장음표시 사용
101쪽
cujus pars est,commoda sint,vel incommoda, oc eatenus fimi satis clat se, & distinctae , utor tan-- quam regulis certis ad immediate dὶgnoscendu ,
quaenam sit corporum extra nos positorum es.
sentia,de qua tamen nihil,nis vaM. obscure, ct confuse significant. Atqui iam ante fatis perspexῖ, qua ratione, Gobstante Dei bonitate, judicia mea falsa esse contingat.Sed nova hic occurrit difficultas circa illa Ipsi,quae tanquam persequenda,vel riagienda m, hi a natura exhibentur 3 atque etiam circa intemnos sensus, In quibus errores videor deprehendisse. Ut clim quIs grato cibi alicuius sapore delusus, venenum intus Ialens assumit : sed Nempe tunc tantlim a naturii impellitur H illivi appetendum, in quo gratus sapor consistit; non autem ad venenum , quod plane ignorat; nihi que hinc aliud concludi potest, quam naturam istam non esse omnisciam et quod non mirum, quia clim homo sit res limitata, non alia illi competit,quam limitatae per Etionis.
At verh, non rard etiam in iis erramus,ad quae a natura impellimur; ut elim ii, qui aegrotant ,
Potum vel cibum appetunt sibi pauid post nociaturum. Dici forsan hic poterit illos ob id errare,qubd natura eorum sit corrupta; sed hoc dissicutitatem non tollit , quia non minus Vere homo aegrotus creatura Dei est,quam sanus;nec Proin,
de minus videtur repugnare illum a Deo sa fin
102쪽
cem naturam habere . Atque ut horologium ex rotis, S ponderibus consectum, non minus a Curate leges omnes naturae ohservat, ctim malu fabricatum est, ct horas non recte indicat, quam clim omni eX parte artificis voto satisfacit . Ita si considerem hominis corpus, quatenus machinamonium quoddam est, eX ossibus, nervis, musculis, venis, sanguine , S pellibHs ἰta aptatum, compositum, ut, etiamsi milia in eo menseri, steret, eosdem tamen haberet omnes motu S,qui nunc in eo, non ab imperio voluntatiS, nec proinde a mente procedunt.Facile agnosco illi aeque
naturale fore, si, exempli causa, hydrope laboret eam faucium ariditatem pati, quae sitis sensu namenti inferre selet I atque etiam ab illa ejus ne vos,S reliquas partes ita disponi, ut potu sumat,eX quo morbus augeatur , quam clim nullum tale in eo vitium est , a sim 1li faucium siccitate moveri ad potum tibi utilem assumendum. Et quamVis respiciens ad praeconceptum horologii usum dicere possim illud , clim horas non red te
indicat,a natura sua desediere; atque eodem modo considerans machinamentum humani corporiS tanquam comparatu ad motus, qui in eo fieri selent,putem illud etiam , natura sua aberrare,si eius fauces sint aridae, cum potus ad ipsius conservationem non prodest; satis tamen' animadverto hanc Ditimam naturae accepi onem ab altera multum disserre ; haec enim nihil aliud est, quam denominatio a cCgitatione mea hominem
103쪽
idea hominis sani,& horologii recte facti comparante dependens,rebusque de quibus dicitur extrinseca, per illam ver , aliquid intelliso , quωTmera in rebus reperitur, ac proinde nonnihil habet veritatis. At certe etiamsi respiciendo ad corpus hydrope laborans,sit tantum denominatio extrinseca, elim dicitur ejus natura esse corrupta , ex eo quod aridas habet fauces, nee tamen egeat Potu; aespiciendo tamen ad compositum, sive ad mentem tali corpori unitam,non est pura deuominatio,vi verus error naturae,qubd sitiat, Clim pintus est ipsi ii iturus;ideoque hic remanet inqui-vendum , quo pacto honitas Dei non impediat , quo inimis natura sic siimpta fit fallax. Nempe imprimis. hic adverto magnam esse differentiam inter mentem,& corpus,in eo,quod CorpuS ex natura sua sit semper divisibile, mens autem plane indivisibilis;nam sane clim hanc c6sidero, sive me istam, quatenus sum tantum res cogitaim, nullas in me partes possum distinguere, sed rem plane unam , ct integram me esse intelligo: ct quamvis toti corpori tota mens unita esse videatur, abscisso tamen pede et brachio, vel quaViS alia corporis parte, nihil ideo de mente iubductum esse cognoscos neque etiam facultates volendi,sciitiendi,intelligendi,&c.eJuS Partes dici possunt, quia una, & eadem mens est, quae Vult,quae sentio, quae liuelligit. Contra Verba nulla
104쪽
lesilla res corporea, sive extense potest , me co- ωtars, quam non facile in partes cogitatione dividam a atque hoc ipsis illam divisibilem esse imtelligam et quω unum sussiceret ad me docem
dum mentem a corpore omninb esse diveriam, si nondum illud aliunde satis scirem. Deinde adverto mentem non ab Omnἰbus eorporis partibus immediate assici, sed tantummodo a cerebro , vel forte etiam ab una tantiina igua eius parte, nempe ab ea, in qua dicitur esse sensus communis; quae quotiescunque e dem modo est disposita, menti idem exhibet ;etiamsi reliquae corporis partes diversiis interim modis possint se habere,ut probant innumera exv
Perimenta, quae hic recensere non est opus. φAdverto praeterea eam esse corporis natu. iram, ut nulla eius pars possit ab alia parte alia quantum remota moveri, quin possit etiam moveri eodem modo a qualibet ex iis, quae interis cent, quamvIs illa remotior nihil agat. Ut, exempli causa,in f e, A, B, C, D, si trahatur eius ultima pars unon alio pacto movebitur prima A, qutim moveri etiam posset si traheretur una ex intermediis B , vel C , R ultima D maneret ii, mota . Nec dissimili ratione,ctim sentio dolorem pedis, docuit me Physica, sensum illum fieri ope nervorum per pedem sparserum , qui inde ad c i rebrum usque, funium instar, extensi, dum tra-i huntur in pede, trahunt etiam intimas cerebrii Pari , ad quas pertingunt, quemdamque m
105쪽
sa M. x D , Y A T r o um in IIs excitant, qui institutus est a natua . ut mentem assiciat sensu doloris, tanquam in pede existentis: sed quia illi nervi per tibiam,
crus, lumbos, dorsum,& collum transire debent, ut a pede ad cerebrum perveniant, potest contingere, ut etiamsi eorum pars, quae est in pede non attingatur, sed aliqua tantum ex intermediis, idem plane ille motus fiat in cerebro, qui fit pede male assecto, ex quo necesse erit,ut mens seneiat eundem dolorem& idem ge quolibet alio sensu est putandum. , i Adverto denique, quandoquidem unusquisque ex motibus, qui fiunt in ea parte cere. hri , quae immediate mentem assicit, non niti unum aliquem sensum illi infert, pthilhete in re melitis posse excogitari, quam si eum inserat,quieX Omnibus, quos inferre potest ad hominis sani Conservationem , quam maxime, & quam frocuentissime conducit. Experientiam autem testari tales esse omnes sensus nobis a natura indi- eos ς ac proinde nihil plane in iis reperiri, quω non Dei potentiam, bonitatemque testetur. Ita,eXempli causasitim nervi,qui tant in pede,vsidianenter,& praeter consuetudinem moventur,ille eorum motus per spinae dorsi medullam ad intima cerebri pertingens, ibi menti signum dat ad aliquid sentiendum, nempe dolorem tanquam iupede existentem,a quo illa excitatur ad eius camiam, ut pedi infestam, quantum in se est, ammveniam . Potuisses vero natura tiominis a Deo
106쪽
se constitui, ut ille idem motus in cerebro ciuitu vis aliud menti exhiberet; nempe vel seipium, quatenus est in cerebro, vel quatenus est in po. de, vel in aliquo ex locis intermediis, vel denique aliud quidlibet ; sed nihil aliud ad corporis
Gonservationem aeque conduxisset. dem mindo chm potu indigemus, quaedam inde oritur siccitas in gutture nervos eius movens, & ill Tum ope cerebri interiora; hicque motus memtem assicit sensu sitis, quia nihil in toto hoc ne gotio nobis utilitis est scire, quam quδd potu ad Conservationem valetudinis egeamus sic de
Caeteris. IEx quibus omninb man;festum est, non obstante Immensa Dei bonitate, naturam hominis, ut mente, & corpore compositi, non posse non aliquando esse fallacem. Nam si quae causa non in pede, sed in alia quavis ex partibus , Perq nervi a pede, ad cerebrum porriguntur et etiam in ipse cerebro eundem plane motum e citet, qui selet exeitari pede male affecto, senti tur dolor tanquam in pede,sensusque naturaliter falletur, quia clim ille idem motus in cerebro non possit iussit eundem semper sensum menti i ferre,mult ite frequentilis oriri soleat a causi, quae laedit pedem, quam ab alia alibi existente,rationi consentaneum est, ut pedis potitis, quam alterius partis dolorem menti semper exhibeat, Etsi quando faucium ariditas non ut Blet ex eo, quω ad corporis valetudinem potus conducat,
107쪽
ι M-E 1, et ' AYIo ex contraria aliqua causa oriatur,ut In hydrops eo contingit, longe melilis est illam tunc sallere. quam si contra semper falleret, clim corpus esthene constitutum; S sic de rei uis. Atque haec consideratio plurimum iuvat,
hon moab, ut errores Omnes,quibus natura mea
obnoxia est,animadvertam, feci etiam ut illos,aut emendare , aut vitare facile possim. Nam si elim sciani omnes sensus circa ea, quae ad corporis commodum spectant multo frequentilis v
eum indicare, quὶm falsum, possimque uti sere semper pluribus ex iis ad eandem rem exambnandam ; S insuper memotia, quae praesentia cum praecedentibus connectit; & intellectu, qui iam omnes errandi causas perspexit,non amplius vereri debeo, ne illa, quae mihi quotidie k senishus exhibentur sint salsa, sed hyperbolicae sup ciorum dierum dubitationes, ut risii dignae sunt explodendae; praesertim summa illa de semno, quem a vigilia non distinguebam; nunc enim
MVerto permagnum inter utrumque esse discrimen in eo, quω numquam in muta cum relu, quis omnibus actionibus vitae a memoria cono iungantur, ut ea,qtiae vigilanti occurrunt; nam
sane si quis,dum vigilo, mihi derepente appare. cet,statimq; postea dispareret,ut fit insemnisdia. scilicet, ut nec unde venisset, nec qub abiret viderem, non immeritd spectrum potius,aut Pharm. rasina in cerebro meo emctum,quam verum lim, minem esse iuvitarem . Cum Verb eae res, occur-
108쪽
recurrunt, quas distincte, unde, ubi, ' quandis mihi adveniant adverto, earumque perceptio , nem,absque ulla interruptione cum tota reliqua, vita connecto, plane certus sum non in semnis, sed vigilanti occurrere. Nec de ipsarum veritate debeo, vel minimum dubitare, si postquam omnes sensus, memoriam, S intellectum ad illas , examinandas convocavi, nihil mihi, quod cum. caeteris pugnet ab ullo ex his nuncietur. Ex eo enim, quod Deus non sit fallax, sequitur omni-nb in talibus me non falli. Sed quia rerum age darum necessitas, non semper tam accurati ex minis morem concedit, latendum est humanam vitam circa res particulares saeph erroribus esse obnoxiam, & naturae nostrae infirmitas est Mn
109쪽
Ex variis , doctissimisque Autho.
N animum Philosephus indisserat suum, assiduὰ, diuturnisqe con templatione ,firmiorem, O Gr rem investigare cognisionem,quam putabat usque huc in scholis tradi. Ad Mem eum impetrandum, a Leabat esse omniπὸ necessarium, ut qua praeterita aetatate credidisset, vel didicisset omnia, quoniam
ἐυνηπι, ct instabili niterentur fundamento, sesq
110쪽
suum κempe, haud rarὸ κοῖ dee hstium testim . nio, simul, femes in dubium revocaret, Er v Iuti falsae essenta mente deleret: architectum imia tatus , qui diruit aedificium vetus, ruinam mIn tans , ut eius loco novum solidius, ct concinnius
Invisa dubitationis vox est: res 'sa tenetur.
ab omnibus assensum esse cohibendum . donec ver talem evidenter percipiamus. Damnamus nan que Judicem pro tribanali sedentem, qui πυπώη nudita parte utrὰque, siententiam pronunciat: θ'
noster animus fustinebit iudicare de iis, qua aut ignorat omni , aut non satis diligenter invs gasit Z Re ροὰ Aressitas apud Ciceronem lib. t.'
quast. Academici, nihil , alebs, oportere nequel rofiteri, neque affrmare querisqυam, nequeas, 'sertione approbare, cohibereque semper , ct in omni lapsu continere temeritatem , quae tum esset insignis, cum aut falsa, aut incognita reS ain. probaretur , neque hoc quicquam esse turpilis , quam cognitioni, ' perceptioni assertionem a
probationemq; pr currere.Et Cicero ipse in Lucullum. mobrem cum tam vitiosum esse constet assentiri quidquam, aut falsum, aut incogni tum e Susti henda est potitis omnis assensio, is praecipitet, si temere processerit. Ita enim finit, ma sunt falsa veris, eaque quae percipi possunts si modb sunt quaedam, iam enim Videbimus ut tamen in praecipitem locum non debeat se saxpiens committere. η