장음표시 사용
31쪽
DE PRAEDICAMENTI sveluti cim dicimus, Noe tempore diluxit sufe Et ut
in efficiente causa, ut ri Deo omnia, er in artifice raritiones eoram, quae ab ipso emanant.
De ijs quae ordine quodam de sub
Vando alterim de alicro, ut desubiecto quopia praedicatur, quaecus dicuntur de eo quod pr dicatur, omnia cr de subiecto ipso praedicatur, ut quia homo de Socrate praedicatur, de homine uero Cr a Lmal cr substantia, er animal igitur er substantia de Soca te quoque ipso praedicantur. mare si Socrates homo est, idem nimiru Socrates cr animal est er subα stantia. Sciendum tamen quod intellectus regatae accipi debet de ijs praedicatis, quae nomina sunt,rei subsiqnαtiam explicantis,no etiam de iis, quae nomias hunt aliori nommium designatiui, siue secandae impositionis nono cir per hoc nominam nomina a diuo Seuerino Boethio,i recentioribis Aero nomina, siue termisui seis eundae lintentionis appellantur: cuiusmodi sunt,gengs, specie subiectura, praedicatu, his similia. Q na proαpter de homine licet species praedicetur, Cr homo de Socrate,non perinde tamen cr de Socrate ipso species praedicabitur unquam. De nominibus s1ue uocibus,quae uulgo primae oc secundae tu intentionis, tu ima
Positiois,sive nota siue uoces appellant. HAnc igitur ob causam haud ab re fierit paulo altius hoc loco repetere ais adnotare duplicia esse
32쪽
artibιμ pa)fim utuntur autores,uid licet alia ex his dirici primetali sycundae impositionis,sive ut uulgus duta lacticorum ea appellat primae tr fecisndae intenti nis nomis inneque id quidem omnino tem e. Nam qua primae siue intentionis siue mpositionis nomina dicunal ,ea scappellata esse certum 6t: quod qui uocabuisti instituere in animo habuerunt, primum quidem ij intenderunt, utim rebus nomina inderenti ue imponerent, quaereri uocabula,stes mi er dicerentur: qualia sunt ea vocabula cum primis,quibus vulgus hoα minam pHἰim utitur in exprimendis suis inuicem contaceptibus Cr quibus utimur in disciplinis,lum naturaiahm, tum moralibus, addo cr in mathematicis er in diis
viderent hiem nec artius fre artes aliquis, per q*as disceremus cr sciremus recte ac proprie uti illis nominibus iam positis, ut quae docerent nos i orum fgni' tiones proprietates, ex elegantiis, cr in summa ill rum aptas libιqge composiones, siue ut quid animo tuo conceperis, alij indicare po*s: sive ut quid ueri r
quid uefalsum si statim duudicare posit, quicμnquo
loquentem alium audierit: sue ut auditorem inducere queas ad Uentiendi tibi, quod persuadere conaris, hine illi ueluti iam secundo loco intenderunt ac me te concepe: unt, ut ios nominibus nocabula imp nerent inderent que. cuiusemodi nomina sue voeab
i. Ut, quibrati in grammatice, tum in dialactica, tum in rhetoric/ arte utimur. Vnde oe ipsa fecitdae si eis positionis sae intcntionis nomina tandm dici coea
33쪽
D DE PRAEDICAMENTI sperant.Et haec quidem mea de his nommibus siue uocia bus sententia est nec uideo aliam huius discriminis
ter ipsas uoces rationem malis consanam rei proposiα tae: quamcunq; uero alij protulerint reddiderinis, eam mihi ut nec refellere omnino ita nec probare admodum curae fuerit: iudicium tamen suum cuique relinquo, Nosignterim ad iustitutum reuertam r.
Degeneribus diuersis, o non sub
ternatam positis. R E G Y L A M.
DIμersorion generum, erno subalternatim positois rium diuerse sunt species, ta differentis, ut ania malis er scientis. Animalis quippe diseentis sunt, gregibile, bipes,uolatile, T aquatile: scientia uero harum nulla est, quin potius ipsus scietis differentis Vignoi possint, quod haec quidem naturalis, haec morarilis, illa uero rationalis existit. At uero generum subaia ternorum,sue subalternatim postorum nihil prohibete fide se differentias, ut auis, cr animalis, quae genera isbi subalterna sunt. Siquidem stecies animalis auis estieademq; corvi genus. Vtriusq; autem utpote tam ania . malis quam auis differetis eaedem esse posunt er diuer lse Eaedem quidem, ut se quis has animalis differentius ignet, quod animalium alies sint quae pascantur herabis,alia quae feminibus, alia quae carnibus, per qras Craues riter se differre dignosiatur. QMndoquidem Crhiter aues aliae herbis pascuturialiae seminibus, aliae carnibus. Diuersae uerb,ut quum animalis differentiae astagnantur, qu)d aliud quidem rationale est,aliud irrationali, qgarum sane nulla auis ab ave deberi.
34쪽
TRACTAT Vs II. De Praedicamentis generatim. E Orum qi .esccμndom num complexione dicuntatur, unumquodqμe signiscat aut substantium aut
quantitatem,aut qualitate,aut ad aliquid, aut ubi,aut quido,aut tum Ue,aut habere,aut agere,aut pati. Et sub talia quide est sit exempli gratia dicam ut homo, equus quantitas, ut bicubitum, tricubitum qualitas, ut, mufircum, grammatic .album, nigrum ad aliquid, ut duplum,dimidiam,maius, minus:ubi uero, ut in 'ro, in theatro: quado aut,ut heri, no superiori: itam esse, ut iacere edere,stare: habere autem,ut calceatum esci matu esse:agere, ut secare,urere:pat ut secari, uri
Sune ex ijs quae dicta sunt, ipsa quidem fecudum se finis
gula in nulla afιrmatiosi uel negatione dictitur,ut quaenes uerum nes falsum significent.Horum autem ad semicem coplexione affirmatione utiq; st,aut negatio.
modo diuidatur. substatu dicta esse uidetur, quod aliqς omnibus sub 'Istet, proinde a Ioanne Damasceno hoc pacto describitur, substantia est, quae per se subsistit, alio neutiqua indigens ut fit. Haec ipsi ab Aristotele in primam diutiuditur er fecundam. Et primam quidem eam esse dicit, qgae proprie er principaliter, ex maxime substare dicitur, quae neq; de subiecto dicitur,nes in subiecto est, ut quida homo,ut Socrates, ut Plato, si quid huiusmorudi est,nempe ligulare er indiuidum. Secundum verbsubstantiam, id est, fecundae substantiae nomine,adpellats eciei ipsi, in quibus quae principaliter substatue diac cuntur
35쪽
3 DE PRAEDICAMENTI seuntur infunt, harum specieri; genera, ut homo,ut animal. Caetera primae substantis idcirco dici uidentur, quod sensibus spinquiores fiat, primae, bis occurrat, ut ex quaru hausia prius scobm cognitione,generalitus deinde animo concepta colligitur, constituiturq;. Id quod cr diuus Sexerinus Boethius in libro de duabus naturis in christo,alijs quidem uerbis, sed sensis prope eodem dicere uidetur, Intellectus, inquit,uuiue alii rerim ex particularibus f ptus est. Ex quo ex liquiado constat, quod cx ccxadis subitiniijs ruetis si stat tu ea dicitur, quae primis substant ijs propinquior est, quippe quae Cr pluribus etiam subitat. Qiso fit uter steries magis substantiast, qκ genus, ut homo quam anima. Porro inter species ipse quae quidem huiusmodis Lut genera esse non popint,nκlla raetis su nistia est quam altera, qκemadmodum nec in primis subastant siriter altera magis substantia est.. Dc sex stibstantiae proprietatibus. OMnibus substit Alcm primis quera sectuis,prota
prium quod modo est, ni subiecto non esse. Dico scin quodamnodo, quando id non his conuenit solis,
sed cr earum perinde digerentiis: quippe quae nec ipse in subiecto sunt aliquo. Omnibus u uper se dis subis
stant A π cumum differentiis couenit univoce praedicis ri de prisis,ut homo er animi de Socrate, er de eodeitem Socratebrationale. Omnia nanque haec de Socrate praedicantur nomine pariter er ratione, id quod unitioce praedicari supra delinitum 6t.substitiae praeterea mo
36쪽
TRACTAT Vs II.hil est contrarium. Quod tamen omnino verum esse novidetur, cum igni aqua, Cr aquae ignis contrarius es epotetur. Sane hunc scrupulum Bocthius paucis uerbusta diluit iis iuxta Alexandri Aphrodisei mente, Neu mali inquiens, horum elementorum alteri contrarium
est,sicet eorum inter se qualitates r Ignent diuerses sitit. Substanti e igitur nihil esst contrariu. At nec prori prium hoc sub tantiae est, qgando cr quantitate perusta de conuenit, er aliis quibusdam. Substantia item nequeri: dis,neque minus suscipit, ut homo non est magis aut minus homo,uci sei fio prius uel posterius, uel altero quolibet homine. Quo ergo dict est, neque magis nes minus suscipit dita intelligitur, quod substantiai funes intenditur neque remittitur. Sed nec illud Jbpotis propriam, quando neque circuivi alio circulo magis aut minus circulus est. Videtur autem omnis substantia hoc aliquid i Cuilicare , id quod in primis quidem substantq; haud dubie ita se habet. In sc niscis ueris non ita plancinis ob adpetationis figuram,ut quam quis dicit hominem,aut animal is iam perinde ac quendam hominem,aut quoddam animal disse uideri potest. Atqui id ita non est. Quapropter siccunda sub , stantia non hoc aliquid, sed potius quale quid signifficat Maxime uero proprium substantiae est, quod i ines una eadems numero ipsa existit, secundu fui t
mea mutationem,contrarioru susceptibilis est,ut quida homo, qui licet unus denis numero mancat, ipsie tamen unc calidit niἱc frigidus,nunc prauus, nunc studiosus exiistit,mutatvrs hoc pacto interita contrarijs biter se ualitatibus, id qgod neque orationi, neque opinioni
37쪽
as DE PRAEDICAMEN Tisconvenire potest. Onippe quod neutra earum qua . . tum quidem in ipsa est mutatur: er si aliquando uera, aliquando falsa iudicatur: qκin potius res ipsa, de qua vel oratio projertur, uel opinio habetur, mutationem sui admitti patiturq;. Nam ut Aristoteles, inquit, atenus oratio aut uera aut falsa est, quatenus res peperi bet. Idem de opinione sentiendum. Vantitas est fecudum quam in partes' quippiam
diuiditur. Quantitatis autem alia continua est, alia uero discreta. Continua quantitas ab Aristotele ea esse definitur, cuius partes ad eundem eminum coma munem copulantur, ut lineae ad punctum, ad lineam suis
perficiei, T ad superficiem demum ipsius corporis. Id quod de timea ostendit e satis 'nagis Aerit, quant
praesciis hoc inhitatu exigit. Itaque sit linea aliqua induis p rtes per punctii in ea signatum, secta animo tarimen magis quam re ipsa. Haec quia continua est,partes ipsis ad eudem illum punctum, nempe terminum utribb communem fis c ) cohaerentes habet Cr copulatas. continua ergo qualitas est, ut lare ut superficies, rapus. Additur his er tempus, ius partes, quoniam sucis cestone solum continuantur, ad instans, quod cr nunc dicitur, copulari habet. Et locus, sed improprie, quippo quod re magis quam ratioe qualitas i. Porro discreta
quantitas est, cuius partes ad nullum terminum communem copulantur,sed astinuicem sciunctae sunt als discretae, ut numerus Cr oratio. Numeri quippe, it ex licai 4,denarij partes sunt,quinsta quinque, aut tria De Quantitate.
38쪽
τ R A c T A T V s I L. er se prematu quomodolibet aliter idem diuidatur numergopse nimirum, quaeculis em numeri partes μωrint,interse disiunctae μnt atq; separatae. Sic Cr ur oram tione partes,nepe literae crbilabe, cr item dictiones, tum breuitate longitudine usitum ipsa prolatione serparantur, quinetiam scriptur ut per quam oculi eas secili discernant atque distinguant.
De tribus Quantitatis proprietatibUS.CAeterum quantitati nihil est contrarium id quod in ijs quidem, quae finita sunt,nullam habet dubitationem,ut bicubito aut trisubito nihil est cotrarium in puero quae sunt indefinita, videtur quidem alterum alteri contrarium se, ut multum pauco, Cr magnAmparumverum horum nihil qualitas est, quemadmodum
Aristoteles dicit, sed ad aliquid potius. Quippe cum nihil fit,quod per se magnu aut paruu anustum aut paucum dicatur, sed id aliorum euenit reste tu. inmittas praeterea neque magis neque minus suscipi ut bicubitu non est alio bicubito magis aut minus bicubitum,neque
numerus alio numero magis aut minus numerus est. Maxime autem proprium quantitati est, ut secundum eam aequale quicquam dicatur, aut inaequale. Ita fecundum numera exercitus unim alteri aequalis aut inaequalis dicitur: er fecundum magnitudinem lignum ligno aequale est,ut cum alterum alteri restondet,ηut fectaum longitudine,aut fecundum latitudine, aut fecudum crafitie,
aut secundum has omnes dimensiones mul. Quod qui suo constat ternario,perfidie quantum dicitur. c a Deip
39쪽
DE PRAEDICAMENTIs De ijs quae Ad aliquid dicti tur. AD aliquid uero talia dicutiir, quaecus hoc ipsi
quod sunt,ullaru esse dicuntur, uel quo:nodolibet alter ad aliud, ut duplim hoc ipsimi quod est,alteriim dicitur, nempe dimidij, itidem scientia. Elcnim ut dupum dimidii duplum est, ita scientia scibilis scientia.
Adiectum est autem, i cI quomodolibet aliter ad aliud, ut intclligamus relativorum quaedam este, quae caseu aliquo, quaedi quae absq; casu referuntur. Casu resti untur, quae aliorum esse dicuntur: absque casu nero, quae quom modolibet aliter ad aliud, ut cim dicitur mons mettim
ad monte paruum, relatio quide est metui ad paruum, sed no quae per casum factast, tamcisi ea casus acci filium semptus est, quod nimissi ideo euenire Boethius ait,quod illius relationis uis non in cactu, sed in praepositionesola consistit. Per casiam itaq; referuntur, cum aut per genitium restrantur, ut pater flij pater. Aut per dativum, ut milis mitifimilis. Aut per ablatiumri ut maius minori maius. Sunt etiam quae mutatis casibus reis strantur,ut scientia scibilis scientia, oe scibile scientia scibile. Sunt item quae referantur nominibus eisdem, ut amicus amici amictu, er socius soc socius. Sunt quae diuerso, ut alia fere omnia. sciendron autem dictam desiis nitionem Platonis esse,no Aristotelis, id quod Boethius plane astruit, er proinde alia ab Aristotcle ips) traditatur, quae huiusimodi est, cir cuidem propria, Ad aliquid
sunt, quibus hoc ipsim esse est ad aliud quodammodo se
habere. Sane hac definitione ea relativa describantur,qμα in quadam comparatione or relationis habitudine
40쪽
TRAc TA Tvs II. 3 γ Uderantur soli , ut quatern rim, quod duplus est,non ex se habet, sed hoc ipsum ex medio trahit, ad
quod refertur,nmpe ex binario. Atque e diuerso bis rim, quod medius si ex eo tantin habet, quod ad quariternarium resertur. Relatiuorum igitur quae proprie dicuntur, me eorum quae sunt ad aliqxid, locae esse, id est, haec eoruin itiitura est, ut ad aliud restrantur,si
ne quo ne intelligi quidem po 'κnt. Quo sit, ut prior definitio maior si quam posterio hoc est, comunior, ut qua omnia quCcunque ad aliquid ut iis dicuntur
De quinque eorum, quae ad aliquid
dicuntur,proprietatibus.1 Nest autem cr his quae ad cliquid dicuntur,contradirietas. Nam uirtus uitio, cir frientia ignorantiae contraria est. Atqui ut hoc ipsim nec proprium omnibus est, ita nec commune. Viuntur item Crixagis e mixtim suscipere. Simile nanque alicui quippim dicitur, Cr magis er minus. Verum ne hoc quidem omnibus aut proprium aut commune. Ommia porro quae sunt ad aliquid, ad conuci tentiam dicuntur, ut seram doriini saeram, et dominus ferui dominus. Sed neque in his fra a femper convcrtentia est, nis comaenienter id ad quod dicitur, Vignetur . ut si ala auigata dicatur,non recte in natio facta est, Cr per hoc ncc conuertitar, ut dicatur, aris alae auissed A ala alati ala dicatur, iam conuertentia fiet hoc pacto. alatum ala alatum. Prolata de recte Aristoteles nos memiit, necesse esse aliquo: c tita