Titi Liuii Patauini ... Decas prima 1

181쪽

ars DEC PRIMA Esulem exercituras Romanum obsideri, tertium diem lari clausos ese: quid quies nox aut dies stra incertum esse:

punctos pe temporis maximaram rerum momenta verti.

accelera signi'sequere miles,interse quoq; gratificanotes ducibus clamabat. media nocte in Algidum peruenissit: cr,ut senserese iam prope hostes esse, signa constituunt ibi di lator quantum nocte prostrici poterat,equo cladi vectus,cont platusq; qui tractus ca roram, quaeq; fruma esset,iribunis militum imperauit, ut sarcinas in unum coniici iubeant, litem cum armis uatio q, redire in ordirines suos. acta quae imperauit. Tam quo fuerant ordine in

via, exercitam omnem longo agmine circundat hostium

castris: π ubi signum datum sit,clamorem omnes tollere iubet:clamore sublato,ante se quens ducere fossam, cr iacere uallum. E dito imperio signum secutum est,ius, a nutes exequitur,clamor hostes circunsonat.*perat inde castra hos bu,Cr in castra coctulis uenit alibi pavorem,alibi gauαdium ingens facit. Romani ciuilem esse clamorem,atq; auxilium a se inter se gratulantes, ultro ex stitionibus ac vigilijs territant hostem. Con ut d loedum negat. illo cla. more non aduentum modo significari,sed rem ab suis coeptani mirums esse, ni iam exteriore parte castra hostium oppugnentur. ins arma suos capere ist subsequi iubet Nocte init m praelium est, legionibus dictatoris clamore significantibus ab ea quoque parte rem in discrimine esse 1 am se ad probibenda circundati opera Aequi parabant, cum ab interiore hoste praelio coepto, ne per media sua castra fieret eruptio, a munientibus ad pugnantes introris suis uersi,vacuam noctem operi descrepugnata j cum consule ad lucem est: luce prima iam circunuallati ab diis atore erant, er uix aduerses unam exercitam pugnam

stili

182쪽

LIBER III. x 'su in ut tum a QMintiano exercitu,qui comis a peras icto opere ad arma redi jt, invaditur uulti . hic instabat noua pugna ita nihil rei serat prior . tum ancipiti malo urgente a prAio ad preces uersi, hinc dictatore, hinc consulem orare,ne in occidione uictoriam ponerent, ut ineris mos se inde abire sinerent. Ab co ule ad dictatorem ire iussis ignominiam instissus addidit. Gracchum Cluilium duiscem,principesq; alios vinctos ad se adduci iubet, oppido corbione decedit anguinisse Aequorum non egere.licere abire sic ut exprimatur tandem conio, subactam domistarus esse gente, ub iugum abituros. Tribus hastis iugi f humi Axu duabus, stupers eas transeuersu una delu risub hoc iugo dictator Aequos misit. Castris hostium reisceptis plenis omnium rerum laudos enim e serat praeis dura onrnem suo tantum militi dedit. cosularem exercitum, suras consule increpis,carebis,inquit,praedae parte miles ex co hoste,cui prope praedae luini,et tu L. Minuti, donec consularem unimum incipiis habere, legatus his legionibus praeeris. Ita se Minutius abdicat coctulatu,lususque ad exercitu manet. Sed adeo tum imperio meliori animus masuete obediens erat, ut benescii magis quam ignominiae hic exercitus memor, Cr eoronam dureum dictatori librae pondo decreueri Cr prosiciscetem eum patronum salutaverit. Romae u in Fabio procto urbs se ictus habitus triumphante Quintisi quo uel ebat agmine urbe ingredi tufit. ducti ante curru hostisi duces,militaria iligna praelaut secutus exercitus praeda onustus. epulae instructae dicuntur ile ante omnia domos: ulautres csi carmine trisis; tali in solenibus iocis comestantium modo curru secuti sunt. Eo die L. Mamilio Thusculano approbatibus ciactis

Euius data est. comisse dictator mugiitratu abdicasset,

in δε ni

183쪽

ni eo nitia M. Volscii fihi testis tenuit et. ea ne impediret ii

tribuni,dictatoris obstitit metus. Volscius danum L anuis uenia exulatu abi t. Quiritim X v i. die dictatura in sex meis ases accepta se abdicauit. Per eos dies consul Nautius ad ' hEretu cum Sabinis egregie pugnat . ad uastitos agros ea quoci clades acce, it Sabinis. Minutio Fabiua succcsbor in i Algidu mi; M. Extremo anno agitatu de lege ab tribunis est. sed quia duo exercitus aberant,nequid 'retur ad poα bpulum,patres tenuere.plebes uicit,ut quintum eosdem tribunos crearet. Lupos uisos in Capitolio frunt a canibus a fugatos:ob id prodigium lustratum capitolia esse. Ηxς eo anno gesti. sequutur consides in . Minutiim, M. Horatius Pulvillus. Cui initio anni cu Aria ocium ei; et,domini seditiones ijdem tribun eadem lex faciebat. ulteriussuetum fret,adeo exarserant animis,ni uelut dedita opera nocturno impetu Aequoriam Corbione atrassum prisidii bnutiatum es et senatum coctules uocant. iubetur subitariuscribere exercitum,atq; in Algidu ducere. I nde pol to leα .gis certamin noua de delectu contentio exorta. vincebais

tuos coctu iure imperium tribunitio auxilio, cil alius additur terrori.sabinu exercitu praedatum descedisse in agros Romanos nde ad urbem uenire. is metus perculit,ut sciriaebi milite tribuniJinere non sine pactione tamen:n qu

nu i i quinquisium Hugesen paruums id plebi praeis

figium pret,dece deinde tribuni plebis crearetur. Expressit hoc nec itas patribus id modo excepere,ne postea eosdem tribuno3 iuberet. Tribunitia conrui ne id quos post bellum,ut cetera, vanum 4bet,exteplo habita. Tricesimois sexto anno a primis tribμnis plebis decem creati sun bini ex isingulis clasibus. itas cautum est ut postea crearetur. Delectu deinde habito Minutius coua Sabinos profctus

184쪽

LIBER III. 1st non inuenit hostem. Horatius,cu iam Aequi corbione inister steto praesidio Horcinam ctiam ccph; t,in Algido pugnat mustos morio occidi jugat hosim non ex Abitata modo sed a corbione Hortanas. corbionem etiam diis ruit propter proditum praesidium. Leinde M. Valerius,sp. Virginius coctules ictLUona soriis otium ait.annotana propter aquarum ιnt perium laboratum eji. De Aueis uno publicando lata lex est. Tribuni plabita isdem remi. Hisequente anno T.Romulio,ET C. Veturio coctutibua legem omnibus concionibus suss celebrant Fudere senum risui nequicquam auctisi ea res aeque suo bietuo iaceret, ac toto superiore lustro iacuillet. Lum maxime haec age rent,trepidi nuntii ab Thasculo ueniunt, Aequos in agro Thusculano e c. Fecit pudorem recens eius populi merituri rundi auxili . ambo consules cum excrcitu nasi hostem

in sua sede in Algido inueniunt. Ibi pugnatum. supra staptem millia hostium caesa:alij jugati praeda parta ingens.

eam propter inopiam ueraris consules liediderunt. inuidiae tamen res ad exercitum fui.ea donis tribunis materia criminandi ad plebem consiles praebuit. Jo ergo ut maji ratu abier Sp.Tarpeio, A. Aeternio consulibus ici dicta est Romulio ab c. claudio cicerone tribuno plebis, Veturioab L. Halieno aediti plebis. vlers magna patrum

indignatione damnatus:Romultim deci milibuε aeris,VOturias X v.imilibus. Nec haec priorum culun tus cosulum

segniores nouos scerat consulta. Ex se damnari poseat bant:Cr plebei Cr tribunos legem strre non poste. Tum abiecta lege,quae promulgari consenuerat: tribuni lenius

agere cum patribus. Finem tandem certaminum facerent κplebeiae leges did licerent,ut illi communiter legum latori res, er ex picbς, er ex patribus, qui utrisque utilia pru

185쪽

, si DEG PRIMA Erent: mes xquidae libernui essent, nerent creari. Rem

non alernabantur patres, daturum lcges nemine nisi ex patribum utebant in de legibios conueniret, de latore tarum discreparet urini legatι Athenis Sp. Posthmius Alisbωs, A. Ma IιM, P. Sulpitim cumcrinum: iusis inciditas Ieges Solonis d cribcre CT aliarum Graeciae ciuitatuim irri istum, mores iuras noscere. Ab externin belltis quietus annum luit. quietior insequens P. curiatis,er Sex. intilio consulibum,perpetuo Alcntio tribunorum . quod primo lagatorum,qui Athenis ierit,legaras peregrinarum e pec latio praebuit:dcinde duo fumi mala ingentia exor sanies,pectiletius foeda homini oeda pecori. uastiti agri sunt urbs a siduo exhaum luneribus,multae Cr clarae lumgubres domus. Flamen quirinalia Scr. cornelirus mortum: gur C. Horatius Pulvillus in cuius loca in c. Veturin eo cupidius, quia damnat s a plebe erat,augures legere. mortuus consul Quintilius quatuor tribuni plebis. multiplici clade foedatus annus. ab hoste otium fuit. Inde consules c. Menenium, P. Sextiss capitolinus neque eo anno qui quam belli externi Ast. dona motum orti. Iam redierunt Ierigati cu in Atticis legibus. co intentium lambunt tribuni ut tandem scribendarum legum initium feret. Placet creari decemviros sine prouocatione, CP nequiri eo anno a ius magistratus eset . adnoscerenturne plabri , cot ucsa aliquandiu luit postremo concessim patribus: modo ne lex. Acilia de Aventino, alias, sacratae leges abrogarentur. Anno trecentesimo altem,quam condita Roma erat,item mutitur forma ciuitatis, ab conbulibus ad decimuiros,' quemadmotam ab regibus ante ad consules uenerat,trusa lato imperio. um insign f, quia non diuturna, mutatio fui. lata enim principia magii uim eius nimis luxuriave

186쪽

LIBER III. Ipsi Ceo citias lapsa res est, repetitu nis duobus uti madareis

tur consulam nomen imperiuras. Uecemuiri creati Ap. claudius, T. Genutius, P. Sextius,L. Veturius, C. Iulius,A.

Manlius,P. sulpitius,P. c uriatius, T. Romulius, Sp. PHtia muta. Claudio Cr Genutio,quia designati conjules in euannum luerant,pro honore honor redditusaei Sextio ulteri consula in prioria anni, quod eam rem collega inuito ad patres retulerat. proxista legati tres tabitin qui Atherinas ierunt simul ut pro legatione tam longinqua praenas jet bonos singi peritos legum peregrinarum ad cotidenda noua iura usui ore credebant. supplauere taeteri n ex .graues quoque .etue electos noui imi fusi ruthi β-runt quo ii nus ferociter aliorii scitis aduersarentur. ROgimen totius magistratus penes Appium erat fluore plobis .adeo is noui sibi ingeη in induerat, ut plebicola repete omnus aurae popularii captator euadere pro truci seuoq; insecta tore plebia. Decimo die ius populo singuli reddebat eo die penes pro luim iuris sces duodecim erat, collegis novem singuli accensi apparebant. σ unica conracordιa inrer ipsos,qui conbenises priuatis interdum inutiolis esset,summa aduersias alios aequum erat. Moderationis eorum argumentiam exemplo unius rei notasse satis erit. cum sine prouocatione creati essent det fio cadauere doα mi apud P. Sextium patriciis gent i uirum inuento,prolarutos in concionem, in re iuxtimanistiti atque atroci C. Iulius decemvir diem Sextio dixit, cr accusator a I populum extitit, iu3 rei iudex legitimus erat: dec ithae tuo

rebvo,ut demptum de ui magistratus populi libertiti adj j

ceret. cum promptu in hoc ιus uelut ex oraculo incorruispiam pariter ab his summi infimque serent in legibus

condendis opera dabatur:ingentis hominu expectationem pro

187쪽

propossitis decem tabula populum ad concionem aduocais uerunt et,quod bonumiuium lixque reipublicae, ipsis, liberus eorum Uet,ire,er legere leges propositas iussore se,quantum decem bot num ingentas prouideri potu rit,omnibum summis iusinas que iura aequasci plus pollere multorum ingenia,Osiliaq;. uersarit inanimn secil uti quatis rem,agitarent deinde sermonibus, atq; in medium quid in quas re plus,minu3 ue eoc cons Trent. eas leges habiturum popul Romanum, quas consensus omnium non rufise latas magis,quam tulille uideri posscticum ad rumores homnum de uno quos legum capite edito satis

correctae uiderentur,centurians conaths x. tabularum teri

ges perlutae sunt:qui nunc quoque in hoc immenso alium super alius aceruatarum legum cumulo fons omnis publitaci priuatiis est ium. Vulgatur deinde rumor, duas deesse tubulas, quibus adiectis absolui posse velat corpuε omnis Romani iuras. Ea expectatio, in dies comtiorum appropinquaret, desiderium decet iros iterum creandi sicit. Iam plebs,praeterquam quod consulum nome haud secus, quam regum perosa erat, ne tribunitium quidem auxiliucedetibus inuice appellatione decemuiras quaerebat. Postri quam uero comitia decemviris creanda in trinum nundianum indicta sunt,tanta exarsit ambitio,ut primores quoque riuitatis metu Gedo ne tanti posesio imperquacuo ab ab se relicto loco haud sans digius pateret prehensarent homines, bonorem summa ope ab se impugnatum ab ea plebe, cum qua contenderent,suppliciter petentes. Dis salam in discrimen dignitas ea aetate, lagi que honoribus actis, stimulabat Ap. claudium. nescires utrum inter deae uiros, an inter candidatos numerares. propior inrit dum petendo, quam gerendo magiariani erat. λα-

188쪽

LIBER III rutri optimato,ex tot cre candidatorum leusimum que nisque,b ilimrum . ipse medius inter tribunitios Duellios a ciliossi infra uoluar per illos se plebi uectici donec collegae quos ,qui unice illi dediti luerant ad id tempos, conιecere in eum oculos Marantes quid sibi uellat: apparere nihil γnceri eo: propcto haud gratuitam in tanta suae perbia comtatem De ni uim in ordirim be Utrum cogea

re,Cr tilidari cum priuata,no tam properantis abire inuisti iratu,quam uiam ad cotinuantam magii tiratuem quaeret o. Propalam obuiam ire cupiditati pariam aufi, obseacundando motuire impetum aggrediunturiconatiorum illi habendorum,quando minimus natu sit, muris; consensiuiniungunt. ars haec erat, nesemetipse creare post et . quod praeter tribunos plebi ατ id in posimo exemplo, neomo unqua Distetitae enumero,quod bene verta habitum rum se conmtia probus,impedimentum pro occasione arripuit deiectus honore per concionem duobus Quintijs, capitolino er cincinnato,er patruo suo C. Claudio, nstitit imo uiro in optimatium causa, ex alijs eiusdemmi ni ciui 1, nequaquamstlendore vitae pares decemia ros creat e in primu . quod haud becus actum improbrabant boni,quam nemo lacere ausurum crediderat . creati cuneo n. cornelim Maluginensis, M. Sergius, L. Minutia Q. Fabius Vibulanus, Petilius,T. Antonius Μωreda, Caeso Ducilius,Sp. Oppius cornicen, M. Rabuleius.

laesitus Appio alienae personae ferendae fuit. suo iam inode uiuere ingenio coepi nouois collegas iam priusquam inirent magistratu miti suos mores frinare. Quotidie coibant remous urbitritainde impotentibus inflructi cUlijs, que secreto ab alijs coquebant,iam haud distimulando superbiam uri aditus,colloquetibus dissiciles ad iia maias in I rem

189쪽

rem perduxere. Idm tam Mala solennes ineundis magiis liiij atibus erant. Initio igitur magi trutus primum bonois nora diem denuntiatione ingenus terrorio instigrim feceri urrinum in ita priores decemviri seruusjent, ut unum ilico utaberet,a hoc insigne regiam in orbem suam cuius, ui cem per omnes iret , subito omnes cum duodenis Ascibus , prodiere. centum uiginti lictores lorum impleuerant, Cr 'reum sis ibus secures illigatas praestrebant. nec attinuisse dictim securim, siine prouocatione creati esbent, interis i pretabantur. decem regum steries erat, multiplicatus que iterror non infinis solum sed primoribus patram, ratu cae adis causum ac principium q*cri,ut si quis memorem liberα ditis uocem aut in senatu aut in populo nasilbet,mtim uir αν securess etiam ad caeterorum metu expedirentur. na

praeterquam quod in populo nihil erat praesidij jublata ,

prouocatione,intcrcsionem quos conbenctu sustulerunt: ι cum priores decemviri appellatione collegae corrigi redis

dita ab se iura tulissentner quaedam, quae sui iudicii uideri

possent,ad populum reiecipent. Aliquandiu aequatus inae , ter omnes terror fuit: paulatim totus uertere in plebe coem ipit. abstinebatur a patribus in humiliores libidinobe, cru deliter consulebatur:bominum,non causum toti erant: :

ut apud quos gratia uim aequi haberet. iudicia Din. flabant pronutiabant in foro. νει collegam appellabbet, ab eo,ad quem uenerat, ita discedebat, ut poeniteret non prioris decreto stetisse. Opimo etiam sine autore exierat: non in praesentis modo temporis eos iniurium constirasci sed foedus clandestinum inter ipsos iureiurando Uium, ne comitia haberent, perpetuos decemviratu possessim si mel retinerent imperium. circunste re tum patriciorsi uultus plebej:er inde libertatus captare aura, ride seruia

190쪽

tutem timendo,in eum stilum remp. adduxerant. primoα res patrum odisse decemviros .oditi e plebem: nec probare quae fcret cir credere haud iudignis accidere avide ruenta do ad libertatem,in seruitutem elapsos. iuuare nolle: cumulare quos iniurias : ut taedio praesentiam consules duo tandem, taim pri linus rerum in desiiderium ueniant. Iam Er proce serat pars maior anni: Cr duae tabulae legum ad priorat anni decem tabulas erant adiectae, nec quicquam iam supererat,si hae quos leges ceturiatu conaths perlatatae cur eo magi1lratu reipub. opus eset. expectabant

quam mox consulibuK creario conlitia ericcrenturi id modo plebs agitabat,quonam modo tribunitiam potemtem, munimentum libertatu,rem intern jam repararent: cum interim mentio comtioram nulla fieri: ex decemviri, quil primo tribunitios homιnes, quia id populare habebatur, circum se ostentaverunt plebi,patriciis iuuenibus si scruti latera corum cateruae tribunalia obsidebant. Hi strae,agei re plebem plebri s rei,cum fortuna, qua quicquid cupitui siret,potentior eset. Cr iam ne tergo quid abstineba. turriuitati caedi alij,aus securi selibisci:σ ne gratuita crudei litas ehet,bonorum donatio sequi don ni suppliciu . Hae

mercede iuuentus nobilia corrupta non modo non ire obri

sum iniuriae: sed propalam licentiam buam malle, quum omnium libertate. Idus Maiae uenere,nulli, subrogata ina lginratibus priuatι pro decemviris neque animio ad imper in inhibendum ima ut Gneq; ad Decisin honorid insitagnibus prodeunt. Id uero regnum haud dubie uideri: deriplaratur in perpetuum libertas:nec uindex quisquam exij ut aut futurius uidetur. Nec ipsi solum destonderant uniri mos,sed contemni coepti erunt a sinitimn populis impo niam que ibi es ubi non esci libatas indignabitur. Sabini