장음표시 사용
51쪽
cum Hominem , vel Chimaeram, vel Coelum, vel Angelum, vel Deum cogito; aliae verb alias quasdam praeterea formas habent , ut clim volo , cum timeo , elim affirmo, cum nego,semper quidem aliquam rem ut subiectum meae cogitationis apprehendo, sed aliquid etiam amplitis , quam Istius rei similitudinem cogitatione complector S ex his aliae voluntates, sive astedius , aliae auiatem iudicia appellantur . Jam quod ad ideas attinet , si solae in se speStentur, nec ad aliud quid ilis
Ias referam, falsae proprie esse non possimi; nam sive capram, sive chimaeram imagi ner, non minus verum cst me unam imaginar , Quam alteram. Nulla etiam in ipsa voluntate, vel asse intibus falsi. tas est timenda, nam quamvis prava, quamvis etiam ea, qtiae nusquam sunt, pol sim Optare, non tamen ide5 non verum est illa me optare , ac
proinde sola supersunt iudicia,in quibus mihi cavendum est ne fallar έ praecipuus autem error,&frequentissimus, qui possit in illis reperiri, consistit in eo, quhil ideas , qu: e in me sunt, iudicem
rebus quibusdam extra rite positis, silmiles esse, sive conformes: nam prosed tb si tantum ideas i psas, ut cogitationis meae quosdam modos consider rem , nec ad quidquam altu i teferrem , vin mihi ullam errandi materiam dare possent. Εκ his autem ideis aliae innatae , aliae adventitiae, aliae a moipso factae mihi videntur: namqubd intelligato quid sit res, quid sit veritas, quid sit cogitatio ι
52쪽
TERTII. 29 haec non aliunde habere videor,qtiam ab ipsamet mea natura ; qubd autem nunc strepitum audiam , Blem videam , ignem sentiam, a rebus quibusdam eXtra me positis procedere hactenus
judicavi: ac denique Sirenes , Hippogryphes , Rsimilia a me ipse fingitntur : vel forte etiam omnes esse adventitias possum putare,vel omnes innataS, Vel orsines factas, nondum enim veram il-
Iarum originem clare perspexi . Sed hic praecipue
de iis est quaerendum, quas tanquam a rebuS e . tra me eXistentibus desiimias considero, quaenam
me moveat ratio , ut illas istis rebus similes esse existimem; nempe ita videor doctus a natura, Spraeterea eXperior illas non a mea voluntate, nec
proinde a. me ipso pendere, saepe enim vel invito obversantur , ut iam, sive velim,sive nolim, sen tio calorem,& ideb puto sensum illum,sive ideam CaloriS a re a me diversa, nempe ab ignis, cui assi- deo,calore mihi advenire,nihilque magis obvium est, quam ut iudicem istam rem suam similitudinem poti hs, quam aliud quid in me immittere ;quae rationes an satis firmae sint,iam videbo.Clim hic dico me ita doctum esse a natura , intelligo tantum spontaneo quodam impetu me ferri ad hoc credendum, non lumine aliquo naturali mihi ostendi esse verum , quae duo multlim discre-Μ ant nam quaecumque lumine naturali mihi ostenduntur,s ut quod ex eo quod dubitem se- qitatur me esse, & similia) nullo modo dubia es
sis pqssunt, quia nulla alia facultas esta potest,ctri
53쪽
36 Metore ΑΨ Ioasque fidam,ac him mi isti, quae lue illa non vera esse possit docere; sed quantii in ad impetus naturales, iam tape olim iudicavi me ab illis in deteriorem partem fuisse impulsum , cum de honoeligendo ageretur; nec video cor iisdem in ulla alia re magis fidam. Deinde quamvis idear illor a Oluntate mea non pelideant, non ided constat ips4s a rebus eXtra me positis necessarib pro cedere, ut enim impetus illi, de quibus mox loque-har, quamvis in me sint , a voluntate tamen mea
diversi esse videntur ; ita sorte etiam aliqua alia est in me facultas,nondum mihi satis cognita, istarum idearum effectrix,ut l, ctenus semper visum est illas, dum somnio, absque ulla rerum eXternarum ope in me sormari. Ac denique quamvisa robus a me diversis procederent, non inde s quitur illas rebus istis similes esse debere ; qui ni-' mo in multis sepe magnum discrimen videor deprehendisse . Sic , exempli causa, duas diversas lis ideas apud me invenio, unam tanquam a sensibus haustam,& quae maxime intςr illas,quas adventitias existimo,est recensenda,per qua mihi valde parvus apparet; aliam verb ex rationibus Astronomiae desumptam , hoc est ex notionibus quibusdam mihi innatis elicitam, vel quocianque alio m Q a me factam , per quam aliquoties m jor, quam terra eXhibetur ; utraque prosecto similis eidem soli extra me existenti esse non P
test, ct ratio persuadet illam ei maxime esse diis-milem, quae quam proxime ab ipsb videtur em
54쪽
T E R T I. A. 3I nasse, Quae omnia satis demonstrant me non hactenus ex certo iudicio , sed tantum ex caeco aliquo impulsu credidi si e res quasdam a me diversas existere , quae ideas, sive imagines suas per organa sensuum, vel quolibet alio pacto mihi immittant. Sed alia quo dam adhuc via mihi occurrit ad inquirendum, an res aliquod eX iis, quarum ideae in me sunt, eXtra me existant. Nempe quatenus ideae istae, cogitandi quidam modi tantum fiant, non agnosco ullam inter ipsiss inaequalit,tem , Sc Omnςs a me eodem modo procedere videntur 3 sed quatenus una unam rem , alia aliam repraesentat, patet easdem esse ab invicem valde diversas; nam proculdubio illae, quae substantias mihi exhibent, m jus aliquid sunt, atque, ut ita Joquar, plus realitatis obic tivae in se continent, quam illae, quae tantiim modos, sive gccidentia repraesentalit; & rursus illa per quam summum aliquem Deum aeternum, infinitum,omniscium,
Omnipotentem, rerumque omnium, quae praeter
ipsum sunt, creatorem intelligo, pitis prosectorealitatis obtemvae in se habet,quam illae per quas finitae substantiae exhibentur . Jam v pi b lumine naturali manifestum est tantumdem ad minimum esu debere in causa effciente, & totali, quantum in ejusdem causae et 'u: nam quaeso undenam posset assii mere realitatem suam effectus, nisi hcausa r Sc quomodo illam ei pausa dare posset,nisi etiam haberet Hinc autem sequitur nec posse
aliquid a nihilo fieri, nec etiam id quod magis
55쪽
Continet, ab eo quod minus: atque hoc non m
db perspicue verum est de iis effectihus, quorum realitas est ad tualis, sive formalis sed etiam daidei in quibus consideratur tanthm realitas obremva ; hoc est, non modo non potest, exempIi causa, aliquis lapis,qui prilis non fuit, nunc incipere esse, nisi producatur ab aliqua re, in qua totum illud sit vel sormaliter,uel eminenter,quod ponitur in lapide; nec potest calor in subjed tum, quod prilis non calebat induci, nisi a re, quae sit ordinis saltem aeque persecti, atque est calor, &. sic de caeteris; praeterea etiam non potest in me esse idea caloris, vel lapidis, nisi in me posita sit ab aliqua causa, in qua tantundem ad minumum sit realitatis, quanitim esse in calore, veslapide concipio: nam quamvis ista causa nihil de sua realitate actuali, sive formasi in meam ideam transfundat, non ideb putandum est illam munus realem esse debere, sed talem esse naturam ipsius ideae, ut nullam aliam ex se realitatem sormalem exigat praeter illam, quam mutuatur a cingitatione mea,cuius est modus ; quM autem haecidua realitatem obiectivam hanc vel illam contineat potius,quam aliam, hoc pro sem habere de-het ab aliqua Gum,in qua tantumdem sit ad minimum realitatis formalis, quantum ipsa conti'net obiectivae; si enim ponamus aliquid in id remriri,quod non fuerat in ejus caum hoc igitu*habet a nihilo; atqui quantumvis imiperfectus sit
56쪽
aste essendi molius,qito res est obiective in intuble per ideam , non tamen profecto plane laihil est , nec proinde a nihilo esse potest. Nec etiam debeo suspicari,ctim realitas , quam considero in meis ideis, sit tantum obiectiva, non opus esse ut vadem realitas sit formaliter in causis istarum idearum, sed sufficere si sit in iis etiam objediivς; nam quemadmodum iste modus essendi obie, Hivus competit ideis ex ipsarum natura, ita modus essendi formalis competit idearum causis, saltem primis; & praecipuis, ex earum natura: & quamvis sorte una idea ex alia iiasci postsit, non tamen hic datur progressus in infinitum,sed tandem ad aliquam primam debet deveuiri, cuius causa sit instar archetypi, in quo omnis realitas formaliter contineatur, quae est in idea tantlim
obiective; adeb ut lumine n turali mihi sit perspicuum ideas in me esse v eluti quasdam imasines , quae possunt quidem facile deficere a pers
ctione rerum,a quibus sunt desumptae , non autem quicquam matris, aut persectilis contineῆα
Atque haec omnia quo diuitiis, & curiositis eXatmino, tanto claritis, & distinctilis veta esse cognosco ; sed quid tandem ex his concludam PDempe si. realitas obiectiva alicuius ex meis ideis sit tanta, ut certus sim ςandem nec formaliter , nec eminenter in me esse, nec prbinde me ipsum ejus ideae causam esse possie, hinc necessarid sequi, non me itum esse in mundo , sed aliquam aliam
rum, qxux istiui ideae est causa, etiam existerς ; si i
57쪽
s4 M E D I T A T r overti nulla talis in me idea reperiatur nullum plane habe argumentum, quod me de alicujus rei a me diversae existentia certum reddat; omnia enim diligentissime circumspexi, & nullum aliud potui hactenus reperire. ει his autem meis ideis, praeter illam, quae me ipsum mihi exhibet , de qua hic nulla dissicultas esse potest, alia est,
quae Deum, alia , quae res corporeas,ae inanime aliae,quae Angelos liae,quae animalia,ac denique aliae,quae alios homines mei similes repraesentant. Et quantum ad ideas,quae alios homines, vel animalia,vel Angelos exhibent,facile intelligo , illas ex iis, quas habeo mei ipsim , S rerum corpor lium, S Dei posse componi,quamvis nulli, praeter me, homines , nec animalia, nec Angeli inmundo essent. Ouantiim autem ad ideas rerum eorporalium, nihil in illis occurrit, quω sit tantum ut no videatur , me ipsis potuisse proscisci; nam si penitius inspiciam,& fingulas examinem eo modo, quo heri examinavi ideam cerae, an iamadverto perpauca tantii m esse , quae in illis ci distincte percipio,nempe magnitudinem,si vh extensionem in longum, latum , S prosundum; figuram,quae ex terminatione istius extensionis exurgit, litum quem diversi figurata inter se obtinent, & motum . sive mutationem istius stus; quibus addi possunt iubstantia, duratio, nomerus: caetera autem, ut lumen,& colores, nividores,sapores,calorin frigus, aliaeque tacti Ies, nonnisi valdu confuse, S. obscvrc h
58쪽
me cogitantur; adeb ut etiam ignorem, an sint verae, vel salsae, hoc est an ideae, quas de illis habeo, sint rerum quarundam idcce,an non rerum:
quamvis enim falsitatem proprie diEtam,sive sormalem, nonnisi in judiciis posse reperiri pauibante notaverim, est tamen prosedid quaedam alia falsitas materialis in ideis, chm non rem tanquam rem repraesentant: ita,eXempli causa , ideae, quas
habeo caloris , Sc frigoris, tam parum clarae , &distinctae sunt,ut ab iis discere non possim , an frigus sit tantlim privatio caloris , vel calor privatio frigoris , vel utrumque si realis qualitas, vel neutrum et & quia nullae ideae nisi tanquam rerum esse possunt, siquidem verum sit, frigus nihil aliud esse,quam privationem caloris, idea, quae mihi illud tanquam realc quid,& positivum repraesentat,non immerith falsa dicetur, sic decreteris. Quibus proseEthnon est necesse, ut aliquem auctorem a me diversum assignem , nam si quidem sint falsae, hoc est nullas res repraesentet, lumine naturali notum mihi est illas h nihilo procedere, hoc est , non aliam ob causam in me esse, quam quia deest aliquid naturae meae, nec est plane pectem; si autem sint verae, quia tamen' tam parum realitatis mihi exhibent, ut ne quidu'illua a non re possim distinguere, non video clara me ipso esse non possint. Ex iis verb, quae in ideis rerum corporalium clara, S distinEta sunt, quaedam ab id ei mei ipsius videor mutuari potuisse,nempe substantiam,durationem.numerum,
59쪽
gis MEDITATIO Sc si quae alia sint ejusmodi; nam cum conto Iampidem esse substantiam , sive esse rem, qiue per se apta est existere, itemque me esse substantiam ,
quamvis concipiam me esse rem cogitantem , &non extensam ; lapidem vero esse rem eXtensam. dc non cogitantem , ac proinde maXima inter Utrumque conceptum sit divei sitas, in ratione' tame11 substentiae videntur convenire; itemque, cum percipio me nunc else, & pritis ctiam aliquamdiu fuisse recordor, cumqNe varias abeo Cogitationes,quarum numerum intelligo, acquiro
ideas durationis, ' numeri,quas deinde adurias
cunque alias res pos um transferre . Caetera autem omnia, eX quibus rerum corporearum ideae Conflantur, nempe extensio, sigura, situs, & mores,in me quidem, clim nihil aliud sim,quam res Cogitans, formaliter non comitientur ; sed quia sunt tantum modi quidam substantiae,ego autem substantia, videntur in me contineri posse emi. nenter . Itaque sola restat idea Dei, in qua cono siderandum est,an aliquid sit,quod a me ipso non rotuerit proficisci . Dei nomine intelligo su stantiam quandam infinitam , independentem .su inme intestigentem,summe potentem,S a qua tu ego ipse tum aliud omne, si quid aliud extat. quodcuinque eXtat est creatum. Quae sanc omnia talia sunt, ut quti diligentius attendo , tantb mi-ntis a me solo profesta esse posse videantur.Ideoque, eX antedietis, Deum necessario existere est
CO:icludendum : nam quamvis substantiae quide
60쪽
T E et I A. 371 lea in me sit,ex hoc ipsis , qti,t sirri substantia , non tamen idcirco esset idea substantiae infinstae,ctim sim finitus,tiisi ab aliqua substantiὰ, qtiae r vera esset infinita,procederet . Nec putare debeo me non percipere iiifin turn per veram ideam , sed tantlim per negationem finiti , iit percipio quietem tenebras per negationem motus, scilicis: fiam contra manifeste intelligo plus realitatis esse in si1bstantia infinita,quam in finies, ac proinde priorem quodaminodo in me est a perceptionem infiniti, quarn finiti,hoc est Dei, quam mei ipsius: qua enim ratione intelligerem me du- . hilare, me cupete, hoc est, aliquid mihi deesse, de me non esse omnino persectum , si nulla idea entis perfectioris in me esset, ex cujus comparatione defectus meos agnoscerem P Nec dici potest hanc sorte ideam Dei materialiter fallam esse, ideoque a nihilo esse posse,ut pauid ante de ideis caloris,& frigoris,& similium animadverti; nam contra, clim maxime clara, & distincta sit,&plus realitatis obiectivae , quam ulla alia contineat, nulla est per se magis vera , nec in qua minor falsitatis suspicio reperiatur. Est,inquam,haec idea entis summe persecti, & infiniti, maxime vera ;nam quamvis sorte fingi post i tale cias non ex iis
stere,non tamen stagi potest eius ideam nihil re se mihi cκibete,ut de ideὸ frigoris alite d xi. Est etiam maxime clara, distinSta, nam quidquid clare, & distincte percipio, quod est reale,& verum S od persectionem aliquam importat: to.