Imperiorum mundi catalogus et descriptio

111쪽

Ferrariae Anno I 8r.aetatis 6o Corpus Vrbinia o latuiri,S in S.Bernardini monasterio,quod extra urbem aedificauerat,sepultum est. Symbolu eius fuit, Tria ferramenta,ex quibus ignis excutitur trigoni

. ce posita,& in medio Silex cum inscrip:Non quod

vis tero.

r. Guido baldus vel Guido Baldus Ducis priderici filius, Dux Vrbini secundus fuit. Educatus indisciplina Lndovici Odifi Paduani,sub quo in literis Graecis&Latinis plurimum profecit Patre defuncto militiam sequntus est,inseruijtque Innocentio VIII. P. contra Ferdinandum Neapolitanum Regem.Ciuitates rebelles in obedientiam reduxit. Florentinis contra Pisanos militauit S Rempubl.prorsus euerti Dux copiarum Alexandri VI PRaduersus Vrsinos in hostium potestatem, amis. so exercitu venitAnno I 97.Postea araesare Borgia circumuentus,vim eiuS carcerem vix euasit.Αnno Isor mox Paulo Ursino Gravinar Duce, Vitello-eio oliueroto Firmiano ad Seneges liam captis, profugere coactus, sed Alaxandro VI.PP mortii redies, suma omnlii volutate J titia receptus es Iulio II PPCratus. Reliqua vita traqtulle acta moi ritur Απαις Possonbrona Anno i o8 sepultus iuxta patre,cu adoptasset Franci seu Maria, nepote ex se .rore Ioanna,Princeps moribus. virtutibus litteris praestans.Elephante cingulo ligato, mitisq;. muscis infestato proSymbolo usus est,cum inscrip Virtus unita. Franciscus Maria Roboreus natus Anno C r 9 p. adoptatus in familiam Mon fel triam , pelirij cognomen accepit, ita Vrbini III a Guidone

Baldo affineri antecessore designatus est Patri in Sorae, Senegalliaeque principatu successit Iuli Is

112쪽

Dux VRBINI. Iorpp.patrui copias duXit, sed a Ioan. IacoboTmuultio fusus est. Alidosium Cardinalem, apud Rauennam trucidavit,quod Bentivolis Bononia in reddidisset. Reconciliatus patruo Pontifici Iulio II. cum Galliet Restis Ludovici XII.partes sequi in animo haberet, Pisauri Principatu donatur Anno IID. ι Februarii, cuius possessionem accepit Anno si3. A Leone X. P P. tota Vmbria ae Pisauro pulsus, Urbini Ducatuamisit,quem P.dedit Laurentio Medici. Exercituitaque collecto,qui confecto bello Veneto a Gallicis Ducibus dimittebatur,magnum terrorem Pontifici& plorentinis incussit, verum desertiis a suis nihil effecit,sed ad Lotrechium se conuertit Leone X. PP. defuncto Umbriam,&Ducatum Vrbini, ut legitimus haeres recepit,auxilio Hispani Anno si . ει Imperator Veneti exercitus factus , cunctando hostes,ut prudens princeps vicit, Paulam eis rece- Pit Anno Isr8. multas ciuitates ad dandum Tributucoegit. Paulo III. PP.afflictus est,ob merini negocia,quam ciuitatem ratione nurus sive possedit. Sapientissimus de prauissimus Capitaneus, comparandus etiam,cum quouis ex antiquoribus,aCarolo V. dilectus, veneno a mimicis necatur Pisauri, Amnocis38. sepultus Urbini in templo S. Clarae Symbolo sus,olea, cum instr:Se sibi. iii iobaldus II. Roboreus vel Monset tritis, patri rancisco Diici successit, Dux Vrbini I U. Pisauri Dynam,Sorae denogalliae Dominus, Literatus Musicus celebris, iudicio, in Architectn-ra insignis,bella plurima sedauitxapitaneus generalis vel Imperator totius exercitus a Iulio III. P P. creatus,cum bellum in Hetruria arderet, Anno Iss;

quo in offici, dignitate seruijt etiam Venetis ac philippo Regi Hispaniam ian. A Carolo V. Eques

113쪽

ro DUX VRRINI. Ordinis aurei Velleris,creatus orruptus a miniastris malignis subditos inprimis Vrbinates Eu-gubianos exactionibus onerauit, ideoque in odium populi incidens tumultim eius expertu est, SI melancholia grauatus in febrim quartanam incidit, qua mense intcgro laborant, moritur in is aurc Anno 3 78. sepultus in monasterio Corporis Chri sti,Symbolum eius fuit,Pvramido tires ordine caueae quadratae impositae. s. Franciscus Maria IL Roboreus vel Monselirius Dux Urbini V natus Anno is 9.Hispaniam in iuue- tute ad ij t. vixit in Aula Regis Philippi, unde rediens in patriam Anno is i. Capitaneus classis contra urcas faetus,interfuit praelio ad Echinades gesto.Gubernationem Urbini Ducatus accepit Anno is7 .Princeps humanus iterarum studiosus, in Mathematicis,Theologicis ac Philosophicis rebus excellens Bibliothecam sibi collegit copiosissimam&instruetissimam. Symbolo utitur Leone erecto, qui dextero pede anteriore tenet gladium, cum in re: Non deest generoso in pectore virtus .Palma, cuius altera pars lapide premitur,cum inscr. Incli nata resurgo. Uxor Lucretia Estensis, filia Herculis II.Ducis Ferrariae,quae pro Symbolo utitur Paluna a littus maris posita, in quam fiat ventus, cum instr Vti crescit Possidet Dux Urbini 7. ciuitates&plusquam Oo. stella ciuitatu nomina sunt, Vr

hae sunt Ducatus Vibani , tanum Leonis caput est Comitatus Monfelixij,Senogalias Pisaurum Dominium Ducis Vrbini est admodium fertile fora cum , omnibusque ad vitam commodo transgendam abundans , bona eius Domini pars sita est ad Mare A. Gatacula Pod di O orti vim com

114쪽

Dux VRBINI. I modumque est inuectioni rerum omnium, quae undequaque facile fieri potest,possuntque multa inde commode uni deferrique ad alia loca. tenditur hoc Dominium in longitudinem clo. miliaria, in latitudinem si .conterminum imo insertum est ditioni Ecclesiae Romanae, ius Vrbini Dux Feudatarius est,attingit quoque Dominium Ducis Vrbini, fines Florentinorum, soluitque Dux Urbini quotannis Romano Pontifici pro censu recognitioneque Aureorum H .Reditus Diicis Urbini quos percipit ex bonis hereditarijs Gabellis alisque prouentibus aestimantur accedere ad centum Aureorum millia quotannis,& si vellet Dii suis subditis imperare. multo maiorem pecuniarum summam ab ipsis posset consequi,sed ipse insistens vestigijs suorum antecessorum , volensque a subditis amari,eos non grauat insuetis oneribus mauultque minus pecuniarum possidere.

VENETORUM CL

Enetorum Civitas in intimo Sinu maris Adriatici est, adeoque longe distat aContineisti, ut inde ei nihil timendum sit, sicut nec ab improuiso impetu,quantumuis magiis classis,quod in medio amplorum aestuariorum sita sit, qua plus

minus ducentorum miliarium spacto,eam circumdant. Ad commoditates quod attinet, eas permagnas videmus,si sanis oculis eas c6siderabimiis.Do-, minium enim obtinet dicti Maris quo ciuitati Ve

netorum

115쪽

rro VENETOR v Mnetorum,secure magnaque abundantia aduehuntue omnia , ad vitam humanana necellaria, sicut S exeontinenti, ciuitatibusque circit insitis, haud paucis, nec debilibus,quae omnes sits sunt in ditioneVenetorum quamuis autem dici pollit in ciuitate Venetorum nihil nasci,adeo magna tamen rerum omniucopia ibi videtur, venditurque pretio mediocri, tereditu difficile sit,dieti haud facile est,quanta co-moditate Canalium infinitorum,qui hic fimi, multitudineque permagna Cymbarum Gondole vulgo dicuntur agilium pulcherrimarumque,undique per ciuitatem perueniri pol sit. Sed et,qui Eri patiere vult, per pontes quorum numerus hic infinitis

ex lapidibus structi tendere quo vult facile est,hscres profecto commoda valde est tam diuitibus quatenuioris fortunae hominibus. Si pulchritudo Venetiarii spectetur,non solum inter alias Italiae ciuitates pulatira sed admiranda iudicabitur,cum obfrequentiam Palatiorum, regium potius fastum, quam ciuilem mediocritatem , referentium, tum propter miltitudinemTemplorum. Adornant quo

que Venetias Pontes nobiles, Fora ampla,plurimaeque mercatorum Taberna pretiosissimis mercibus referte,quae in pulcherrima hac ciuitate, cum ingenti admiratione spectantur.Haec de internis Venetiarum mirandis dicti sint. Externa autem earum

sunt,Regna,Ciuitates, Oppida , Arcesque quibus

dominantur Veneti Uires terrestres Maritimaeque validissim q. Reditus permagni,admiranda ratio regendi Rempublicam, foederaque clim alijs Orbis Principibus paeliancipiendo itaque ab uno capite, dicimus Venetos postidere in Lombardia e Marchia Tarui sina . magnas, diuites, populoque frequentea ciuitates, me multa maria Oppida,

116쪽

uium rarua sum,quae Omne sunt munitissimae excepta Vicentia,qilae quod in medio aliartu sta sit, extra periculum est Veiona autem Brixiaque haud expugnari posse existimantur. Oppida Venetorum sunt Bas an iam,Castellum francum in Marchia,aliaque,breuitatis gratia praetermissa Arces munitae sunt OrciNoui, A sola in territorio Brixiae,Peschi erat Lignago possident praeterea Veneti in Lombardia,Polesinum de Rouigo, in quo multa oppida

perlauta sunt. Extra Lombardiam, sed in Italia Septentriones versus possident Veneti fere niuer-

1lim Forum Iuli, vulgo Friau S artuli dictum

qiiod ultima est Proii incia Italiae ab eo latere. In Foro Iulij nullus ii unitus locus es piater Arcem Maramina nomine inter Stagna iti: aria sitam, circa Mare, sed ea adprime valida est,quod fere a Continenti sit separata, excepta abina parte, quaen ediocri militum manu facile poste defendi. Est ibi quoque Ax Osopo dicta,piaeualida, sub monte sita. Postet haec Arx, vel maximo exercitui, qui hoc tritissimo itinere in Italiam penetrare vellet, tran-fitum praecludere, alijs autem itineribus duci non possunt Tormenta bellica in eadem quoque Prouincia est linum aliasVtina vulgo dene ciuitas, sed debilis. in causa est eius territori u fortificationi haud idoneum. In Istria dominantur Veneti multis ciuitatib., sed populo infrequetes debilesq; sunt,excepta ea,quae Caput Istriae dicitur Dominiuquoque obtinent Veneti fluuiorum omnium Insularumque Dalmatiae Sclauoniae, in quibus sunt aliq;

ciuitates,aliquotque Arces, Zara nempe cataru:

Led civitate Dalmatiae, sortificare non est opus,

117쪽

m VENETOR v MExercitibus enim, terrestri itinere, ad eas penetrali haud potest, excursiones quidem fieri polum , sed parui momenti, ijsque,qtest facile obuiam iri naotes enim ibi sunt asperrimi , itineraque admodum angusta. Ad R emptibi Venetam spectat in mari Adriatico insulaCorcyra vulgo Corfir in mariAdriatico cum munitissima Arce, estque haec Insula clauis aut Ostium Sinus,potest mediocriClassi ingres

sum praecludere, eoque arcere magnam validamq; assem. possidet praeterea Venetorum Respub Insulam Cephalonie, Zacynthum, Cytharam au-cerigo, in Archipelago Insulam arram. Eius est quoque nobilis Insula Creta viilgo Candia, quae in circuitii habet miliaria septingenta suntquem ea 4 ciuitates, Candia nempe, inde uniueris insula nomen mutuatur Cauea Rethimum Scithia, quarum duae primae sivit munitissimar,tam si tu , qua arte alia situ tantum fortes dici possunt dignitate

Ducati olim etiam Regia)eminet haec Insula, estq; ciuitas Candia Metropolis, incoliturque quam plurimis nobilibus Venetis , multique ipsorum in ea nati sunt est quoque in hac insula satis egregiiiiii

Nauale. Vt concludat irr, Instilla haec adeo magna est fertilisque,vini praecipue, ut pro paruo regia,haberi possit.Hi sunt Status, licta illustrissimae Reipiti subditi, ex quibus percipit ut ad eius Redituum ce

suumque enarrationem veniamus duos aureoruna numnarum Millione quotannis,pacis tempore nen

pe, colligunturqir ij Reditus eo qui sequitii mo

doueex civitatibus in talia,supra nominatis percipit octingenta millia, cuius Summae prixia mei

gomum ter centum millia soluunt Im Venetia in

ciuitate colligitiatur ex Datij dc Vectigalibus septingenta millia nummiim Aitreorun , solum enirn

118쪽

S. II Vectigal vini locatur i3o. Aureorum mill quotan ris,percipiuntur quoque pecunia ex Decimis taxis qu robilibus, mercatoribus populoque ciuitatis

Venetiarum impositisci reliqua quingenta millia; dictorum duorum illionum, percipiuntur ex Sa-I qui fit multis locis ad mare sitis, exta ij quoq;

vectigalibus Subsidio, quod ciuitates maritimae Reipub. elargiuntur. Volunt aliqui hanc Rempub. percepisse ex regno Cypri, quingenta Aureorum nummum millia, habetiirque pro re certa Rempub. eandem pecuniarum Summam , alijsmedijsa sub

ditis consequi.Tanti talesque sunt Reditus ordinar ij Reipubi Veias,cui accidit quod alijs Principibus

Christianis,paucis exceptis,euenire solet, nempe, quod i Reditus, in expensas ordinarias erogantur, in militiam scilicet, Classes, in fortificationem Ciuitatum Arctumque,quae ea opus habent, in Salaria

Magistratuum,&Officiarios ciuitatum,nec aliquid superesse creditur si autem aliquid superesset eo

soluerentur antiqua debita, ultimis bellis contracta. Quamuis autem ordinari Reditus, in ordinarias expensas,quae paci tempore fiunt, erogentur, inde tamen inferri non potest, hanc Rempub non

esse adprime potentem,ij enimPrincipes Respublicaeque,alijs sunt potentiores,qua plures modos extraordinarie pecunias colligendi habent , alium modorum mediorumque haec Respub.praedives di ci potest,plusque minore cum timore periculoque.

a suis subditis potest cosequi extraordinarie quain alij Principes,a sius populis; quando enim accidit,

ut Respub. bellum sibi illatum iri putat , aut Classem prster ordinarium instruere vult, quamuis pax vigeatiacit idqnando Turcus magnam classem ui sit, tunc Reipub. modis extraorditurus pecimias H colli-

119쪽

rr VENET Ruri colligendi utitur,sunt ij modi multi diuersorum generum, qui tamen possunt ad tres modos, duci. Primus est multiplicatio decimaru nobilibtis in positarum,cilubri filioq; qui ex bonis Stabilibus,

Reditus percipiunt; multiplicantur autem decimae hoc modo, quod loco Vnius, quae quotannis pendi solebat,pendunttir duae aut tres, pro voluntate Senatus qhiod si , cum duplicatur ux ad Sumptu amercatoribus indieta,secudum valorem mercium, soletque ea facta accedere ad decimam lucri ipsoru partem, quam etiam pendunt nobiles, civesque di tiores. Primo huic modo includitur alius Census, qui populo iudicitur quando praeter ordinarium instruitur classis; omnia enim opificia, certum hominum numerum Reipub. commodo soluere debet, facile Respub. itaq; primum hoc colligendi pecunias modo, uti potest, soluuntque omnes libenter, patriaeque ferunt auxili tim. Si hic modus non sit in cit,tunc Respub. secundo utitur, is est ut nobilibus

Officiarijs per aliquot tempus nihil detur, edicitq;

praeterea ut officia honoratis lima, quae nobil1bus meritorum er o dari soleban Venundentur, non autem in perpetitum,nec plus sterenti, potius enim quam ea Osticia indigno conferre ea , ei qui minus obtulisset traderent, si virtute praestaret

Hoc modo collegit Senatus dimidium Millionem tempore belli,quod Reipub Venetae exiguam sane ob causam,ab omnibus Christiani Orbis Principibus illatum sitit ex foedereCaintiaci inito. Est prς-terea alius colligendi pecunias modus, qui depositum Concallidicitur,estque huiusmodi iunioribus. quibus Concilij ingressus est interdicius, id mediate pecunia conceditur , admittunturque i ad functiones officiorum Tertio modo ad colligendam

120쪽

vola nancisti non potest rapit eas vi vendendo mobilia, aut immobilia ciuium si necesse est a quamuis autem id fiat,haud inde oritur tumultus peneralis aut alicitius momenti quod posset fieri apud alios subditos; pro κemplo sit.Si Senatus statuis si vestertia pars bonorum omnium priuatorum cituum hastae subi j ceretur, fieret uniuersa venditionis Summa,cuiusnesp.se debitricem inscribit priuiuorum ciuium,quibus promittit Senatus soluere res ablatatas,post aliquem annorum lapsum, finite bello, soluit pro usura aliquid certi quotannis , nempe duo pro ceutenario, satisfitque creditoribus intra annos 3 o. solui itaque hoc modo Respub debita antiqiuora. Dicuntur hi vulgo Pro di monte, ecchio Soluit uoque Respub. alijs,s.pro centenaria, quotannis,

1 citurque hoc vulgo Montenuouo, etiam Monte

disiis sidio,vsuras has soluit Reip. respectu deb1torum primis, recentiorum,ant soluit amplius, promittitque ciuibus breui reddere creditum, vocatur hic Μonte nouissimo. Soluuntur itaque facile debita M. aut 3 o. annorum pacto, si nullum sit belltim,

quod quantum potest fugit Resputaquq etiam selet

pecunias deposititias, ipsi dicunt in Zecca recipere soluitque j qui eam deponere Voluerunt octo pro centenario, sed solum pro annis 18 prae ter hoc multa bona immobilia publici iuris Sorti,vulgo Lotto dictae GIuckliasten, Lolturni exposuit,quae schedis ex olla,publice, praesentibus Senatoribus extrahuntur.Tales tantiq; sunt modi mediaque colligendi pecunias quilius Respub vs elibellis ante gestis , poteritque sequenti tempori a re es s