장음표시 사용
81쪽
inis inesse dicendus est quartol. In posteriori argumet tione termini qui insunt: I.Reconciliari Deo per morte Christi. 2. Servari per vitam Christi.Termini quibus illi inesse dicuntur: 3. Nos quum adhuc essemus inimici. q. Nos quum jam simus reconciliati. Jam terminus priamus dicitur inesse tertio: cui tamen minus videtur ines, se quam secundus quarto. Ergo multo magis secundum quarto inesse dicendum cst.
χ ali ιὸe argumentationis prioris. 3 Sipro nobis peccatorio. I Chrsus mortuus es: sis ab Erro nos sustificari a Per Chrissumser bimur is, Posterioris argumentationis delineatio. B- 3 Si nos in mici I reeontabat umus Deo per morae 6 Ergo nos recorabar, - er bimur per se ita Chri Cic. I .Osfic. Quod si ea quae acceperis utcda, majore vimensura si modo possis jubet reddere Hesiodus: quis ianam beneficio provocati, facere debemus Z quasi dicat, iaSi mutuum reddendum est maj ore mesum: in ulto ma- gis donum remunerandum cst majore mensura.
Horat. Ue jugulent homines,surgunt de nocte latrones: Utre Uumserves,non expergisceri
Quasi dicat Si latrones de nocte surgunt,ut jugulent
te: ergo tu multo magis expergisci debes, ut serves te. Nemo non modo J In hoc exemplo coparatio rationa
est. Amplificat enim orator conjurationem Catilina coparatione minoris,id est sententiae miniis probabilis Sententia quam amplifica est lim: Catilina conjuratos civit Romς.Hanc sententia amplificat comparatione illius: Catilina coj uratos ascivit in omnibus angulis It har. Ista sentetia minus probabilis erat,quam via prior. Itaq; in hoc exeso nota majoris est,Non modo: minoistis, Sed ne. Sicut ec in illo Phil. 2. O rem non modo visit foeda sed etiam auditu. Magis .n. lbabileest: esse aliud Qeduvisia,quam auditu. Tentar Sententiali ac, ii ona Qeor rempub. illustrat orator collatione minoris, Gilim terarer, rutam se exare . Eua cumJ Sententiam
82쪽
ro I. PIS C. hanc, Haec ratio administrandi rempubl. mihi dissicilis
est: illustrat collatione minoris, Caeteris minus dissicilis est. Saevor es Amplificat pocta crudelitatem maledici cujusdam,comparatione minorum:nempe crudelitatis Busiridis & crudelitatis Phalaridis. Sententia amplificanda, Tu es crudelis. Sententiae amplificantes: Tu es crudelior Busiride:tu es crudelior Phalaride.quod idem valet ac si dicas : Busiris minus crudelis fuit quam turitemque Phalaris. Ite corpuri Exemplum argument tionis a minori:Tu pateris aliquid propter corpus: ergo
patere etiam propter animum.CujuS tamen argumen rationis vis non consistit in collatione corporis cu antimo,tanqua minoris cum majori: sed in collatione du
rum sententiarum Pati velle propter corpus,& pati velle propter animum: quarum illa minus est probabilis quam haec. Exemptu pertinet ad primum axioma supra propositum. Omnes ex omniJ Amplificat orator juri prudentiam Sulpitii. Sententia amplificanda, Sulpitius est juris bene peritus. Amplificatio per collationem mi- .norum: Omnes ante nati Romae jurisconsulti non habuerunt tantam iuris intelligentia, quantam Sulpitius. Hic nota minoris est, negatio paris, No sunt conteressi. Euanquam HUJ Exemplum hoc no est hujus loci: nam elevat orator querelam Catilinariorum,comparationem oris,id est probabilioris.Sententia quam elevat: C tilinari j queruntur,Catilinam ire Massiliam. Elevatio:
Non tam queruntur quam verentur. id est,magis veretur quam queruntur.Hic nota minoris est,Non ta: in
turbationes comitioru coparatione minoris:Freta non habent tantas agitationes flues uum,quantas perturbationes habent comitia. Tantum abest Caesar c5questus
desitispicione cojurationis dicebat,se satis sibi vixisse: at orator negat reipubl. collapsae,neq; dum restitutae satis eum vixisse.Et hanc sententiam amplificat coparatione minoris, ad hunc modum: Nondum perfecisti instat
rationem reipublicae:-6 quod minus est nondum j
83쪽
tati instaurationis illius fundament potest etiam dici.
amplificationem hanc constare collatione majoris, id est probabilioris sententi ad hunc modum: Nondum perfecisti: imo ne fundamenta quidem jecisti.Probabilius enim est aliquem fundamenta jecisse aedificii quod pridem extructum voluit, quam illud persecisse. Quod
si ergo nondum jecit fundamenta: multo minus perserit. Sava fotu J Rursus exemplum argument tionis. Sic enim argumentatur orator: saxa & solitudianes voci respondentibestiet sepe immanes,cantu flecti tur atq: consistunt: Ergo multo magis homin es instit
ii rebus optimis,poetarum voce moveri debent. Exem plum pertinet ad tertium axioma.Est autem argumen .
tum geminum: cujus umiisq; analysis haec est. prioris: . duo quae insunt, Vox & Carmen: duo quibus illa insunt, Saxa &homines.Ratio a minori: Quia minusprobabiale est, saxa moveri voce, quam homines moveri carmine. Posterioris: duo quae insunt,Cantus & carmen: duo quibus illa insunt, Bestiae & homines. Ratio a minori: Quia minus credibile est, bestias moveri cantu, quant homines moveri carmine. Facinuri In hac gradatione itur a minoribus ad majora. Ante lesee His verbis Tityrus amplificat suam beneficiorum Gesaris memoria. Sententia quam amplificat,est haec: Non obliviscar boneficia Caesaris. Hanc sententiam amplificat collatione hyperbolica minorum, id est sententiarum minus probabilium : Cervi pascentur in aethere, Mare arefactum destituet pisces, &c. Hic igitur nota minoris est, Anter majoris, Quam. OremJ Turpitudinem vomitus Antonii amplificat orator comparatione minoris: Inter coenam vomere, turpe est uergo multo magis in coetu
populi Exemplum pertinet ad axioma primum. Unum
quod inesse dicitur, Vomere: duo quibus illud inesse dicitur, Cinna dc coetus populi. C A P. 2I. DE SIMILI Bus.
Adhuc comparatio in quantitate fuit,
84쪽
ti . I fias C. A D. quitur comparatio in qualitate , qua res comparatae quales dicuntur: nempe similes aut disi similes. 'Similia sunt, quorum est eadem qua litas: similitudo pportio dicitur,ut similia proportionalia. Notae similitudinis quae uno verbo concluditur, librat, Similis, Effigies,More mstar,Tau quain Sicuti: tum negatio dissimiliti
dinis,Haud secus,non aliter. I. Eneid. Os humero Deo ilis. s. Phili p. Quanquam nullum monimetum clarius Servius Sulpicius relinquere potuit, quam estigiem morum suorum, virtutiS, comis stantiae,pietatis,ingenii,filiuma.Trist. IXLmg. ea vel nemo,vel qui mihi vulnera fecit. Solus h Achilleo tollare more potes Lis In Pis. unus ille dies mihi quidem instar imis mortalitatis fuit, quo in patriam redii. Verr. I. D Sed repente e vestigio ex homine, tanquam M., liquo poculo Circaeo, sachus est verres. Pron Pompejo, itaq; omnes quidem nunc in hist αν cis Cn. Pompejum sicut aliquem non ex haco, urbe missum, sed de caelo delapsum intuentur.3. Eneid. Haud rem ac jussi faciunt. i. Terentius in Phorm.
Ego si nihil um aliter, ac fui. Similitudinis partes deinceps explicantur,&quidem distincte vel continue. Similitudo disjuncta est, quando termini quatuor reipsa distinguunt Eclog.f. o
85쪽
Tale tuum carmen nobis divine poeta, Guale sopo essetfingramine.' Carmen ad auditorem, ut sepor ad fessum, termini quatuor distincti sunt. Ad Frata. Que- admodum gubernatores optimi, vim tempe- statis: sic sapientissimi viri, fortunae impetum spersiepe superare non possitnt. Hic quatuor Itat item termini ,ut gubernator ad tempest rem, sic sapiens ad fortunam. I .Trist.
Scilicet ut fumum spestatur in ignibus aurum: Iompore sic duro enfisicienda sides.
Citata Phil. Sed nimirum ut quidam morbo m& sensus stupore,Qavitatem cibi no sentiunt: sic libidinosi, avari, facinorosi,verae laudis gu- ές stum non habent.Virgilius secerat hos versus: NNocte pluit tota,redeuntspectacula mane: . Divisum imperium cum Iove Caesar habet. Batyllus arrogaverat sibi,praemiumque in Enumerat adeptus. His igitur similibus Bautilum Virgilius lusit:
Hos ego versiculo eci, tulit alter honores. Sic vos non vobis nidificatis aves: Sic vos non vobis mellificatis apti: . , Sic vos non vobis vellera fertis oves: Sic vos non vobis fertis aratra boves.
Aliquando nulla prorsus est nota.Virgil. Ecl. a Oformose puer,nimium ne crede colori; e glba tigustra cadunt, vaccinia nigra I
Continua similitudo est, quando est ut pis
86쪽
mus terminus ad secundum, sic secundus ada, tertium4.Leg.Videtisne magistratus hanc esse M vim,ut praesit, praestribat recta& utilia & conis juncta cum legibus ξ ut enim magistratibus t D ges, ita populo praesunt magistratus. Hic te mini sunt tres: lex,magistratus,populuS.' Ficta similitudo parem vim habet superi tibus illis, sed praecipue in hac explicatas militudine suopic apologi excellui. Horii. Epist. Quodsime populim Romanus forte roget, cur Non ut porticibus cjudicii uarisdem,
Oequar utfugia quae diligit ipse, lodit:
Olim quod vulpos aegroto cauta leoni T sondi referam: quia me vestigia terrent. Omnia te adversumllectantia,nulla retro sum. Simili AJ Nihil video in huius loci tractatione, quod
vel enodationis,vel castigationis indigeat. Hoc tantum admoneo, una similiu potissimum versari in illustra do: Ape etiam in occultando, quando scilicet propriis verbis omissis,sblumodo translatis utimur. IInde Christus interrogatus a discipulis, quare per parabolas, id est, similitumnes, loqueretur populo, Mattia. 13. responis dit, Quia vobis datum est, nosse mysteria regni cos
se runae illis autem non est datum. Item,Propterea per pa- ,, rabolas loquor eis, quia videntes non vident,& audie , tes non audiunt, nec intelligunt.Caeterii similibus aditi
lustrandum adhibitis sacra scriptura reserta est. ut Esa. 13. Christus ad mortem ductus comparatur Uno qui ducitur ad mactationem; & ovi obmutescenti coram tonsore: ut illustretur Christi patientia.Psalm.I.Vir pius comparatur arbori plantatae ad rivos: ut illustretur ejus felicitas.Sic Psies.sI.comparatur palmae & cedro Libani. Matth.
87쪽
Matth. 23.Christus comparat Phariseos sepulchtis deaubatis, ad declarandum eorum hypocrisin:ie autem gaulinet congreganti pullos sub alas ad declarandum suum amorem erga Judaeos. Sobcet Eadem stimilitudine illustratur in sacris literis constantia fidei Christianae. I. Pet. I .v.6 & 7. Ficta Omb udri Tales sint parabola: Salvatoris in historia Evangelica. Talis est ficta narratio Prophetae Nathanis apud regem D videm, de cive divite qui pauperi uricam suam ovem eripuerat: quam tandem ad Davidem accommodat. 2.Sam. 12. Apolori Judic.9.extat insignis apologus stami, quomodo arbores elegerint sibi regem. CAP. 22. DE DI SsIMILIBUS.
Dissimilia sint comparata, quorum quat,ias est diversa. Dissimilitudinis propriς notae sunt,dissimile dispar, differens, aliud,secus.pro Plane. Quanquam dissimilis est debitiosecu- μniae & gratiae.EnniuS, O domus antiqua , heu quam Hssari Ami
Caesar t.bel.Gal. Hi omnes lingua,institutis, legibus inter se disserui. a. Agrar. Alio vultu,a- lio vocis sono, alio incessu esse meditabatur.
Cicer.2.Nat.Quoniam coepi secus agere atque ες
initio dixeram. Dissimilitudinis notae etiastini per negationem similium. 3.de Orat. Non est philosophia similis artium reliquarum. 2. A, Mneid. . vii non sigestum quo te mentiris a chias, Talis in honis fuit Triamo.
88쪽
Non eadem est aetas Ion mens I. ad Fratr. Sit annulus tuus, non tanquam
vas aliquod,sed tanquam ipse tu.3.Phil. Certus dies non ut sacrificii, sic consilii expectari solet. Hoc argumento pastor ille errorem situm c
Stultin ego vula nostraesimilem. Et m Ο Sic canibus catulossimiles sic matribus haedos 2'coram sic parvis componere magna solebam. Ut nec canibus catuli, nec matribus hoedi; sic nec Mantua Romae similis est.Nota pleruq; nulla est, & dissimilitudo plenius explicatur. Quintil. lib. s. c. ii. Brutus occidit liberos, proditionem molientes;Manlius virtute filii mo te mulctavit. Catullus: Soles occidere S redire possunt: TVobis ou emel όccidit brevis lues, 2 cox sperpetua una dormienda. Dio bis Dissimilium exempla e sacris literis.Psas
I. Non sic impii. Dan. Io. Bonus pastor animam suam dat pro ovibus: mercenarius autem & qui no est pastor, cujus non sunt oves propriae, videns lupum venientem, relinquit oves & fugit. Joan. . Christus declarat Sam ritanae, aquam a se promissam, dissimilem esse ei aquae quam dabat mulier: Omnis, inquit, qui bibet de aqua hac, sitiet iterum :quisquis autem biberit de aqua quam ego dabo, neutiquam sitierit in aeternum: sed aqua qua ego dabo ei fierin eo fons aquae salientis in vitam me nam. Matth.7.vers test. Docebat eos videlicet Christus populum ut habens authoritatem, α non ut scribae. i.
89쪽
Sam.2F. 2S. Si peccaverit vir in virum, j udicabit ipsum Ajudex:si autem inJebovam peccaverit quispiam ,quisj u- ..dicabit pro eoξHujus loci cu negatio similitudinis cum Aindicatione dissimilitudinis: Quum eoim pro similibus Proponuntur que similia non sunt, negari silet similitudo, & rationis loco subjici dissimilitudo: ut,Non quemadmodum Isiaelitis licuit spoliare AEgyptios, ita nobis
etiam licet depraedam proximum :. Non enim nos idem quod illi,mandatum a Deo accepimus. Sic, Non quemadmodum equis vetulis tenexos anteponere solemus sic amici novi veteribus sunt anteponendi: non enim amicitiarum este debent,sicut aliarum rerum,satietates
Vide Lactium Cic. Sic in oratione pro Murena, quum Servius Sulpicius existimaret,Cicerone sibi contra M rena adesse debere in caussa capitis, ficut antea sibi contra eundem adfuerat in caussa honoris: Cicero simili u-din in illam negat liis verbis: Sic existimo inquit sic is mihi petii deo: me tibi contra honorem L. Murenae, te quantum tu a me postulare ausiis sis, tantum debuiss z. .. contra fallate nihil debere. neque enim si tibi tu quum ..peteres consulatum, affui: idcirco nunc quum Murena ..ipsssim petas,adjutor eodem pacto esse debeo. Atq; hoc .. non modo non laudari, sed ne concedi quidem potem . ut amicis nostris accusantibus, non etiam alienissimos is
defendamus. Dissa imi bar hic pro distinusidicut par
pro simili in illo, Par mi in meri s. IIe nec Omλ-JAliter verba poetae explicanda censeo, nempe ad hunc modum: Non ut canibus catuli, & matribus licessi, sic Mantua Romae similis est. Alias non erit hic distinctu do,sed similitudo.
quuntur Orta de primis, i perinde sunt ad id qF
arguu sicut prima, unde oriritur: ut conjugata
& notatio: distributio dc donnitio Conjugata siuit nomina ab eo de principio varie deducta,
90쪽
m I. p Is C. M A D. ut justitia,justus juste.In conjugatis symbolum
eth consentaneorum argumentorum. Pr pertius lib.2. Libertas quoniam nulli jam restat amanti. liber erit siquis amare velit. 1Hic libertas caussa est, cursis liber.Cic.3. de Nat. Deorum, cum de Dionysio Tyranno lo- ' qui tur: jam mensas argenteas deo nibus d υ lubris jussit auferri, in quibus quod more vo' teris Graeciae inscriptum Vstet, BONO Ru M. D E o R u M , uti eorum bonitate velle se dic bat.Dii boni sunt: eorum igitur bonitate est tendum. Hic ex effectis ad caussas est disput
Homo sum, humaniά me nihil alienumputre. Ex subjecto est ad adjunctum. Contra Phil.
2. Non tractabo ut consulem,ne ille quide me ut Consularem. In Pison.Cum esset omnis illa caussa Consularis 3c Senatoria, auxilio mihi opus fuerat & consulis & Senatus. Conjugis asiuntJ Cicero in Topicis, Coniugata, inquit dicuntur quae sunt ex verbis generis ej usdem.Ejus dem autem generis verba sunt, quae orta ab uno vari commutantur: ut sapiens,sapienter,sapientia. Haec ve borum conjugatio συζυγ.α dicitur: ex qua hujusinodi est argumentum: Si compascuus aggrest, jus est compastere.Haec Cicero. Aristoteles vero in suis Topicis lib. 2. cap.3, appellat συ ιχα, quasi dicas coordinata:& defi