장음표시 사용
491쪽
nerabantur ; meritum enim liberum opus esse , debet. Sic ergo dicendum est de viris iustis opstantibus bonum ex adiutorio gratiae determinatis voluntatem ad bonum .Definitum enim nuper est per duas Apostolicas Constitutiones, quod ad merendum,& demerendum non sussicillibertas azoactione , sed requiritur etiam libertas a necessitate .
322. Prob. tandem ex dicendis in Capit sequenti, quae demonstrant, quod gratia,que facit facere opus bonum, seu essicax, ex sui natura sub Dei decreto non solum excludit omnem umbram violentiae, ac necessitatis, & exigit arbitrii libertatem , eamque instaurat, ac confortat, sed etiam adducit volnntati delectationem operis faciendi , & suauitatem in faciendo: quod quidem vere, ac ingenuq libertatis, voluntarietatis , ac spontaneitatis euidens signum est.
Quomodo Gratia ista, seu Deus per eam ,concurrat eum voluntate ad opus bonum. 3 a 3. A Du. I. hanc quoque quaestionem urge-α ac re Theologorum quorumcumq; intellectiis , quomodo nempe gratia assiciat volunta
tem, cum sit ut pollea dicam qualitas quaedam
supernaturalis , ei phisice , ac realiter inhaerens ;& cum ea concurrens ad actum: & honoris gratia non curabo discutere opiniones circa hoc, nec aliquam illatum iudicare audebo, quia dummOdo saluem quouis modo libertatem,& essicaciam gratiae , in suo statu eas relinquam: sed quia profiteor sequi in tota hac materia S. Gratie Docto-Ο o o rem
492쪽
rem Augustinum , conabor ex eiuS libris, ac tra
ctatibus si Deus dederit, ut eius mentem bene capiam ) resolutionem qua siti pro viribus insi
324. Adv. a. quod, ut alias dixi in c. Io. actus ad quos concurrit gratia adiuuans , seu emcax , ac faciens facere, sunt actus vocationis ad fidem, dispositionum ad eam usque ad iustificationem loquendo de inlidelibus , de fidelibus vero quomodocumque lapsis ijdem actus quibus disponuntur ad paenitentiam usque ad iustificationem: in iustis tandem omnes actus virtutum , Obserta tis proceptorum , consiliorum, & supererogationis facti, sicut oportet, ut ibi diximus: & querimuS, quomodo gratia, seu Deus peream faciat,
Vt voluntas eos actus eviciat: ideo 321. Dico . Gratia essicax prius natura , seu tempore , quam cum voluntate libera concurrat,
delectat illam , & nedum bonum , sed suaue , ac Deo placens, & utile illud ostendit, & inflammat ad volendum facere, & sic persuadendo dulciter, suauiter, ac delectabiliter, cum voluntate simultanee facit opus bovum, propter quod datur .
326. Prob. I. ex S. Scripturς lociS. Ioann. 6.qq. 7 emo poteR νeuire ad me, uis Pater meus, qui misit me traxerit eum : Hqc est gratia veniendi ad fidem, de qua Apostolus dicebat de se, Miserico diam consecutus d Domino, ut sim fidelis , & alibi, me vocavit per gratiam suam . Glos. ord. traxerit dicit. Tractio haec non ea violentiae, nec necessitatis, nec inviti, sed en voluntatis, ct desiderij ; νsdedicitur ιrabit sua quemque voluptas. Si ergo in his, in quibus nou est vera dilestio trabitur homo amore, cirdesiderio, quanto magis trabitur aliquis vehementi delectatione , cui Pater reuelat panem, qui es vita, oe
493쪽
beatitudo , ct omne bonum, in quo commendatur maena gratia: dc quia Saluator addit rationem a Pr pheta Isaia praedictam , cur omnes tracti veniunt
ad fidem, inquiens, ct scriptum en in Prophetis,
erunt omnes doeibiles Dei, Glos. prosequitur: omnes christianae fidei erunt docibiles Dei, quia G se hο-mines foris loquuntur; tamen Deus lus intus sensum aperit, intus in Eruit veritatis cognitione , ct amore: Ecce quomodo Deus trahit ad faciendumi bona opera; facit hominem docibilem, idest, persuasibilem cognitione veri boni, de illius amore. 327. S. August. in hunc Ioannis locum pluries dicit, delectatione, amore , & voluptate hominem trahi a Deo ad bonum : traei. 26. in Ioan .
ait. 'n traberis , Ora ut traharis : & post: multa. Noli cogitare, te inuitum trahi ; trahitur animus, coeamore . 2Neque dicas quomodo voluntate credo si trabor e ego dico parum eri voluntate, etiam voluptate .
Quid est trahi voluntate i delectare in Domino, Od bit tibi petitiones cordis tui: est quedam voluptas cordis, cui pauιs dulcis est ille catenis. Porros Poetae dicere licuit, trahit sua quemque voluptas ; no necessitas, sed voluptas ; non obligatio, sed delectatio ;quanto fortius dicere debemus trahi hominem ad chria sum; qui delectatur veritate, delectatur beatitudine, delectatur iustitia, delectat ar sempiterna vita, quod totum est christus: de poli alia multa,ostedens, quod sicut sensus habent voluptates suas,& per eaS trahuntur ad sua delectabilia, sic & animus, seu voluntas, inquit. Ramum viridem ostendis oui , σtν abis illam . Huces puero demonstrantar, ct trabiatur ; O quod currit trabitur, amando trahitur, sene Lesione corporis trahitur, cordis Ninculo trahitur. Si ergo ista , quae inter delitias , oe voluptates terrenas
494쪽
4 5 DE GRATIIS ACTUALIBUS, &c.
trahit sua quemque Noluptas , quare non trabet reuo. latus christas a Patre ' Quid enim fortius desiderat anima , quam Neritatem e quo avidas fauces habere debet: unde optare, ut favum si intus palatum vera iuditandi, ns, ut manducet, O bibat japientiano , itistitiam , veritatem, aternitatem l &c. Idem confirmat in lib. I. contra duas epist. Pelagianorum cap. 19. in fine , inquiens. Homo trabitur miris modis, ut velit, ab illo,qui novit intus in ipsis homianum cordibus operari; non νt homines, quod sieri non potest , nolentes credant ; sed Ni Nolentes ex nolentiabas fiant: Deinde in cap. sequenti authoritatibus Sacrae Scripturae probat, quod homines a Deo ad bonum faciendum , a malo recedentes trahuntur . His ergo suavibus , & dulcibus modis inflammando voluntates hominum , qui sibi placent,trahit ad bene operandum . 328. Prob. a. ex Rom. 7. ubi Apostolus , ut sepe retuli narrans certamen hominis inter spiritum, S legem membrorum, seu concupiscentiam, a quo certamine continuo infelix homo angustiatur, concludens per gratiam Dei superari, prς cς-teris inquit. Condelector enim legi Dei fecunda et interiorem horainem: Interi. legi, ait: volcos , quod illa, oe gaudens iuuari ab ea. S. August. expendens locum istum, tract. 6 I. in Ioannem , prae alijs dicit , condelector, &c. Delectat me lex, delectat, quod iubet lex, delectat me ipsa institia: Deus ergo per gratiam facit, ut opus legis, vel consili; delectet,& hoc modo trahit ad executionem . Prob. ex Matth. II. yo. Tollite iuvi meum super vos, &c. iugum enim meum suave est, ct onus meum leue . Glos. ord. miratur de hoc dicto,
quomodo suaue, si supra dicitur arcta est via, quae ducit ad vitam : dc respondet. Arcta es initio , sed
495쪽
temporis processu dilatatur dilectionis dulcedine. S. August. ser. Io. de Verb. DOm. inquit. Qua dura sunt laborantibus , eisdem mitescunt amantibus . Omnia Isua, immania prope nulla facit amori. alibi autem ait. Hunc amorem Deus inspirat, & s per ijs Psal. verbis . Propter verba labiorum tuorum ego eustodivi vias duras, August. ait.Dura sunt timori, non amori: ita in lib. de Natura, de Gratia cap.6s. & in lib. de Persiustitiae, inquit. Laborant in Dei praeceptis, qui ea, timendo, conantur implere; sed perfecta charitas foras mittit timorem, O
facit praeceptisare inam leuem, non folum non mementem onere ponderum; verum etiam subleuantem Nice pennarum. Hi autem sunt effectus gratiae r ideo
i uper illud psalm. Io 8. Quia suauis est misericordia
tua, ait, bis gratiam commendat. Gratia si quidem Dei omnia opera, &si dura, & dissicilia appareant, facit leuia,& suauia . Sic ergo voluntatem allicit, ac suadet, &persuadet, atque cum ea facit.
33o. Quia vero de hoc modo agendi gratiae,
nempe cum suauitate, ac delectatione voluntatis
cui confertur, saepissime loquitur S. Augustinus
explicans illud ptat. Dominus dabit suavitatem veipse legi0 oe terra nostra dabit fructum suum; pla
cet aliqua saltem eius loca afferre , ut appareat, illius mentem esse, quod gratia faciens facere , idest essicax , quamuis voluntatem ad unum os
nempe bonum faciendum, infallibiliter alliciat,& inclinet ; id tamen non facit, nec vim inferendo, neque necessitando, ut in cap. praecedenti dictum est; sed delectationem, ac suauitatem inferendo, alliciendo, & quasi persuadendo, & moraliter inducendo : parcat lector, si multa, & si
496쪽
Cur Deus aliquando iustis non dat istam delectatio
& remisse .cap. 17.dicit. Ideo unusquisque nostrum bouum opus suscipere, agere, implere nunc scit, nuntue scit, nunc delectat ur, nunc non delectatur; ut non erit , non sua facultatis , sed diuini muneris esse , vel quod scit, vel quod delectatur: At sic ab elationis vanitate sanetur ; sciat quam vere, non de terroilla, sed spiritualiter di ctum est, Dominus dabit suavitatem, terra nostra dabit fructum suum : & post multa dicit. Deum, bou um, ideo etiam Sanctis suis, alicuius operis iusti aliquando non tribuere, vel certa scientiam , vel victricem delectationem , ut cognoscant, non a seipsis , sed ab illo sibi esse lumen, ut itilum tuentur tenebra eorum , oe suauitatem , qua det lfructum suum terra eorum: S quod hanc sitiauitM.tem , ac scientiam Deus per gratiam conferat , subiungit. Cum autem ab illo illius adititorium deprecamur ad faciendam, perficiendamque iunitiam . quid aliud deprecamur,quain,νt aperiat quod latebat, loe suave faciat, quod non delectabat: quia , O hae lab illo esse deprecandum, eius gratia didicimus , cum autea lateret, eius gratia diligimus, cum antea dele- lctaret . 33 I. Idem S. Doctor in psalm. II 8. multa dicit de hac suauitate , quam Deus per gratiam lconcedit homini, ut operaretur bonum . At no-lra, quod dum nos in vulgata legimus, bonitatent, ipse Sanctus legit suastitatem cy delectationem. Super illud . Bonitatemfecisti cum seruo tuo Domine, ait, Sic debemus intelligere suauitatem, ut Graeci di-lcunt , Ni in bonis spiritualibus deputetur . Tropter iboc enim, eam, oe bonitatem nostri appellare mal nerunt. Nihil hic ergo aliud dictum exitiimo , Daui-ltatem fecini eum seruo tuo, nisiferini , ut me delectaret bonum. Quando enim delectat bonum; magnum Dei donum est . Quando autem bonum opus, quod lex impc-
497쪽
imperat fit timore pande , non delectatione tu litia , cum Deus metuitar , non amatur, fit seruiliter, novi liberaliter: & super alium versum , Bonitatem , mentiam , dicit , suauitatem , ct eruditionem , cimentiam doce me, inquit, augere sibi ista poscit, σpesci. Nam utique , qui iam dixerat, suauitatem fecisti cum seruo tuo , quomodὸ dicit, suauitatem doce me , vis gratia magis , magisque abundet, vel in- votescat dulcedine bonitatis r habebant enim fidem , qui dixerunt, adauge nobis fidem . Et super illuna versum . Quam dulcia faucibus meis eloquia tu , super mel ori meo, dicit; Haec est illa suauitas, qηam Deus dat , Ni terra nostra det fructum suum, ut bonum vere bene, idest uon mali earnalis formidino , sed boni spiritualis delectatione faciamus. 332. In lib. a. ad Bonifac. cap. s. inquit . Misericordia eius praeueniet me, oe ipse est, cui fideliter, Neraciterque cantatur, quoniam praeuenisti eum
in benedictionibus dulcedinis r oe quid his aptius i telligitur, quam inὰ de qua loquimur cupiditas bo- ni t Tunc enim bonum concupisci incipit, cum delectare incipis: & post aliqua . Ideo benedictio dulcedinis est gratia Dei, qua sit in nobis, ut nos delectet,
cupiamus, hoc est, amemus, quod praecipit nobis , i , qua si uos non praeuenit Deus, non solum non perficiatur,sed nee inchoatur ex uobis. 333. In lib. de spir. & lit. cap. i. inquit . 's autem dicimus humanam voluntatem sie diu nitus adiuuari ad fuciendam iustitiam , ut praeter quod creatus est homo eum libero arbitrio voluntatis, 'ἀ- terque doctrinam , qua ei praeeipitur quemadmodum
uiuere debeat, accipiat spiritum idest gratiam. quo sibi in animo eius delectatio, dilectioque iustitiae summi illius, atque incommutabilis boni, quod Deus es, etiam nunc, eum per fidem ambulans, non perspe
498쪽
ciem ut hoc sibi veluti arrha data gratuiti muneris inaarde at inhaerere Creatori, atque instam metur aete-dere ad participationem illius Neri luminis, ut ex illo ei beκὸ sit, a quo habet,ut sit.
334. In eodem libro cap. 19. ait . Per fidem confugiat homo ad misericordiam Dei vi det, quod iubet, atque is pirata gratiae suauitate per Spiritu Sanctum faciat plus delectare, quod praecipit, quam delectat, quod impedit., 33. In lib. de Corr.& Gratia cap. a. explicat vigorem gratiae circa voluntatem, & modum suavem , quo agit, dicens. Aguntur enim , ut agant, non ut ipsi nihil agant: O ad hoc eis ostendiatur, quid agere debeant; ut quando id agunt, sicut agendum en, idest, eum dilectione, o delectatione, iu-lstitiae Dauitatem , quam dedit Dominus, ut tem eorum daret fructum suum, accepisse se gaudeant. 336. Idem S.Doctor in Psalm. 8 . in fine discurrens per multos virtutis actus, ostendit, quo-I modo Deus per gratiam auertit homines a dele-lciationibus sensualibus mortiferis per delectatio-lnes spirituales salubres, faciens nempe per eam l. delectare Opera virtutum viti; s oppositarum &in-lquit. consit ens illi peccata tua , mereberis ab illo ldelectationem, O suauitatem iustitia facienda . Dabit tibi, ut incipiar sic delectare iustitia , quem pri-lmo delectabat iniquitas; ut qui primo gaudebas inlatebrietate, gaudeas in sobrietate; er qui primis gaude- lbas de furto , ut tolleres homini, quod non habebas , iqua ras donare non habenti, quod habebas ; σ quem l delectabat rapere, delectet donare , quem delectabat liscctare, delectet orare, qaem delectabant cantica nugatoria, σ adulteria, delectet 0mnam dicere Deo, leurrere ad Ecclesiam , qui primis eurrebat ad theatris. lVatia nata est inafuauitas, nisi quia Dominus dabit
499쪽
suauitatem, oe terra nostra dabit fructum suum . Ecce quomodo gratia, seu Deus per eam, facit, Vt voluntas, quae de se , vel indifferens manebat, vel inclinata ad malum aliquod, inspirata a Deo per gratiam,ostenso sibi per intellectum bono contrario eam delectante, auersa a mali delectationi , vult infallibiter obiectum illud bonum. 337. Idem S. Augustinus in psalm. 33. ait. Intra eor tuum , O gaudebis tibi. Cum ibi caeperis gaudere , ipsa munditia cordis tui delectabit te, σD-l eiet orare : in homil. as: cap. vlt. docet quomodo Deus per gratiam suam faciat nos operari bonum, dicens , inspirando virtutem , dando menti tua cal nem delectationem, qua omnis terrena delectatio fu-peretur .
338. Prob. vlterius eadem conclusio , quod gratia , seu verius Deus per gratiam, inducat hominem ad operandum bonum , & faciat illud actu facere, inducens in eo, iam illuminato intellectu, notitiam veritatis , bonitatis, ac utilitatis illius boni operis, & delectationem, ac suauitatem ipsius: ad quod concludendum S. Augustinus utitur medio desumpto ex admirabili diuinae sapie-tiae modo operandi connaturali humanae naturae. Supponit enim primo a quod omnis peccans ideo peccat, quia delectationem , gaudium, & suauitatem percipit, &gustat in quovis peccato: & licet res haec notoria sit, & quilibet purus viator, concupiscentiae tyramnidi subditus , hanc miseriam experiatur: tamen eam S. Doctor pluribus
in locis probat , incipiens a primis parentibus , qui etiamsi concupiscentiae miseriam adhuc non contraxissent ; nihilominus ex delectatione po- mi , & desiderio scientiae boni,& mali peccarunt:
ita in lib. a. de Gen.cent. Manich. cap. l . & de om-
quod eratia faeie deIectari de
modus Dei tu hae opstallatione sim ilis operationi naturali hominis . Diuitiam by Corale
500쪽
omne peccatum ob delectatio. nem fit'.
to Deus D. cit,ut Ope ea bona delectent .
ilibus alas s peccantibu S Omni peccatorum genere prosequitur probare , quod ideo peccant, qui delectationem ex peccatis percipiunt ; ita in lib. et r. coni. Faustum cap. 18. in lib. a. de Bapt. cap. Io. lib. 8 p. quaest. qu. 86. & alibi saepe. Vnum locuti adducam per extensum , estque sermonis 6. do Verb. A post. cap. I. Quidquid est peccatorum iu diactis, tu factis, in cogitationibus, non exoriuntur nisi ex mala cupiditate , nisi ex illicita delectatione , &c. Supposita inquam hac inclinatione, & facilitat hominis ad peccandum ex mera cupiditate, ac delectatione, ait S. Augustinus) Sapientissimus, Potentissimus, ac benignissimus Deus, ut hominem ad delectationes malas, ac terrenas deditum, ab illis auerteret, & ad bona opera virtutum viiijs illis cotraria per gratiam induceret, delectationes , ac suauitates spirituales , longe maiores, ac dulciores per gratiam voluntati hominis infundit, &ssic illecta, & inflammata voluntas ad ea opera , Ibona, siue praecepti, silue consili; , siue superero
gationis prorumpit. Aliqua Augustini pro hac
sententia asseram loca : in lib. de continentia cap. p. ait. Si lex factum praevaricatorem, tarequam ad hoc grauius vulneratum , tamquam pedagogus perducit ad gratiam contra suauitatem noxiam, qua vinc bat concupiscentia; Dominus dat suavitatem benesicam, qua delectetur amplius continentia, ct terra no
stra det fructum suum, quo pascitur miles, qui debel
lat, Deo iuvante, peccatum . In ser. 6. de verbis A polti cap.9. inquit. Delectat νxor aliena , ct uouannuis, mentem auertis, in Iecretarium me utis iu-tras . Vides foris strepentela concupiscentiam ; prO- fers aduersus eam sententiam mundans conscientiam , nolo inquis, uon facio: puta quia delectat, non facior, habeo , cui condelecter . condelector enim legi Dei