장음표시 사용
641쪽
oderunt peccare bovi virtutis amore; Oderunt teceare mali formidine stellae:
Sic etiam direndu est de praeceptis diuinis posi
ti uis, de cultu Dei, de honore parentu,&c. Quo vero ad Ecclesiastica eadem distinctio est: quida san-tificant Festa; Sacramentum P qnitentiae,& Eucha tiniae suscipitini propter Deu, ut Deo placeant: qtii- da vero propter mundu ad captanda vanam gloriam , vel ad effugiendas poenaς contra omittentes statutas. Illi qui prefata priecepta obseruant propter Deum, obseruant, sicut oportet, qui vero propter mundum , seu pratium finem, dico, quod obseruant quidem , sed aliter, quam oportet: 'ad obseruandum primo modo , ideit, ut possint sic obseruari, Deus semper concedit gratiam sufficientem ; & si illa non rei3citur, concedit e ficacem iuxta sua inscrutabilia decreta P perquam impletur obseruatio priceptorum, sicus oportet: ad alium vero obseruandi modum , non concedit gratiam sufficiente in , per quam possiequis eo modo obseruare e sed concedit ad non sic obseruandum; illuminat, excitat, ac inspirat, ut abstineat, & alio modo oo seruet. Hoc posito ψ6. Probatur nunc conclusio . Nisi adesse egratia sufficiens , quando obieruanda sine Dei praecepta, sicut oportet, praecepta essent impo sibilia. Sed non sunt impossibilia ; immo non grauia, ex Epistol. I. Ioannis dicentis in cap. s. Mandata eius grauia non sunt; sed ut ait Sal vator, Matth. II. levia . Iugum meum suave est, oeonus meu m leue . Et Concit. Trident. sis. 6. cap. II. sententiam asserentem, quod Deus praecipit impo Isibilia, ut anathema damnatam dicit a Patribus , & subdit Augustini dictum, Deus non iubet v id fit obseruare a Iit ex quam opoIret. Ad obseruandum VeDPorte edat Deus gratiam.
642쪽
sis . Anteced. prob. Sine gratia Dei excitante , ,
ac inspirante, mandata Dei impossibilia sunt obseruari , sent oportet, & cum illa fiunt possibilia ,
ut ipsummet Concilium loco citato asserit, inquiens: qui diligunt Deum ferrinones eius servant ;quod utique eum diuino auxilio praestare possunt&l hoc docuerant duo Concilia , Mileti uarium canon. s. Africanum cas. 8. in quibus decernitur, quod indigemus gratia, ut possimus operarit illa autem sussiciens est , qua possumus bene operari ; emcax vero est, quae facit operari, ut in suo loco diximus: .igitur si urgente, prscepto non daretur homini gratia sussiciens , stilicet excitans , ac inspirans ad operandum, praeceptum esset impossibile. 347. Prob. a. paritate actuum disponentium ad iustificationem , qui sine gratia ista excitante, ac inspirante fieri non poliant, ut oportet. Ait enim Concit. Tridentin . se sis. 6. canon. 3. Si quis dixerit sine praeuemente Spiritus Sancti inspiratione, atque eius adiutorio, hominem credere , sperare, dia ιlere , ac paenitere posse, sicut oportet, ut ei iustificationis gratia 'o feratur , auatbema sit . Ergo idem dicendum de obseruantia praeceptorum , sicut oportet, nam ea in iustis disponit ad augmentum gratiae , & gloriae : tu peccatoribus vero d1si ponit ad poenitentiam, & iustificationem. Si enim peccator obseruat procepta propter Deutro, ut scilicet ei obediat. ac placeat, signum est ,
quod diligit eum, vel diligere illum incipit ; ait
enim Saluator Ioann. i . I . se dilegitis me mandata mea seruate: ergo a posteriori, qui seruat mandata propter Deum, illum diligite & sic in vir
643쪽
que haec obseruantia preteceptorum , sicut oportet, prae requirit gratiam sussicientem , ut possit fieri ; emcacem vero, ut fiat, ut in suo loco di
s 8. Prob. experientia, tam iustorum , quam peccatorum; & quisque,qui aliquando fuit in alterutro statu, expertus est , quod urgente prἴ-Cepto , siue aliquo externe hortante , siue solo Deo interne loquente , excitationem , & inspirationem habuit ad implendum praeceptum , quod Deus iubet; & si non reiecit inspirationem , sed impleuit, nedum sussicientem habuit gratiam , sed essicacem quoque et si autem non impleuit,vel ob vanam gloriam , aliumve mundanum finem impleuit, reiecit inspirationem,ut propter Deum, M sicut oportet,impleret. y 9. S.Augustinus in psalm. 36. inquit. Non imperaret hoc Deus , vlfaceremus , si impossibile adsitidiearet, ut hoc ab homine fieret. Si consideras in- η firmitatem ruam , desicis sub praecepto; confortare in exemplo ri sed etiam exemplum multum en ad te: adest ille , qui prsbuit exemplum , ut prabeat Oauxilium. Neque aliter cogitare possiimus de bonitate , ac misericordia Dei, ut nempe imperauerit nobis ea, quae viribus nostris facere non possumus; nam ita prorsus accideret, ac si cico, α pedibus orbato preciperes , ut ambularet , &reeto tramite ambularet. De fide autem est, quod sine Dei gratia nemo potest opus bonum ad salutem conducens operari; quod quidem ante omnes Sanctos Patres, & ante omnia Concilia docuit ipsemet omnium Conciliorum author Christus Dominus, Ioann. I s. sine me nihil potestis facere . Cum ergo implenda sunt praecepta , sicut oportet, idest, non materiali modo, sed ut ad sa-Κhkk lutem
644쪽
lutem conducentia, ut possit homo facere , nisibi reddatur impossibile quod praeceptum est', adest Deus prebens suffcientem gratiam illumia nationis , ac inspirationis , per quam constitu tur potens exequi ; de si non respuit, habet a Deo adiutorium, quo etiam faciat, seu exequatur et Deus enim, qui incaepit, nisi homo deficiat, dat velle , & perficere; ex Tridentin. sess. 6. cap
sso. Dico 8. Cum adest vehemens tentatio contra aliquod Dei praeceptum , tenendum censeo , quod Deus praebeat tentato sussicientem gratiam, per quam possit tentationi resistere i ,
sy I. Prob.eisdem argumentis, quibus probata est praecedens concl.quia urgente tentatione contra praeceptum , urget obseruantia praecepti; ideoque est necessaria gratia illa , per quam quis possit implere praeceptum, de sine qua non potest: ni- hilominus probatur etiam aliis argumentis . In I. Corinth. Io. 13. asserit Apostolus, quod Deus dat auxilium in tentationibus, ut possimus resistere, de non succumbere. Fidelis autem Deus est, qui non patietur vos tentari viιra id , quod potestis, sed faciet etiam cum tentatione prouentum, Ni postis resistere. 2. Tentationes vinci non possunt si1- ne gratia Dei, ex concιlio Di politano eanove ΙΣ. de ex Calenis. I. Epistol. I. cap.d Quilibet enimia semetipso experiri potest, quod dum graui liqua tentatione premitur, excitatur , di inspiratur a Deo , ut ei resilitat, & petat a Deo imm diate , vel Sancti alicuius Advocati inuocatione, ut eam saperet. Quod si tunc a passione aliqua concupiscentiae , vel iracundiae agitatus, excIt tionem, ac inspirationem resiliendi, & auxilium
645쪽
inuocandi non curat, rei cit, ac respuit, succum
biti ideo quotidie , & saepe petimus a Deo ,
nos indueas in tentationem , idest, non permittas nos a tentatione superari ; sed fac, ut nos eam superemus , ac Vincamus. Presto ergo est benignissimus Deus , cum a Demone , vel a nostris concupiscentiis tentamur , illuminans, ac inspirans, ut resistamus , & ab eo adiutorium petamus , ut vincamus; & cum ex corde petimus , ex eius adiutorio vincimus; si autem petere omittimus , vincimur . Cauendum tamen est , ne solo ore petamus, sicut monet Augustinus , & de seipso fatetur aliquando sic petiisse; Petebam Domine, ut auferres a me concupiscentiam, sed solo orei verebar enim , ne me exaudires , oe auferres d concupiscentiam, quam expleri malebam potists,quam extingui. 33 2. Dico s. Tenendum censeo, quod ad vitandum nouum peccatum , sicut oportet, Deus
cuilibet prςstat auxilium suffciens. 333, Prob. eisdem argumentis de impossibilitate: Nam abstinentia a peccatis a Deo precepta est , & peccatorum commissio incessanter in Sacra Scriptura prohibita est.Cum ergo cadat sub praecepto, ut in actu poni possit, est necessaria gratia sufficiens , per quam homo potest , &sine qua non potest , quia ait Saluator, ut pedictum est , pne me nihil potestis facere et frustr. autem priciperetur abstinentia a quouis peccato, nisi homo haberet a Deo vires ad posse resiliere: quia sic praeciperetur aliquod impossibile ; quod a Deo alienum esse de fide tenendum est .s 1 . Dixi, de semper replicabo , sicut oportet; quia si aliquis abstineret a nouo peccato su ti , adulter ij, calumnio , Sc. propter vanam, ac Κ λ h h a mun-
646쪽
618 DE GRATIIS ACTUALIBUS, &c.
mundanam gloriam, vel Ob finem alium temporalem ad sic faciendum,gratia sum cienti non indigeret ; quamuis etiam istam, ut mox dicam , experiretur ut scilicet ob finem bonum abstineret, quamquam eam reijceret: ob finem siquidem supernaturalem Deus largitur sispernaturale donum gratiae , non Ob naturales, & praesertim pra
ues s. Confirmatur experientia. Quilibet peccator , & maximo Christianus , & Catholicus , dum est in propinqua occasione patrandi nouum peccatum, si verum fateri velit utplerique fatentur experitur in se Synderesim, seu conscientis
remorsum, & monitionem quamdam ne offendatur Deus , seu ne praeceptum violetur , dum agitur de peccatis occultis : & quando agitur de publicis, interdum Deus prster internum , quem immittit conscientiae remorsum, ac illuminationem , & inspirationem , ne patretur Peccatum , quo offenditur Deus , permittit externe etiam per aliquem moneri , ne peccet. Quotidiana autem experientia docet , benignissimum Dominum , nullam pretermittere occasionem, in qua homo tenetur bonum facere, & a malo abstinere,
quin prs sto sit cum sua gratia illuminando, & inspirando ad faciendum bonum , & ad abstinendum a malo : & hoe certe modo existimo intelligendum illumApocalipsis locum, ego sto ad ostium, oe pulso , & alia Sacre Scripturi loca, in quibus commendari legimus Dei assistentiam ad illuminandum , & inspirandum homines ad faciendum bonum, & cauendum a malo ; intelligenda i quam sunt in sensu accommodo, quando scilicet adest necessitas , regulariter loquendo ; nam de bonis supererogatorijs loquar postea. Nunc au-
647쪽
ΟΡvSCVLVM TERTIUM. 629tem de bonis praeceptis , & de malis prohibitis loquimur, pro quibus sequendis , ac vitandis gratia est necessaria, ut exequi, & vitari possint, ne talium executio sit impossibilis : & ita intelligendum concit. Senonense cap. I s. 316. Dico Io. Tenendum etiam est, quod ut possit homo exercere opera quaecumque consili , ac sepererogationis, scut oportet, Deus elargitur gratiam sum cientem .ss . Prob. eisdem argumentis; quia cum ad ea sic facienda natura potestatem non habeat,
nisi Deus concedat posse, opera illa essent impossibilia: igitur neque sub consilio cadere possent; frustraneum enim esset Dei consilium de re im
38. Prob. 2. Specialiter de consilia, ac supererogationis idest non praecepti) opere , ex
concit. Araus a. eanon. II. Gratia Dei est causeta , cur quis voveat: Votum autem est opus consili prergo. Consequentia est euidens : nain actu vovere est effectus gratiae essicacis ; hec autem sufficientem semper supponit, ut sibi connexam , non e contra. Dum enim quis opus bonum s ,
siue praecepti, siue consilij facit , gratiam habet, que illuminat, ac inspirat, estque sussiciens , &habet gratiam facientem facere, quo, ut sepe dictum fuit, est e vicax .sys. Prob. I. Experientia. Omnes,qui disponunt ad consilia exequenda , siue postea exequantur , siue non , experiuntur se , vel ex lectione alicuius libri spiritualis , aut canonici; vel ex auditione alicuius Concionatoris , aut alterius de operibus consilii loquentis, interner vocari , seu inuitari ad illud exequendum ; & si exequitur ex gratia essicaci id habent: si vero non o
648쪽
dum sicut oportet a Deus dat gratiam
sumetent εν ut possit . No dat cibalia moti
exequitur ex motivo aliquo retrahente , & faciente reiicere vocationem, iam eam experti sunt
se habuisse. 36o. Dixi, & saepe replico, ut possit exequi, sicut oportet , quia plures mundani ad opera consilii, & supererogationis se accingunt, & faciunt, non sicut oportet, idest, propter finem pietatis , alteriusve virtutis , scd propter mundanum finem: v. g. quis ingreditur Religionem , ut ei subueniatur de victu , ac vestitu , quibus in seculo carebat ; vel quia ex capite sedandae inimicutiet inter daas familias fuit obligatus ingredi Religionem; vel ut per ingressum Religionis fiat capax alicuius dignitatis, quam habere.non poterat in seculo . Sic & puellς, Que Moniales fiunt ex vi, aut metu, saltem reuerentiali, vel alio fine sicularii sic qui sunt Clerici, vel ut se retrahant a iurisdictione Principis saecularis, de licentiolius vitiant, vel ut Gabetias , & impositiones faecularium effugiant : sic qui itinera peregrinationum longinquarum astum unt, solum ut uxoribus , vel parentibus rem ingratam faciant, dic. hi, inquam , & similes , qui consilli, & supererogationis opera decernunt facere, ut sic , seu istis modis faciant, non egent gratia lassiciente, nec Deus ad his modis faciendu inspirat: sed exillimo quidem, quod inspiret eos Omnes ad ea opera astu- menda ex motiuis virtutum Religionis, ac piet tis , ut ea opera prosint eis ad salutem ; licet ad hec motiva virtutum illi non reflectant, sed proprium sensum, propriamque passionem sequantur. Nihilominus pariter existimo , quod cum benignissimus Dominus stet ad ostium, & pullet eosdem, qui modum illum vivendi ex fine illo naturali , aut indifferente, aut non bono, seu non ,
649쪽
OPVSCVLVM TERTIUM . 63Iex fine placendi Deo aggressi sunt , progressu
temporis illuminet, ac inspiret, ut quod sin Dei motivo aggressi sunt, ex eius inolivo saliun progrediantur. Et sic accidere experiuntur, &confitentur eiusmodi homines , ut ab aliquibus audiui, qui Religionem ingressi nihil de Deo,
aut pietate cogitantes,ac propter Deum excitantem, &adiuuantem postea prosecuti, veri, ac magni Dei serui euaserunt. 36 I. Dico H.Tenendum etiam est, quod Omnibus iustis Deus concedit gratiam sussicientem, ut polint in iustitia , ac sanctitate perseuerare , , tam ad tempus, quam finaliter. 6 a. Prob. faciter ex hucusque dictis r primo , quia posse perleverare in iustitia, seu gratia idem est ac posse abstinere a malo, posse adimplere prscepta, posse superare tentationes ad malum inducentes: sed ex supradictis ad posse haec omnia facere datur gratia sussiciens; ergo ad polle perseuerare in iustitia, seu sanctitate gratia nempe sanctificante datur gratia sussiciens.
3D. Prob. 2. De perseuerantia in iustitia , seu sanctitate datur praeceptum. Si autem Deus non largiretur posse, cum natura ex se non habeat tale polie supernaturale, preceptum illud esset impossibile. Anteced. prob. ex Matth. I . 21. Rex eodem a 2.13. Qui perseuerauerit usque in finem hie saluus erit . Omnia autem, qui ad salutem sunt necelsaria, prscepta sunt: igitur si perseuerantia eth ad salutem necessaria, sub prqcepto cadit . Si autem non adsit in nobis posse, erit impossibilis. 36 . Prob. q. Ad hoc facit damnatio prime propositionis Iansenii , in qua dicebatur, Quod aliqua Dei pracepta iunis volentibus , ct conantia
fossicientε, ut milus possit perseuerare . Perseuera eta Pr cepta est.
650쪽
Ex damn istione primae psitionis Ia. se aia arx Ex Coneil. Trident multa dia
sideranda . Actuans perseueritia est D.i
631 DE GRATIIS ACTVALIBUS,&c. bu, 'ut impossibilia, deest eis quoque gratia, qua possibilia fiant, quq damnata fuit tamquam Hae
retica . Si autem non daretur iustis gratia ad ponse perseuerare in gratia per fugam peccatorum , & per adimpletionem praeceptorum, fierent it possibilia eis hqc mandata . Ergo dicendum est, quod iusti pro omni tempore, quo possent a iustitia , ac sanctitate cadere , habent posse non cadere , alioquin, si non haberent posse, idest gratiam, per quam possent, Obligarentur ad imposibilia . 361. Prob. q. ex Concilio Tridentino, multa de perseuerantia docente, quae magna consideratione digna sunt, &ad rem nostram faciunt . In fess. 6. cap. I 3. dicitur. De munere perseuerantia , de quo scriptum est, qui perseveranerit usque in finem , hic fatuus erit, quod quidem aliunde haberi non poteIt, nisi ab eo , qui potes eum, qui flat, statuere , vi perseueranter fiet, ct eum qui cadit restituere; nemo sebi certi aliquid absoluta cenitudine polliceatur : tametsi in Dei auxilio firmissimam Demcollocare , oe reponere omnes debent, Deus enim ,
nisi ipsi eius gratiae defuerint, sicut evit opus bo
num , ita perficiet, operans velle, O perficere di de postea ricatione a a. sic habetur. Si quis dixerit iusificatum , vel sine spretali auxilio Dei in accepta ianitia perseuerare posse, Nel cum eo non posse , anathema sit. Plura hic notanda: primo, quod actualis perseuerantia sit Dei donum , & a gratia faciente facere proueniens , quia actu ponitur. a. quod Deus incipit hoc opus , & quod si iustus non defuerit gratiae eius, perficiet: at Deus incipit excitando , & inspiraudo ; ista ergo gratia praecedit, quam si iustus non reijcit , Deus cum eo perficit. s. quod iustus non potest pedi