장음표시 사용
61쪽
prius i quendum sex S. Scriptura . Ης re tie e it scientia quod ominnia hominis opera sint nocessa
quam determinationem operantis, etiamsi cum alio cooperante se determinet: ut cum quis v. g. decernit aliquid facere, dum facit, necessario fac in libere tamen statuit facereritem,ut in suo loco dicemus, homo in operatione, tim naturali, quam supernaturali, & meritoria , simul cum Deo cooperante operatur, & tamen libero operatur, licet ex conditione, seu suppositione utriuique determinationis necessario dici possit operari, necessitate consequenti, idest ex suppositione, quod faciat.1 68. Ad. quod cum in hoc, & in seqq. Opustulis saepissime de libertate humana agendum sit; opere praetium erit prius de consistentia liberi arbitrii humani ex S. Scriptura, Concitus, NPatribus dogma firmare: deinde disputare de , concordia illius cum diuina praedestinatione , , praescientia, & gratia efficaci ut si sorte nequeant homines distincte, ac persecte scire concordias istas de quibus ego non curarem, cum sciam Deum esse Dominum iustum , & sine iniquitam sciant saltim, & firma fide credant, se esse liberos;& de sua hac persectione gaudeant: ab hac ergo incipiendo
69. Dico i. Phanaticam , haereticamque esse Stoicorum, SI Pharistorum , aliorumque sententiam , omnia , quae ab hominibus fiunt, vel eis accidunt, antecedenti necessitate , & sine li-xia ante denti necessitate . vellatalia. Quatuo ssed vari stlatorum Ronera secundum Stoi
bertate ulla fieri, vel accidere, sed fato, seu fatali necessitate.
o. Prob. I .ex Concilio Bracar. c.9.dicente, hominem operari ex fato, haereticum en . II. Prob. a. Nullum genus fatorum concur
rit ad opera voluntatis humanae liberi essentialiter, ergo . Consequentia est euidens, quia fatum
62쪽
quodcumque inuentum a Stoicis, vel Poetis, aut Mathematicis tollit libertatem , & inducit necessitatem , quae intrinsece repugnat libertati; nam ex Augustino mox adducendo , aut voluntas nonen, aut libera dicenda en. Anteced. prob. Quatuor fatorum genera a Stoicis,& Poetis assignantur t Primum dicunt Mathematicum, estque illa influentia, quς colligat operationes humanas, cum virtute, seu potestate syderum I & hoc attendunt Astrologi Genethliaci; quod ex constit. II. coeli, a Sixto V. est prohibitum in ordine ad liberas actiones . Secundum fati genus dicunt,
Naturale; estque per eos ordo causarum natura lium , quae nisi impediantur , vi. de natura sua certum , determinatumque producunt effectum. dicunt Violentam, & hoc proprie est stoicum , ac poeticum, quod Stoicus Seneca definit, es necessitatem rerum omnium, & actionum, tam diuitiarum , quam humanarum , quam nulla vis rumpere potest . q. tandem dicunt aliqui,verum, estque colligatio necessaria omnium actionum omnis creaturae, etiam liberae, cum diuina voluntate, praescientia, ac prouidentia; his enim suppositis de futuris rebus , & actionibus, hae omnes necessario dicunt euenire. 72. Hoc ergo de fati, seu verius fatui nomine,&conceptu, supposito; cum fide catholica dicimus, actiones hominis rationalis , idest, a voluntat , prquia intellectus cognitione , & deliberatione a nullo ex fatis praedictis regulari, aut procedere, ut praeclare, & euidenter probat S. August. in lib. .c. 9.de civit. de nos in sequenti conclusione probabimus , in qua de libertate voluntatis in operando loquemur.
73, Et quamuis quartum genus fati, quod se-
63쪽
Dari ii Buposset praecep . aut consiIium. Hom in ea
etiam post lapsum Α-di liberum
habent arbitrium. Ileet attenua
quitur Cicero, & impugnat S. August. loco Citato, si necessitatem operandi abhceret, ut est coordinatio illa causarum liberariim ex Dei praedestinatione, prescientia, ac prouidentia, posset admi ti: tamen ait ibi Augustinus a nomine fati esset abstinendum; hoc enim semper mater sonat, de acatholico sermone debet esse alienum . Quod vero diuina praedestinatio , prsscientia , ac prouidentia libertatem humane voluntati non adimat, eleganter contra Ciceronem probat ibi Augustinus, & nos cum eo probabimus instruis , . Prob. 2. valido S. Augustini argumento in lib. a I sententiarum, sent. T1 liber sit illius si fatum , oe fortuna essent causa humanorum actuum , nullus homo posset puniri, aut redargui; quilibet
enim ex necessitate ageret. Et tamen in sacro textu utriusqu e Testamenti legimus innumeras redargutiones, plures punitiones in eisectu positas,& plurimas comminatas. Legimus omnium primo , Adamum gratia Dei, iustitia originali, S: immortalitate priuatum, & d Paradito terrestri exulem ; Camum reprobatum . mundum totum diluuio submersum, &c. redargutiones, & comminationes In toto Pentatheuco, in lib.Regum,&Prophetalibus insertas , nec non in toto Euangelio. Si autem fato, & cum ineuitabili necessitate homines operarentur, ad quid eos arguere, vel consiuere , ut aliter facerent, si non postent, &quo iustitiae titulo puniri possent, si errant i Fatuum ergo est dicere, quod hominum voluntates regulentur a fato.
7s. Dico a homines etiam post lapsim Adqliberum habent arbitrium, quamuis aliqualiter attenuatum ; ideoque libere operari postunt . etiam posita iterna predestinatione , prisciencia
64쪽
ac proiiidentia diuina: est de fide. 76. Prob. prima pars totidem verbis Concilij Araus. a. c. II.& Concilij Trident. se .cap I. dicentis , liberum hominis arbitrium minime extinctum esse , viribus licet attenuatum , cr inclinatum, & in can. s. Si quis liberum bominis arbitrium post Adae peccatum amissum , oe extinctum esse dixerit, aut rem esse de solo titulo , aut titulum sne re, i oec. anathst. Et in can. 6. Si quis dixerit non esse iupotestate hominis vias suas malas facere,oc.anathst. 77. Prob. 2. ex S. Script.Gen. . ubi dicit Deus ad Cain, non ne si benὸ egeris recipies ; sin autem mali, statim peccatum in foribus aderit. Et illico admonet eum de sua libertate, ac dominio ad bonum, & malum, inquiens. sed sub te erit appetitus eius, ct tu dominaberis litius. Haec libertas est
78. Cons. ex Ecclesiastici I s. I . Deus conflituit hominem ab initio, ct reliquit illum in manu consili3 sui, adiecit mandata, oe praecepta fisa, & nequis dicat, quod intelligitur de Adamo , qui libere poterat operari; non vero de posteris; statim subiungitur . Si volueris ma data seruare , confernabunt te, in perpetuum fidem placitam facer O . Apposuit tibi aquam , ct ignem , ad quod volueris
porrige manum tuam ; ante hominem νita, cir mors,
bonum, o malum, quod placuerit dabitur illi. H cdicta non diriguntur ad Adamum, sed ad omnem hominem. Et quoniam insurgere poterat hoc prorsus dubium , quod hic discutimus , quomodo scilicet subsistat haec libertas ad bonum,&malum, ad vitam, & mortem , si decretum praedestinationis, & praescientia Dei de futuris sunt immutabiles, & infallibiles actus , subdit textus , Quoniam multa sapientia Dei, ct fortis in potentia, F a videns
65쪽
videns omnes sine intermissione. Sed de hac concordia infra. 79. Prob. 3. omnibus serer locis Sacrae Scripturae, quibus utitur S. August.in lib.de Gratia , O lib. arb. c. a. ad probandum libertatem hominis operantis cum gratia, de qua postea loquar in proprio opusculo . Sic autem discurrit August. Deus reuelauit in homine adesse liberum arbitrium: ex eo quod multa in utraque lege prs cepit hominibus , quae facere non possent meritorie, ut ad aeternam vitam peruenirent. Nam inquit Augustinus Deus in mystis locis mandata sua omniata
eastodiri, oe seu iubet. Quomodo iubet, si non est liberum arbitrium t Quid beatus ille,se quo psalmus
1.dicit, quod in lege Domini fuit voluntas eius.7 o ne fatis indicat, voluηtate sua hominem in lege Dei conmeret Et postea adducit loca indicantia libertatem, ac dominium voluntatis humanς in suos actus, Val. i. Nolite fieri sicut equus , oe mulas, quibus non est intellectus. Prou. I. Noli repellere consilia matris tuae cap. F. Noli esse sapiens apud temetipsum, ct noli demere a disciplina Domini: Noli negeere legem ; noli abninere benefacere egenti. li fabricare in amicum tuum mala. Nob istendere fallaei mulieri r noluit istelligere . Et si Iibros s. Veteris Testamenti, & praesertim quinque Pentatheuchi reuoluas, innumera inuenies mandata a Deo facta nationi Hebraicq ; & multa cum oblatione primi , multa alia cum comminatione supplici3. Quomodo ergo fierent praecepta, si homines libertatem non haberent obseruandi, de non obseruandi l8o. Ex nouo Testamento, ex omnibus fere illis 27. libris canonicis tinnumera mandata, Areonsilia colliguntur ; quae quidem dare non oportebat
66쪽
l tebat si homo libero careret arbitrio , ut in EO-rum obseruatior e mereretur, aut inobseritatione
8 1. Siquidem in Evangelio legitur , Nolite thesaurirare vobis thesauros in terra . Nolite timel re res , qui occidunt eorpus . Qui vult venire post mel abneget semetipsum; in tena pax hominibus bonael voluntatis. Hsc,& alia ex Euangelicis libris, quaeliberam demonstrant hominis voluntatem. Alia i pariter multa habemus in epistolis Pauli, Ioannis' i &e. Rom. Ia. Noli vincia malo ; sed vince in bono malum. I. Corin. 7. Quod Tuli faciat, non peccat se nubat. Qtii autem Ilatuit in corde suo non habens ne-l cessitatem, potestatem autem habens sua voluntatis,l O boe Batuit in corde stio seruare virginem suaml benὸ facit. Et in cap. 9 . ait. Si autem volens boti facio, mereedem habeo. In cap. Is . Sobrij estote tu ni,
oe nolite peccare. 2. Corint. 8. Quemadmodum promptus est animus Nolantatis , ita sit oe perficiendi. I. Timot. s. cum enim is delicijs egerint, in christo. nubere volunt. 2. Timot. s. Omnes, qui volunt pie visere in christo Iesu, persecutionem patientur. Ipsi
t autem Timotheo dicit. Noli negligere gratiano, quae in te est. Ad Philemonem dicit. Vs bonum
tuum velut ex necessstate esset, sed ex voluntate. Sej-ui Dominis suis semiant ex animo cum bona voluntate . Item ex epistola Iacobi c. I. Nolite itaque errare fratres mei, oe nolite in perfovarum acceptione habere fidem Domini nostri Iesu Christi. Euidenter ergo patet, in homine liberam esse voluntatem, ad operandum , & non operandum, ad bene, vel male agendum ; &vi optime alibi dicit August. Aut voluntas non est, aut libera dicenda est. 82. Videndum modo est , an praedestinatio, Id praescientia hominum, antequam essent , siue
67쪽
omnel elis de te neu tus docere
operari: in m do est discordia ai th Tum.
cordiam libertatis scupraedesti natione .
sit ex praevisis meritis, siue ante praeuisa merita de quo postea preiudicet libertati praedestinatorum, seu eam impediat; quandoquidem non possunt resistere voluntati Dei prςdestinantis , & intellectui in fallibiliter pr scienti eorum salutem perseuerando finaliter : Hoc enim opus, hic labor est. 83. S. Augustinus , dc cum eo alio omnes cuiuscumque scholae, docent, & sic tenentur docere; qiiod scilicet non preiudicet libertati humanae, quamuis in modo concordiae praedestinationis ad gloriam, ac praescientie cum libertate discordent. Tenentur inquam omnes docere, quod pretdestinatio non praeiudicet libertati; quia ex Concit. Tridiness6.can.6. dicitur anath. ei, qui asserit, hominem non posse νias fuas malas facere. Quod autem praedestinatus libertate sua gaudeat, pluries
docet S. August. nam lib. s.ct ciuis .c.9. impugnans in Cicerone Stoicorum fatum ex eo, quod dicebant , causarum omnium ordinem certissimviri
esse, & a Deo prisciri, ideoque omnes effectus
non libeta, sed fato euenire; S. Doctor multis r tionibus consutat hanc consequentiam; praecipua autem est haec. Non es autem eo equens, ut si Deo certus est omnium ordo causarum, ideo nihil sis in nostra voluntatis arbitrio . Etenim ipse quippe nostrς voluntates in caussum ordiue Dul,qui certus est Deo, in eiusque prascientia continetur; quoniam , ct humana voluntates humanorum operum causae sunt, atqae ita, qui om tum rerum causas praesciuit, profecto in eis causis nostras etiam voluntates ignor re non potuit, quas nostrorum sper m causas esse praesciuit. Et insta iuquit, Si Deus non est praescixsomnis in futurorum, non est utique Deus. mapropter
voluntates nostra tantam valent, quantum Deus eas
valere voluit, atque praesciuis; o ideo quidquid
68쪽
ωalent certissimὸ valent, oe quedfacturae sunt, ipsae omninis factura sunt, quia valituras, atque facturas ipse praesciuit; cuius prascientia falli non potest. Igitur, dum quis fuit a Deo electus, cum sua voluntate libera fuit electus ,& sic a Deo praescitus, seu pr cognitus, Liber fuit precognitus: sic ergo
manet usque ad mortem . Cur autem sic, mox dicam.
. In cap. Io. eiuslem Iibri pluribus contra Stoicos, voluntatem humanam liberam adstruit a necessitate, etiam cum Dei praescientia de omnibus, quae factura est voluntas. Abst a nobis Dei negare prascientiam, νt liberi esse velim tis, quo adiuuante sumus liberi , vel erimus . Proindὸ non frustra sani leges, obiurgationes, exhortationes, laudes,
vituperationes ι quia oe issas futuras esse praescia
uit, O valent plurimum, quantum valituras ipsc i
t praesciuit, O preces νalcnt ad ea impetranda, qai set precantibus concessurrim esse prasciuit, O iusta prς-mia bonis factis, peccatis supplicia constituta sunt.
81. In lib. 3. de lib.arb. c. q. ait. Cum Deus sit prascιus voluntatis vostrae, ipsi erit. Voluntas e lgo erit, quia Nolli litatis est prascius. Vte voluntas
esse poterat , se in potesate non erit fides ad utrumqtie ergo potestatis est prascius . Non igitur per
eιus praescientiam inibi potestas adimatur:qua propterea mihi certior aderit, quia ille cuius praescientio ηοnfallitur, a uturam mihi esse praesciuiris Et infra, ut necessitatem, & coactionem voluntatis expellat, inquit. Sicut tuitae moria tua vonicogis facta esse, qδα praeteriemur sic Deus facienda esse non cogit, quae futura Dut. Et paulo ante dixerat. Si cui non ba aduersanthr hae dis o ut tu praescientiata, tua uoueris, quod alius sua voluntate facturus est, ita Dens neminem ed peccathm ttacus , praeuidet eos qui
Alter S. Augii sit. di scursus de eadem e ncordia . Non frustra su ne
69쪽
Augia stini aliud arguisentum .Fκ Concit. Constant Predestina
operantur. Ex text. Canona Areum. vatidum eRRatura me
qui propria voluntate peccabunt.
Prgdestinati, sicut cum libero arbitrio , quod eis essentiale futurum erat , prsdestinati, & praeuisi a Deo fuerunt sic erunt, de perseuerabunt ; qui prςdestinatio, &praescientia, eorum non mutant naturam, Jc essentiam, sed perficiunt, Se faciunt ut bene, ac iuste, sicut predestinati, ac prisciti seu prquisi sunt, finaliter vivant; nam ut postea dicam, praedestinati ad gloriam, sunt etiam praedestinati ad gratiam, Sc opera meritoria, ac Perseuerantiam in eis finalem. 87. Et confirmatur ex eodem in libro de Di- risu, oe iit.Gys.dicente, V uis Deus omnes homines saluos fieri, oe in agnitionem veritatis venire: no sie tamen, ut eis adimat liberum arbitrium,quo benὸ, vel malὸ νtentes, iusti mὸ iudicentur Oe.ergo sunt liberi. 88. Confirm .ex Concilio Constantiensi,quod contra ara. M. Ioannis Hus decernit sic ; Praetissi- nati non sunt insolubiliter uniti eam christo, O Ee-elesa; quia postuηι cadere, oe recedere, igitur liberi sunt ad bonum, Sc malum 8y. Cons. . ex Can.obtinui a 3.q. . Praedestinati saluantur, quatenus postulando merentur accipere, quod Deus ante iacula disposuit eis do nare ; igitur, cum ad meritum requiratur libertas, liberi sunt. so. Pret destinati adulti saluari non possunt sine meritis, saltem sine Obseruantia praeceptorum legis naturae, ac Euangelice, sicut fides docet, quia reddet Deus umcuique iuxta opera sua, O opera eorum sequuntur illos; ideo Saluator in dio
iudicii dicet prςdestinatis, Esurivi, oe dedistis mihi moducare ;stiui, oe dedistis mihi bibere , σe.
70쪽
venite benedicti, percipite regnum vobis paratΑm a constitutione mundi. Sed ad merendum , ac demerendum requiritur libertas indifferentiar, seu a necessitate , nec sum cit libertas a coactione, ut de fide definitum fuit ab Innoc. X. in Constit. cum occasione die vltima Maii Iab Alexandro 7. in Constit. Ad sanctam sub die I 6. Octobris I6 6. contra tertiam propositionem Ian seni; Iprensis
r. Quilibet ergo Catholicus tenetur docere, si magister est, & credere, quod omnes homines, siue praedestinati, siue non, exercere noni possitiat opera aliqua meritoria, nisi liberer, &l cum indifferentia absque ulla prorsus coactione ,
t aut necessitate operentur; & hoc erat nostrui ,
intentum, scilicet, quod pridestinatio non praeiudicat libertati Prqdestinatorum. 9a. Quomodo vero saluetur haec libertas in ,
sinalibus actibus, cum praedestinati infallibiliter saluandi sint , & ideo infallibiliter perseueraturi sint in bonis actibus; & praesertim in sententia o. Augustini quam ego sequor quod nemper praedestinatio facia fuit ante praeuisa merita , nedum absoluta, sed conditionata ; & quod numerus Praedestinatorum minui non possit per lapsium alicuius in peccato, dicetur in sequentibus , O in cap. 18. Nunc autem sussicit scire dogma, quod prs destinatus sit liber in operando, & suae libertati non pretiudicat pretdestinatio. Hoc autem a principium in tota hac materia supponendum se it , cum S. Augustino, quod posse peccare ab λ- lute, & uniuersaliter secundum conceptum gene ricum libertatis non est libertas, nee pars libertatis; alioquin conueniret Deo summe libero, omnisque libertatis creatae origini, & causae.
adultorum Reeessaria sunt merita . meritu
sine i hertate indi ferenti et dari nequit . Cone ludi tur ,quod