus cap. q. II.& Paulus ad Hebr. II. 7. hec autem dona sitne gratia Dei obtineari non possunt. 27s. Et licet in Sacro Textu a Noe usque ad Abrahamum non legamus laudari aliquos de pe secta , ac insigni probitate ; tamen verisimile non est, non fuisse plures Dei cultores ; at quia Moisi scribenti librum Genesis , Deus forte non reuelauit alios probos, ac persectos viros: ideo ad. nos
275. At incipiendo ab Abraham , S prosequendo per Isaac, & Iacob , usque ad Christi aduentum , fuit in Hebraica natione vera Dei Religio , & Mediae ii des, ut futuri , nam Iacob Gen. q9. IO. iam iam moriturus benedicens filijs singillatim, de Iuda dixit. V on auferetur sceptra deis Iuda, ct Dux de femore eius, donec veniat, qui mittendus est, oe ipse erit expectatio gentium . Suppo- nedum autem est, quod ipse a patre suo Isaac , S hic a Patre Abraham ; de sie de caeteris usque adi Adam , per traditionem successivam habuerint Messiae notitiam, licet forte non ita semper distinctam de eius natura , conditionibus, ac muneribus , sicut postea habuerunt aliqui Prophetae , ut praecipue Micheas , qui praedixit ortum Messis a diebus sternitatis, & Isaias, qui omnes sere Meoliae conditiones, passionem quoque , & mortem pr dixit. Neque aliter dici potest; Quia cum ipse fuerit ab uterno destinatus mediator totius humani generis, omnes , qui saluandi erant, per fidem eius erant saluandi , Se opera salutis depen-
453쪽
denter a meritis ipsius , vel exhibitis , ut post eius mortem in lege Euangelica, vel ex a Deo previsis pro precedentibus legibus erant operaturi: inride enim, seu per fidem Christi cum operibus fal-uabantur, & saluantur , qui saluantur ; quia ipsi solus Redemptor, ac Mediator. 277. Placet autem qusdam S. Augustini loca
ad rem hanc confirmandam adducere : In lib. 3. contra duas epistolas Pelagianorum cap. q. ait, ex Me , qua vos νiuimus una eademque Nixertint antiqui iusti, dr ipse Moses Testamenti minister Veteris, haeres Noui . Incarnasionem, passionem , ct resurrectionem Christi credentes futuram, quam nos credimus factam, usque ad ipsum Ioannem Baptistam , tamquam preteritae dispensationis limitem quemdam:
idem fere repetit in lib. I. contra Iulianum c. a. In eodem lib. 3. contra duas epistolas Pelag. cap. 24. as. 26. ait: De eadem Patres Veteris Tenta4menti mundabantur, qua O nos. 278. In lib. de sex questionibus contra Paganos quaest. a. inquit: Fide Nna salvi erimus cunia Patribus nostris: idem habet in tract. s. in Euangelium Ioa nis. 279. In lib. I. de Civit. cap. I. & in lib. I 8. cap. 38. ait. Fide colebatur Deus ante incarnationem , non solum a populo Hebreo , sed etiam aquibusdam alti,s diuina gratia dignis . et D. In Enchiridio cap. IIS. dicit. Gratio sub lege non defuit, quibus impartiri eam oportuit ;quamuis tameu pro temporis dispensatione velata, oeoccultata.
28 I. In libro de Natura , & Gratia, qui totus cum suis 7 o. capitibus est de necessitate gratie, docet semper , & in omni tempore gratiam fuisse necessariam ad bene operandum opera salutis; at
454쪽
36 DE GRATIIS ACTUALIBU S,&c. in cap. 6a. specialiter de Iob qui tamen Gentilis erat inquit, gratiam Christi Iob etiam fuisse necessariam ad facienda bona illa opera, qtuc fecit; & ante legem scriptam Moisis ; ortus est c-nim iuxta Saliani Epocham anno mundi I 338. Lex autem data est Moisi anno mundi ex eodenae et e. i. qui fuit ultimus Iob: ex quibus clare colligitur in omni lege , ac natione gratiam Dei ad bene operandum necessariam , & a Deo , quibus voluit, datam fuiste. 282. Prob. tandem a sortiori: Angelis suit necessaria gratia , Ut perseuerarent in sanctitat a Deo in sui creatione accepta, Deum diligerent, at malo superbiet , ac elationis, in quod Lucifer cum sequacibus cecidit, resisterent; immo si ea caruissent, superbia, & elatio illa non fuisset ei imputata in peccatum ergo multo magis gratia, est potentiore, eguerunt homines omnes in peccato geniti, & educati, quorum libprum arbitrium iam erat attenuatum, & multis passionum malis oppressum. Anteced. est S. Augustini lib. d
Corrept.&Grat.cap. II. Si autem hoc adiutorium,
vel Angelis, vel primo homini,cum primum facti sui, d fuisset, quonia non talis natura facta erat, ut sine diuino adititorio posset manere si vellet; non utique sua
culpa ceeidissent ; adiutorium quippὸ defuisset, sine
quo manere non possent: ergo gratia eguerunt. 283. S. Fulgentius S. Augustinum secutus, in lib. a. ad Thrasim . de Angelis, ait. Vsn alio tantem Angelum a ruina potuit eunodire, nisi illa, quae laps, in hominem a ruina potuit reparare. Unaen in viroquegratia operata, in hoc ut surgeret, Vta illo ne caderet: in illo, ut non νulneraretur, in isto ,
ut sanaretur: ab hoc infirmitatem repulit; illum infimmari non sinit: illius esca ; istius medicina . Si ergo
455쪽
go Sanetis, & donorum j supernaturalium diuinal arg itate preditis, ut stare possent, ac starent, bene operarentur, de malum fugerent, necessaria
fuit diuina gratia; multo magis fuit, estque modo omnibus hominibus necessaria dicenda , ne in bene operando, diligendo Deum, credendo, sperando, ac penitendo, & diuina, aut Ecclesiae precepta, sicut Oportet, exequendo nobis a Paulo dicatur , Quid habes, quod non aceepist y si autem accepisti, quid gloriaris,quas nou acceperis i non enim, ex eodem, fuscientes fumus estgitare aliquid ex nobis, quasi ex nobis, sed omnis cogitatio nostra ex Deo est: e ne cum Pelagio, Celestio, ac caeteris eiusmodi de haere11 eorum damnemur .
C A D V T XIII. Qualis fuerit, ct modo sit gratia ina necessaria
ad operandum cum eisectu falutis opera. 28 . Du. I. sen in qussiti hunc esse. An Ix gratia necessaria homini ad bene operandum pro omni statu naturae lapsar, sit eiusdem conditionis, seu qualitatis cum illa, que erat necessaria Adamo pro statu innocentiae, & siue qua non poterat bene operari, ac resistere Diabolo; an debeat esse aliqua potentior, quae non solium det posse facere actum bonum , sicut oportet, ac poste vitare malum ; sed faciat actu , de realiter facere, I actu, & malum vitare: & sub alijs verbis modo loquendi modernorum, sensus est, an , ad bene, Se sicut oportet, operandum opera salutis,& vitandum malum, gratia pro his faciendis necessaria, satis sit illa, que dicitur a modernis fusficie A, de a S,Augustino sine qua non : an sit illa , que
Sensus quet filia An sat s sit illa, qtae dicitur suffi
456쪽
q8 DE GRATIIS ACTUALIBUS, &c. ius dicitur sicax , & a S. Augustino gratia , seu auxilium quo, idest faciens facere in fallibili
ter opus bonum , & faciens resistere tentationi ,& cauere malum; & semper habet coniunctum e sse dium .a8s. Adv. a. ad vitandas squi uocationes , quod nemo est, qui neget, ad faciendu opus bonu, I vitandum malu in actu, seu realiter, ac in effectu non satis esse gratiam illam, quo communi ter dicitur sussiciens ; sed requiri eam , quq dicias tur efficax ; & optime omnes dicunt, quia si opust ponitur in re effectu aliter, per gratiam essicacem, fit; id enim pure sufficienti non competit; quia multi, immo omnes, ut in proprio loco dicam , si excaecati in poenam non sint, eam habent, &tamen non operantur bonum, nec malum cauent,
ut late de ea dixi in Capitibus 6. Sed controuersia presens est , an gratia ista essicax , seu faciens facere, sit illa, quam docet S. Augustinus, idest, que ex natura sua, nempe ex qualitate sibi a Deo insita, sic allicit liberum arbitrium , seu voluntatem ; talem illi suavitatem, ac delectationem communicat, ut eam sine ullo prorsus libertatis praeiudicio, sed potius eam subleuante, ac in supernaturali ordine eleuante adiutorio, illam ad operandum bonum, & ad dissentiendum malo dulciter trahat: an vero illa gratia,sicax dicita , necessaria, satisque sit ad operandum bonum, , malumque cauendum, quae alioquin sufficiens est, R indifferens, ut ea utatur, vel non utatur voluntas, & in tali congruo tempore detur, in quo pretii ab aeterno fuerat, quod ea esset usura ; &sic ea utendo fit e vicax. Hic ergo est germanus quq siti sensus , cum quaeritur, qualis sit ista gratia necessaria ad bene operandum , malumque ca
457쪽
uendum , num gratia emcax primi generis ex sui natura talis ; an gratia emcax secundi generis , nempe talis facta ex voluntatis humane consensu. a 86. Dico I. Gratia necessaria ad bene cum effectu operandum, & malum cum effectu cauendum secundum S. Augustinum, non est sicut illa, quam habuit Adam ante lapsium , dicta a S. Augustino. ine qua non , & a modernis sufficiens , seu
287. Prob. explicitis S. Augustini verbis, queretuli in cap. s. oe 7. nam in lib. de Corri oe Gratia cap. I i. de hac gratia Adar ante peccatum dat νῖ& de alia post peccatum eidem, & posteris collata, & conferenda, ut opera faciant salutis, plu- lta dicit necessario reserenda . Primo ait, istam gratiam non habuit homo primus , qua numquam
vellet esse matas, sed sanὸ habuit, in qua si permassere Vellet, numquam malus esset, oe sine qua etiano tum libero arbitrio bonus esse non posset: sed ea tamen per liberum arbitrium deserere posset. Nec ipsum ergo Deus esse voluit sine fua gratia , quam reliquit in eius tibero arbitrio; quoniam liberum arbitrium ad malam suscit, ad bonum autem nitu est, iis adiuuetur ab omnipotenti bono. Quod adiutorium si homo ille per liberum non deseruisset arbitrium, siemper esseς bonus; sed deseruit, ct defertus est. Ta-ιe quippὸ erat adiutorium, quod defereret cum nollet, in quo permaneret, se vellet, non quo fieret, Vt vellet. Hac e t prima gratia , quae data est primo adam. Sed haec potentior en in secundo Adamias . Prima en enim , qua sit, ut homo habeat iunitiam, si velit. Secunda eryo plus potest , qua etiam sit, ut velit, O tantum velit, tantoque ardore diligat,
Grat ἔ.i a cloperand si necessaria non est, si cui illa Α- da mi inno.
458쪽
DE GRATIIS ACTUALIBUS, &c. luntate spiritus vincat . Nec illa quidem parua erat, qua demonstrata est etiam potentia liberi arbitrij,
inlati, μlelquoniam sic adiuvabatur, visne boe adiutorio in Bo- grati Ade ino non maneret, sed boc adiutorium , si vellet, desereret. Hae autem tanto maior est , ut parum sit homini per illam reparare perditam libertatem, parum
sit denique non posse sine illa , νel appraehendere bonum , νel permanere in bono, se velit, nisi etiam si elatur, ut velit : & post multa cum dixisset simile adiutorium sine quo non, datum fuisse omnibus Angelis cum creati fuere, & aliqui per liberum arbitrium eo usi sunt, & in bono permanserunt; alii autem illo usi non sunt, sed per situm liberum larbitrium illud deseruerunt, &lapsi sunt, iterum docet non esse tale id, quod post Adae peccatum homini datur, sed potentius, subdens. Tanto amplius datur per Christum Dominum nonrum, quibus id dare Deo placuit, ut non filum adst sene quo
permanere non possumus , etiam se νelimus , vertio Qualis ara etiam tantum, ae tale sit, vi velimus: est quippὸ intia post iR rnobis per baueDei gratiam in bono recipiendo, σ per- statum ne- seueranter tenendo, nou Dium posse quod volumus,l L ii/ri δ' ierum etiam velle quod possumus . Rod ηρη fuit in homine primo ; unum enim borum in illo fuit, alterum non fuit. Namque , ut reciperet bonum,gratia non egebat, quia nondum perdiderat; ut alitenta in eo permaneret , egebat adiurorio gratia , sine quo
id omnino non posset, O accepit posse , si vellet , sed non habuit velle, quod posset, nam se habuisset perseuerasset, dc cetera plura S. Augustini. 288. Incapa a .idem prorsus confirmat.POlt- quam enim declarauit differentiam inter auxilium Natiae siue quo , oe quo , ut notauimus in cap. 6 docere unum incipit: primum tantum sui sese collatum Adamo innocenti ; secundum vero homi
459쪽
l hominibus , quibus Deo dare placuit, ac placer, inquiens . Primo itaque homini, qui in eo bono, quo factus fuerat rectus, acceperat posse non peccare, posse non mori, posse illud bonum nou deserere idatumes adiutorium perseuerantiae, non quo fieret , t perseueraret, sed sine quo per liberum arbitrium perseuerare uon posset. Nunc vero sanctis in Regnum Dei praedestinatis , non tale adiutorium persevcrantiae datur, sed tale , ut eis perseverantia ipsa donetur: non
foliam, ut meipso dono perseuerantes esse no possint ;vertim etiam, ut per hoc donum non nisi perseuerantes
sint. Non solum enim dixit Saluator,sine me nihil potenis facere, verum etiam dixit,non vos me elegistis,
sed No elegi vos , oe posui vos, ut eatis, ct fructum asseratis, refructus vester maneat. Quibus verbis , cis uon solum iussu iam, verum etiam in illa perseuerantiam se dedisse monstrauit. Clara ergo, & euidens est S. Augustini mens , ac sententia, quod adiutorium , seu gratia, quR homo indiget ad faciendum bonum , ac permanendum in iustitia, non est similis gratiae, quae data fuit Adar innocenti, sed alterius naturae, & potentior illa ; quae scilicet, non soliὶm dat posse facere iustitiam , & posse in ea permanere ; sed quq
dat posse , & etiam facere, ac permanere. Cur autem illa similis Adae satis non sit, dans icilicet posse tantum pro statu nature lapsς , sed sit necessaria alia potentior, quae det posse, &facere; aisignat rationem S. Doctor desumptam ex dissicultatibus operandi bonum in natura lapsa ob peccatum incursis , quae non aderant in
natura innocente. Sic enim ait in eodem cap. II. de Corr. Gr Gratia. Maior enim libertas en necessaria aduersus tot, ct tantas tentationes , qhae in Paradiso noli fuerunt,dono perseuerantie relinita,atq,firm
rierum, aetertio Aug. Cur nnnentis non se gratia
460쪽
A fortior si Adet no . fuit satis s eque nuc.
ta, νt cum omnibus amoribus,terrorib us, erroribus fuisDincatur hie mundus : hoc Sanctorum martiria docuerunt ; & alia plura: Infra tamen ad rem nostram iterum rediens , ait: Ut ergo nou acciperet hoc donum Dei, hoc est, in bono perseuerantiam, primus homo; sed perseuerare, vel non perseuerare in eius relinqueretur arbitrio, tales Nires habebat eius Nothntas ,
quae sine νllo fuerat inuitura peccato , coe nihil iliali ex seipsa concupiscentialiter resflebat , ut di- νὸ tautae bonitati, oe bene vivendi facilitati perfe-
uexaudi committeretur arbitrium , ct c. Vrιne vero
posteaquam est illa magna peccari merito amissa libemtas , etiam maioribus donis adiuuanda remansit infirmitas di & infra post alia multa, sequitur. Ac per hoc, nec de ipsa perseuerantia boni voluit Deus Sanactos suos in virιbus suis , sed tu ipso gloriari, qua eis nou solis dat adiutorium quale primo homini dedit, me quo uos ροί ni perseuerare si velint, sed in eis etiam operatur, o velle : at quoniam uou perseuera
phsibilitas , σ voluntas diurna gratiae largitate donetur . Tantum quippo Spiritu Sancto accenditur voluntas eorum, Ni ideo possint, quia sic volunt: ideo sic velint, quia Deus operatur, Ni velivi: de rursus rationem huius diuinae dispositionis circa hominem post peccatum, assignans , cur scilicet pro bono operando, & in eo perseuerando , illum de auxilio, seu gratia simili et,quam Adamo innocenti dederat, non prouiderit, sed de alia potentiore, lus nedum daret voluntati posse facere, seu operari bonum; verum etiam faceret actu operari, subdit .. am si in tanta infirmitate vitae huius, in qua tamen infirmitate propter elat Iovem reprimeudam perfici virtutem oportebat , ipsis relinqueretur voluntas su a, νt in adiutorio Dei sive quo per-