장음표시 사용
91쪽
68 MEDITATIO certum alIquod argumentum pro rerum λrpo rearum existentia habere possim . Et prim5 quiadem apud me hic rapetam,quaenam illa sint, quae antehac, ut sensu percepta vera esse putavi , &quas ob causas id putavi;deinde etiam causas ex Pendam propter quas eadem postea in dubium revocavi;ac denique cosiderabo quid mihi nunc de iisdem sit credendii.Primb itaque sensi me habere caput, manus, pedes, & membra caetera, ex quibus constat illud corpus, quod tanquan i mei P tem, vel sorte etiam tanquam me totum sp visiam;sensique hoc corpus inter alia multa cor Pora versari , a quibus variis commodis, vel imuommodis affici potest . commoda ista sensu,
quodam Voluptatis, S incommoda seqvi doloris metiebar. Atque praeter dolorem, & voluptate, sentiebam etiam in me famem, sitim, aliosque eiusmodi ρppetitus; itemque corporeas quasdam propensiones ad hilaritatem, ad tristitiam, ad ira,
similesque alios affectius; foris vero, praeter Cor. porum eXtensionem, siguras, dc motus, sentiebam etiam in illis duritiem , ct calorem, alias que tactiles qualitates, ac praeterea lumen, Rcolores, ' odores, S sapores, ct sonin , quo
Tum Varietate caelum , terram, maria, S reliqua
eorpora ab inviςem distinguebam : nec sanc absque ratione ob idem ist rum omnium qualitatum,quae cogitationi mae se offerebant, & quas Blas proprie, ct immediatu sentiebam, putabam me sentire reo quasdainamς cositatione plane
92쪽
sem obieEtam illium sentire , quamvis vellem , nisi illud sensus organo esset praesens; nec possem non sentire,chm erat prae ns; cumque ideiesenni perceptae,essent multb magis vividae,& ex pressae,& suo etiam modo magis distinctae, quam taliae ex iis,quas ipse prudens,& sciens miaita do effingeba, vel niemor;ae meae impressas adve tetam , fieri non posse videbatur, ut a me ipis Procederent: ideoque supererat, ut ab aliis quia,
husdam rebus advenirent: quarum rerum, cum
nullam aliunde notitiam haerem , qutim ex istic ipsis ideis , non poterat aliud mihi venire in mentem, quam illas iis similes esse . Atquo etiam quia recordabar me prius usum suilla sensibus . qiram ratione, videbamqtie ideas, quas ipse effingebam, non tam expressas esse , qυam illae erant, quas sensu percipiebam , ScPlerumque eκ earum partibus componi , facito mihi perstiadebam, nullam plaiah me habere tu intellectu quam non prius habuissem in sensu Non etiam sine ratione corpus. illud , quod spe ciali quodam jure meum appellabam, malis adnie pertinere, quam alia ulla arbitrabar; neque enim ab illo poteram unquam seiungi, ut 1 restio quis;omnes appetitus, & affectus in illo, pro illo sentiebam; ac denique dolorem, sc titillatio-Mem voluptatis in eius partibus, non autem I '
93쪽
o M E m 1 et A v t o aliis intra illud positis advertebam. Cur verb evasto, nescio quo doloris sensu,quae iam animi tr. sitia, e eX sensu titillationis laetitia quaedam
qnsequatur, cUrve illa, nescio quae vellicatio ventriculi,quam famem voco, me de cibosum' do admon at,gutturis Verb ariditas de potu , Stita de caeteris, iiqn aliam sane habebam rati bnem, nisi quia ita doctus sum a natura ; nequo enim ulla plane est assinitas saltem quam ego imici ligam )jnter istam Vcllicationem , & cihi sumendi voluntate,sisc inter sensum rei dolore in serentis, Sc cogitatione tristitiae ab isto sensu emoriae.Sed Cc reliqua omnia,qus de sensuu obiectis iudicaba , videbar a natura didicisse : prilis enim illa ita se habere mihi persuasera, quam rationes ullas,quibus hoc ipsu probaretur, eXpendissem. Postea verb multa paulatim experimenta, . dem omnem, quam seiasibus habueram Iubeiadi
runt; nam & interdum turres, quae rotundae visis fuerant e longinquo,quadratae apparebant caropinquo, & statuae permagnae in earum fastigiis stantes, non mFηae,c terra spetitanti, vid hantur; μ talibus aliis Innumeris in rebus sem. suum externorum audicia falli deprehendebam ancc externorum duntaXat, sed etiam internorii;
na quid dolore intimius esse potest atqui audiveram ali rundo ab iis,quibus crus aut hr, duum fuerat abscissum,se sibi videri adhuc imterdum dolorem seiitire in ea parte corporis,qua rLbant.ideqque etiam in me non planc certum
94쪽
US X P. - . Iesse videbatur membrum aliquod mihἰ dolere , quamvis sentire n in eo dolorem. Quibus etiani
duas maximc generales dubitandi causas nuper adjeci: prima erat, quod nulla unquam dum vigilo me sentire crediderim, quae non etiam inter dormiendum possim aliquando putare me semtires Alimque illa, quae sentire mihi videor in λmnis,non eredam a rebus extra me positis mihi adVenire, non advertebam,quare id potius crede rem de iis . quae setati re mihi videor vigilando . Altera orat, quδd ctim auctorem meae originis adhuc ignorarem,vel saltem ignorare me fingere, nihil vidina obstare, quo minus essem natura ita constitutus, ut fallerer etiam in iis,quae mihi verissima apparebant . Et qu/nthim ad rationeS, quibus antea rerum sensibilium veritatem m:hi persuaseram, n5 dissiculter ad illas respondebam. Cum enim viderer ad inulta impelli a natui, quod ratio dissuadebat non mustum fidendum esse putabam iis,quae a natura docentur. Et qua Vi S sensuum perceptiones a voluntate mea non Penderent, non ideo concludendum esse puto ham , illas a rebus a me diversis procedere , qua
forte aliqua elle potest in me ipso facultas, etsi
mihi nondum cognita,illarum effectrix, Nunc autem postqua incipio me ipsum, meae que au rem originis melius nosse; non quidem omnia, quae habere videor a sensibus, puto esse temere admittenda ; sed nequo etiam omnia iu
95쪽
a MEDITATIO Et primd quoniam scio,omnia, quae esare , Sedistincte intelligo, talia a Deo seri posse, qualia illa intelligo, satis est, quin possim unam rem absque altera clare , & dist; ncte intelligere, Dicertus sin unam ab altera esse diVersam , quia . potest, saltem a Deo, seorsim poes ; R non refert a qua potentia id fiat , ut diversa existo instur : ac proinde ex hoc ipsis , quM scsam me existere, quodque interim nihil plane aliud ad
naturaim,sive estentiam meam pertinere animadvertam, praeter hoc solum,quod sim res cogitans, recte concludo, meam essentiam in hoc uno conissssere,qithd sim res cogstans . Et quamvis sortas. ω tvel potius, ut postmo turn dicam . pro certo habeam corpus, quod mihi valde arcte conjun- tum est, quia tamen ex una parte claram, & diastinctam habeo ideam mei ipsius, quatenus sum anesim res cogItas,non extensa; S ex alia parte distinctain ideam corporἱλ qilatenus est tantiim
res extensa,non cogitans,certum est ille a corpore meo revera esse distinnim,&absque illo posse existere. Praeterea Invenio in me semitates Oe;alibus quibusdam modis cogitandi praeditas, puta facultates imaginandi, &sentiendi; sinὸ quibus totum me positim clare,& distInete intelligere , scd non vice versa illas sine me, hoc est sine sub- .sialitii intelligente , cui insint i intellectionem enim nonnullam snsuo sermali conceptu includunt,uude percipio illa me, tu modos a be dis .
96쪽
stiirguI. Agnosco etiam quasdam allas facultates. ut locum mutandi, varias figuras induendi, dc similes, quae quidem, non ma S, quam praece dentes, absque aliqua substantia, cui insint pos sunt intelligi,nec proinde etiam absque illa exussere. Sed manifestum est has, siquidem existant,inesse debere substatiae corporeae, sive ext fae, non autem intelligenti, ciuia nempe aliquis eXtensio, non autem ulla plane intellectio in earum claro, Sc distincto conceptu continetur. Jam verb est quHem in me passiva quaedam facultas sentiendi,sive ideas rerum sensibilium reci .piendi,& cognoscendi,sed eius nullum usum habere possem, nisi quaedam activa etiam existeret, sive in messive in alto,iaculta, istas istas producendi,vel effciendi. Atque haec sane in me ipis esse non potest , quia nullam plane intellecti nem praelueponit, & me non cooperante , sest siepe etiam invito ideae istae producuntur: ergo superest , ut sit io ahqQ substantia a me diversa, in qua,quoniam omnis realitas vel sormaliter ei eminenter inesse debet, quae est obsective in Heia ab ista facultate productis,' ut iam supra animadverti ) vel haec substantia est torpus,sive natura corporea, in nempe omnia formalitae continentur, suae in ideis obiectivi , vel certo
Deus est,uel aliqua creatura corpore nobilior nqua contInentur eminenter: atqiii chm Deus,
non sit sallax,omnino manifestum est , illum nec per se immediate istas ideas mihi immittere, nec
97쪽
etiam mediante aliqua creatura , in quῆ earun, realitas obiectiva, non sor maliter, sed eminenter . antlim contineatur. Clim enim ntillam plane Lacultatem mihi doelerit ad hoc agnoscendum,sed contra, magnam propensionem ad credendum il-ὲas a rebus corporeis emitti, non video qua ratione posset intelligi, ipsum non esse fallacem,si
aliunde,quam a rebus corporeis emitterentiu et ac proinde res corporeae existunt. . Non tamen
forte omnes tales omninb existunt, quales illassensu comprehendo; quoniam ista sensitum comprehensio in multis valde obscura est,& confusa; ita saltem illa omnia in iis sunt,quae clare, & distinete intelligo,id est omnia generaliter spectata, quae in pum Matheseos objecto comprehenduila
- Quantlim autem attInet ad reliqua, quae vel tantum particularia sunt,ut quod sol sit talis magnitudinis,aut figurae,&c.vel minus clare intellecta,ut lumen, sonus, dolor, & similia, quamvis valde dubia . & incerta sint, hoc tamen ipsum , quod Deus non sit fallax, quodque idcirco sieri. non possit, ut ulla falsitas in meis opinionibus reperiatur nisi aliqua etiam lit .in me facultas a Deo tributa ad illa emendandam,certa mihi spem ostendit vexitatis etiam in iis assequendae . Et sane nolrdubium est,quin ea omnia, quae doceor a natura aliquid habeant Veritatis . Per naturam enim generaliter spectatam nihil nunc aliud, quam vel Deum ipsum , vel rerum creatarum
98쪽
coordinat onem 1 Deo institutam 1ntelligo, nec aliud per naturam meam in particulari , quam' Complexionem eorum omnium, quae mihi a Deo frant tributa, Nihil autem est,quia me ista natura magIs e presse doceat,quam qudii habeam Corpus,cu i m
Ic est cἰim dolorem sentio:qudit cibo et potu in diget,cum famem aut sitim patio Sc similia; nee proinde dubitare debeo,quin aliquid in eo sit v
Docet etIam natura, per Istos sensus doloris. famis,sitis, Sc. me non tanthm adesse meo Co Pori,ut nauta adest navigIo, sed illi arctissime esse coniunctum, Sc quasi permiAtum, adeo ut unii, quid eum illo componam ; alioqui enim. cum Corpus i itur ego,qui nihil aliud sum, am res Cogitans, non sentirem idcirco dolorem,sed puro intelled tu laesionem istam perciperem , ut nautavisti percipit, siquid in nave stangatiar ; i& cum Corpuε cibo,vel potu indiget, hoc ipsem expres Sc intelligerem,non confvsbs famis, S sitis sensus haberem . Nam certe isti sensus sitis, famis dolo riS,Sc. nihil uliud sunt,quam confusi quidam cogitandi modi ab unione, Sc qirusi permixtione
mentis, cum corpore LXorti, ' εPraeterea etiam doceor a natura varia circa meum corpus alia cmpora existere , ex quibus
non uulsa mihi prosequella sunt,alia fugienda. Et certe ex eo quhd valde diversos sentiam colores.s O odorus,sapores, calorem, duritism, & simi u ν
99쪽
tia ,recte concludo, aliquas esse in corporibus, hquibus variae istae sensitum perceptiones adveniunt,varietates iis respondentes,etiamsi sorte iis non similes; atque ex eo quhd quaedam ex illis perceptionibus mihi gratae sint, aliae ingrata
plane certum est,meum corpus, sive potius me totum,quatenus ex corpore, & mente sum compositus, variis commodis, & inco modis a ci cumiacentibus corporibus assici posse. . Multa verb alia sunt, quae etsi videar a naturὰdoisilis esse,non tamen revera ab ipsa , sed a commetudine quadam inconsiderate iudicandi accepi,atque ideo falsa esse facile contingit; ut quM omne spatium , in quo nihil planc occurit, quddmem sensusmoveat sit vacuum ; quod in corpore, exempli gratia, calido aliquid sit plane simile ideae caloris, quae in me est: in albo,aut viridi sit eadem albedo ut viriditas,quam sentio; in amaro,aut dulci idem sapor,& sic de caeteris;quod& astra, ct turres, Sc quaevis alia remota corpora eius sint tantiim magnitudinis, figurae, quam sensibus meis exhibent,& alia erusmodi. Sm ne quid in hac re non satis distincte percipiam, a curatius debeo definire, quid proprie intelligam, clim dico me aliquid doceri a natura ; nempe illi: naturam strictilis sumo, quam pro compleXione
eorum omnium,quae mihi a Deo tributa sunt; in hac enim complexione, multa continentur, quM
ad mentem solam pertinent, ut qudd percipiam, id quω sadium est, infectum esse non posse, α
100쪽
reliqua omnia,quae lumini naturali sent nota, de quibus hic non est sermo; multa etiam , quae ad Olum corpus spectant, ut quM deorsum tendat,
ct similia, de quibus etiam non ago , sed de iis
tanti , quae mihi,ut composito ex mente, &Corpore,a Deo tributa sunt: ideoque haec natura docet quidem ea resurgere, quae sensum doloris inserunt,& ea prosequi, quae sensum voluptatiS,& talia et sed non apparet illam praeterea nos dΟ-Cere,ut qui equam ex istis sensuum perceptioni-hus, sine praevio intellectus examine de rebus extra nos positis cocludamus, quia de iis verum scire ad mentem Blam , non autem ad compositu videtur pertinere. Ita quamvis stella non magis oculum meum,quam ignis exiguae facis assiciat , aiulla tamen in eo realis , sive positiva propensio eth ad credendum illam non esse maiorem,sed hoc sine ratione ab ineunte aetate iudica,t; & quamvis ad ignem accedens,sentio calorem,ut etiam ad eundem nimis prope accedens, sentio dolorem ,
nulla profecto ratio est, quae suadeat in igne aliquid esse simile isti calori; ut neque etiam isti dolori: sed tantummodo in eo aliquid esse, quodcunque demum sit, qudd istos in nobis sensus caloris,vel doloris essiciat: & quamvis etiam in aliquo spatio nihil sit,quod moveat sensum,no ideo lequitur in eo nullum esse corpus, sed video me
in his aliis ciue permultis ordinem naturae perVertere esse afluetum ; quia nempe sensuum perce Lionibus,quae proprie tantum a natura datae sunt