장음표시 사용
181쪽
rem cum medio. Quae definitio non est reciproca: nam non est κατα παντος : quum propositio major stilogi- sini ut vocand hypothetici, non solum terminum In jorem , sed etiam minorem, id est, totam qiuestionem contineat. Idcirco noster author adjecit adverbiu GDrem: quasi dicat, Si non semper tota quaestio, saltem quaestionis consequens in propositione cum argum Cn-to disponitur: quorum illud sit in syllogistino composito, hoc in simplici. Uua assumitur epropositioneJ Malim dicere, Ad propositionem: hoc enim postulare videtur verbi compositio. Et idem innuunt appellationes Gra QU, γα ο ληψκ & -ταληψιρ : quarum illa notat additi nem,haec postpositionem. Interim verum est astum ti nem non solum a s imi ad propositionem, sed etiam e propositione: Astumitur enim inde argumentum, &iterum enunciatur: vel solum,ut in syllogisino composito: vel cum antecedente quaestionis, ut in syllogisino simplici. Vulgo,Propositio minor est,quae continet te minum minorem cum medio. Sed haec definitio eodem quo superior itio laborat: Vera enim tantum est de assumtione syllogismi simplicis, de compositi non item. Qua complectitur partes quaestioni Vulgo,
Quae continet terminum majorem cum minore. Si
qua pariJ Scilicet, quaecunque illa sit: sive propositio, iave ammtio, sive conclusio. quanquam conclusio rarius omitti videtur : Et concluso non tam pars syllogismi, quam effectum videtur. IInde Efficiendi verbum pro verbo Concludendi apud Cic. crebro reperitur. En- rhymema J ωθυμι ιμα παρα το θυμε idici, quod est in animo θυμω versare seu volvere, cogitare. Quum
enim enthymema sit syllogisnus imperfectus, nempe ima sui parte truncatus ac mutilus: fit ut partem illam omissam audienti cogitandam & in animo suppledam relinquat. non enim acquiescit mens, lonec perfectum syllogisnum complexa sit. Itaque syllogisnus impe sectus appellatus est ενθυι μια, id est,cogitatio,per metonymiam effecti: quia cogitationem enunciationis
182쪽
omligae parit atque efficit. Prys ogismusJ Projllo fisinos Latini vocant approbationes, quasi additas pro attones, additas nimirum ad probandum syllogismi propositione aut assumtionem , quibus probatio principalis continetur. Itaq; videntur veteres appellasse non
cae praepositione . Idque eo magis, quod ab Aristotele etiam appellatur Moc θεως, appositio seu additio, id
est, additamentum: et .Prior. 26. Partium etiam ordo
spe confiani ui J Paucos reperias in libris authortunsyllogismos, quorum partes secundum ordinem artis sint propositae: sed ordinem ostendere, interpretis seu explicatoris est. Explenda tuae Effun J Si scilicet sintcnthymemata. Amputauda quasvr funiJ Nempe prosyllogismi : item illustrationes vel amplificationes. In lacu Videlicci propositio in locum primum :i in si untio in secundum: conclusio in tertium. Hoc loco dicendum aliquid videtur de vulgari divisione argumentationis. Tradunt enim argumentati ris species este quatuor: syllogismum, enthymema, i ductionem& exemplum. Am &quuatam addunt speciem, Soriten. Nos autem cum authore nostro sentiamUS, argumentationis speciem revera tantum esse uniacam , videlicet syllogi simum. Nam &enthymema syulasilinus est, sed aliquid perpessus, nempe unius membri truncationem: ut paulo ante explicatum est. Indi ctio vero enthymema cst, cujus argumentum ductum est ab enumeratione specierum seu exemplorum spe- cialium: bonum quidem&syllogisticum, ii enumeret speetes omnes: vitiosum vero &ασυΜογιπον, si enumeret tantum aliqtias species.nam cIausula quae enumera tioni solet annecti, Noe ismilo exemplum otect --
periri : haec inquam clausula petit principium, id est,si init pro confesso id quod est in quaestione, quodque a gumento demonstrandum est. Jam exemplum non est argiunentationis, sed argumenti nomen: significat enim factum simile. Sed esto,ex plum nomin tur permet
183쪽
metonymiam caussa nempe materiar,ipsa argumenta tio quae exemplo constat:num igitur peculiaris hcc ma argumentationis est 3 Minime: Sic enim tot essent formae argumentationum,quot sunt genera argumen torum. Deinde exemplum illud, nonne enthymema est 3 ut, David in casu necessitatis non peccavit edendo
panes propositionis : Ergo nec discipuli Christi pecca-xunt, evellendo spicas die sabbathi in casu necessitatis. Haec argumentatio enthymema est, ac proinde syllogismus. Restat sorites: quid illeZ nonne &ipse syllogismus Murmi. 1. est3 Certe sunt qui vocant soriten syllogismum compo' par .mal . situm: quo ipso fatentur esse syllogi sinum,aut certe syllogisinos complures in unum veluti acervum coacem
vatos. Caeterum quia nemo adhuc quod scia veram& legitimam foritis analysin tradidit:libet hoc loco laostram de ratione resel vendi soriten . exponere sententiam. Est autem sorites syllogismus compositus in quo plures pro missa: coacervantar,& eo ordine connectu tur, ut semper praedicatum praecedentis, sit subjectum sequentis: unde conclusio infertur in qua priudicatum ultimae praemissae attribuitur subjecto praemissae primae Vel brevius,Sorites est syllogi simus auotus numero prς-
missarum gradatim coacervatarum. ut, Socrates est
homo: Homo est animati Animal est substantia. Ergo Socrates est substantia. Dietiis est σωρέ , quasi co
cervator, a σωρεwω, coacervo: quod venit ad ace vuS,cumulus.Cicero acervalem appellat,de Divin.lib. 2.
Quomodo autem,inquit, mentientem dissolvas3 quem repseudomenon vocant. aut quemadmodum soriti resi- iastas 3 quem si necesse sit, Latino verbo liceat acervalem re appellare, sed nihil opus est. IItenim ipsa philosophia& α multa verba Graecorum: sic sorites satis Latino se rene tritus est. Et Academ. quaestio.libr. . Et primum, inquit, hoc reprehendendum, quod captiosissimo ge- μnere interrogationis utuntur : quod genus minime es
in philosophia probari solet; quum aliquid minutatim ιι de gradatim additur aut demitur. Soritas bos vocant, μι i iiij
184쪽
qui acervum efficiunt uno addito gratio:Vitiosum sanὀ& captiosum genus. Haec Cicero. At,inquam, Sorites non toto Senere vitiosus aut captiosus est: sed tam legia timus & firmus esse potest, quam syllogisnus simplevac puras. Si enim praemissae in eo omnes verae & affirman tes sint,atque etiam si ultima sit negans: tum & legitimus & perspicuus est sorites: ut inexeplo ante proposito potest perspici:&in serite Paulino Roman. s.pe spicitur. Sed dicamus nunc de soritis analysi. Insoriis igitur resolvendo &in syllogisinos simplices seu singulos retexendo,har milii quinque regulae observanda: via dentur. I. Considerandus est numerus praemissarum: ut certi simus de numero syllogismorum ex quibus so-rites constat, & in quos proinde resolvendus est. Semper enim sorites ex totidem syllogismis constat ex quot constat praemissis ino minus.Itaque si tres fuerint prinmissae syllogismi erunt duo: & sic deinceps. II. Primo omnium excerpendus est syllogisnus principalis, id est, quo concluditur quaestio proposita. Is autem continetur praemissa ultiora &conclusione: quarum illa in syllogismo principali fit major : minor autem quaein sorite non continetur supplenda est. Deinde ordine r
solvendi sunt prosyllogismi, id est syllogismi approb torii, quibus aliqua praemissa syllogisini praecedentis
approbatur. III. Si sorites ex tribus tantum praemissis constet, ac proinde in duos tantum sillogisinos retexi possit, videlicet principalem & prosyllogismii unicum: tunc prosyllogismus continetur duabus primis praemissis: ita quidem ut prima habeat locum minoris, secunda vero majoris.Sciendum autem,prosyllogismo illo semper approbat i & concludi minorem syllogismi principalis. IIII. Si sorites ex pluribus quam ex tribus praemissis constet, ac proinde in plures cita syllo simos quam duos,retexi possit: tum etiam plures prosyllogi- sini fiunt: quorum quidem is est ordo, ut primo approbetur minor syllogisini principalis, secundo minor
prosillogitai primi, tertio secundi, & sic deinceps. V. Quum b
185쪽
V. Quum in sorite plures uno prosyllogismi sunt: tune primi projllo sint propositio major est praemissa soritis penultima, secundi antepenultima, &sic deinceps: excepta praemissa prima, quae semper est minor prosyulogismi ultimi. Exempli gratia, solvamus primum s riten simplicissimum: qualis est ante propositus:
Socrates eis homo: Homo e F animat: Ammal Z u antia: Ergo Socrates Hysubstantia.
Costat ex praemissis tribus: ergo ex syllogisinis duobus: E quibus principalis est hic:
Omne animal HZsubstantia: Socrates ectan al: Ergo Socrates Mysubstantina.
Prosyllogismo approbatur minor syllogismi princupatis:
Omnis homo HI animat: Socrates eis homo: Ergo Socrates ect animal. Plutarchus arieι πιαίων αγωγηὶς recitat soritenDioplianisti,filii Themistoclis: Qua ego volo inquiebat Fulteriam mater
a Quis mater mea, Quo etiam Themistocles: me vult Themi cles, Quoiormpopul σAtheniensis :Ergo qua ego volo, vult totus populus theniensis.
syllogisnus principalis est hic:
vult Themistocles, vul populus Ath Hensii :cuae ego volo, Vult Themistocles: Ergo Qua ego suosi,mule populus Atheniensis.
186쪽
Eua ego volo. Uulemator mea: Ergo Eua ego volo. o Them, cos. Rom.s.extat serites quatuor praemissarum Rictiopari patienssam et
Spes non pudefacit: Ergo a tritio non pudefacit: oe per consiquens,gloriamur m asymonibus.. Syllogismus principalis:
Prosyllogismus 1- Experieritia parit spem : imo paris experientiam: Ergo afflictio partissem. Prosyllogismus L.
Ussmo parit patientiam: Erga Nutioparis experiennam. Exemplum soritis ex praemissis quinque: Uuod justum eis,laudabile Gyrmod laudabile eis pulchrum eLI: Euod pulchrum ect,optabile I: . Guod optabile I utile prmoduliis ect, bonum ectemod justum ergo ect,bonum e .
Quod utile ML soniam HI: Quod jusium ess,utile eLI: Ergo mod justum ess, bonum est. ProsyllogismuS I. modoptabile est,utilo egrinod justum est,utabile est: Ergo uod Iustum est, utiles.
187쪽
ProsyllogismuS 2. Quod pulchrum est, optabile est :moae sustum est pulchrum est: Ergo Quod νη - 7, optabris es.
Euod laudabile os,pulchrum est: Euod Distum ess,laudabile est: Ergo Odjusium cs,pulchrum est. Cic.3.OEc.Atq; si etiam hoc natura pr scribit,ut homo rehomini,quicunq; sit,ob eam ipsam caussam quod is ho- iamo sit, considium velit: necelle est secundum eandem . e naturam,omnium utilitatem esse communem. quod si re ita est: una continentur omnes dc eadem lege natur,. α idque ipsum si ita est: certe violare alterum,lege naturae ceIrohibemur. Verum autem primum: verum igitur & ω extremum. Hactenus Cicero.Talaeus judicat esse syllo- ..gismum connexum primi modi, cujus propositio soria 'tem habeat quatuor graduum. At ego judico, duos hic syllogismos esse: primum soci tem,deinde stilogismum connexum primi modi: atq; liunc esse principalem, illuapprobatorium.Quaestio est,An lege naturae prohibe mur violate alterum ξ Huius quaestionis affirmationem concludit Cicero syllogi imo connexo primi modi sic: Si naturaprae scriόis ut homo homini consul-
um solito certe laolare alterum, lege natura prohibemur. Verum aurem pomum: Verum Uisur ea remum.
Hujus syllogismi propositionem approbat serite, ad
hunc modum: S, naturaprasirib,t ut homo homini consultum Qetit: necesse essecundum e rim
nod si ita es: una continentur omnes eadem lege natura.
188쪽
Id se ipsi ita ine eerte Bolare alterum, lege natura prohιbemur. Ergo Si natura praescribit ut homo homini eou- fultum istis: ωοlare alterum, lege naturae proh bemur. Quo loco notandum, si sorites ex puris conneXis Onunciatis constet Biatu esse posse,etiamsi omnia enunciata negantia liabeat, sed quibus tamen non negetur connexio,sed potius negatio negationi connectatur. ut
si apud Cic. de Fato: At si caussa appetitus non est sita in m nobis': ne ipse quidem appetitus est in nostra potestate. Μ quod si ita est: neilla quidem quae appetitu efficiuntur, ,, sita in nobis sunt. Non igitur neque assensiones, neque ,, actiones,in nostra potestate. Ex quo efficitur, ut neque is laudationes justce sint,nec vituperationes, nec honores, D nec supplicia.Qiiod quum vitiosum sit: probabiliter c&D cludi putant: non omnia fieri fato qua cunq; fiant. H ctenus Cicero. Talaro videtur esse syllogi sinus connexus modi secundi: cujus propositio soritehabeat quinq; graduum. Milii similiter ut antea, videntur esse syllogismi duo: nempe syllogismus connexus secundi modi,& sorites quo illius propositio approbatur. Qi Lystio est, an omnia fiat fato ξ Hujus quaestionis negationem com cludit Cicero syllogismo connexo secundi modi,sic: Si caussa operitus non e rata nobis: ex eo escitur, ut nes laudationes justa
sint, nec seraverat ones, σαSed laudationes oe istuperationes semejustae. Ergo caussa appetitus insita in nobis: pre
Huius syllogis ni propositionem approbat hoc sorite,
Si caussa appetitus non ect sita in nobis, ne me quidem appetum M in nostrapotestate. M anetum non in m no apore te: ne
189쪽
a quidem qua appetitu e ciuntur, ' sita in nobissint. Si ista qua appetitu efficiuntur, no vnisnra m nobis: non V rur Nessi assensiones, neo act/ones, in nostra potestareseunt. Si ne i assensiones nessi actiones in nostra potestate sunt: ex eo e citur,ut neo iam distisnes justa sint, neque set veratro nes,nec honores,necsupplicia. Ergo S, caussa appetitus non eri sitis in vobis: F-quitur, nec laudationes, nec latverationes, c. Iusta esse. Atque ham de sorite. Sunt&qui dilemma pro nova& peculiari argumentationis specie habeant: atque id cornutum argumentandi genus vocant, quia duobus utrinque veluti cornibus feriat: quum tamen dilemma
nihil aliud sit quam syllogismus disiunctus cum duobus connexis, ita ut in unoquoque dilemmate tres syllogia sinisiui. Exempli gratia:
Hic tres syllogismi sunt: Primus,connexus modi primi: quo concluditur qtuestio proposita:
Siprobus eri7 eton debes accusare: Sede Πρrobus: Ergo Non debes accusare.
Secundus,disjunctus:isque prosyllogismus assumtionis
Aur improbus eri7,autprobus: Non autem improbus: Probus igitur.
Tertius,connexus secundi modi: isque prosyllogismus assumtionis prosyllogismi primi: iSi, robus esset, non eo utereris: Atqui uteris: Non Citur improbus My.
190쪽
Joan.I8,23.Christus quum a ministro pontificis maximi injuste caesus este tali dilemmate eum repreliendit:
Si male loquutussium e restare de malo. San bene'. cur me cadis
Quaestio est,an juste eum percusserit 3 Dominus negatr& negationem dilemmate probat, quod his tribus sylialogi linis constat. Primus, connexus primi modi: Si bene loquuti um, invisti me radiar Sed bene loquutu sum: Ergo Injuste me caris.
Secundus, disjunctus: isq: prosyllo sinus assumtionis syllogisini principalis:
Aur bene loqumus sium,aut mater Non autem male loquutussium:
Tertius, connexus modi secundi: isque pro-θllosismus assumtionis prosyllogismi primi:
Si male loquutu sAm: restare de malo. - non potes resari de miato. Nou Cirur male loquutussium. Celebre est Biantis dilemma de non ducenda uxorer Aut enim pulcluam n utebat,duces:aut deformem. Si pulchrai habebis κοινην. sin deformem: ποινην. Utru que non est bonum. Igitur uxor ducenda non est. Hicnmiliter tres syllogisini sunt:
Omni cxor aut pulchra est, aut deformis: , Neutra ducenda est: Ea gitur prostra ducenda est. .