장음표시 사용
91쪽
Rωσἐe, casus: quo vocabulo tempore Aristotelis sips mei teste in loco citato) appellabantur sola adverbia a
nominibus derivata. Verum hanc appellationem me- rentur etiam casus obliqui nominum: item comparatiavi gradus & superlativi. Porro argumentatio a conjugatis ad jocandum valet, quum luditur alterius conjugatorum Ou-υμία est,ambiguitate.ut apud Cic. lib. a. de Orata Quum in senatu ageretur de agris publicis:
α premeretur Lucilius *b iis qui a pecore ejus depasci agros publicos dicerent: Non est inquit Appius Lucilii
pecus illud: erratis. Defendere Lucilium videbatur.) Ego liberum puto esse: qua lubet pascitur. Hactenus Cicero. Sic ipitur argumentabatur Appius: Pecus illud pascitur qua libet:Er o est liberum.Si liberum: ergo noest Lucilii. Sed ludebat Apibus ambiguitate nominis Liberum .Liberum enim dicitur tum quod solutum esto expeditum ad movendum sese quo libet: tum quod non est servum seu sub domini alicujus potestate.Priore
sensu pecus Lucilii liberum erat; posteriore non erat: at de hac libertate erat quaestio. Praeterea non valet consequentia a conjugato actionis unius aut actionum pa carum ad conjugatum habitus: eo quod habitus no nisi ex multis actionibus comparatur. quare non sequitur, Davidis factum, quum necem pararet Uriae innocenti,
fuit tyrannicum: Ergo David fuit tyrannus. Nec sequitur Cambysis factum, quum iniquo iudici detraxit pellem & eam instravit sedi, fuit justum: Ergo Cambyses fuit justus. Addusnodi dici solet: Una hirundo non s
citver. Praeterea ad tuac locu pertinet argumentu quod vocatur a concreto ad abstractum: ut, Baptista recepit
milites manentes in ossicio: Ergo approbavit militiam. inlanquam hic consequutio non pendet ex conjugatis, Miles & Militia:sed ex eo quod additur, Manetes in officio. quod jam argumentum est a testimonio, nempe tacita confessione. nam silentii Joannis vim habebat approbationis. Si enim militiam improbasse certe phlam id esset professus: quippe quum eos hortaretur ad
92쪽
poenitentiam. Postremo notandum, e conjugatis saepe duci argumenta quae simul vim habent a pari: ut, si qui fortiter agit, cosiderate pericula suscipit &labores petitur: est quoque fortitudo, considerata periculorum 1esceptio & laborum perpessio. Item, Si justitia non est scientia: neque scienter agere dici poterit qui agitjustes
Item,si currens movetur: ergo cursus est motus. C A P. 24. DE NOTATIONE.' Notatio,cst nominis interpretatio: nomina siquidem Lint not*reru ; nominum*vel derivatorum,vel compositorii, si vera notatione fiant, ratio reddi potest ex aliquo argumento primo:ut Tomo ab hum o O vid 6.Fastor. Stat vi terrasi ,οistando Vesta vocatur. Ex caussa est notatio. ffoctu ά flammis,&quo ovet omma, d Ex esse stis est notatio. Μ Item ui ergo Verrea praeclara i Quo enim N accessisti,quo non attuleris tecum istum diemλΜ Etenim quam tu domu, quam urbem adiisti, di, quod fanum denique,quod non eversum atq; D cxtersim reliqueris λ Quare appellentur sane, M ista Verrea,quae 135 ex nomine,sed ex moribus
D naturaque tua constituta esse videantur.Ex eLfectis item est notatio. Oviae I. Fast. Prima dies tibi Carna datur, dea card nishaec est;
' omineclausa aperi claudit apertasito. Hic est notatio e subjecto cardin circa que numen deae exercetur. At ex adjunctis notatio
est Bambalionis a. Philip. quia balbus& stupi-
93쪽
neria. Tuae conjugis, bonae foeminae,locupletis .equidem certe, Bambalio quidam pater,homo ἐρnullo numero,nahil illo contemptius: qui pro- apter haesitantiam linguae stuporemque cordis .ecognome ex contumelia traxerit. Exadjunctis .ecst notatio Edissentaneis autem sunt illa apud Quintilianum libro primo, capite sexto: LucuS,quia umbra opacus, paru luceat:& Ludus,
quia sit longissime a lusit: δί Dis, quia minimc
dives. Potest etiam e comparatis cile notatio:
ut Pyropus, quod ignis stam mam imitetur. Est
vero ut notationi ad suum nomen, sic nomini' ad notatione sua affectio: ut Animi plenus,c go animosus: & contra, Animosus,ergo animi plenus.
rari Gicero in Topicis, Graeci,inquit, isυμολπι- λαν vocarunt, id est verbum ex verbo) veriloquium nos is autem novitatem verbi non satis apti fugientes, genus .e hoc notationem appellamus: quia sunt verba, rerum cenotar. Itaque hoc idem Aristoteles σκυβολον appellat: αquod Latine est nota.Haec ille. Homo ab humo Quin- ..tilianus lib. I.cap.6. hanc notationem deridet: Etiamne hominem appellari, inquit,quia sit humo natus ξ Quasi iavero no omnibus animalibus eadem origo aut illi pri- iami mortales ante nomen imposuerint terrae,quam sibi. αHaec ille. Sed miser homo ignoravit sacras literas: uel hac 'notationem in lingua Hebraica confirmant. ut Genes 2,7.Et formavit dominus Deus hominum, pulverem de
humo. Et cap.3,v. I9. ait Deus primo nostro parcti Insudore vultus tui vesceris pane tuo donec revertaris in lim-mu,qa ex ea sumtus es.Hebraicς appellationes sunt ho
minis,Adauiumhadamali. Significat aut adamab, spri '
94쪽
humum russam: ex quali hominem a Deo formatum sitisse, tum ipsa nominis proprietas arguit, tum quod in partib. Otietatibus sicut & aliis multis in locis propter Iblis adustionem humus subruffa est. Divinitus autem in confusione linguarum,homo & humus has appella tiones sertita sitatiui Hebrans vocibus e regione respoderent. Neque veritatem hujus notation1s labefactat ratio Quintiliani: quod eadem ratione omnia animalia homines appellanda essent, quum omnia humo nata sint. nam Deus selum hominem sic appellari voluit, ut perpetuam apud se haberet sui humiliandi materiam: Mippe qui ex humo,id est vili materia,Originem traxerit. Cui us humiliationis exemplum extat in Abrahamo. Gen.18. ubi Deum alloquuturus, praefatur in hςc verba N En obsecro induxi animum ut loquerer cum domino P meo, qui pulvis sum & cinis. Et post primi parentis nostri lapsum,ad superbia ejus retundenda, qui deo similis fieri cupierat,ait Deus:Pulvis es, & in pulvere revertetis. Deinde nec altera Quintiliani ratio valet: neque enim verum est quod Quintilianus praesupponit, omnia nomina rebus ab hominibus esse imposita imposuit enim quaeda ipse Deus,ut in primo cap.Genesvidere est. Ca texum ejusmodi notationum facrae literae plenae sunt:ut, nominis Heva, Gen.3, 2 o. C in,Genes , I. Seth,ibid.v.
ibid.ver.3o. Nominum siliorum Jacob notationes e ponuntur Geneseo.
ο Wrreri Enthymema huius loci est,Verres omnia ioca Siciliae verrit, id est, spoliavit ac depraedatus est:&go sinum quod in sui ipsius honorem instituit, merito appellavit Verrea. Hic notatio falsa est,& ad convitiai dum atquejocandum ab oratore conficta. Verres enim festum illud sic appellaverat ex suo nomine,non aute' ex Bis moribus ac factis. Simile est enthymema Esaui, quo convitiam acobo fratri:Gen. 27. Merito, inquit, is vocatum est nomen ejus Jacob: supplantavit enim me
95쪽
Iam altera vice. Etiam hic notatio salsa est,& ab Esauo ad convitiandum fratri conficta. namJacob a planta nomen acceperat,non quod si plantator futurus esset: sed quod in partu plantam Esaui egredientis tenuisset; ut habetur Gen.27, 2I .Hujus generis est& argutatio illa lamentantis Macis apud Sophoclem in Mace fiagebissem:
Hujus loci enthymema est: necesse habeo mo is, id
est,tamentari: ETo recte nominor A teu,quasi dicas,l mentator. Atquebaec a notatione ad nomen argumenta sunt: vicissim ducuntur etiam argumenta a nomine
ad notationem ut, Cicero pro Mil. Venio nunc, quit, is ad aureum illud nomen Chrysegoni. qui b. verbis per- is stringit illius avaritiam:quasi dicat Chrysogonus habet nomen ab auro, sic dictus quasi ex auro genitus: Ergo non est mirum si sit auri cupidus, id est, avarus. Sic,S pientes a veteribus Romanis nominati stat cordati es It judicarunt, sapientiae sedem & quasi domiciliuC A P. 2s. D'E D I S T R I B tione.
Reliquum est ex ortis aliunde argumentis argumetum iistributionis&definitionis 'in qua utraque, affectio reciprocationis est illie partium omnium cum toto, hic definitionis cum definito. Distributio O,cum totii in pa res distribuitur.Totum est, uod continet partes Tars est,quq continetur a toto. Atque ut di
stinctio totius in partes, Distributio: sic coli
96쪽
M I. P I s A D ctis, partiam ad constituendum totum . Indi, ctio dicitur. Distributio ruimitur ex argumentis tot quiadem colentaneis, inter se autem distentaneis. Itaque tanto accuratior erit, quanto partium& cum toto consensio,&inter se disiensio majortiterit. Di bisulionuJ Vulso appellatur divisio. In quam
reciproc. In superioribus editionibus ad
ditum erat, Omnmo proprio. quae verba merito eXp-
xit author propter Disitatem: quia a Tectio reciprocatisonis commutars est etiam aliis argumentis: ut, Omnis homo praeditus est facultate ride si &vicissim,quicquid praeditu est facultate ridendi,homo est. ubi subjectu reciprocatur cum adjuncto. Sic,Plato fuit praeceptor Artistotelis:& vicissim, Aristoteles fuit distipulus Platonis.1ibranter sereciprocatur relata. Hoc tame verum est: in toto genere distributionis i definitionis reciprocati nem rep8riti: nonaute in toto genere subjectorum aut
adjunctorum,aut aliorum argumentorum.Itaque recia
procatio inest quide distributioni ac definitioni omni,
ted no soli quare non est horum argumentorti propria. Inferse Murem dissentaneuJ Vitiosa igitur divisio est cujus partes inter sie consentaneae sint: qualis est illa que vulgo traditur,divisio partium:qua partes dividuntur inessentiales& integrales. Quasi vero integrales partes, non sint essentiales: quippe constituentes in te ri clientiai ut fundamentum, parietcs dc tectum constituunt essentiam domus sic singula corporis humani membra constituunt integrum corpus. Vicinime sentiales m tes,none etiam integrales sunt ut corpus & anima, si minis: quum integram hominis essentiam constituant.
Eodem vitio laborat divisio definitionis, qua dividitur
in essentialem, caussalem, collectam ex coacervatione parcium,& collectam ex coacervati e accidetium. na
97쪽
Uam essentialem vocant, est etiam caussalis: quippe constans ex genere & differentia specifica: quibus symbolis caussae essentiam constituentes, materia scilicet reforma, continentur. Sic quam vocant caussalem,est etiaestentialis:quatenus enim recens et caussas omneS,recin set etiam materiam & rinam, quae essentiam rei co stituuLSic desinitio collecta ex coacervatione partiu,ssi verecitet partes essentiales,sive integrales: semper est cisis est. quum vcro recitat essentiales, materia & se .mam: tum non ilum essentialis,sed etiam caussalis est.
Talis quoq; est divisio praedicationis quam sic in scitolis Dialecticorum vocand in regularem, si ratam Minusitatam. nam figurata, etiam regularis este potest: tyrannus est lupus: ubi prςdicatur accidens de subjecto, ut ipse quoque Philippus istetur. Item quam in usitata vocant,etsi de rebus inusitatis est,tamen ipsapr dicatio seu loquendi ratio, revera resularis est: ut Filius Dei est homo, Filius Doe mortuus est. in quarum priore praedi catur genus de specie seu ut vulgo loquuntur,species de
individuo nempe homo de illo nomine qui etiam est λhus Dei: in posteriore praedicatux accidens de subjecto;
nam Filio Dei accidit ut moreretur in carne. . CAP. 25. DE DISTRIBU ΤΙ
Distributio prima est ex absolute consent neis, caussis nempe & Teistis. Distributio ex caussis est , quando partes sunt causi, totius Hie distributio integri in sua mebra praecipue laudaturIntegru est totum, cui partes si in t eo sentiales:Membrum est pars integri. Sic Grammatica in etymologiam Gyntarim, Rhetorica in elocutionem dc actionem, Dialectica iii inventionem &judiciu dividitur. Ab his enim partibus artes illae constitu utur. Haec distrib
98쪽
ys I. PI s N AD.tio principalis est, cum rei longioris explicatio cipitur.I.Georg. Umdfaciat titassiegetes quo sidere terram εGrtere MaecenMὶ ulmssi a ungere vites conveniat: qua cura boum, quis cultus h bendo Sit pecori , atque apibus quanta experientia
., Cic. pro Mur. Intelligo judices tres totius
,, accusationis partes fuisse: dc earum unam in se reprehesione vitς, altera inc5tentione digni- is latis,tertiam in criminibus ambitus elle veti tam.Qitin etiam aliter tractatur hoc argumeti genus, vel a partibus ad totum,vel a toto ad partes.Catuli.
Quintiaformosia est multis: mihi candida Goga.
Reycta est haec egosissingula confiteora. Totum situ formosa, nego. nam nulla venustias, Nulla in tam magno est corpore mica salis. Lesbia formosa est: qua cum pulcherrima tota
Tum omnibus una omnes Arripuit Venereri Pistributio integriJ Haec peculiari vocabulo appetilatur partitio : sicut distributio generis in species nomia natur divisio teste Cicerone in Topicis.Sic decalogi di si tributio in duas tabulas partitio:distributio lega Mos icarum in morales ceremoniales & forenses.divisio est. Susq/ urJ Sive a poetis, live a philosopliis, sive ab oratoribus,sive a concionatoribus. Nempe γτικως seu ακολουθητικως de qua traefatione laetec extant axiomata apud Aristotilib.6.Topic.cap.6an quo rotum est, ia
99쪽
illo oportet & paries esse: In quibus partes sint,&totum necesse est inesse: Si partium vel una desit,totum non est at contra non sequitur,si totum non sit,nullam partem esse. Emntia formosuJ Enthymema est:Quintiae deest una pars formae, nempe venustas: Ergo Quintia non est tota formosa. Argumentum est a parte ad totum: Consequentia valet per axioma tertium. Noetuum, e singulis caussarum generibus distributionem esse posse.Ex efficiente:u Philosephia scripta est partims Platone partim ab Aristotele. Ecclesia Corininiorum collecta est partim per Paulum, partim per Apollo. Ex
materia: ut, Vasa templi Salomonici, alia erant ex auro, alia ex argento,alia ex aere, &c. Ex forma: Vesorum
alia rotunda alia quadrata, &c. Ex sine est illa Pythago- rEa distributio, quinta Tusculana, Graecorum ad ludos Olympicos covenientium: quprum alii veniebant gratia gloriar, alii gratia pecuniae, alii gratia scientiae. C A P. 2 7. D E DISTRIBUTIONE
M essectis, ubi degenere specie. Distributio ex effectis, est quando partes
sint effecta: ut, in navi nautae alii malos scandunt, alii per foros cursitant, alii sentinam e
hauriunt, gubernator autem clavum tenet in
puppi. Distributio generis in species hic excetu
lit. Genus,est totum partibus essentiale: Species,est pars generis. Sic animal genus hominis& bestiae dicimus Animal enim est totum, cujus essentia, nempe substantia corporea, antimata, sentiens, ad bestiam ela hominem communiter attinet. Sic dicimus,hominem & b stiam species animalis; quia partes sunt animalisubj ectet, quae animalis essentiam communem . S.
100쪽
I. . P I s IM A D. habent. ' Sic dieimus,hominem, genus hominum singulorum: deleonem,singulorum laonum : cotravero singulos homines,species h minis: singulos leones, leonis.Genus,est generalissimum, aut subalternum: Species, subauterna aut specialissima. Genus generalissim v, cujus nullum est genus: ut in Logica inve tione,argumentum est genus generalissimum artificialium & inartificialium. Subalternu genus, ut subalterna item species,quod species hujus,illius autem genus est.
ut caussa, species est argumenti absolute con- .sentanei,genus materiae & formae.Species speciali si1ma,quae est individua in species alias,ut
materia dc forma singulares. Genus vero &specie notae sunt caussarum Sc effectorum. v in animali est essentia corporea, quae materia est ad species comuniter attinens:tum facultas vitae&sensus, quae forma item comuniter ad species spectat. Quare genus continet caussas, quae comuniter ad ipsus species attinent. comtra itaq; etiam species effecta generis sui continent.Hinc universale est insigne ac praestabile, ouia caussam declarat. Distributio generis in
species valde quidem excellit, sed difficilis est& rara invetu. Attamen illustrationis δc exempli gratia afferemus, quod poterimus. Ovid. I. Metam dividit animal in quinq; species,steblas aves,bestias,pisces,homines: stellis animam tribuit. ut etiam philosophi tribuere: