장음표시 사용
71쪽
cipum prudentiam assumere: quod utriusq; populi utres nosset: sciretq; inuisio pro licto stuperbiam regiam ciuiabus ese, quam ferre ne liberi quid in potuibent. Ita cum
sensim ad rebellandum primores Gabinoru incitaret, ipsie cum promptifimis iuuenum praedatum, atque in expediationes ire Cr dictis actus omnibus adfluendum instruiscin uana accresceret fides, dux ad ultimum belli legitur. ibi cum inscia multitudine quid ageretur, praelia parua inter Romam Gabiosque ferent, quibus pleruns Gabinares fiuperior est: tum certatim siummi infimici Gabinois Sext. T arquinium dono deum sibi nusim ducem
credere. apud n lites uero obeundo pericula ac labores,
pariter praedam munime largiedo, tanta charitate esse,ut non pater Tarquinius potentior R omae, quam filius Grisbijs esset. I uit; postquam satis uirium eo ectum ad omnes conatus uidebat: tum e suis unum scilicitatum Romam ad patrem mittit,quidnam se facere uellet: quandoquidem ut
omnia unus Gabiis posset, ei dij dedissent. Huic nuncio, quia oedo dubiae sidei uidebatur, nihil uoce restonsi est. rex uelut deliberabundus in hortum aedium transit se, quente nuncio flij. ibi inambulans tacitus imma papauereri ed ita dicitur baculo decusisse. I nterrogando repractandos reston in nuncius Fus, ut re imperstri redit Gabios. quae dixerit ipsie,quiei; uiderit,restrista irasseu odio, seu superbia insita ingenio,nullam eum uocem emia sexto ubi quid uellet parensiquid ue praeciperet meitis ambagibus, patuit: primores ciuitatu, criminando alios apud populi ,alios sua ipsios inuidia opportunos interemit. inulti palum, quidam, in quibus minus specioissa crinanesio erat futura, clum inter steli patuit quibusdam uolantibus jugd, aut in exilis acti fiunt. abfientiumq;
72쪽
LIBER I. bonai reii atque latcremptorum diuisa aer'Largitionis inde praedael Cr dulcedine priuati commodi, sensius nidis Ioram publicorum adimi,donec orba consilio auxilio que Gabina res regi Romano sine ulla dimicatione in mum traditur. Gabijs receptis Tarquinius pacem cum Aequoriram gente fecit, foedus cum Tuficis renouauit. Inde ad nerivria urbana animum conuenit. quorum erat primwm,ut iovis templum in monte Tarpeio monumentum regni fui nominisi relinqueret. Tarquinios reges ambos, patrem Duilbe, flium perfrcisse. ut libera a caeteris religionitibus area esset tota lovis templis eius quod inaediscureis tur,exaugurare)assa sacellas stituit: quae aliquot ibi a Tatio rege primum in ipsio discrimine aduersus Romula lam pugilis uota, consecrari inaumrataq; postea fuerant Inter principia condendi huius opem, mouisse numen ad indicandum tanti imperij molem traditur deos. nam cum omnium succllorum exaugurationes admitterent aves, ira Tcrmini sano no addixere. idq; omen auguriaras ita a ceptum est, non momin Termini sitam, um s eum deoo
ram non euocatu sacratus sibi inibus ima stibiliab euu
m portendere. Hoc perpetuitatis austicis accepto secuistis aliud magnitudinem imperii portendens prodigiuem es hcaput humatum integra facie aperientibus undamen ri templi dicitur apparuisbe. quae uisa Decies haud per
ambages arcem eam imper , caputq; rerum fore portenadebat. idq; ita cecinere uates, quis in urbe erant, quos pia eam rem coicultandam ex Hetruria acciuerant. Augeαbatur ad impensas regis animus. itaque poni inae manu*bir, quae perducendo ad culmen operi destinatae erant, vix in undamenta stuppeditavere. Eo magis Fabio,pr. t Hua quod antiquior crediderim x L. ea sola talenta
73쪽
*ise, quam Pisioni,qui x L. mi ita pondo argenti siposia
ta in eam rem scribit. quam si mam pecuniae neque ex uinius tum urbis praeda 1l erandam Cr nullius ne horum quidem magnificentiae operum tundamenta non exuperatuis rum. Intentus perficiendo templo fbrta undique ex Hemtruria accitis, non pecunia solum ad id publica est uctus, sed operis etiam ex plebe. qui cum haud paruus er ipse militiae adderetur labor, molis tamen plebs grauabatur, se templa deum exaedificare manibus Iules quae poti huc crad alia ut stecie minora, sic laboris aliquanto maioris trα ducebantur opera, foros in circo sciendos, cloacam quemaximam receptaculam omnium purgamentorum urbis, sub terra agendam. quibus duobus operibus uix noua haec magnificentia quicquam adaequare potuit. His laboribu exercita plebe, quia Cr urbi multitudinem, ubi uctus non esse oneri rebatur esse: G colonis mittendis occupari laritias imperij fines uolebat: Signiam circeiosq; colonos mist,praesidia urbi jtura terra maris. Ηοec egenti portentatum terribile uictam. anguis ex columna lignea elapsius, cum terrorem Agami in regium scisci: ipsius regis non
rem siubito pauore perculit pectus, quam anxiis impleuit curis. Imb cim ad publica prodigia Hetrusci tantum uarites adbiberentur,hoc uelut domestico exterritus uictu,Delphos ad maxime inclatum in terris oraculum mitterestitatuit. neque restonsa fortium ulliuiij committere auctus, duos filios per ignotas ea tempestile terras, notiora muria in Graeciam misit. Titus Cr Aruns prosteti. comes his additus L. I unius Brutus Tarquinia sorore regis natus, iuuenis longe alius ingenio quam cuius fimulationem inisduerat. Isicam primores ciuitatis in quibus fratrent Daem
74쪽
L I B E R 1. quam regi timen ,neque in fortuna concupiscendum reis linquere fluit:contemptus tutus ese,ubi in iure par
praesidii esci. Ergo ex indutiria Actus ad imitatione stultitia, cimi lectuaq; praedae esse regi simeret,Bruti quoq; haud
abnuit cognomen ut seu b eius obtentu cognominis liberatator ille populi Romani animus latens aperiretur temporire suo. Is tum ab Tarquiniis ductus Delphos ludibriu uetarius quum comes, aureum baculum inclusum corneo caudisio ad id buculo tulioe donum Apollini dicitur,per ambarius est iem ingenis fiui. Ovo posquam ventum est, perstctis patria madatis,cupido inc it animos iuuenum sciliciis tandi,ad quem eorum regnum Romanum csset venturum ex infimo stecu uocem redditam ferunt, Imporiis summuR omae habebit, qui utara primus o iuuenes Uc Iu matri tulerit. Tarquini , ut Sextus, qui Romae relictus sverat, ignarus restonfii expers s imperii esset, rem fiumina ope inceri iubent. ipsi inter se uter prior cum Romam redis set,inari osculi daret,sorti permittunt.Brutiis alio ruistus spectare Pγthicum uocem, uelut si prolapsius cecidistasti,terram osculo contigit:. scilicet quod ea communis mater omnim mortalium esset. Reditum inde Romam, ubi aduersius Rutulos bollum summa vi parabatur. Ardeam Rutuli habebant,gens ut in ea regione atq; in ea aetate,divitiis praepollens. eas ipsa causa bessi fuit, quod rex Rota manus tum ipsie ditari exhausus magnificentia publicoruoperum,ttam praeda delinere populariu animos studebat, praeter alium superbiam regno infictos etiam, quod se in abroru mninertis,ac scruili tandiu habitos cpere ab retage indignabatur. T entata res est,si primo impetit capi Ardea poset,ubi id parum procesit, ob idione munitioniα
biisque coepti premi bos lat. In ijsmtiuis ut sologo magis
75쪽
γα DEC. PRIMAE quam acri bello satis liberi commeatus erant: primoribus trimen magis quam militibus. rviij quidem iuuenes intera dum otium conuiuijs comessationibusq; inter se terebant. οForte potantibus bis apud Sex. Tarquinium, ubi er cola iiutinus coenabat Tarquinius Eger filius,incidit de uxoriribus mentio. suam quisis laudare miris modis. inde cernis imine accensio ol latinus negat verbis opus esse. paucis id quidem horri posse sciri, quantum caeteras praeflet Lucretatia ua. quin si uigor iuuentae inest, conscendimus equos sinuisimusq; praesentes nostrarum ingenias Ids cuis sterictati fimum sit, quod necopinato uiri aduentu occurreris
oculis. incaluerant uino. age sane,omnes citatis equis adis
volant Romam. quo cum primis se intendentibus tenebris peruenissent,pergunt inde collatiam ubi Lucretia baudis quaquam ut regias nurim, quas in conuiuio luxus cum aera qualibus uiderant tempus terentes,std nocte sera deditam lume inter Iucubrantes ancillus in medio aedium sedentem inueniret. Muliebris certaminis laus penes Lucretium luit. adueniens uir Tarquini)s excepti benigne. uictor mariatus comiter inuitat regios iuuenes. ibi Sex. Tarquinii mala libido Lucretia per uim stuprandae capit: tum forama,tum 1pectata cassitas incitat. Cr tum quide ab nocturis no iuuenili Iado in canra redeunt. Paucis interiectis dieribus, Sext. Tarquinius inlicio Collatino cum comite uno coligatiam uenit . ubi exceptus benigne ab ignaris conasiliscium poct coenam in hostitate cubiculum deductus essen. amore ardes ponquam fatis omnia tuta circa, sopitis
omnes uidebantur, stricto gladio ad dormiente Lucretia ueni sintdras manu mulierιs pectore oppresso,tace Ludicretia, inquit, Sex. Tarquinius sium.*rra in manu est: moririere, i enaberii voce. clim pallida e somno mulier nullam opem,
76쪽
LIBER I. 7si opem,prope mortem imminente nideret,im Tae quinius, . Ateri amore,orare: miscere precibus mimG: versare in o : mnes partes muliebrem animum. ubi obstinatam uidebat, ne insulta quidem: metu inclinari, addit ad metu debis, cus.c- mortua iugulatum stratam nudum positurim ait: , ut in sordido adulterio necata dicatur. Quo terrore cum
s uici et obstinatam pudicitia uelut uictrix libido, prostis, erusci, iude Tarquinius frox expugnato decore muliebris e fiet: Lucretia moesti tanto malo nuntium Romam eunde, id patrem Ardeamq; ad uim mittit,ut cum singulis fidelia ι bus amicis ueniat trifcto maturatos opus este,rem atra, ceni incidisse. Sp. Lucretius cinin P. Valerio Volesi filio, s collatinus cum L.l unio Bruto uenit:cim quosne Roma, rediens,ab nuntio uxoris erat conuentus. Lucretia sed nis, ton moestim in cubicula inueniunt. aduentu seuoru lacrγα i me obortae. quaerentis viro satιn' subaes minime, inquit., quid enim salui est mulieri amissa pudicitia s uestigia uiri. alieni collatine in lecto sunt tuo. caetera corpus est tantu, violature,unimus infons:mors tenta erit. sed date dextrasi Memq haud impune adultero βre. Sex. est Tarquinius, qui hostis pro h pite priore nocte ui armatus nabi bis si uos uiri estis, pestistrum hinc abstulit gaudium. Dant
ordine omnes sitim: consolantur aegram animi, auenedo noxam ab coacta in autorem delicti. mentem peccare non
corpus: Cr unde consilium abfuerit, culpam abesse. Vos, inquit, uideritis, quid illi debeatur : ego me et si peccato Voluo , supplicio non libero. nec Illa deinde impudica Lucretiae exemplo uiuet. cultrum, quem sub ueste abdiatum habebat, eum in corde defigit: prolapsas in uulnus
moribunda cecidit. conclamant uir paterq . Brutus illisti m occupatis , cultrum ex uulnere Lucretiae extractinc I manantem
77쪽
DE c. p RIMAE manantem cruore prae sie tenens, Per huncinquit, castigianti in ante regiam iniuriam s anguine iuro, vos p teiles
facio,ine L. T arquinii , Superb- cum scelerata coniuge, cr omni liberorum stirpe,=rro, igni, quacunq; dchinc uiposim, exacturumcc illos, nec alium quenquam regnare Roniae pasurum. cultria deinde collatino tradit. inde Luci cretio ac Valerio stupetibus miraculo rei, unde novum in Bruti pectore ingenium rut praeceptum erat urunt. totis ab luctu uersi in iram,Brutum iam inde ad expugnandi regium uocante sequutur ducem. Elatum domo Lucretiae
corpus in forum destrunt,concients miraculo ut sit rei nouae, ais indignitate homines. pro se quis scelus regiuacuta querunturi mouet tum patris ino litia: tum Brutus eastigator lacrγmaru ais inertium querelaram, autors, quod uiros,quod Romanos deceret, arma capiodi aduerasus hostilia dulios. Ferocisimus quiues iuuenum cum armis uoluntarius adhi: bequitur Cr caetera iuuentus. inde pari praeseidio relicto collatiae ad portas, custodibusq dati nequis eam motum regibus nuntiaret: caeteri urinati duce Bruto Roma projicti. ubi eo ventum est, quacunis incedit armata multitudo, pauorem ac tu multum facit. Gus tibi anteire primores ciuitatιs vident, quicquid sit haud temetare esse rentur. nec minore motium animorum Romae tam aritrox res Iacit, quam collatiae secerat. Ergo ex omnibus locis urbH in forum currituri quo simul uentum est, praeco ad tribunum celerum ii quo tam magi tratu forte Brutus erat,populum aduocauit. l bi oratio habita nequaqua eius
pectora, ingeni P quod simulatum ad cum diem jerat: ui ac libidine Sex. Tarquin , dejlupro in ando Lucretiae et milierabili caede,de orbitate Tricipitini, cui morte fliae causa montis indignior ac miscrabilior esset. addita superis
78쪽
casci, exhauriendas demersae. Romanos homines uictores omnium circa populoru, opifices ac lapicidas pro bellatoribus sectos. indigna Seruit Titui, regis memorata caedes: Cr inuem corpori patris ne nilo uehiculo flia, inuocatatis ultores parentam dij. Hu atrocioribusq la 4lijs, praesens rerum indignitis haudquaqua relatu scriptoribus facilia seubi cit, memoratis, incensam multitudinem perpulit,ut imperium regi abrogaret, exuless esse iubetaret L. Tarquiniu cum coniuge ac liberis. φ e iunioribus qui ultro nomina jabant lectis armatns, ad c5citandum inde aduerctus regem exercitam Ardeam in castra est prorisectus. imperiam in urbe L ucretio procto urbis iam ante ab rege instituto reliquit. J nter hunc tumultu Tullia dotimo pro agit: execrantibus quacunq; incedebat, inuocantatibusq; parentum furias uim mulieribusq;. Harum rerum nuntiis in castra perlatis, cara re noua trepidus rex pertageret Romam ad comprimendos motu flexit uiam Bruistus Gensierat enim aduentum ne obuius feret. eodemq; sere tempore diuess itineribus Brutus Ardea, Tarquitanius Romam uenerunt. Tarquinio clause pori exili rupindictum liberatorem urbis laeta castra accepere. exactis inde liberi regis, duo patre secuti sunt, qui exulatu Carre in Hetru cos ierunt. Sex. Tarquinius Gabios tanquam in suum revium projctus, ab ultoribus ueterum simultatu quas sibi ipsie caedibus rapiniis cociuerat, est interjctus.
L. Tarquinius Superbus regnauit annos V.Cr X X. Rem gnatu m Romae ab condita urbe ad liberatam annos C Caex L iii I. Duo consistes inde comitijs centuriatis a praeri
79쪽
LIBER II. IBERI iam bine populi Romani res pace bellos gutis, annuos magiaratus imperia i legum potentiora quam horn mini peragam. quae libertus ut latior σαβα, proximi regis seuperbia fecerat. nam
priores ita regnarunt , ut haud immerito omnes deinceps conditores partium coeptae urbis, quas nouus ipsi sedesub st ductae nivistitudini addiderunt, tumerenturi neque ambigitur, quin Brutus idem, qui tantium gloriae Superisbo exacto rege meruit, pesimo publico id sectum suo rit, si libertatis immaturae cupidine priorum reguam alicui regnum extorsisset. Quid enim futurum fuit, si illa prastorum convenarures plebs transfuga ex suis populis, sub
tutela inuiolati templi aut libertatem aut certe impuniantem adepta, soluta regio metu agitari coepta esset tribuis nitijs procellis ser in aliena urbe cum patribus berere cera tamina, priusquam pignora coniugum ac liberorum,ch ritasq; ipsiussoli, cui longo tempore assuescitur, animos eorum consiociasset s disipatae res nondum adultae dificoraedia forent: quas fouit tranquilla moderatio imperij, eos nutriendo perduxit, ut bonam frugem libertatis malum iam uiribus ferre possent. Iibertatis autem originem inde magis,quia annuum imperium confiulare sectum est,quam quod diminutum quicquam sit ex regia potestite, numerares. omnia iura, omnia insignia primi con ules tenuere. id modo cautum est, ne si ambo mces haberent, duplic tus leni or uidetur.Brutus prior concedente col lega moeshabuit: qui non acrior vindex libertatis iterat, quam dea inde cu
80쪽
LIBER II. 77 inde eustos fuit. Omnium primum duidum noue libertiistita populum, ne postmodu flecti precibus aut donis regils pollet, iureiurando adegit, neminem Romae passuros reae gnare. deinde quo plus uirium in senatu frequentia etiam ordinis ficeret: caedibus regis diminutum parem numersi primoribus equestris gradus lectis ad trecentorum sumismum expleuit. trassitum, inde fertur, ut in senatum uocarentur,qui patres quis conscripti essent. conscriptos uia delicet nouum senatu, appellabant lectos. Id mirum quatatum profuit ad concordiam ciuitatis, iungendosq; patriabus plebis animos. Rerum deinde diuinarum habita cura. quia quaed in publica sacra per ipsos reges fictitatuerunt,necubi regum deisderium esset,regem acriticuli ereant. id facemdotium pontifici subiecere, ne additus nois mini bonos aliquid libertati, cuius tunc prima erat cura, officeret. ac nescio an nimis undis eam minimis quoque rebus muniendo,modu excesserint. consulis enim alterius, eum nihil aliud ostenderit,nome inuisium ciuitati fuit. Niis mire Tarquinios regno assuesse. initium a Prisco secti . regnasse deinde ferulam Tullium. ne interuallo quidem secto oblitum dinquam alieni regni Superbum Tarquiniuuelut haereditatem genti celere ac ui repetisseri pulsio Sua perbo, enes collatinam imperium esse. nescire Tarquiaenios priuatos uiuere. non placere nomen,periculosum liae
serriti esse. Hic primo sensim tentantiu animos fierino per totam ciuitatem est datu oliciolamq; suspicione plebem
Brutus ad concionem uocat. ibi omnium primum liniuis randum populi recitat, neminem regnare pasuros, necesse Romae unde periculum libertati foret. id summa ope tuendum esse, neque ullam rem quae eo pertineat, conteis renendum. inuitum se dicere hominis e favi nee dicturi