Imperiorum mundi catalogus et descriptio

81쪽

rs IMPERI v HImperii positi vivebant in plena libertate, cum D

minio annexo suo Statui: RegnaNeapolis&Sicili quae Normanni Graecis eripuerant,Ecclesiae Roma iis Feudataria facta erant, primum sub Clemente

Antipapa,deinde sub Nicolao secundo,& eius su cessoribus,qui Antipapae factum propter emolumentum approbarunt: Lombardia Thuscia partim propter dissidia Imperatorum, Henrici Quarti&Quinti,Friderici Primi&Secundi, cum PontificibusRomanisspartim propter populorum ferocia, Imperatoribus plus laboris 4mpefae,qua comodi

attulerant. Rudolpho Imp. itaque non solum in Italiam proficisci,curae non fuit, quod eum infortunia, aduerssq; res suorum antecessorum terrerent

sed Dpopulis Italiae liberinem paruo preci vendidit. Lucensibus non constitit libertas plus quam decem Aureorum millibus:Florentini eam sex Aureorum millibus redemerunt. Deficientibus itaque cum reputation Viribus Imperij,Ei in Italia, praeter nomen,nihil fere remansit.Vicecomites Mediolanenses, successive alij Domini,alis,locis rapuerunt sibi dominia,quq potuerunt absque ullo Imperatoris respectu,tantumque petebant inuestituram suorum Statuum. Sectra nciscus,cum sibi armis Statum Mediolanensem parasset,parui fecit Inuestituram,existimans se posse seipsum conseruare in eius.

possessione, ijsde artibus quib. eu sibi coparauerat.

vltra montes substraxerunt se Imperio multi Principes, ita V Imperium praesenti tempore fere in Germania conclusum sit.Sed quod dominia in Germania uniformiano sunt,describam illa ut sequitur. Aliqua dominia tunt quasi membra Imper ij. ,

sed separata;quamuis enim Imperilsini, non id agnoscunt,nec agnoscere volunt, sicut Reges Daniae

82쪽

tunt quidem Imperatorem,pro supremo. Principe, sed dietas Imperi,non inuisunt, nec contribuunt ferimique onera Imperij,sicut Duces Sabaudiar, Lotharingiali&Principes Italiae Alia inuisunt dietassaruntque onera,sicut Principes, ciuitates Germaniae; sed Rex Bohemiae a Carolo quarto Imperatore a contributionibus exemptus est. Alia dominia non solum pendunt communes contributiones Imperij, sed quod pliis est, soluunt Imperatori tributum particulare eae sunt illa ciuitates, quae Imperiale nuncupantur Aliqui Principes Germaniae non solum intersunt Comiiij Imperij,sed&eleetioni Imperatoris: Hi sunt sex Electores,tres Ecclesiasticiis tres Laici, quibus iungitur si vota imparia sunt, Rex Bohemia qui non venit ad conuocationem quae Dieta dicitur xnihilominus calculum in electione habet. Sed loquendo stricte Ciuitates trincipes Impexij proprie dicuntur,qui Dietis intersunt, tanquam membra unius corporis,participant boni mala,emolimeta&onera. Hi viventes fere modo Reipublica si- nauliniis ad defensionem cori munem,habent Imperatorem pro capite,qui non regit absolutes, sed per Comitia,nec tamen indicit illa absque praecedenti consensu maximae partis Electorum Deliberationum Decreta, qtve edicuntur , irrita fieri non

possitnt:nis per aliam Dietam;sed Imperator habet plenam authoritatem madandi executioni decreta. Imperator itaq; quod ad dignitatem ira eminentia spectat,est primus Christianorii Princeps, aquais,in que cessere iura Reipub. Imp. Romani Eius est protegere Ecclesia Dei,defendere fide,procur

83쪽

CvΜ vires imperi sitae sint in Germania, ne

cesse est , ut duo verba dicamus de hacam plissima nobilistimaqtie Prouincia. Iacet fere inter Oderam&Mosam: Inter Vistulam, fu-iliolum Aa,qui aptid Graue lingam fuit Et inter Oceanum Germanicum malthicum Alpesque: Eius figura quadrata est , longitudine fere clatitudine aequalis, 6so Miliarium quaqua versum Maxime abundat frugibus, pecudibiis, piscibus id experientia compertum saepe fuit. Carolus enim initiatus,vtΥurcis resisteret, habuit sub signis ad Uiennamio. peditum,&3s. equitum millia adci auarinum contra eosdem Turcas,nec tamen caritas ibi experta fuit. Bello inter Carolum Quintum,& Protestantes per aliquot menses abunde se sustinuerunt in campis, fere Iso militum millia:Diues quoque est Minarris Auri,Argenti omnisque generis Metalli superatqi alias Europae Prouincias; Natura quoque largita estet,in regionibus longissime amari dissitis fontes d puteos aquae salsae , ex quibus excoquitur sal perfectum. Nec minus mercatrix est,quam fertilis: Indigenae enim plus quam ulla alia natio vacant opificijs, facilitatque artificia miratu digna , estque

Germania tam probe a natura dotata, ornataqu magnis fluminibus, quae bio nauigantur, Ut commeatus, merces faciliter ex uno loco in altu de- Deliantur. Fluviorum omni uni maximus est Danubius,ab illo Rhenus, qui Germaniam Meridie ad Septentrionem transgredituri, sicut Danubius ab O casu ad ortum: Albis oritur in Bohemia, lambit Misiniani,Saxoniam, larchiam Antiquam. Odera oritur

84쪽

pomeraniam. VVesara,NeccaruS, Mosa, Mosella, I sara,OcnuS,Varia, Moenus. Hic Germaniam in ita

periorem Minferiorem diiudit. Superior est, quae a Moeno ad Alpes usque se extendit Inferior quae a

Morrio Oceanum versus excurrit. Germania in plures Prouincias diuisa est,sed praecipuae sunt loquorde ijs quae viva membra imperiisent Alsatia, Sueuia,Bauaria, Austria,Bohemii quamuis haec multis priuilegijs gaudeat, quae eam ab oneribus eximunt Morali 1a,Silesia, Lusatia,duae Marchiae,Saxonia, Misnia,Thuringia,Franconia,Ηassia,VVest phalia Cli uia, Megapolis, Pomerania. In dictis Germaniae Prouincij Scum 1 non computando Belgium S Helvetiam,aestimatur esse circiter decem Hominum Dyriades,Diuiditur populus in quatuor hominiani

munera aut status, rusticos nempe,qui nullo in nurnero sunt. ciuitatum incolas , Barones, Prauatos. Vltima tria genera conueniunt, faciuntque Status Imperi j. Inter Praelato obtinent primum locum

Archiepiscopi Electores: Inter hos Moguntinus est Cancellarius Germanis, sequitur Coloniensis de in deTreuirensis,Cancellari ue ille Itali hicGallia . Sequitur Archiepiscopus SaltIburgens s maximus

de dignitate e diuitijs Episcolui Magd burgensisse Primatem Germaniae inlcritv t. Bremesis Ham-

burgensis quoq; multas iurisdictiones habuerunt. Sequuntur deinde plus quam o Episcopi, Mag-mis Magister ordinis Teutonicia Magister I quitu Hierosolymitarum. Sunt quoque septem Abat herii jque Imperij Principes Inter Principes saeculares obtinet primum locum Rex nollem te,qui est supremus Dapifer, Dux Saxoniae Maiis callus marchio Brandenburgensis Camerarium Comes Palatinus Archi-

85쪽

go IMPERIVM Architriclinus In aperij:Prster hos Principes sunt 3 .ali Duces, inter quos habent primum locu Archiduces ultriar. Inter Duces Imperi quoque numeratur Rex Dalaia propter Ducatur Holsatiati sunt deinde Marchiones, Lanigr viij,Comites , Barones innumeri. Ciuitates liberae quarum 96 esse solebant,nunc sunt circiter εο qu omnes se ipsas

proprijs legibus regunt Ulterius obligatae notum

quam quod duas quinta partes, eius quod in Conuentu consentitur, Contribuunt. Earum aliquae Imperiales dicuntur sicut diximus quod censum Imperatori soluant,qui census in totum adis. florenorum millia accedit Habent ciuitates satis amplos reditus,qui ut plurimum onera excedunt. Aestimatur Imperium in totum habere plus quam septem

Myriades in reditibus, quod pro reparui momenti habendum non est. Cum enim populi grauati non sint,ut in Italia,dant praeter ordinarium suis Prin cipibus maxima subsidia,quando id requirit necessitas. Imperium obligatum est,saltem ex consuetudine, praestare Imperatori, quando Romam vadit ut coronetur,2o.peditum, de . equitum millia, spatio octo mensium, liciturque ideo subsidium Romanum,Reditus ciuitatum irincipum laicorum,

valde crevere,ium usurpatione bonorum Ecclesiasticorum,tum varijs Impositionibus populo impositis, qui cum in Italia ortum habuerint, facile se diffuderunt exemplum enim malu crescit semper

per Franciam Germaniam. Necessitate exigente, contribuit Imperium maximas pecuniarum summas,colligunturque extraordinarie Ut eae contributiones facilius colligi posint, est Germania in decem circulos diuisa, in quibus fiunt Conuentus Particulare , pro executione Edictorum, quae in Dietis

86쪽

tibus. V1res Germaniae sunt absque diibi maximi Copia enim commeat tuam inexhausta est. Reditus ordinarij extraordinar ij permagni, modus colligendi commeatus facillimus est, propter fluvioruni opportunitatem. Quod ad populum attineta stimatur tollim Imperium in exercitum educere

posse,ium equitum, cum peditum ducenta millia, cuius experimentum factum fuit bellis , quae supra commemorauimus , docet id quoque experientia. Ab anno enim Millesimo quingotesimo sexagesimo sexto pernivilium belligeratum est in Francia, in Belgio militibus Germanis,quorum faetie sunt, fita lintque adhuc quotidie conscriptiones non minus frequentes,quam magnae, cum peditum, tum equitum: Vno eodemque tempore olfganeus Dux Bipontinus duxit inFranciam D. peditumia. equitum Germanorum millia,pro Huguenotis , erantq;

in ea Francia adhuc alia quinque equitum millia,

quibus praeerat Comes Mansfeldius pro Catholi

cis.Gulielmus Nastauius habebatis Belgio, fini bus Franciae octo equitum, Io. peditum millia di et nationis,&dux Albanus tria millia Taceo denumeroGermanorun , qui Flandriam ingressi sunt

Duce Casi miro , pranciam eodem Duce Anno I 78. Eorumque quorum pars anno pr senti eam in gressa est in auxilium Regis Franciae pars ut auxilio esset poederi Catholicorum ranciae. Vt extre-lnam manu Zi imponam: Cum continuo belligeretur in diuersis tiropae partibus , natio Germanica adeo nutulerosa est,ut absque ea nullae fere fiant expeditiori es. Non loquor hic de Flandris,qui aliquot vicibus,exercitum 8o. millium virorum colligeriit,bsque restiterunt potentiae Francorum: Aut d Hel-

87쪽

uetiis, quos ro. peditum millia,ad sui defensionem posse cogere aestimatur: Eorum aliquando plus qua

o. millia extrad Itionem miserunt in defensionena Status Mediolanensis aduersisFranciscum primum Francice Regem Sed ut ad institutum reuertamur: Inter Germama pedites meliores censentur Πr lenses,Sueui, VVestphali: Inter equites Brunsvicenses,maxime alitem Clitiensesi Franconienses: Inter arma melius tractant Germani Ensem Sarisia

fanaque quam Sc lopeta. Valent Germani satis praelijs campestribus, tam ad confligendum cum Hostibus quam ad ijs resistendiim Multum enim facit ordo, qui ipsis quasi naturalis est , incessus grauiso firinus,armaque quibus tuntur defensioni apta:paruvalent ad defensionem munitionem, od propter corpor tim gravitatem, quod ut plurimum ventricosi sunt, oppuynationibus inepti habentur.Sunt itaq; Germani potius constantes,quam audace feroces, quam strenui: Non enim tentant res, in quibtis magnanimitas eluceat In victoria occidui sine exceptione aetatisi sexu in quoscunque incurrunt:Si bellii in longum ducitur, aut obsidentiir, dedunt se praesegnit e: Si in castris degunt moram patienter non

ferunt nec sciunt Vincere cunctando: Si prima molimina non succedunt ex sententia,stant attoniti caduntque animis: In fugam semel coniecti nunquam amplius recolliguntur. In eo praestant Hispani omnibus nationibus: In Germanorum militia magni sumptus faciendi sunt, multa qlioque molestiae est, ouod uxores secum in bella ducant, tantumque ab sumunt commeatus , ut eum convehere difficile,

conseruare quasi impossibile sit: absque commeatu autem nihil boni sperandum est. Equi Germanici potius fortes quam animos sunt, cum ex decem,

r qui

88쪽

audacia. Concludendo rem Peditatus Germanicus in suo genere equitatu potior est Vires maritimae Germania terrestribus minores non sunt, quamuis eae non adeo in usu sint, sicut terrestre&Ciuitrtes enim Ha:nburgum,Lubeca,Rostochium aliae, habent haec centum, haec So. naues, quibus aequant vi res RegumDania MSueciae.His viribus adeo fortis potensque est Germania, ut unita nullum hostem timeat. Viribus quas diximus Germaniae, iunguntur

cum opus est alixilia Principum Italiae, Sabaudiae,

Lotharangiae: Hi enim Principes in necessitate nunquam defuere Imperio Bello enim Zigethano iii sit Emmanuel Dux Sabaudia sexcentos equites Scio petarios;CosmuS Florentiae Dux tria peditum in 1llii, quibus ipse stipendia dabat Al sensus L erra riae Dux ipse profectus est,cum millei quingentis equitibus adeo probe instructis, ut in castris melior

equitatus non esset.Eo se quoque contulit Guliel Amus Mantuar Dux, cum inlicitetissima cohorte vi rorum.Henricus Lotharingus,Guisia Dux, et cyp ditioni interfuit cum trecentis nobilitate claris vi

ris. Cum his militibus Malijs quos adiunxit Paprumus Quintus , habuit Maximilianus secundus sub signis centum peditum 3 s. equitum millia or iunes Imperite incomitijs Anno Augusta Uindelicorum habitis,concesserunt o peditum .

equitum millia ina. menses Eo peditum α. .equitum millia in tres annos ObsequenteS.

89쪽

PONTIFEX O.

ONTIFICI Romani amplitudo est duoro enerum: Vna consistit in dominio quod habet: Astera in authoritate spirituali.Dominiutemporale est duortim generum . unum est utile,ni si velimus dicere immediatum Alterum est dire

ctum&mediatum. Quod ad dominium utile spectat,Papa bonam Italia partem possidet nempe omnino id quod inter fluuium quq vulgo piore diciturre Caietam, inter Priniar fatices Truenti est excepto Ducatir Vrbini. Eo pacto comprehenduntur Prouincia Bononiensis, Itomandiola, Mariachia,Vmbria, Ducatus Spoletanus , atrimonium SanctiPetri, Lathim .Hic Status est ex praecipuis It

Iiae, tum propter situm est enim quasi in eius centatro, extenditurque a mari Adriatico ad Tyrrhenu)tum etiam propter summam annonae copiam, fru- Eum praecipue, oleia vini. t omandiola enim non

tantum sibi sed etiam vicinis oleum vinumque producit, mittitque eorum magnam copiam Venetis,&in Illyricum, conficit quoqueCeruiae,sibi Malijs Sal. Marchia aliquot vicibus suppeditavit Venetis, usq; ad centun Stare mensurae genus est druna enti millia, magnamque oletintiantitatem. Quamuis Umbra tantum Diigum non habet: ut eas foris emittere possit, alieni tamen ipsa non indiget Vinum fere undique in ea crescit, habetque pecudes, multis quoque locis satis croci .Patrimonium Latium plus quam semel frugibus adiuuerunt Genuam, ali-

90쪽

in eo excedere omnes alios Italiae Statusci Possent

colligi ex Bononiensi, Romandiola, S Marchia, plus quam o peditum millia, ex reliquo tantundem Tempore Papa Clementis sola archia suppeditauit is militum millia in nisaei auxilium. Quitates praecipua sunt Roma Orbis caput, in qua

celitum hominum millia numerari possent Bononia,qitiae plus quam o millia utriusque sexus suppeditare posset,Pertigia, Ancona Rauenna, Arimianium,Cesenna, Forum ullj,Fauentia mola, Macerata, Firmun insculun Camerinum, Spoletum, Norcia,Rietum, Tarnia, Narnia, Orni etiam , vitertium,Assisium,Polignum Todi de forte 3o. aliae Nec desunt Arces muniis. Inter eas est Castellum,&Burgus Romae si perficiatur ciuitas ruietum,

quam natura muro cinxit, Terracina , Ciuitas Castelli,mmim Possent muniri multae ciuitates, quae Idci S situs commoditate excellunt, nempe Aqua pendens,&Mons .Phaliscorum, Viterbum, AnCona, Spoletum,Narnia,Portus, Ciuitas vetus Multum

splendori sit amplitudinis etiam huic ditioni Statuique Ecelesiastico, addit multitudo familiarum paci quam belli artibus illustrium,qtiar in hac ditione sunt, quod in causa est, cur Reges trincipes Christiani suis exercitibus de factionibus,

Duces inde petantiSi Princeps huius Status non esset Ecclesiasticus sed ciuilis, siue ut vulgo loquimur secularis, Prouincia Romaniorum nullo Principi. mliae frequentia popuJi aut potentia cederet. Hahet Pontifex, praeter haec,Statum uenioneAsem in Francia,in quoquatuor ciuitates & o. Ppidamu- is cineta sunt.Habet in regno Neapolitano, Lene-