장음표시 사용
121쪽
re ij vii:potest quoque Respub augere Datia Vectigaliaque mercium,pro Senatus beneplacito. Vt concludatur;habet Respub infinitos consequendi pecuniam absque tumultu modos a Nobilibus, ciuibus populoque immo necesiitate urgente multi nobiles mercatoresque sua sponte, sequentes exo-plum Principis Reipub dederunt magnam pecuniarum Vina, eorumq; aliquidcderunt Uxorem Dinelia,considerantes afflictam,Rempub ij plus egere quam uxores vi se ijs ornarent, nec solum priuatae personae ciuitatis Venetiarum. Reipub pecunijs subvenerunt , veru metiam ciuitates Venetis subdita idem fecerunt, pro ipsorum facultatibus, ultra Uectigalia Summariaque pecuniarum, haud
exiguam ipsis impositam:praecipuique Regni Cypricum adhue Venetis pareret, miserunt Reipub.ut tato citius fortificatio ciuitatis Nicosiae absolueretur centum Aureorum millia,unde facile iudicari potest ingruente necesiitate, plus daturos fuisse omnes enim generaliterque amant mansuetum leneq; Imperium huius Reipub. laudantque administrationem iustiti qua pauperibus aeque ac ditioribus incorrupte administratur.Est itaque in hac magnificaciuitate tritum prouerbium, non multum referre,
si publicae pecuniae exiguae sint, modo priuati diuiiij abundent,potest enim Respub. facile ab ijs consequi pecunias. Ad militiam Reipub Venetae quod
attinet,cum SenatusVeneti scopus sit cauere ne o fendi positiat,nec causa sit, quare alicui ipsorum clitionis parti timere debeant,aedificarunt tamen a dificant aedificabuntq; multa Fortalitia, ut suae ditio nes securiores sint; earumque numerus generaliter loquedo adeo ma nus est, ut nullus alius Princeps,
aut potens Dynalia sit, qui tot, tam perfecta antiq;
122쪽
structis foliisque ut decet profundis amplisque;
multae quoque ciuitates validissimae habentur propter aquam,quae ipsis adimi alioqui deriuari haud potest,aut Ditem nisi valde difficulter, sicut sunt Taruisium, Lignago ad Crema aliquarum circuitus adeo amplus est dγlan latesque tam larga ut non queant nisi ab innumerabili exercitu obsideri:tales sunt Patauium Verona , in aliJssunt Artes aut Fortalitia quae ciuitatibus adeo imperant,ut si caperentur,ij facile possent recipi, quod videtur Brixiae Bergomi Veronae.Dominantur praeterea Veneti infinitis locis secundum maris littus sitis, quibus facile posset ferri auxilium,quod Respub. mari multum valeat,nec possunt dictae ciuitates a latere ibi Continenti iunguntur,bellicis Tormentis quassari, cum propter eorum situm tum propter territoriuadeo montosum scopulosumque, ut Tormenta bellica eo duci non possint; Huius sunt coditionis omnes ciuitates,Dalmati in Istri Inlularumque,defendendis dictis ciuitatibus Fortalitijsque utuntur Veneti viris illarum regionum, iii fidelissimi sunt,curantque in Lombardia virorum 2s. millia armis ex erceri,appellantur Selecto nomine ipsis usitato Cernide,quod in unoquoquo districti Con, latuque seligantur,quiariariSliint aptiores, eorumque qΠΟ-xaninis variae fiunt lustrationes particulares, generalesque; cum aute niorum pars mior rustica sit plebs,pra iij scampestribus inepti,nec ordines ser
re norint, las itur Respub. stipendium fixibus qui degunt iniri vatibus ipsi subditis,sicut in xt .
123쪽
ris,qui ipsorum militibus haud cedunt. Peditatus Italicus, animis,agilitate Valet,fortisque est, aptutaque aggressibus velitationibus 1, sicut oppugna tionibus ciuitatum , sed ei deest ordo ine firmus
constansq; quo vaIent Germani; habetur tamen peditatus Italicus valde strennuus; habuerunt talium nempe subditorum exteror 'mque Veneti, in suis exercitibus plus minus, Is. aut in millia, largitiunturque stipendium aliquibus Canionibus Helue liorum,Rhetorumque,possent itaque Veneti exercitum conscribere 3s. millium militum strennuorum ediocriumque plus minusue, prout requirerennecessitas,distribuutur ali in praesidia ciuitatum,S per Triremes. Pediti numeratur pro stipendio dierum,tres nummi Aurei,quando meret,ingruente autem magna necessitate soluuntur ipsis quoli bet mense s. nummi Aurei plus minusne.Equitatum
quod attinet, largiturResputastipendium Equitibns Cataphraetis sexcentis selectissimis,quos pro prς- sidio magnificentiaque conscripsit eoru unusquicque tres secum Equos trahere solebat,sed nunc plures duobus non trahit, requiritur autem ut ij stren nui pulchrique sint,Eques rio. nummos Aureos meret quotannis, i fer e omnes nobiles sunt ciuitatu in Lombardia Venetis subditarum:quantumuis au tem in Venetorum ditione progenies quorum generosorum non sit,posset tamen Equitum numerus augeri adna ille quingentos usque Solebat haec
Respublic in Lombardia , stipendia largiri mille
Equitibus leuioris armaturae, sed parcit nunc hac inutili expensa, quod ipsis facile sit magnum quitum numerum conscribere,potestque ut militibus Dalmatis, qui vulgo Stradiotti Cappelleti dicuntur,vadent multum ad impedieduna subuectio
124쪽
C I in nynem commeatum hostibus, eosque insequendum Praestant quoque experientia aligitateque, sq; iumpantur eorum ordines militares, facile eos restituunt, sem commilitonibus iungunt. Τesium Equitum posset haec Respub. conscribere in Dalmatia a- Iusque Insulis ter mille,paucoque minorem numerum Equitum leuioris armaturae, in ciuitatibus Italiae.Exercitibus Terrestribus praeficiunt Veneti Ca- Pitaneos exteros Praecipue autem deserunt Capitanei Generalis aut Gubernatoris decus externo Principi, saepeque permagno Salatio condure Iuni Pra feceruntque suis exercitibus Dominos liberos, quales sunt Marchiones Ducesque mis Capitaneis belli tempore addit Respub. duos Senatores virtute praestantes, qui Pro taeditotes Generales dicuntur, absque quorum consensu, Gubexnator aut OpitaneusGeneralis praelio dicertare non potcst,i: ec aliquam magni momentir m tentare.
Dicamus nunc de militia maritima , quae caput terum est, maximique momcnti. Primum est admirandum Nauale Venetum, quod non solum valde magnum est, sed adeo pulcitrum, omnibusque rebus necessarijs instructum, ut hodie uniuerso in Orbe ei simile non reperiatur;Sittim est ad unum ciuitatis caput,mari vicinum, ciuitatique adeo coniunctum, ut ab ea diuisum haud videatur Ad pars eius putetur, iudicaturq; eam ob rem a spectatoribus maior, quam est cingitur fortibus Muris , sed nulli ei sunt Aggeres intrinscci quod ijs non egeat , cunt
quassari Tormentis bellicis haud possit , dicique. potes ta Insulas tum est quod Canalis ipsum circumdet.Si alio non; ne qua Naualis, ipsum appellare velimus,Fortalitium aut ferragliu:n Venetu possemus dicere. vii o Aricinale Dicto in Naia
125쪽
taphracti hae dici possunt,quod graues sint, nec Re-inibus adeo facile agi possitiat, sed multo maioremi inpetum faciunt, si quae tales naues in praelio nauali, ventum haberent propitium, Vel centum unores quas Subtiles vulgoSottili dicunt,inuadere pos. ient, si autem ij iungerentur minores, classis talia nauium esset inuincibilis, posset enim talis classis cum velis,tum Remis uti Sunt in dicto Nauali tot
adeoque diuersa Armorum genera, tiJSinnumeralibis gens armari posset,inspicientique stuporem incutit multitudo,Videntur quoque ibi totTormcta bellica,ut dictis nauibus possint sufficere, armisque cum offensi uis,tum defensi uis armari nauisque molites,vltraque ea,adhuc totalia ibi spectantur a ma, ut naue particulari una,Fortalitia, exercitusq;
terrestres cum opus esset, eis possunt instrui. Ligni fabricandis nauibus idonei maximam habent copia
Veneti, cum propter qualitatem frequentiamque Sylilarum circa mare sitarum,tum quod curam qua habent Quercuum in ipsorum ditione nascentium, quae cum excisae sunt,facile conducuntur Venetias per mare,per flumina quoque,quae apud Venetiasse condunt mari. Vt uno verbo dicatur quidquid de Naitali dici posset certum est quod taleNauale,quale est venetum nunquam fuit, nec est, nec erit in Orbe uniuerso quod adeo probe si instructum viris strenuis;sunt enim trecenti plus minus , qui 'peri semper sunt attenti faciuntque sua opera lanta velocitate,ut mirari haud satis queat spectator, minori enim quam decem dierum pacto, integre armarunt o Galeras, ut nihil iis deesset pretioque essene
126쪽
li4 grosse dicunt. Catinopia quae vulgo Fussae
dicuntur, quod Nauium magnarum probeque in structarum affatim habeant, sunt ea quidem priua torum,sed Respub. cum opus est ijs potest uti. Veneti quoq; non desunt Epibatae,ciuitates enim maritimae,sicut MContinentis Utaque venetiae talius alis suppeditant,inuriremibus militant viri ab ipsis conscripti quos delle Cerni de dicunt Pars maxima Capitaneorum praefectorumque rit enatum
ipsi Sopraconiti dicunt ex nobilitate veneta se Iigitur,quorum numerus praegrandis est, suntque in
naquaque,praeter Praefectum,duo Nobiles veneri,ut se indisciplina maritima exerceant venetis
itaque instruendae classi nihil deest, nisi aliquis ei
Pane bis cocto aut nautico opus esse diceret,praeci Pue caritate ingruente;sed huiusmodi pane eoquς optimo abundant Veneti, habent enim multa am Plissimaque Granaria,in quibus adseruatur infinita Frumenti aliarumque frugum Vis , panis quoque nautici. vi Sinus venetus securus tutusque sit,sicut ει maris Ionij insulae, semper in promptu sunt Lautuo. Triremes quibus praeest Proue litor Ca Pitaneus Sinus facitque Senatus Impensam in Unam-uainque quinque Millium Ducatorum,compiliano panem nauticum .Hae Triremes non solum reddunt mare securum a pirati suesedri exercitantur in rebus maritimis multi nobiles,quamuis non vigeat bellum .Haec est magni momentires, conciliatque Reipub multum existimationis Dictus nil mel Ita Triremium augetur, quotiescumque Turca classen.
insititit,curantque veneti ut sua clatsi par aequa-
127쪽
Turcas,ut Sinui appropinquare , multoque minus Venetiarum ciuitati haud audeant. Qnamuis autem Venetorum classis, cui tutela Sinus aliter olfo)demandata magna valde potens sit,haud tamen potest
naues omnes Sinum Venetiarum sulcantes securas reddere minores enim naues,quae haud longe alit
tore Dahnatiae discedunt,spoliantur a piratis, qui Vistochi dicuntur,i; se Zegniam , 2 flumen vulgo Flume,oppida FamiliaeAustriacae subiecta recipiut, suisque nauiculis armis instructis, adeo molesti sunt nauigantibus,ut Reipub.necesse sit,semper ibi
in promptu habere Capitaneum 'uinque Catas- copia armata.Huic Capitaneo iniunctum est, ut dictos piratas extirpet eradicetque quamviis autemhateres,Venetis magnae sit impensae, multum tamenei , magnoque est,sii , ut illi pirata coerceantur.Qualem autem Triremium nauiumque numerumRespub.emittere possit,facile perpendi potest:cum enim non desint ligna,Arma,viri,Pecunis, tantum nauium numerum educere potest Respub. quantum putabit opus esse;quamuis autem a multo iam tempore,non emisit Respub plus quam centu Τriremes,paucasque naues,is tamen qui probe perpendet omnia,percipiet Rempubl ante ducentos
aut trecentos annos,cum ei haud tantae vires suppe
terent in expedionem Teriar Sanctae instruxisse classem diicentorum auium , tantundemquςin expeditione Constantinopolitana,quando cum Francis eo vela fecerunt; nemini itaque dubium esse debet. quod si urgeret necessitas aeum Respub. sit diues pluresque subditos habeat, Naualeq; melius quam via quam instructum sit,eam maiorem classem instrue
128쪽
C I I S. III reposse. Si id non faciunt,in causa est,quod tot ra Les periculo exponere una vice consultum ipsis novidetur. Quamuis autem classis Veneta Turcicae classi numero par non es et,vii ibus tamen superat, nec diibitari debet,quod si Veneta classis, a Turci cainuaderetur quod nunquam ausa fuit facere prae-
Iiu in non recusaturam Venetam. Quamuis autem
ad Reipub.Veneta clauum sedeant Nobi Iecnon autem Populus,non tamen dici potest, ibi paucos rebus praeesse,nec etia multos,minus adhuc dici potaset ab uno regi, quod ei Princeps aut Dux praeest, sed in ea spectantur tria regiminum genera, unde unum solum , idque omnabus numeris abs Ilituin emergit.Sedet itaque ad Reipub clauum Dux,in
quo Imperi,Maiestas elucet,in vestitu existimatio neqite dicitur vulgo Doge, quod Ducem significat, aut Capitaneum, quo ali duci videntur propter
eius Maiestatem habitumq; absoluto Principi consuetum; creatur hic Princeps elemone,ab ipsis Nobilibus,sed eius authoritas maior haud est, quam cuiuscumque alterius praecipuae noti nobilis,in deliberationibus enim publicis, unum tantum votum
habet sicut alij,ipsius quidem est respondere Reip.
nomine, Principum Legatis eorumque literis rescribere, sed nihil respondere aut rescribere potest , quam quod Senatus praescripserit, ei in onInia Reipublic. Concilia patet aditus, suamque seΩ-tentiam dicere potest sicut&ali , quibus licet
ipsius sententia refragari. Est 4J1ud Concilium paucorum , haud tamen ditiorum aut potentiorum , sed sapientia rerumque usu praestantio rum , in hoc Concilium , decem tantum admittuntur , dicitiirque ideo Concilium decem sapientum,his iunguntur decimo quintoSenatotes:
129쪽
quidquid hi,Princeps, sexque Consiliari styuerint
ratum est.Sunt praeterea infinita Concilia,quae paucorum dici possient , sique de unoquoque esset dicendum,plus ocij temporisque requireretur. Concilijs hoc tantum dico,ex omnibuS paucorum,componitur unum , quod multorum dici non potest, quod ducenti viginti quinque Senatores ei nota intersint,hoc Concilium certe Senatus dici posset,
dicitur vulgo Consilio di Pregadi Rogatorum
quod initio Reipub. rogarentur sapientiores prudentioresque ciui ut ut dicerent sententiam deliberarentque quid esset ex usu Reipub. Hic Senatores seliguntur ex alio sed maiore Concilio, sed eliguntur sapientiores,quod ad ipsos referantur maximi momenti neg0cia,nimirum bellica, pacisque,
fortificationes locorum,conductiones Capitaneo rum,creatio, legatorum ad Principes mittedorum:
leguntur in hoc Consilio litterae,quae Reipub scribuntur: ut concludam, hoc Concilium sententiam dicit in rebus grauioribus , maiorisque momenti. Postremo est Concilium quod Reipub faciem habet quanta uisit verum dicatur non est , hancque ob causam ad hoc Concilium tantum admittuntur Nobiles, qui libro inscribuntur. Nec in hoc Concilio nobili, qui annum aetatis vigesimum quintum non
excesserit, locus non datur,Vt votum det, quamuisq; aliquibus ex ginia speciali in hoc Concilium artatis anno vigesimo, aut paulo amplius,attame decretum annorum asciirmum manet. Nobilium, quibus
in hoc Concilio aditus patet,numerus ad bis mille& quingentos accedit,quod aute multi absunt , foris magistratibus praefecturisque fungentes, non vltra mille sexcentos conueniunt, quoquo octi duo nempe dic dominico mane, sicutis dor matutina
130쪽
C I I s. 2s librum sessorum,creantur tunc magistratus, distribuunturque functiones admirando pii lchroque ordine.Eliguntur pluralitate votorum,qui locum habere debent in Concilio, quod Pregadi vocant, aut in Concilio decem virali , vulgo di die ce in alijs quoque Concilij eligilnturque apientiores prudentioresque totiua Nobilitatis. Quamuis autem videatur fortunam multum pore ut functionem consequatur aliquis,non tamen datur ea nisi digno& virtute praelianti, nisi enim Cen iiij pars plus quam dimidia,candidatum functione dignum iudicat,eam non consequitiir.Possent hic multa dici demirabili ordine creandorum Magistratuum, quamque quiete pacificeque omnia peragantur, sed lon- cum esset,lectorique taedium forte moueret,dicen tu ergo solummodo necessaria nec omittentur hic verba Cassiodori Rauennatis , qui scribit cui lana Theodoro de antiquorum Venetorum moribtis, qui quamuis eorum Status multum auctus sit, eos tamemores seruant adhuc;Paupertas ibi diuitiaeque sunt aequales, unus cibus reficit omnes.Habitatio similis concludit uniuersa,nesciunt de pecunijs inuidere, M sub hac degentes mensura vitia fugiunt quibus Mundus obnoxius est. Vestitus Venetorum n milis est longus nempe,grauis,pacificus haud pomposus, unus idemque est cibus,parcus nempe , lege enim sumptuaria prohibentur nimis Lauta conuiuia, nulla est distinctio inter diuitem pauperem , sed
virtus tantum honores meretur iuuenes reuerentur antiquiores tanquam patres, ipsi amant iuuenes tanquam filios, conceduntque psoriam aliquibus, ut in deliberationibus publicis sententiam dicant, id meo iudicio multum facit inuitandae iuuentuti ut rebus grauibus studeat,in ijsque se exerceat, quae