장음표시 사용
221쪽
tur. Interea tamen Cr illud praemonendum, quoties contexitur ollagimus iuxta expositos loco si in eo summpta oratio in sensu quidem diuiso uera Aerit in coposito autem falsa Ieccptio ex loco a copositioe prodigydiceturrisia uero contra, captio per locum ex diuisone ficta esse intelligetur. De sophismatis quae per locos a copo sitione duiisione fiunt.1 Gitur iuxta tria superius annotata uocabula,sophiasmata cficiatur tribus quoque modis. Primo,ca modus uari situr, ut Quemcunque posibila est ambulare,
feri potest ut ambulet atqui sedentem posibile est amis
lare ergo feri potest ut stilens ambulet. Secundo,cudeterminatio uariatur,ut Quicunq; scit literra nuncidi dicit laus,atqui irammaticae peritus scit literas, igitur grammaticae peritus nunc didicit eas. Item, quod unum
sylli potest strae, plura potest strae: quod autem unam ρb pothi frre,non potest plura ferre: igitur quod rotest plura fine, non potest plura strae. Tertirici
determinabile uariatur, ut Quicunque bonus est,bonmest,atqui malu artifex bonus est, malus igitur artim, bonus est. Et hactenus quidem secundum compostionEμα par loripui peccant, Qui uero sequiitur, se dum dissonem totidem modis peccan iuxta trium uocabuloru supraposinorii annotatione. Primo,ut Q fescentem ambulare est imp ibile, igitur quisentem iraposibile est ambulare: Secundo, ut Quocunque uidit'
222쪽
ι, DE ELENC Ilo SOPHIS T. percussum oculo igitur hic percusus est. Tertio, sed esto sit quisl iam artium imperitus,moribus autem proribus, tunc tale connecto sophisina, orycunque malus est, malus est:at malus artistx, est bonus igitur malus, tia ex bonus est. Per diuisione praeterei sunt paralogismi, quoties colum Tio tu copulativa, tum dictunctiva, nunc terminos,nunc ipsis copulat disiugit ue propositiones: ut quaecunque sunt duo cr tria, sunt paria atque imis paria at quinque sunt duo er tria, quinque igitur sunt paria er imparia.
Cceatus, quem π ueteres Latini, autore'Quyn ligno, tenore appellauere, Cr a Graecis προσωδue
item τον di dicitur,4 Prisciano definitur ια fuere gula ad eleuandam deprimendam ue Jllabam uniuscuisitisque particula orationis. Ab eodem insuper in ac t m, grauem, cr qui ex utris luest, circunflexum diauiditur. Porro acutus ut Diomedes tradit apud Latianos in correptis semper, interdum in productis 19llabis versatur. Circunflexus in his quae producuntur. Grauis tem persen quam confistere in uerbo ullo potest: sed in his, in quibus circunflexus est, aut acutus, caetera rasorabas obtinet. Apud Graecos autem cum acutus indi ctione tria loca obtineat, ultimum, penultimum, Crσntepenultimum: circunflexus quotlibet dirabarumst dictio, non iis penultimum tenebit locum. Igitur ut nuda uox Isine uocali est, ita nullasne accentu. Ac pr inde recte quidam putauerunt accentum ueluti animam nocis esse. Sed de accentu quidem hactenus plus satis, quando
223쪽
TRACTAT Vs π. οquando apud Latinos pronuntiatio uoci iuxta accentuum regulas in totum propemodi abolita est, cultis tamen loco quantitas fossabaram perinde obseruatur. Fiant autem per locum ab accentu sophismata tribus modis. Primo, quando pro ollabae quantitate uariata,
uariatur erctgnificatio diitionis,ut Quicquid malum est, Uiendum est,pomum autem malum est, igitur porimum fugiendum est.Secundo, quado uariatur ipsius f llabae aut asynratio, aut orto graphia ut Ad aram sunt sacra,atqui hara porcorum stabulu est cunde illud Ovidi minundae cura fidelis harae: cr illud item Ciceronis, Ex boa productae,non schola) igitur ad porcorum stabula sunt sacra. Tertio, quando dictio aliqua ianter
diuiditur, interim tota manet, ut Quicquid inuite fit, macte ':urium autem fit in uite, ergo uinum ' c acte. caeterum de loco sue modo per accentum, Aristoteles dicit non facile se dialecticis orationcs facere ignhis,quae sunt sine scriptura. In scripturis quie Cr poei matibus magis, quod in his scilicet accEtuum per certas
nota erollabaru ob metri legem, curatior habeatatur obseruatio.
De loco a figura dic tionis. A Figura dictionis hic lacus nominatur, quod per
eum quicunque sunt paralogisimi, causam apporentia non aliunde habeant, quam a uocis ue dictionis cum alia qualibet sue uoce, sue dictione configura tione, hoc est cui planius dicam)a eon mili dictio, nis eam alia qualibet dictione definentia fue termi, natione. cxideo tamen cur a quibusdam tam longe
224쪽
DE ELENCHO sopHIs T. repetatur hoc loco figurae definitio, qua a geometris
definitur magnitudo, quae termino uel terminis claudiatur,cum secundum hanc definitionem, figura nihil commune cum dictione bibeat unde similitudo aliqua intelligi posit. Ex hoc igitur loco captiones struutur,quotities argumentationem factam constare ac recte se habere quis autumat,similitudine uocis ballucinatu cuiusta modi haec est, Discere est circa disciplinam exerceri,ut exerceri circa disciplinam est docere, discere ergo docere est. Captio est,per figuram dictionis. Figuratu siquidem est pastuum in activium, cr adlissum in pagiuum. Nam exerceri circa disciplinam,Cr aetionis Cr pasto nis evr tuum est. Quandoquidem exerceri se potest tam impersonalis quam pastui uerbi modus infinitivus, ita ut ab impersonali adtio, apasino pasto significe turmunt praeterea secundum hunc locim paralogis,m cum ab uno praedicamento transtus fit ad alterum, ut Quicquid heri utilissi, hodie uides: atqui albam heri uidisti,album igitur hodie uides. Hic tractius est a sub stantia ad qualitatem. Similis huic argumetatio es hoc modo, Quicquid heri emisti, hodie comedisti, crudam heri emi triergo cruda hodie comedisti. Atque id quiadem est,quod Aristoteles his uerbis significare uidetur.
Quae autem per figuram dictionis inquit) sunt sopbi.
pinata, accidunt quando uel non idem ut idem riterpre tantur, ut masculinum, foemininum uel foemininum, masculinum uel quod inter haec est, nempc neutru, alteram horum. Vel rursus quale, quant : uel quantum, quale, uel faciens, patiens: Cr alia, quemadmodum haec
priu3 diuisa sunt. Siquide aliquid est, quod non est eoru
225쪽
τ R A c T A T V s π. xis quae sunt facere aut pati, etsi uocis figura uideatur, ut ualere, quod qualitatem potitos dicit, nempe sanitatem
est enim ualbe sanum ego quam actionem cui pas
De loco ab accidente. SEquuntur loci, qui extra dictisne dicti sunt. Ex his
primus est, qui ab accidente dicitur. Is aut ni qu&admodum er Aristoteles tradit per quem captiones sunt, quotita similiter quodcunque existisabitur rei aeccid i inse. Nam quia multa eidem accidunt,non est necese omnibus praedicatis, cr ei de quo praedica tur, omnia ista militer inse. Q nudoquide hoc pacto omnia illa eadem erui, quemadmodum sopb:stae dicunt, ut se socrates est alter a Platone, Plato aute homo est, Socrates igitur ab homine alter est. Tale est er illud aispud Aulum Gellia sophisem quod proponitur hoc Pacto, QMd ego sim, tu non es: ego autem s homo,tu igitur homo non es. Item cr hoc modo, Homo Wiimal est,animal aut genus, homo igitur genus est. Ac rursum,Pobcarpus est homo,ut uer) homo diiDDb- est, P hcarpus igitur dis dabam est. Sane haec cr alia id geanus sophismata per accidens feri dicuntur. Per accideς inquam, hoc est, per extraneu fue diuersum quodamis modo aliquid, ut in quibus coplexio orationis, eas quae circa naturam sunt diuerstates,ad natura ips in tristulit. Aliud quippe est, pecundum naturam ese, I aliud secundu personales accidentalesq; proprietates,ut vera 'bi causa,Animal cu de homine praedicatur,efentialiter de homine dicitur:cum uerb de animuli gen us praedic
226쪽
Ms DE ELENc ΗΟ SOPHIs T. tur iusmodi praedicatio sentialis non est,sed per cecidens ut nec cum de ea voce quae est homo disdi ab praedicatur) propterea quod aliud est animal, homo, aliud animal genus. Animal squidem genus, impliciter animal est,hoc esst tale animal, quod cunctas subsecies communi ratione colligit,eatenus uidelicet,quaterinus uitum absolutam senisedi ui praeditam gerant.Η mo autem animal una talium est specierum,quae uitae tali, nempe absoluta rationalitatem, dexteritatem asefert. Homo igitur non est simpliciter animal, sed tale animal. Tale porro animal non est genus, sed species. Sed haec fortassis multo altim repetita sum, quampr sens institutio erat. Quo pacto a recentioribus hic locus tractetur. ΝEc tamen ignoro hunc locum ab accidenti latius explicari a. recentioribus hoc modo, ut sit acri densio id cui accidit, uidelicet res subiecta, cr praeter saec attributum: quae er ita distingusit nominibus marigis miliaribus, ut accidens fit, quod mediu in Orogismo dicitur,res subiecta minor extremitus, attributum main extremitas. Hinc paralogismos per hunc locum fui diciti, quoties uel mediu, uel maior extremitas,uel minor extremitas in Drogismo non recte sumitur.IHedium quid uis ita arguatur, cuiuslibet contradicti nis altera pars est uera cr accipio hic nunc uerbu,c: iuslibetimore istoru,contra uim propria pro signo dis
stributivo,ut ipse dicunt, qualia sunt omnis Cr nullus Wiqui hic proposito.homo est lapis est cotradictionis
227쪽
atera parsistitur haec propositio, homo est lapis, uera est. captio est in uerbo contradictionis. A fumenduerat. Atqui haec propositio, homo est lapis,est contradictio, eo quod hic terminus in maiore sola uniuersiliter sumebatur. Maior uero extremitas, ut si ita proponas, Omne animal substantia non es omnis autem homo est
animal gitur nullus homo substantia est. Hic captio est in uerbo substitiae, quod in maiori cui oportebat unia nersaliter sumptum non est, propterea quod negatio ei praeposita non sit. Verum id ita sopbistae pro arbitrio
statuerat, contra autorum Cr eorum qui recte loqui dia dicerunt, consuetudinem. Minor porro extremitus non recte sumitur,fi ita contexus octogismiim. Nullum deis rarum est finistrum,cuiuslibet autem hominis oculus est dexter,ergo neuter oculus hominis est finister. Hie oculus minor extremitas particulariter sumitur in minore
eontra praescriptam secundi modi primae figurae legem. re ita assumendum erat, cuiuslibet autem hominis uters oculus est dexteri. De Ioco ab eo quod est secundum quid,ad id quod simpliciter est. Donitur hic locus ab Aristotele per id, quod hoc
quid Impliciter dicitur: illud aut e quoquomodo, er non praecip e. inioquomodo, inquit, hoc est, uel secundum locum, vel fecundum tempus, uel ad alia quid, u Is cundum aliquid, uidelicer cum quod fecundupotem dicitur, implicitet accipitur. Itaque cr paratogismi secundum hunc locu quatuor sunt modis . Primo tu his, quae secundμmiscum dicuntur, ut apud Thraces P i quaedam
228쪽
quaedam gentes olim, ut Solinus autor est, recens natos
cum fletu excipere, er defunctos gaudio prosequi pum. esse ducebant,igitur pium est, puerperia desere, Criunera gaudio prosequi. Secundo in his quaesuntsecundutempus, ut bonum est uti uictu tenui cu aegrotamus,lia tur simpliciter uti bona est. Ite, expedit merces in mare
projcere, cum timetur naumgiu, igitur expedit proiicere merces. Tertio in his, quae sunt ad aliqui ut diutitiae male utentibus non sunt bonae, igitur divitiae bona non sunt:cum tamen ipsae ut diuus Ambrosius aio uiraturum sint instrumenta.QPrto autem in his, quae sunt secundum aliquid, ut Aethiops dentibus albus est. itur. albus est. Praeterea cum ex diuitis coniunctim infertur, hoc pacto, coriscus bovus est,er idem citharoedus C .riscus igitur bonus est citharoedus. Esto autem uita b nussi non arte. Huiusmodi paralogi mus per hunc l .
cum factus esse intelligitur. De loco ab ignorantia elenchi. PEr ignorantium elenchisiue quod idem est, per via scitiam redargutionis, fiunt paralogismi, quoties
omittitur aliquid eorum, quae ad orationem ut Arist teles ain hoc est, ad inius elenchi definitionem requi runtur. Definitur autem ab eodem hoc pacto, Elenchus est contradiditio unius er eiusdem non nominis, sed rei Cr nominis non βnovini,sed eiusdem, ex his quae data sunt,non conumerato eo quod est in principio,ad idem, fecundum idem,si niliter, I per idem tempus. Qua quidem definitione certum est nusquam ab Ariistotelelon
giorem se tam esse,idq; ut reor proptersopbistiori . impor
229쪽
TRACTATVs π.ῖmportunitates. QDpropter Crfngulas eius particuistis latius explicare,atque distinguere nec in fore is fuerit. Quandoquidem in ea quaedam oliopimi ratum
causa pontitur, quaedam ob contradictionem solu,quaeridum etiam ad utrunque θcetant. Dilogismi ca a porinuntur,partim ex his quae data sunt ex necesitate,paratim, non connumerato eo quod est in principio. Ob contradidi ne uero, ut quaepost emo loco enumerata sunt. cuiusmodj sunt ad idem, fecundum idem, similiter o per idem tempus. Praeter haec autem ad Mutique reliqua pertinent.Poreb parallagi' qui per hunc locum feri consueuerunt, hoc praecipue peccant, quod ex quatuor postremis aliquid omittitur. Vnde er quatuor quoque modi Uignantur. Primus cum omittitur particula ad
idem, ut decem sunt dupla ad quinque..non sumi dupla ad foe: ergo decem dupla sunt, Cr dupla non sunt. Suniliter β quis Socratem inter duos Iocatum, idcirco pronuntiet ipsum dextrum esse er non deis
xtrum. Secundus modus est, quando omittitur paraticula fecundum idem, ut soc est duplum secundum longitudinem, er non est duplum secundum latitudia ne duplum igitur est,er non duplum,auis quis oculum nigrum Ue dicat, cr non nigrum: propterea quia id quod circa orbem ipsus oculi est, qui medius pupillum tenet, album si, ipse uer) orbis niger sterietetur.Τertius, quando omittitur particula militer,
ut cognosco socratem. Cr eundem non cognosco uenimentem,igitur cognosco Socratem, er eundemno cognosco. canaram uerri quado omittitur particula per idem tempus,uis quis Socratem proponat sedentem, er non
230쪽
De loco a petitione principii. IN principio petere, est id, quod ad demonstratione
propositum est, ponere Cr accipere ut con hy.mati principio igitur petitur aliqui cum eius adhuc desidetaratur demonstratio, quod tamen ut connum accipitur de or ab Aristotele definitur fecundo Priorum an laticorum uolumine hoc modo, Petere inquit id quod
est in principio,s ostendere quicqua per id, quod per seipsum maninum non est, qμod princto est propolastum non ostendere, Accidit autem modis quatuor. Primo,quando a dillogista Cr incollectilis rationatio fuisrit. Secundo, quando id quod sumitur, ignotius eo est, quod colligere uolumus.Tertio, quando quod sumimus, aeque ignotum est, atque id quod conficere uolumus. Quarto, cum posterius soritur ad demonstrandum id, quod prius est. caeterv praeter hos sunt er alij 'quatuor modi, quos octauo libro Topicorum idem autor recenisset.Primus, cum quod particulariter demonstranduos,uniuersaliter quis postulauerit,uis quis uolens probare,contrariorum eandem esse disciplinam, postulautarit idcirco omnium oppo torum eandem es disciplianam. Secundus,cum quod uniuersaliter est ad ostendenis dum propostum,particulariter ab aliquo petitur:uclutis de omnibus contrarijs propositum est, de aliquibuli solum quistium postulet. Tertuis uero, cum quis diutidens propositum petit: uis cum oportet quempiam coniunctis ostendere medicinam fani Cr aegri esse, is tum