장음표시 사용
71쪽
Cicero Sc post Ciceronem Quintilianus, hoc exempluad similitudinem retulerunt. Et ita Aristoteles quoque Paria τα ομοίως υ παρ γνδα, id est, qui similiter insunt, vocat. Quomodo exponendum videtur & illud Virgi-Iῆ,2DEneid. Par DBδm ὐentu id est similis. Hanc parium & similium confusionem parit eorum cognatio: utraque enim comparata sint. C A P. I9. D E M A j .o R I B v. s.
Imparia sunt,quorum quantitas no est una. Impar est majus aut minus. Majus est, cujus quantitas excedit. Propriae notae sunthujus rationis: 'Non solum,sed etiam,Malo hoc,quam illud, Plusqua, item per coparationem Gram maticam. Cicero pro Muraena: 'Tollitur e medio
, non solum ista verbosa simulatio prudentiae, sed etiam illa domina rerum M
i non solum odiosus in dicendo, aut loquax, Ve- rum etiam bonus storridus milci amatur. 4 j Hinc sumitur logica quaeda gradatio,clim i ci rhetorico interdum conjuneta.Pro Milone: Neque vero se populo solum, sed etiam Sen, α tui tradidit: neq; Senatui modo, sed etiam pu- reblicis praesidiis& armis: neque his tantum, Ve- cerumetiam ejus potestati, cui Senatus totam ce Rempub.omnem Italiae pubem,cuncta populi αRomani arma commiserat.Iuvenalis Satyr.8. ce
72쪽
I. P I S C. I M A D. I alopater t/bi sit Thersites, dummodo tu sis le acidae ilis, Vulcaniat arma cape ιμ , Quam te Thersitaesimilempr. cat a chille M Pro Marc. nus admirationis habitura quam
O socii es enim ignarisiumus ant malorum, O pass graviora: dabit Dem his quo sinem. - Cic. pro Mur Noli tam esse injustus,ut cumis tui fontes vel inimicis tuis pateant, nostros riari vulos etiam amicis putes claus S esse oportere.
Hinc illa gradatio est sine climace Rhetorico
apud Terent. Thr. Agagnas mero agere gratia, Thais mihi Gn. In nici.Thr. in ' tu Θ Laeta est Z G n.2Moniam 1 o qu/dem Dono, quam abs te datum esserta Oero serio Triumphat. Ficta vero majora etiam plurimum valent. Terent. Heauta 'Sat/ Vre et Amator, nunquamsiu ferre ejus Fumtus queat, Nedum lupossis. s.ffncid. Magnanime ε Enea,nonsi mihi Iupiterauthor ' Spondeat, hoc sperem Italiam contingere celo: Mutati trans fas emunt, ta vespere ab atro fonsurgunt venti, atri in nubem cogitur aer zNec nos obniti contra, nec tendere tantum
i u M noster author doctrinam imparium ad modum confuse, maxime in superioribus editionibus, tradiderit: idque inde ei acciderit, quod inter declar tionem & argumentationem non distingueret; neque quid ars catum a majori aut minori sit, attenderet: nos
73쪽
nos ante omnia veram definitionem proponemus, d inde tres argumentandi regulas seu axiomata eXAmstotele subjiciemus. Argumentum igitur a majori, est argumentum comparatum a sententia probabilior hoc est,quum enthymematis antecedens magis probabile est quam consequens. Axiomata autem Aristoteliaca extant 2.Top. . quorum Primum est hoc, δων περὶ
ήε το Hoν. id est, Quum duo de uno dicuntur i id quod magis inesse videtur, non inest: neq; in erit id quod mi-nsis melle videtur. utJoan. 3, 12. Si terrena dixi vobis,mli, si dixero vobis caelesiodo,hoc est,multo I
εικος υ-ρχήν, μη υ ταρχέ ςθ' ω δἱρν. id est,Quum unum de duobus dicitur:si ei cui magis verisimile est ineste,no inest : neque inerit ei cui minus inesse verisimile est. ut Rom. II, 21. Si Deus naturalibus ramis non pepercit: vi- α' de,ne tibi quoq; non parcat. I.Pet. , I 8. Si justus viae sese revatur: impius & peccator ubi comparebit quasi dicat, Nullibi: hoc est,multo minus servabitur.Tertium ari via est: δων re ερὶ δ,οιν λεγομενοιν, ει' το 2ατερω μαλλονυπαρχην δοκουν, μη λτα ρχX M. το λο- ντω λοιπω. id est,
Quum duo de duobus dicuntur: si id quod alteri magis ineste videtur,non inest: neque incrit reliquum reliquo . ttit Mattia. I 2. Christus a Pharis eis accusatus violati sabbathi: eo quod permisisset discipulis suis, vellere spicas: inter alia sic se defendit: Sacerdotes non violant sabba- thum, mactando pecudes: Ergo multo minus ego violavi sabbathum, permittendo discipulis meis ut vellerent spicas ad pellendam famem .Ratio a majori: Quia magis videtur, sacerdotes violare sabbathum, quam Christum: qui est dominus sabbatiii. Sic Luc. 13. versiculo is ΝI6. Christus a praesecto synagogae insimul tus vi alati sabbathi, eo quod fanasset mulierem incurvam : sic se defendit: Vos non violatis sabbathum . sit xendo bovem aut asinam, & ducendo aquarum2
74쪽
Ergo multo minus ego violavi sabbathum, solvendo hanc filiam Abrahae a vinculo quo eam vinxerat Sat nas,idque octodecim annos. NonstamJ No lum est nota minoris: Sed etiam,iana oris. Sic Cum,est nota minoris: Tum, majoris. Malo hoc, est nota majoris: uam istud, minoris. TAgitur e medioJ Exemptu hoc non est hujus loci: continet enim illustrationem a mi
nori.Qtuestio est Quid tollitur e medio Responsio S pientia. Illustratio a minori, Non selum simulatio prodentiae . Altera quaestio,Quis spernit ZResponsio: Or tor bonus. Illustratio a minori, No selum odiosiis in discendo aut loquax. Quod si dicas esse mplificationem. quasi dicat Cicero: Qtud mirum, si verbosa prudentiae simulatio tollitudiquum domina rerum sapientia toli Pit 3tum argumetatio est itidem a minori perinde enim est ac si dicas, Domina rerum sapientia tollitur: Ergo multo magis tollitur verbosa prudentiae simulatio: Aesapientia,in quiat aliquis, nonne major &praestatior est quam prudentiae simulatioὶ Sane.sed non idcirco assi mentatio haec a majori est. Argumentatio enim a m jori dicitur, quu antecedens enthymematis magis pro- habile est quam consequens: a minori,quii minus: sicuta pari, quum aeque. Quare non spectanda est in hujuΩmodiargumentationibus quantitas duarum rerum imter se comparatarum : sed quantitas duarum sententi vim inter se comparatarum ratione probabilitatis. It
que Aristotelis appellationes hic commodiores sunt: qui appellat,εκ τῆ μ -ον,si ilicet υτ αρχοντος,id est ab eo quod magis inemon autem, tar ῆ - ονορ id est a m lore diem, ta τοῦ ηεν,ex eo quod minus inest: non aute,
εκ τοῦ ε έονος,a minore. Observandu autem, argumetationem a pari, procedere & assirmando & negando eat argumentationem a major negando tantum: a minore aute, tantum assirmando. Nam illic coclusio seni per est,tago multo minus: hic autem,Ergo multo magis :quarum illa,negationisium vero, Imationis nota est. ἰ ue larab His verbis Cicero amplificat argumentum
75쪽
mentum quo demonstrarat Milonem suae caussae com fidere. Argumentum erat a facto,Quia se tradiderit po- pulo. Amplificatio est a collatione factorum majorum, id est,magis demonstrantium propositum: Quia se πω diderit etiam senatui, o publicis armis,imo ipsi Cςs ri. Malo teri Hactenus duo excpla primae notae Nousolum, sed etiam: sequitur exemplum notae secunda Malo hoc quam ι d. Sententia est, Malo te esse nobia
Iemo patrem habere ignobilem: quam te esse ignobilem,&patre habere nobilem. Plin admir.J Exemplum tertiae notae, Plus, quam. Grasior aJ Exemplum comparationis Grammaticae, id est nominis coparativi gradus. Quanquam exemplum hoc, quatenus argumenta tionem continet, non est hujus loci: continet enim a
gumentationem a minore: quia minus probabile est, aliquem pati posse graviora,quam leviora. at . Eneas sic argumentatu Passi estis graviora: ergo poteritis etiam pati haec leviora. Exemplum pertinet ad secundu axioma loci sequentis. Duo quae inesse dicuntur, Pati graviora & pati leviora: unum cui illa inesse dicuntur, socii AEneae. Nobram Hoc quoque exemplum argumentationem a minore continet: Si fontes debent patere inimicis: ergo multo magis rivuli amicis. Illud enim minus probabile est,quam hoc. Exemplum pertinet ad tertium axioma loci consequentis. Duo quae dicuntur
inesse, Patere inimicis & patere amicis: duo quibus illa dicuntur inesse, Fontes & rivuli. Magnas λroJ Si quis .
accurate consideret, etiam hic argumentatio a minori latet: licet prima fronte secus videatur. Quippe certum est, Gnathonem assentatorem ita luc approbare verba
Thrasonis, ut ea amplificet assentandi gratia. quod si
amplificat, argumentatur igitur. nam omnis amplitacatio, est tacita argumentatio vel a maiore, vel a mino re. Sed quomodo hic argumentatur Gnatho λ nempe
M,Thais agit tibi gratias ingentes: Ergo non est ut di bites quin tibi agat quod tute ais gratias magnas. at inquam, tac argumentatio a minori est. Minus enim
76쪽
probabile est, alique agere gratias ingentes,quam magnasAc de cςteris,minus probabile est aliquem triumphare quam laetari ob acceptum beneficium: item in retricem laetari authore doni quam ipso dono re pesJ Hoc exemplum est hujus loci: sed vis argument,tionis non consistitin eo quod satrapes major, hoc est, praestantior ac ditior sit quam is ad quem haec dicuntur: sed quod magis probabile sit,satrapem magnos simitus sufferre posse, quam aliquem mediocrem aut ten m. Enthymema hic pst: Satrapes non posset sufferre tantos simius quantos amica tua postulat : Ergo multo minitatu poteris. Magnanimri Hoc quoq; exemplum hujus loci est: sed rursima vis argumentationis non consistit in eo quod Jupiter major sit, hoc est praestantior ac potentior veraciorq; quam 2Eneas: sed quod probabiliussit,aliquem crediturum Deo quam homini. Enthym ma hic est: Si promitteret milii Iupiter, me hoc casso in Italiam navigaturum: non crederem ei. Ergo multo minus tibi Anecl istud promittenti credo C A P. 2O. DE MINORIBUS., Minus est,cujus quantitas exceditur:Mirius autem saepe indicatur propriis notis,ut non s luna,sediae: potius hoc quam illud: cum,tum. Item per Grammaticam comparationem: denique per negationem parium. Cicer.2. Catil. ,, 'Nemo non modo Romς,sed ne ullo in angu- lo totius Italiae oppressus aere alieno fuit,quem is non ad hoc incredibile sceleris foedus ascive- ,, rit. Catil. Ut exul potiue tentare,quam consilidi, vexare Remp.ponis. 2. Agr Quae cum omnia
,, bus est dissicilis de mala ratio, tum vero mihi
77쪽
Ut corpus redimas ferrumpatieris S ignar,
grada ne sitiens ora levabis aqua: ut valeas animo, quicquam tolerare negabis Ze spretium pars haec corpore majus habet.
Atq; hujus ejusdem speciei sunt hae formi
lae, quae fiunt negatione parium. Philippica 9. Omnes ex omni aetate qui in hac civitate imtelligentiam juris habuerunt, si unum in lo- .ecum conferantur, cu Servio Sulpitio non sunt iaconferendi.Cat.2. ' Quanquam illi qui Catili- α nam Massiliam ire dictitant,non tam haec que- α
xuntur quam verentur. Pro Muraena Quod . enim fremita, quem Euripum tot motus, tan- cetas, tam varias habere putatis agitationes sim .ectuum: quantas perturbationes & quantOS ae- α stus habet ratio comitiorum ξ Aliquando nota et nulla est. Pro Marccl. 'Tantu abes a perfectio- α ne maximorum operum,ut fundamenta, quae ιι cogitas,nondia jeceris. Pro Archia Saxa&sb- α litudines voci tespondent: bestiae sepe imma- ianes cantu flectuntur atque consistunt , nos in- cstituti rebus optimis,non poetarum Voce mo- Veamur Z 7. Ver. Gradatio illa est a minoribus. ' Facinus est vincire civcm Romanum: stellas, α
erberare: prope patricidium, necare: quid μ
78쪽
το I. P I S C. M A D. dicam, in crucem tollere Z Finguntur etiam minora. Virgil. Ecl. I.' Ante Does ergo pascentur in aethere cervi, Et freta destituent nudos in littore pisces: sntepererratis amborum finibus, ule ut Ararim Farthus bibet, aut Fermania Tigrim, suam nostro lilius labatur pectore vultus. LPhilip O rem non modo visu foedam edis etiam auditu: Si intor coenam in tuis immania ,, bus illis poculis hoc tibi accidisset, quis no tu ,, pe duceret Z In coetu vero populi Romani ne- ,, gotium publicum gerens, magister equitum, ,, cui ructare turpe esset, is vomens frustis esc M lentis,uinum redolentibus, gremium suum dcri totum tribunal implevit.
Ut hic quoque confusionem cujus superiore capite mentionem fecimus,evitare facilius possimus: defini mus primum argumetum a minori, deinde arguine tandi axiomata subjiciamus.Argumentum igitur a munori , est argumentum comparatum a sententia minus probabili: hoc est,quum enthymematis antecedes mitinus probabile est quam consequens. Axiomata autem argumetandi a minori licet ab Aristotele quod sciam tradita non sint: tamen ad imitationem eorum quae ille tradidit de majori,facile etiam de minori ex natura c5trariorum tradi possunt. PRIMuM igitur esto hoc: Si quid est ei cui minus videtur inesse: inerit etiam ei cuiri magis videtur inesse. ut Matth.6, 13. Si lumen quod estri in te,tenebrae sunt: ipsae tenebrae,quantaeὶ Matth.IO, 2Dis Si ipsim patremfamilias, Beelzebul vocarunt: quantori magis domesticos ejus ZJoan.Is, 2 o. si me persequutiti sunt: &vos persequentur. Luc.23, 3I. Si in virente ligno
79쪽
ista faciunt: in arido quid fiet 3 Idyet. ,I7.Si primum incipit a nobis judicium: quis erit finis eorum qui non parent Dei Evan gelio 3 quasi dicat, miserrimus. hoc est, Multo magis judicabuntur illi seu affigentur. 2. Cor. 3. Si mortis ministerium fuit gloriosum: qui non potius ministerili spiritus erit gloriosum λSECuNDuM ari ma : Si-cui id inest quod inesse minus videtur: etiam illud et inerit quod inesse magis videtur. Hujus axioma tis multa exempla extant Matth. 6. ubi Christus deho latur a dissidenti sellicitudine vietiis &amictus: cujus loci haec est analysis. I. Pater caelestis dedit vobis anima: ergo multo magis dabit alimentum. Ratio a minore: quia minus probabile est, aliquem dare velle rem pra
stantiorem,quam viliorem est autem anima plus quam alimentum. II. Pater vester canestis alit volucres caesi e ergo multo magis alet vos. Ratio a minori duplex: pria o Quia volucres casti non serunt neque metunt,nequci cogunt in horrea, sicut vos facitis: minus autem probabile est, altum iri eos qui non serunt, &c. quam qui ista faciunt. Posterior ratio: Quia vos multo prasatis eis: minus autem probabile est, sustentatum iri creaturam viliorem quam praestantiorem. III. Pater vester nestis dedit vobis corpus: ergo multo magis dabit vestiatum. Ratio a minore: Quia minus probabile est, alia quem dare vellerem praestariorem quam viliorem comi us autem plus est quam vestitus. IIII. Pater vester c estis vestit lilia agrorum: Ergo multo magis vestiet vos. Ratio a filii nore duplex: prior, Quia lilia n on laborant neque pent,sicuti vos: minus autem probabile est, miti stum iri eum qui non laborat neque net, quam qui ea
secit. Ratio posterior: Quia lilia sint herba agri: quae
hodie extat; Sc cras in clibanum mittitur: vos aute prae stantiorcs cstis. Minus autem probabile est,creaturam viliorem a Deo exornari,quam praestantiorem.ROm.8,3α. Qui proprio filio non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit eu: qui non etiam cum eo omnia gratificabituriDeus donavit nobis filium:ergo multo magis d
80쪽
nabit alias res utiles. I.Cor. 6.sic argumentatur Paulus,
Sancti sic vocat Christiano0 digni sunt qui in udum Mangelos judicet: Ergo multo magis digni sunt qui judiacent τα βιωτω ideri, ea quae ad virium & necessitatEhujus vitae perti nent. TERTIuM axioma: Si duo duobus in elle videantur,alterum alteri: & id inest quod . alteri messe minus videtur: etiam reliquum inerit re- liquo. ut Rom. F, 8. Commendat autem Bain charit D tem erga nos Deus, quod quum adhuc essemus pecca-υ tores,Christus pro nobis mortuus sit J astificati igitur Ny) sus sanguine, servabimur nuc multo magis per eum ab D ira. Nam si quum inimici essemus, reconciliati fuimus ' Deo per mortem filii ejus:multo magis,fecsiciliati, se vabimur per vita ipsius. Hactenus Apostolus.Contine
tur aute hoc loco duae argumentationes a minore.Pricis
iis quaestio est, Uaum nos posteaqua j ustificati sum uti servandi simus ab ira ξ Respondet Apostolus affirmago:&affirmationem probat argumento a minore: Quia scilicet quum adlluc essemus peccatores, Cluis us pro nobis in ortu' est:id quod minus videbatur facturus.Nacerte minus rationi cosentaneum videtur, aliquem vetile mori pro homine impio, quam servare justu.Posteria oris argumentationis quaestio est, Utrum nos, poste quam Deo reconciliati sumus,servandi simus per vitam Christi3Apostolus respodet affirmando:& affirmatione probat a minore:Quia scilicet quum adlauc essemus ii amici, reconciliati fuimus Deo per mortem Christi. id quod minus videbatur eventurum.Na certε minus probabile est, aliquem per mortem reconciliare velle cum estero inimicaequam per vita servare velle reconciliatu. Termini duo qui reliquis duobus insunt, in priore amainentatione sunt hi: I. Christum mortuum esse pro nobis.I I. Claristum servaturum nos ab ira. Termini duo quibus illi insunt: III Nos quum adhuc essemus pecca tores.I III. Nos quu jam sumus justificati. Jam termin primus ineste dicitur tertio: cui tamen minus videtur inesse quain secundus quarto.Ergo multo magis secun--