장음표시 사용
551쪽
ODVSCVLVM TERTIUM. σ33 illi, quam habuerunt Angeli, vel Adam in statu se
innocentiae: est eadem cum secunda parte PrSce- gratia non
dentis conclusionis; de necessitate tamen ulterius explicanda. I s. Prob. ipsismet s.Augustini verbis, in is lib. de Core. σ Gratia eap. II. ubi docens primo necessitatem gratiae in omni homine, etiam in Adamo innocente, & Angelis, antequam beat, ficarentur, assignat differentiam inter gratiam collatam Angelis, de Adamo necessariam ad permanendum in bono sibi collato , & gratiam necessariam omni homini, ipsique Adamo post pec- Gratia Α-catum ; dicens prae caeteris de Adamo. Sed fanὸ 4-' que habuit, in quo si permanere vellet, numquam ma lus esset, O sine quo etiam eum libero arbitrio bovus esse non posset; sed eam per liberum .arbitrium deferere posset. Hee ipsum ergo Deus esse voluit sive gratia, quem reliquit in eius libero arbitrio: quoniam liberum arbitrium ad malum sufficim, ad bonum autem parum est, nis adiuuetur ab omnipotenti bonorquod adiutorium se homo ille non deseruisset per libeΡrum arbitrium , femper esset bonus; sed deseruit , desertus est. Tale quippe erat adiutorium, quod de- φ Vr,bi sereret eum vellet, oe in quo permaneret , si Nellet, peeeatum ποο quo fieret, ut vellet. Haec est prima gratia,qna,'' data en primo Adamo r sed e potentior est in fecundo Adamo. Prima est enim qua fit, ut homo b beat iustitiam, si velit. Secunda ergo plus potes,qua etiam sit, πι velit; O tantum velis, tantoque ardore
dιligat,ut earnis voluptatem contrarium eo upiscentem , voluntate spiritus vineat. Nee illa quidem parma erat, qua demonstrata est etiam potentia liberi arbitrii; quoniamse adiuvabatur, ut sine hoc adiutorio tu bono nou maneret, sed hoc adiutorium,si vellet,l desereret. Hae aatem tanto maior en, vi parum sp
552쪽
Illa a volsiatate Adami pendebat .vt etfectum eliceret.
homini per illam reparare perditam libertatem . Parum sit denique sine illa nou pose , vel appraehendere bonum , vel permanere in bono , si velit, is se etiam efficiatur, ut velit . Tunc ergo dederat homini Deus bonam voluntatem: in illa quippὸ illum fecerat, qua fecerat rectum . Dederat adiutorium, sine quo in ea non posset permanere, se vellet: ut autem Nellet, in seius libero reliquit arbitrio . Posset ergo permanere , se vellet, quia dederat adiutorium , per quod posset,ar sine quo non possiet perseueranter bonum tenero , quod vellet: sed quia noluit permanere, profectb eius culpa est, cuius meritum fuisset, s permanere voluisset. Sic fecerunt Angeli Sancti, qui cadentibus alijs per liberum arbitrium , per idem liberum arbitria Reterunt ipsi . Si autem hoc adiutorium, Nel Angelo, vel bomiui , quando primum facti sunt, defuisset, quoniam Don talis natura facta erat, ut sine diuino adiutorio posset maneres vellet; non utique sua culpaeecidissent. Adiutorium qu ρὸ defuisset, sive quo manere uon possent. Nync autem quib us deere tale adiutorium , iam poena peccati est . Quibus autem datur, fecundum gratiam datur , non fecandum debitum, oe toto amplius datur peν Iesum Chrsum Dominum nostrum , quibus id dare Deo placuit, ut non solum adsit, sine quo permanere non possumus, etiamsi νelimus; veru metiam tantum, ac tale sit, Ni Nelimus; est quippe in nobis per bane Dei gratiam in bono reeipiendo , ct perseueranter tenendo non folum posse, quod volumus: Derum etiam velle quod possumus . Quod non fuit in bomine primo . Unum enim tu illo fuit, alterum non fuit . Itaque gratia sussiciens, quam nos omnes Catholici confiteri tenemur contradistinctam ab emcaci quia non habet annexum effectum, sicut essicax non est similis gratiae lassicienti Adami , nisi in uno tantuma
553쪽
tum, quia ista Adami habuit posse tantum,& ca ruit effectu; at non est si aulis in alia parte, quod nempe ex dependentia voluntatis illa Adami, sine aliquo alio adiutorio habere potuit effectum , si voluntas voluisset; non sic est gratia nobis necessaria in statu naturae lapsae, ut effectus habe tur , quia prlter posse effectum producere , ex seipsa Deo sic disponente habet, ut voluntatem trahat , & cum ea effectum producat: igitur non ex eo, quod si voluntas velit, facit effeetiim,& si nolit non faeiat, dicenda est sufficiens, sed ex aliquo alio capite. I 6. Confirmatur eo eodem Augustino in eodem libro de corr. Gratia cap. I a. ubi iterum
Iongo, sed fructuoso discursu probat gratiam datam hominibus poli peccatum Adg., non esse similem illi, quam dedit Adae, qua scilicet possit facere actus bonos , de faciat si velit, subdens r tionem , ne homo in se glorietur, sed glorietur in Deo,qui dat gratia, qua possit facere,&quq faciat facere, inquiens. Ae per hoc , nec de ipsa perstu rantia boni voluit Deus Sanctos suos in viribus suis , sed in ipso gloriari, qui eis non solum das adiutorium, quale primo bomini dedit , me quo non possint perseuerare , si velint: sed in eis etiam operatar O vel
le ,σc. Tanto quipp/ accenditur volaritas eorum
Spiritu Sancto, ut ideo possint, quia see velim, σideo sic velino, quia Deas operatur, ut veliust Sc validam rationem addueit, cur Deus voluntati humanae in natura lapsa non remittat, ut gratiautas
reddat essicacem, si velit, ut fecit cum Adamo, inquiens . Nam si in tota infirmitate vita bulusssu qua tamen infirmitate propter elationem reprimendam perfici virtutem oportebat ι Us relinqueretuν voluntas sua, ut tu adiutorio Dei, sine quo perseuerare nou
Alius s. Aug. locus euidens. Neqne Sanactis dat, si cui de die Adae, ne in eo glorieri
554쪽
nunc gratiam , sicut Adamo, ea
limit temGratia unda dieitur sulficiens.
Rut, manerent, si Nellent, vec Deus in eis operaretur, ut vellent; inter tot, ct tantas tentatιones, tormitate sua voluntas ipsa succumberet, oe ideo peueu rare non possent, quia deficientes tormitare , nec vellent infirmitate Noluntatis , Ni possent. Subueu- tum est eroo infirmitati humanae, ut divina gratia indeclinabiῖter i inseparabiliter ageretur : ct ideo
quamuis infirma , non tamen deficeret, neque ad aemstate aliqua vinceretur. Ita factum en,ut voluntas
hominis iuualida , ct imbecilla in bono adhue parvo perseveraret per virtutem Deι: cum Noluntas priMi hominis fortis, sana in bono ampliore non perseuerauerit habens virtutem liberi arbitrij, quamuis non de futuro auxilio Dei ,sne quo nou posseet perseuerare , s vellet; non tamen tale, quo in rito Deus operatur, ut vellet. Fortismo quippὸ dimisit, atque permisit facere quod vellet: insirmis seruauit, ut ipso donante , inuict smὸ , quod bonum est vellent, nec hoc deserere inuictissime nollent. Igitur gratia, queasteritur nunc fusciens, in Augustini sententia non est similis illi, quam habuit Adam , dependens a voluntate, ut sit essicax ; unmo , Videtur non conuenire naturae infirmae, quia tot concupiscentijs obruta, nullatenus possiet actu ad spiritualia conuerti. . .. .
4IT. Dico 3. Gratia Ista, qua homo illum1- natur, ac inspiraturi, siue ad credendum, siue ad paenitendum , siue ad alia virtutum opera faciendum, carens his effectibus, dici potest,&debet comuni vocabulo suociens, tum quia in eo gener eleuandi animam ad supernaturalia sumcit, sine qua non eleuaretur , tiun etiam, quia dat post ad talia opera; quod si adiuuante gratia fulciatur, in eos actus homo exibit. a I 8. Prob. & declaratur. Anima no strae ,
555쪽
sine gratia praeueniente,& excitante,ac inspirante iacet, ac moratur in naturalium, & caduc rum rerum agnitione , Sc aflectione : hinc Dauid psal. I a . Anima mea, sicut rerra sine aqua tibii te
reni enim sumus, & aridi, nisi diuinae gratig r re irrigemur et unde subdit . velociteν exaudi me Domine, defeeit spiritus meus. A gratia autem, praeueniente, seu excitante incipit Deus eleuari animam , eamque disponere ad perfectionem , tam primam, quam caeteras post lapsum, & ad alia opera iustitiae, ac superuaturalia;fie enim docet Concit. Trid. sese. . cap. s. Declaras praterea ipsius iustifieationis exordium in adultis taei per I sum christum praueniente gratia famendum assie, hoc est ab eius vocatione, qua nullis eorum existentibus meritis vorantuν; σ qui per peccata a Deo aues
rant per eius excitantem, atque adiuuantem gratiam
ad eonuertendum se ad suam ipsorum iustificationem eidem gratia liberὸ sentiendo, o eooperando diis nuntur : Mut tangente Deo cor hominis per Spiritus Sancti illuminationem, neque homo ipse nitit agat m-mrationem tuam recipiens, quippὸ qui illam abi e re potest; neque tamen me grasia Dei mouere se ad iustitiam coram illo libera Da voluntate post et in quo Capite plura pro nostra sententia habemusrprimum,quod per excitationem, seu illuminati nem, aut vocationem 'uae idem sunt cum praeueniente Dei gratia homo incipit eleuari ad spuritualem, ac supernaturalem iustificationem. S cundum est, quod adiuuans gratia necessaria est, ut opus consentiendi sequatur. Tertium, quod
voluntas tunc cooperatur. Quartum, quod voluntas abiicere potest illuminationem: notandum hoc, dicit illuminationem, non dicit adiuuantem gratiam, quam praedixerat necessariam ad hanc
556쪽
dispositionem; & subiungit, oe sine gratra Dra mouere se ad tu Ititiam non post: & in cap. sequenti , dicit. Disponuntur autem ad ipsam iustitiam , dum exeitati diuina gratia, ct adiuti fidem, &c. credere, sperare , ac diligere incipiunt. Gratia ergo excitans,ac prqueniens, seu illuminans, est exordium eleuationis ad opera supernaturalia, de sine qua, nec eleuatio illa fieret , nec opus ullum supernaturale sequeretur : igitur ad hoc est sufficiens . 4 I9. Prob. 2. Paritate habituum supernaturalium fidei, spei, & charitatis: isti enim constituunt hominem in ordine supernaturali, & tr1buunt nos Ie facere actus credendi, sperandi, ac diligendi ; de in tali ordine , de ad tales effectus sunt sussicientia principia; & tamen in actus illos non exeunt line aemali Dei auxilio , quo concurrit cum homine ad actus illos producendos ti&deficientia huius auxilij non aufert illis habitibus ratione sufficientiet in ratione principij in ordine suo,& in actu primo. Ita pariter dici potest,ac debet de gratia, seu auxilio dicto susscienti contradistincto'abessicaci; quod scilicet, cum ipsuin sit ita necessariu ad faciendum opus bonu supernatur te, ut sine ipso fieri no possit; licet ad illud actu iaciendum lit necessarium aliud auxilium dictum adiuuans, seu efficax; non proinde illud non potest, & debet dici lassiciens in ordine suo .
2O. Prob. I. paritate causarum naturalium,
quo quidem In suo ordine habent activitatem, ac virtutem respectu suorum effectuum , & sine illis haberi non possunt ipsarum effectus: & tamen , nisi ab aliquo agente extrinseco applicentur materiis proportionatis , suos effectus non producunt: neque propterea ex carentia talis applicationis cessant esse, aut dici sufficientes; ita de auxi-
557쪽
OPUSCULUM TERTIUM. 339lio, seu gratia contradistincta ab emcaci dicen dum est; quod scilicet sussiciens dicenda sit: qua-uis, ut effectus illius ponatur in esse, alia gratia adiuuans, seu essicax necessaria sit, quia sintilla sussicienti effectus poni nequit in esse: & per illam tantii numquam ponatur, sed potest poni cuatio adiuuante ; & cum hoc de facto ponitur: hqc est sussicientis quam tenemus gratiae natura. II. Confirmatur. Gratia dicta sussciens , est sine qua homo non potest operari opus supernaturale, credendi, diligendi, pini tendi,&c. & cum qua potest, ut de gratia Adami doe et S. Augustinus , ex supradictis: igitur dat possibilitatem ad faciendum ;& sic in ordine possibilitatis, seu potestatis ad faciendum, est sussiciens, licet non
det actitalitatem, seu actum faciendi, quia hoc est munus adiuuantis , seu efficacis: sicut a paridu-men est necessarium oculo ad videndum . & in suo genere ita dat ei posse videre, ut sine eo nopos sit oculus videre, & cum eo possit videre: non tamen dat actu videre; immo potest oculus habens illud praesens eo non uti, & actum videndi, voluntate imperante, non elicere et neque propterea
sequitur, quod lumen non sit in suo genere se ficiens ad causandam visionem, & sine quo notia possit causari visio : ita gratia ista , sine qua produci non potest actus bonus, & cum qua produci potest, dici potest, & debet sufficiens ad illum producendum, licet aliud sit necessarium ,
aa. Probari solet ab alijs, quod qua uis gratia ista prς uenies te sola in ratione principij supernaturalis non possit effectum in actu ponere; & Ideo nequeat dici principium copletu in sufficiens,poterit tamen dici lassiciens incoplete: sed licet hic loque
Paritas Ii . minis ad videndum Aliorum
558쪽
1 o DE GRATIIS ACTUALIBUS, &c.
di modus admitti possit, ego tamen abstinerem ;quia gratia praeueniens, quae in illuminatione , & mspiratione operis boni consistit, non completur a gratia adiuuante, seu ericari, nec istam complet ; sed ad istam necessario praemittitur, eo quod auxiliatur potentijs vitalibus intelleetes, euilluminando, ut cognoscat veritatem boni operis, Se inspirando , seu inflammando voluntatem, ut ad illud volendum,seu diligendum disponatur;& haec duo peragens, suum explet munuS:& tunc, si voluntas exequitur volendo, seu diligendo,aut imperando , per adiuuantem, seu emcacem gratiam id exequitur ; & si ista non adsit, non exequitur & tamen praeueniens opus , seu munus suum iam linpleuit ; & proinde nec ista, nec illa complentur ad inuicem: sed praeueniens praerequiritur ad adiuuantem , & haec necessario illam supponit. Sed quidquid sit de modo isto loquendi , dummodo admittatur gratia ista contradistincta ab emcaci, & dicatur sufficiens, de quaestione nominis curandum non est , quia antiqui Scholastici, & Doctor ipse Gratiae S. Augustinus hoc nomine usi non sunt, sed gratias istas, nolninibus sine qua, & cum qua, appellarunt ἱ in re tamen eadem significant, ac lassiciens , atqui essicax.
ad credendam largiatur. 4 I. A Du. t. quod infidelium nomine ventur Ax multi e primo omnes GentileS, tam
ante, quam post aduentum Christi, qui nempe idola
559쪽
idola colebant, & colunt, Solem, Lunam, &c. 2. Atheistae, qui Deum dari negant. 3. Mahometani , qui colunt quidem unum Deum , non vero Trinitatem, neque Christum, quem Prophetam asserunt, non Deum; & Mahometem, ut Prophetam , & Legislatorem venerantur. 4. Iudaei, qui Deum credunt, non vero Trinitatem, neque Christum, & Legem diuinam profitentur, sed Mosaicam tantum: & hi omnes anthonomastice appellantur nunc infideles; quia non baptizati . I. Infideles dicuntur Haeretici, qui baptirati in unum Deum , & in Christum credunt, sed in aliquo , vel aliquibus fidei articulis errant. Hic ergo de omnibus his loquimur, sed principaliter de primis quatuor generibus infidelium ; & quaerimus, an Deus eis largiatur gratiam sufficientem,& adquq Opera peragenda. 4 4. Adv. a. quod quamuis praefati infideles multa bona opera i lege naturae dictata ut mox dicam facere possint, & faciant, ut diciet Apostolus Rom. a. quia tame ex eodem Hebr. D.
sine fide impossibile en placere Deo, opera illa , quae faciunt, licet Deo non displiceant, quia lumin naturae ab iplomet Deo collato faciunt, et si ab Lque defectu fiant, iuuent eos, sicut dicit S. AugiIstinus, ad minus in Inferno ardendum ; tamen non placent Deo in ordine ad salutem, seu aeternam vitam consequendam; quia non fiunt , nec diriguntur ex magisterio fidei, a qua sumit initium iustificatio, ut docet concit. Tridines7 6. cap.6.& propterea immorari non debemus in quaerendo, an infideles habeant gratiam saltein sufficientem ad faciendum opera legis naturalis , quae ex rationis dictamine, vel parentum, aut praecepto
rum doctrina faciunt, quia ad haec peragenda
hona opera legis naturq. quomodis plaeeant s& non placeant Deo
560쪽
Quare desola gratia ad cre. dendum
l notandum j I ex natu-xt indit at cordibus . Dictat da-
s 1 DE GRATIIS ACTUA LIBUS,&c.
non videtur necessaria supernaturalis gratia : sed insistendum est in quaerendo , an infideles isti, cuiuscumque Nationis sint, in quocumque tempore,& in quacumque mundi parte constituti, habuerint , & modo habeant gratiam sum cientem ad
credendum, seu ad posse credere veritatem fidei, sicut oportet, idest modo ad salutem conferente. qas. Adv. 3. & accurate Obseruandum duco, quod cuilibet homini, ut fides docet, inditum est lumen naturale , quo, sine alio docente, ex se cognoscit bona moralia facienda , & mala pariter moralia fugienda. Nam ex Uu. . habetur, Multi dicunt, quis o Hendit nobis bona & quasi respondens , dicit. Signatum est super nos tamen νAltus tui Domine , dedicti latitiam in corde meo . Haec est lex naturalis cuilibet homini a Deo in creatione animae indita, quam quilibet in se experitur. Inter liqc autem bona, quae lex naturae dictat , hoc est vinum, quod Deus detur, licet non dictet, quid,
qualisve sit; sed quod sit Numen aliquod supre
mum, quod dat nobis esse , nosque regit. Taura enim est dicit S. Augustinus diuinitatis vis, ut uultum hominum latere post. Hoc ergo modo naturali, ae simplici omnes homines cognoscunt, & cre dant dari Deum , si A theistas dementes excipias . Docti vero, ut Philosophi, clarius,& maiori cum fundamento , a posteriori, seu ab effectibus, cognouerunt, & modo cognoscunt, atque credunt dari Deum , seu supremum quoddam numen authorem naturae, seu omnium creaturarum, at non cognoscunt, neque credunt Deum esse authorem gloriae , atque aeternae vitae , quia hoc sine reuelatione , qua carent , haberii, seu sciri non potest. Tam ergo Philosophi, quam simplices homines fidem , seu credulitatem Dei habent naturalem s