장음표시 사용
241쪽
ι IOAN. MVRMEL. rationem tenens rectam uiam habueris,o' iter expediat ad optimam quans disciplinam. te, er praeceriptorem tuum dilige. Alcmaria Phri ortim oppido st dijs liberalibus sane quam accommodato. Anno a partu
uirginis Μ. D x I I r. Idibus Septembribus.
DECEM PRAEDICAMEN, ta Ioannis Murmelli, Rurem densis Isagogris A G O G E N hane ira decem Aristotelis Peripateticora principis Me τηλοριαρ tritus digero capitibus, quor primo quidem agam de uocibus a praedicamentorum serie reiectiser alienissecundo aut super ijs, quiabus in ordine categorico locus est tertio uero dictiones aliquot tradam, quae uel ad diuersa praedicamenta, uel ad unius eiusdemq; seluctas species referatur. Porro ut haec facilius memoriae commendari positi er tenacius inhaerere, ingula capita in suos titulos sunt diffributa. De uocibus a praedicamentorum se
rie reiectis oc alienis Isagoges in Aristo
caput pri- . Decem se praedicamenta titulus.j. De praedicamentorum quaestiuis titu. q. Nouem regulis cognosci uoces apraedicamentis alionas titu.is
242쪽
DE PRAEDIcAMEN. a sne reiectis a praedicamentorum ordine uocisus regulari rum nouem prim titui . Secunda regula ' titu.V. Tertia regula maria regula tim.vilib lata regula titu.in . sexta regula titu.is. Septima regula titu.α Octaua regula titu. . Nona regula titu.xij.
Biserium aliquid locu habere in praedicamelo titu.xi . De di stionibus quibus in ordine categorico locus est.
capst figetes huius secundum. series categoriae substantiae. titu. . De ijs, quae sunt praedicamenti Substatis, regula priama titu.q. Regula secunda titua . Regula tertia titu.iiij. Regula quarta titu.v. Regula quinta i titu. . Regula sex ta 1 titu.Vii. Regula septima I ritu ij.
Regula octaua . - titu.is. Regula nona titu.MRegula dccisa tim.'. Regula undecima tim.xij. Regula duodecima titu.xiij. Serici categoriae in intitatis titu.xiiij. De
243쪽
Regula tertia Quarta retula Quinta regula Gru.πια
Series praedicamenti Ad aliquid titu.xx. Deqsi quae sint praedicamenti Ad aliquid,nim regi ti titu
secunda regula titu.- . Tertia regula titu.xxij. Seriespraedicamenti agalitatis. titu.xxiiij.
De ij quaesunt imae speciei QMlitatisregula pris
Secundaregula titu.m . Tertia regula titu.xxvij. rta regula titu.xxviij.
De ijs,quae sunt secundae steriei dirutis, regula pri
De ij si quae sunt tertiae speciei litatis, regula pria
m titu cxij. Secundaregula titu. xiis. Tertia regula titu.xxxiiij,
De ijs, quae sunt νου steriei ilitatis,regula pria
244쪽
DE PRAEDICAMEN. a svries praedicamenti Actionis ritu. x . Deqs, quae sunt in praedicamento Actionis, regulitis.xxxviij. Series praeri enti Pasionis titu.m CDe ij quae suntm praedis meto Passionis regula ti M. Series praedicamenti Ubi titu.H . Desiriptio Vbi ex Trap untio titu.Hiq. De ijs,quaesint in praedicamento Vbcregula titu.xliij. Series praedicarieti Quando ita.xliiij. Descriptio Quando,ex Trapezuntio titu.xlv. De ijs, quae sunt in praedicamento QMndo, regularit T. Series praedicamenti situs titu.xlvij. De iptio situ ex Traperantis titu.xlviij. De ij quae sunt in praedicamelo situs,regula titu.xlix. Series praedicamenti Habitus titu.L . Deseriptio Habitus titu.ls.. De si quaesunt in praedicamento Habitu regu. u sq.
Dedi miibus aliquot,quae uel ad diuersayraedicameta,uel ad unius eiusdem p seiunetas species reseruit .
caput huius introducitionis tertium.
Q d una eadems specie fecundum aliud atque aliud diuersis generibus supponi posit titu. t. De habitu. di ostione, scientia, sensu, er positi
245쪽
dicamentorum serie reiectis er alienis Istagoges in Aristotelis praedicamenta.
Decem esse praedicameta Titulus I.
Rimire omniu Aristoteles decem Meta τηγοριαρ costituit, quae a Quintilatano elementa dicatur, a seuerino Bo thio praedicameta, Sunt aute haec. subri - - siqnti Quantit Adaliquid. Qualitas, Agere, Pati, Ubi, insando, Situs,er habere. Substaria est ut Ingulatis exepti referantur ut homo. Quatita ut linea.Ad aliqui ut pater. QAalitis, ut iustitia. Agere, ut secare. Pati, ut secari. Vbi, ut in Academia. Q o,ut hodie. situs, ut iu&αHabere. ut togarum esse. Sed ex his ea uersiculis complexi sumus, Arboris seruos eruore,refrigeratiu pos. Ruri,cras, stabo,nec tunicatus ero.
De praedicameloria quaesititiis. Titu. II. Decem praedicamentorum quaesitiva tradunt eruditi, Quid, quantum, quid huius,quale, quid agens, quid ναtim ubi,quando quomodo tum est, quomodo bubia tuatum est. Cum enim quaeritur, quid esὶ Socratcss reis spondetur, homo, ima auisubstantia, quae a quibus da dicitur essentia. Quantus est Socratessinterrogatim respiae quadrisubitur. Quid Platonis magister. Qii lias temperans. Quid agit distulat. Qvid patitur uerisberatur. Vbi philosophaturs Athenis. ndo locutus est Alcibiadis hodie. Quomodo stus est stat. Qismodo habituatus est patiatus.
246쪽
D E P R AE D I c A M E N. ιν Nouem regulis cognosci uoces a praedicamentis alienas. T1tulus III.
Quemadmodu ut Seueriani Boethij uerbis utar quiserere ingeniam uolat agrumi, liberat arua prius frutia cibus Jalae rubos ,flicems resecat, ita Cr nos primum' te doces M, quae uoces a praedicamentis alienae set, ut φ reiectis in praedicamentoruserie collocandas faciliori ratione coprehendus. Tenendae igitur tibi sunt noueregulae, quas his triuialibus uesculis comprehendi: complexin,confignificans num,pol semin, Vox logicae,deus,excedensi, iratis,pars, Haec studiose categorijs non accipiuntur. De reiectis a praedicamentorum ordis ne uocibus regularum nouem prima.
Pruna regularum haec est, Nulla uox complexa,nssmplici loco accipiatur in praedicamelo ponitur:prori inde si quis te rogarit, in qua categoria collocatur iuripus homos in nulla restondeto. Signate aut additu est, nis Implicis loco accipiatur,quod ob verboru inopiam saepenumero pluribus ap uno cogimur uti ita ut tames uoces sunt plures, intellectus tame fi simplex, cr res, quae gnificatar,ut .Exempli gratia, corpus animatu, licet uox sit complexa, genus tamen est um , sc σ quantitas continua, ex quantitas discreta. Secunda. Titulus V. Nullis categoremati locus est in categoria. uncategorema dicitur uox cosigniscativa, id est,ea quae nec συγ uniuersale rem,nec particulare gni cat, sed co gnis γορ μα eat, id est,cum alia dictione orationem ad fgnifcudi Q . ingredi
247쪽
i s I O A N. M v R M E L. ingrediitur,nt omnis,nulli aliquis, quida, bis,idiumnam, quide,apud, heu. Sciendu hoc loco est,ex octo partibus orationis quaι gramatici costituunt duabus duntaxat,nomini quide et uerbo locu patere praedicameth participum autem sub uerbo suo comprehendi,aduerabit ino sub nomine. Nam ut literati docet, G nometis adverbiu, errursus adverbiam in nomen aliquando trafit. Loci adverbia ad praedicamentu Vbi,pertinent, Temportis,ad Quando. Qualitatis uero cr quantitatis adverbia,ad malitatem Quantitatemque reducumtur.
Tertia regula. T1tulus VI Omnis vox rei commentitiae ex fabulose quam nari tura non ' nsignificativa, est a praedicamentis aliena:
ut cerberus, Sphinx, chmera, re, Cyclops, Harni Sin, Acheron.
, Nulla uox pol sema in categoria recipitur,nisi mae GH biguitate deposita,unum fgnificet. πχλυ μγ, Graece dicitur multa gnificum,ut canis, terrem signis
cat, marimi , Cr coelestem: unde lapidu extat Ausonq, . de lepore capto epigramma. i macrij quondam currentem in littoris ora Ante canes Ieporem caerulem rapuit:. εt lepus:irn me omnis terrae pelagis rapina est. Utaner coelis canis astra tenet.
Voces logicae, quas aliarum gratia dialectici usurispo sunt a praedicamentis alienae. Voces logica id es rationale appello eas, quas iuniores terminos fecundae r intentionis uocans, cuiusmodi sunt, Nomen, Me ι ,
248쪽
DE PRAEDICAMEN.oratis,propositio, ubiectum, praedicat ,genus,st cies, Crid genus aQ. Sexta regula. Titulus IX. Nulli dictioni infinitu fignificanti Ioctu est is praeis dicamento. Infinitim quidem actu intelligo,non poten
tis: proinde deus, numen, aeternum, inmatum, creator,
er id genus reliqua nullius sunt categoria. Septima regula. Titulus X.
Omnis vox omnia rerum ambiens genera loco caterigoriis uacat. Sunt autem quatuor quae uulgo transcenis dentia dicuntur teste Ioanne Pico, ensium , verti, e bom :si ita accipiantur, ut eorum negationes sint,nia
hil.diuisumfulfum,er malu. Addita sunt illis alia duo, aliquid, er res,ab recentioribus Auicennam secutis. Oe aua regula. Titulus XI. Nuda uox priuationem Ignificans Iocum habet in
praedicamento,ut caecitas,surdita tenebrae.
Nima regula. Titulus XII Nulla uox partis principi ue materialis seu constia tutiui fignificativa, in praedicamenti serie reponitur:
Proinde materia, corpus, anima, caput,pectM, Mente man pes, eo id genus reliqua sunt a praedica, mentis reiecta.
Bifariam aliquid locu haboc in praedicamento. Titulus XIII.
Bifariam aliquid in praedicamelo locum habet nam aut per sie in retia serie collocatur, ut genera, si ecies,Cr indiuidua,aut per aliud praedicamento attine id trifuriam. Primura enim differetis omnes specificae eius sunt praedicamethmius genera,quorum ille sunt diuisiis
249쪽
I O A N. Μ v R M E Luctionsecundae qualitatis speciei,ut ex neotericis quia dam loquaculisophistae falso aut ant. Deinde autem partes er prirncipis ei praedicamento attinent, cuius ea sunt, quae ex illis constituuntur,ut caput,pes,manu'ad Subtantiam referunturiunitas, cr punctum ad QHαtitate.Postremo uero motus species adsum qgis te minu reducuntur, ut generatio er corruptio ad Substatum,crementum cr diminutio ad Quantitate,alter tis ad Qualitatem loci mutatio ad Vbi. Trapezuntius motum quidem speciem Q ntitatis facit: generare uer corruper aligere,d inuere,alterare, er loco manere actioni subhcit. sunt qui motum ob ambiguitatem a praediumentora serie remouent,cum defuis quae uia detur species no univocciverin aequiuoce praedicetur. De dictionibus, quibus in ordine c tegorico locus est.
caput Isagoges huius se nium. Series categoriae Substatiae. Titu. I.
corporea substantia Incorporea simplex corpus
corpus millam In senatu Animatura
250쪽
. D E P R AE D I c A N E N. De ijs, quae sunt praedicamen ii Substantiae. Regula prima. Titulus II.
Omme nomen Agnificas substantiam igncorpoream, est primi praedicamet ut spiritu angelin monimamnes,hoc nomine nunc intelligo animam a corpore feta
Sunt aliquid manes, letum non omnia finit. Angrim aute bifariam accipitur, nuc pro spiritu,sbhuius categome:nune ut est officij nomen, non substantiae nam Graece,interpretare nuncius Latia QOno Cr est primi generis qualitatis,tametsi quidarin dic lentum ad aliquid conqciant.
Nundus,coelum, orbes coelestes, planetae,stellae, erelementa sunt huius praedicamenti. coeli sunt dece. Coelum empse .coelin eostallinum, firmamentι ,σscptem planetarum orbes. Planetae septem sunt, Saturanus, lupite Mars, Sol, Venus,Mercinius, Luna, quos hoc uersu complexi sumus, Luna, Hermes, Cypris, Sol, Mars, Iovis, σ-huius. Rerum naturalium elemota sunt quatuor, ignis,u er,aqua, terr de quibus hic
noster eii uersculus, Aeritatis,aqua, er tellus sunt seu
Regula tertia. Titulus IIII. Omnis animalis species est praedicamenti substatis.
Specieruanimalis, hae sunt steriat imae, ut bo,eqμus, Ieosllae uero subalternae, ut pecus, bestia, bellua, fis qMdrupesipiscis,aliis, serpensiuermis. Pecudis species sunto