장음표시 사용
41쪽
i3 MEDITATIO non sum etiam tenuis aliquis adr istis membris infusus , non VentirS, non igniS, UOn Vapor ,
non halitus, non quidquid mihi fingo; supposui enim ista nihil esse, manet positio , nihilois minus tamen ego aliquid sum . Fortas4is verbcontingit, 'it haec ipsa , quae stippono nihil esse , quia mihi sunt ignota, tamen in rei veritate non differant ab eo me, quem novi P nescio , de h4c re iam non disputo , de iis tanti m , quael mihi nota suti iudicium ferre possum et novi metexistere, quaero quis sim ego ille, quem novi:certissimum est hujus sic praecise sumpti notitiam, non pendere ab iis , quae existere nondum novi: non igitur ab iis ullis , quae imaginatione essim
M. Atque hoc verbum, admonet m*er'
roris mei: nam fingercm revera, si quid me esset imaginarer; quia nihil aliud est imaginari, quam rei corporeae figuram, seu imaginem contempla'ri; iam autem cerib scio me esse, simulquo fieri posse,ut omnes istae imagines, generaliter quo Cumq; ad corporis naturam reseruntur,nihil tinti prester insemnia ; quibu* animadversiS , non mi nus ineptire videor dicendo, imaginabor, ut diristinctius agnoscam quisnam sim , quam si dice' rem , iam quidem sum experre ius , videoque nonnihil veri; sed quid nondum video satis evidenter, data opera obdormiam, ut hoc ipsum mire hi Q mnia veritis, evidentiusque repraesentζnt . Itaque cognosco, nihil eorum, quae possum Imaginationi ope comprehendere,ad hanc, quam deme
42쪽
SECUM DA . I93ne habeo notitiam, pertinere, mentemque ab illis diligentissime este avocandam , ut suam ipsis naturam,quam distinct si me percipiat. Sed quid
igitur sumῖ res cogitans;quid est hocή nempe dubitans, intelligens, assirmans,neganS, VolenS,HO-lens, imaginans quoque, sentiens . Non pauca sane haec sunt, si cuneta ad me pertineant, sed quidni pertinerent nonne ego ipse sum, tui iam dubito sere de omnibus, qui nonnihil tamen intelligo, qui hoc unum verum esse assirmo, nego tera, cupio plura nosse, nolo decipi, multa vel invitus imaginor, multa etiam tanquam a sensibus vententia animadvςrto . Quid est horum, quamvis semper dormiam, quamvis etiam is, qui me creavit,quantum in se es , me deludat, quod non aequc verum sit, ac me esse ρ quid est, quod hmea cogitatione distinguatur P quid est, quod a
me ipse separatum dici possit Nam quod ego sim,
qui dubitem, qui intelligam, qui velim,tam ma- est, ut nihil occurrat, per qued evidentius explicetur: sed verb aliam ego Idem sum,qui imaginor, Nam quamvis forte, ut supposui,nulla prorsus res i magi nata vera sit,u is tamen ipsa imaginandi revera existit , ct cogitationis meae partem facit: idem denique ego sim qui sentio, sive qui res corporeas,tanquam per sensus animadve to . Videlicet iam lucem video , strepitum audio, calorem sentio; falsa h ec sent, dormio enim. At certe videre videor, audire, calescere, hoc salsum esse non potest, hoc est proprie,quod in me
43쪽
sentire appellatur ι atque hoc praecise sic sumptum, nihil aliud est, quam cogitare . Ex quibus equidem aliquanth melitis incipio nosse quisnam sim: sed adhuc tamen videtur, nec possum abstinere quin putem , res corporeaS, quarum imagines cogitatione sormantur,& quas ipsi sensus explorant , multd distinctilis agnosci, quam istud nescio quid mei, quod sub imaginationem non
venit; quanquam prosectb sit mirum, res, quas animadverto esse dubias,ignotas, a me alienas,distinctius,quam quhd verum est,qubd cognitum, quam denique me ipsem a me comprehendi: sed video quid sit, gaudet aberrare menS mea, necdum se patitur intra veritat s limites cohiberi .
Esto igitur, & adhuc semel laxistimas habenas cipermittamus, ut illis pauid post Opportune re ductis, facililis se regi patiatur . Considerem a res illas, quae vulgb putantur omnium distinctissme comprehendi ; corpora scilicet, quae tangimus, quae videmuS, non quidem corpora in com
muni, generales enim istae perceptiones aliquam tb magis confusae esse solent, sed unum in particulari ; sumamus exempli causa hanc Ceram; nuperrime ex favis fuit educta. nondum amisit oin- inem saporem sui mellis', nonnihil retinet odoris eorum, ex quibus collecta est; eius color, figura, magnitudo, manifesta sunt ;dura est, frigida est, facile tangitur, ac si articulo ferias, emittit so'num; omnia denique illi adsunt, quae requiri vi'
dentur ., corpus aliquod possit, quam distin-
44쪽
ctissime cognosci. sed ecce, dum loquor, igni
admovetur, saporis reliquiae purgantur,odor eX Pirat, color mutatur, figura tollitur , crescit magnitudo, si liqitida , si calida, vix tangi potest, nec iam si pulses emittet sonum e remanetne adhuc eadem ceraὸ remanere fatendum est, nemo negat, nemo aliter putat. Quid erat igitur in ea, quόd tam distinfise comprehendebatur certe nihil eorum, quae sensibus attingebam; nam quae cunque sub gustum,vel odoratum,vel visum,vel tactum,vel auditum veniebant,mutata Jam sunt, remanet cera. Fortassis illud erat, quod nunc cogito , nempC ceram ipsam, non quidem fuisse istam dulcedinem inellis,nec storum fragrantiam, nec illam albedinem, nec figuram , nec sonum, sed corpus, quod mihi apparebat pauid ante ino dis istis conspicuum, nunc diversis et quid est au tem hoc proecisc,quod sin imaginouattendamus, ct remotis iis, quae ad ceram non pertinent, Vi
deamus quid sit persit, nempe nihil aliud, quam extensum quid, flexibile, mutabile. Quid verbest hoc flexibile , mutabile P an quod imaginor hanc Ceram ex figura rotunda in quadratam .vel ex hac in triangularem verti posse P nullo modis i.
Nam 1nnumerabilium ejusmodi rhutationum capacem eam esse comprehendo, nec possum tamen innumerabiles imaginando percurrere: nec igitur comprehensio haec ab imaginandi facultate
perscitur. Quid extensumΘ nunquid etiam ipsa erus extensio est ignota nam in cera liquescente
45쪽
a a MEDITATIO sit maior, maior in serventi , maiorque rursiis si calor augeatur: nec recte iudicarem quid sit cera, nisi piitarem hanc etiam plures secundhm e igitionem varietates admittere, quam fuerim unquam imaginando complexus: superest igitur,ut concedam,me ne quidem imaginari quid sit harecera, sed sola mente percipere: dico hanc in particulari; de cera ellim ili comuni clarius est. --
nam vero est haec cera, quae non nisi mente percipitur; nempe eadem quam Video,quam tango, quam imaginor, eadem denique, quam ab initio esse arbitrabar : atqui, quω notandiim est, eius perceptio, non visio, non tactio, non ima natio est , nec unquam fuit, quamvis prilis ita videretur, sed solius mentis inspectio, quae Vel imperfecta esse potest, confusa; ut prilis erat, vel clara, Sc distincta,ut nunc est, phout minus,vel magis ad illa,ex quibus cotistat, attendo. Miror verb interim, quam prona sit mea mens in errores; iram quamvis haec apud me tacitus, & sine voce considerem, haereo tamen in verbis ipsis ; F fere decipior ab ipsi, usu loquendi: dicimus enim nos videre coram ipsammet si adsit, noli ex colore,uei sigura eam adesse iudicare; tinde concluderem statim ; ceram ergo visione oculi, non solius mentis instructione cognosci, nisi iam forte respo-xissem ex fenestra homines in platea transeuntes , quos etiam ipsos non minus usitate, quam ceram dico me videre: quid autem video praeter
pilos , & vestes, sub qitibus latere possent autoamata
46쪽
mata, sed ,iudico homines esse: atque ita id quod
Putabam me videre oculis, sola iudicandi facultate , quae in mente mea est, comprehendo . sed pudeat supra vulgus sapere cupientem eX sor mis loquendi,quas vulgus Invenit dubitationem quaesivisse, pergamusque deinceps, attendendo utrum ergo persectius, evidentitisque percipiebam quid esset cera, ctim primum aspexi, credidique me sitam ipso sensu externo,vel saltem sensu commvns, ut vocant, id est potentia imaginatrice cognoscere; an verb potius nunc,postquam
diligentius investigavi, tum quid ea sit, tum quomodb cognoscatur: certe hac de re dubitare esset ἱ neptum; nam quid fuit in prima perceptione distinctum P quid quod non a quovis animali
haberi posse videreturpat verb cum ceram ab exinternis rmis distinguo, ik tanquam vestibus detractis nudam considero, sic illam revera , quamvis adhuc error in iudicio meo esse possit, non possum tamen sine humana mente percipere. Quid autem dicam de hac ipsa mente, sive de me Ipso, nihildum enim aliua admitto in me esse, praeter mentem, quid, inquam, ego qui hanc ceram videor tam distincte percipere, nunquid me Ipsum non tantum multd veritis, multb certius, sed etiam multb dis institis, evidentiusque cognoscoὰ nam si iudico ceram existere ex eo,qu his hanc videam,certe multb evidentius efficitur me; psum etiam existere ex eo ipi, quω hanc videam et fieri enim potest,ut hoc,quod video, nou
47쪽
vero sit cera,fieri potest, ut ias quidem ocuIos h heam, quibus quidquam videatur ; sed serr l,l ire non potest clim videam , sive squbd iam non distinguo) cum cogitem me videre, ut ego ipse ebgitans non aliquid sitn : simili ratione si iudi
co ceram esse eq eo,quod hanc tangam, idem rursus emcietur,videlicet me esse:si eκ eo,quω im giner, vel quavis alia ex causa, idem pland : SM-S hoc ipsum, quod de cera animadverto, ad reliqua omnia, quaesiint extra me posta,licet applicare . Porro autem si magis distincta visa sit ceras perceptio , postquam mihi non ex Blo visu , vel tactu, sed pluribus ex causis innotuit,quaiathd stinctilis me ipsum a me nimc cognosci fate dum est,quandoquidem nullae rationes,vel ad c tae,vel ad cujuspiam alterius corporis perceptionem possint iuvare, quin eaedem omnes mentis meae naturam mellus probent P Sed & alia insua per tam rhialta sunt in ipsa mente,ex quibus eius notitia distinctior reddi potest,ut ea qtiae eX CODpbre ad illam emanant, viκ numeranda videantur. Atque ecce tandem sponte sum reversus eb, quo volebam; nam clim mihi nunc notum sit ipsamet corpora non proprie a sensibus, vel in imaginandi facultate , s d a solo intellediu percipi, nec eX eo percipi, quod tangantur ι aut vi-ccantur , sed tantiim eX eo, quω intelligantur. aperte cognosco nihil facilitis, aut evidentius mea mente posse a me percipi. Sed quia tam cito deponi veteris opinionis consuetudo non pin
48쪽
T x x x x A. 'nstest, placet hic consistere, ut altilis haec nova co mitio memoriae meae ivturnitate meditationis, infigatur.
Laudam nunc oculos, aures obtura , avo cabo omnes sensus, imagines etiam rerum Corporalium omnes , vel ex cogitatione mea de
Iebo, vel certe, quia hoc fieri vix potest, illas ut inanes, ' falsas nihili pendam, meque soluiti alloquendo,& penitius inspiciendo, meipsum paulatim mihi magis notum, & familiarem reddere conabor. Ego sium res cogitans , id est dubitans, affirmans, negans, pauca intelligens, multa igno. TanS, Volens , nolens, imaginans etiam, & sentiens; ut enim anto animadverti, quamvis illacuae setitio, vel imaginor extra me fortasse nihil int, illos tamen cogitandi modos, quos sensius .ct imaginationes appello , quatenus cogitandi quidam modi tantiim sunt . in me esse sum ceratus. Atque his paucis omnia recensui, quae verEstio, vel saltem ι quae me scire hactenus adverti iNunc circumspiciam diligentius ά an ite adhue apud me alia sint,ad quae nondum respexi : fiam
Certus me esse rem cogitantem , nunquid ergo
etiam scio quid requiratur Iut de aliqua resin, eertqs nempe in hac prima cognitione nihil MEDIT Aetio 1 II.
49쪽
6 M 1 Y L et 1 6 aliud est, quam clara quaedam, & distInsa perisceptio eius quM amrmo; quae sane' non sussic rei ad me certum de rei veritate reddendum, si
posset unquam contingere, ut aliquid quω ita clare , & distincth perciperem falsum esset ς ac proinde iam videor pro regula generali posse st
tuere, illud omne esse verum, quod valde clare, S distincte percipio. verumtamen multa priit ut omnliab certa, & manifesta admis, quae tamen postea dubia esse deprehendi:qualia ergo ista sum re nempe terra, coelum , sidera, & caetera o nia, quae sensibus usurpabam; quid alitem de illis clare percipiebam nempe talium rerum ideas, sive cogitationis menti meae obversari;sed ne nunc quidem illas ideas in ine esse inficior . Aliud auatem quiddam erat, quod assirmabam , quodque
etIam ob consuetudinem credendi clare me per-espere arbitrabar , quod tamen revera non perci
piebam , nempe res qiiasdam extra me esse . hquibus ideae istae procedebant,& quibus omniato similes erant; atque hoc erat, in quo vel sallebar, vel certd si verum iudicabam , id non ex vI meae perceptionis conisngebat . Quid verb cum circα res Arithmeticas, vel Geometricas aliquid valde simplex, & facile considerabam, ut qliod duo, Sctria simul iuncta sint quinque, vel similia, nun- qii id saltem illa satis perspicue intuebar , ut vera esse assirmarem P Εquidem non aliam ob causam de iis dubitandum esse postea iudicavί , quam quia veniebat in mentem sorte aliquem Deum
50쪽
talem mihi naturam indere potuisse, tu etiam circa illa deciperer , quae manifestillima viderem turi sed quoties haec praeconcepta de summa Dei potentia opinio mihi occurrit , non possum non fateri, siquidem velit , facile illi esse essicere, ut errem , etiam in iis, quae me puto mentis oculis 'quam evidentissime intueri; quoties verb ad linsas res,quas valde clare percipere arbitror me com
verto , tam plane ab illis persuadeor , ut sponte erumpam in has voces , fallat me quisquis potest, nunquam tamen essiciet , ut nihil sim, quamdiu aliquid esse cogitabo, vel ut at quando verum sit me nunquam fuisse, clim iam verum sit me esse; vel sorte etiam ut duo, A tria simul iuncta plura, vel pauciora sint quam quinque,vel similia,in
quibus scilicet repugnantiam agnosco manife- , stam. Et certe clim nullam occasionem habeam existimandi aliquem Deum esse deceptorem,nec
quidem adhuc satis sciam,utrum sit aliquis Delia, valde tenuis, & , ut ita loquar, Metaphysica dohitandi ratio est, quae tantsim ex ea opinione dependet. Ut autem etiam illa tollatur quamprimum occurreret occasio ; egaminare debeo an sit Deus, ae si sit, an sollit esse deceptoi ;hac enim re agnorata, non videor de ulla alsa plane certuS es se linquam posse: Nunc autem ordo videtur EXi gere , ut priUS Omnes meas cogitationes in certa
genera distribuam & iri quibusnam ex illis Veritas, aut falsitas proprie consistat , inquiram. Q am ex his tanquam rerum imagines sunt,