Imperiorum mundi catalogus et descriptio

91쪽

uentum Quantum ad dominium directum spectat, Papa est Patronus RegniNeapolitani,&Sicilia qus

Felida alia omnia nobilitate superant,praeterea Ducatuum Vrbini,Ferrari ParmaGMesierant, aliorum Insula Hibernia&Regnum Angliae iuris Ecclesiae Romanae,eique tributarii fuere: Habet ius supremum in omnium ordinum Religionis in te rum Confert quoque beneficia omnia. Habet itaque Mille remunerandi modos, sicut dicebat Xyitus Quartus, Papae non deerunt pecuuia quamdiu ipsi manus erunt calamus Pius Quartus habuit a Religi onibus, quadringenta aureorum millia,&si renunciationes beneficiorum, cum regressibus,&compositiones admittere voluisset,sicut ei consule-hatur, aureoriam Myriadem recipere poterat Paulus Tertius,cum Imperatore. Venetis foedus aduersus Turcas fecit, tulitque sextam impens ruin Partem,naisit Carolo Quinto, in auxilium belli,contra Lutta eranos ra. peditum milli, quingentos equites, suis stipendij militantes , evexitque suam familiam, ita eam amplitudinem, in qua est.Pius Quintus,misit quatuor peditum millia , milla equites , in auxilium Caroli Noni Regis Franciae Sixtus Quintus quinque annis temisiui Pontificatus collegit quinque aureorum Milliones, impenditque magnam pecuniae vim in Aquaeductibus , Fontibus, Pyramidibus, Palatus, Tem M. Dux

92쪽

gitudine ad 3oo. miliaria Italica, initium faciendo a finibus Comitatus Burgundiae

Eretaq; , progrediendoq; ad huitum Sesiam supra

Vercellam ,eius latitudo est, 16o. miliarium, incipiodo a monte Sancti Bernardi Valle Augustae, ad mare Ligusticula usque , ubi est Nicea Prouinciae, vulgoNiretae Prouenaa,talisque est eius forma viis ambitu nongenta miliaria comprehendat Totu hoc Dominium ad Orientem videt Statum Mediolanensem Marchionaciam Montisferrati ad Occidentem ei est fluvius Araris,vulgo la Saone,&1i-her Comitatus Burgundiae. a Meridie iungitur Pr uinciae Delphinatui, Liguria: Comitatusq; Ni-eeae alluitur mam Ligustico ad Septentrionem habet Heluetiam .Diuidi potestDominium Ducis Sabia

audia in partes duas, sicuis Alpes id diuidunt. In Sabaudiam nepe4 Pedemontium. In Sabaudia sunt

EpiscopatusTarentasiensis, laurianensis S Beleientasis, habetque Dux nominationem Episcoporum. Sunt quoque in Sabaudia tres Arces siue Castella, vulgo dicuntur Bourien BreLse, Mommelia n, Nuntiata.Sabaudiamque iuhabitant quingenta anima

rum millia Solebat Dux stipendia largiri aliquor Turmis equitum leuioris armaturae, Sabaudis,intris 'rennue gerebant in praesidijs Bressiae, cham-beriaci, sediJuxit sumptus,quos in ea nuntia facie talibelli tempore melius collocaret omne illos, a milite.

93쪽

milites dimisit. Nobilium virorum Duci Feudatoriorum magnus est numerus, qui se in armis exercent, quod saepe cum Francis bella gesserint Sabai di.Pedemontium nihil simile cum Sabaudia habet Hsc enim montosa est,Pedemoniij autem pars maxima plana aequalisque est,aspectu iucunda, nec solii delectat eius amoenitas visum, sed eius capi fertilitate exim ij multu lucri adfer ut colonis.Frume ea. n. suppedita Sabaudiae&Helueths,aliqua loq; Genuensibus, quod nisi faceret, vili in Pedemontio vivi posset,sed dicti vicini adeo magnam annonae

copiam inde petunt,ut ipsum Pedemontium penuria aliquando laboret,acciditque ut Frumenti Saccus,qui Scuto aut nummo Aureo terni venundari solebat,aut ad summum duobus, Scutis aurei sitienummis, tribus,aliquandoque quatuor aeneat Pe-

demontio includitur Ducatus Augusta Vulgo Ducte de Aosta,dictus, continet is magnum Arci iuri numerum Feudorum quoque, quae nobiles posti dent singuli horum non magnis pollent dilutijs; sed onmes simul magnas possident opeS. In Pede montio simi quoque territoria Vercellense , Cana uense,Comitatus Niceae. Suntque in eo septem ciuitates, Augusta nempe, qtiam et ficauit Augustus, ab eo nomen est adepta munita halid est Augusta, sed pulchris valde nauris cincta et Secunda ciuitas Vercella dicitur:Textia Inurea: Quarta appellatur Asta: Quinta Mondeuium:Nicea sexto loco numeraltu Septima Taurinum, Vidgo Turino nomen est,hς Archiepiscopi sedes est, saepeque hic versatii

Dux. In Pedein tio septingenta millia incolarum sunt, tu tauri numerus quotHiie maior fit Hic po

pulus haud vilis ostielmidii eorum strennui sunt milites sed pauci artibus mechanicis incumbunt,

94쪽

Dux SABAVDIAE. 8sree eas magni faciunt, sufficere sibi putant victium&am 1 tum,in eo imitantur nobiles,qui mercatura haud exercent,quamuis comoditate, quam Padus fuitjus eis offert mercaturam cum Mediolauensis Status incesis,multaru ciuitatum ad ripas Padi sitis exercere possent,inam, cum Venetis sed hoc ipsi

non curantiexu aneOS antem mercatura Telae, C

nabis, Lanar,& pauci Serici,magnas simul parare diuitias;dici itaque posset, quod quidquid mercatores lucrantur, id eis a Pedemotanis dono dari,quod ipsi id si parare pollent,si vellent Pedemontani nid solum incumburativi Penuarium probe sit instructum,utque laute vivant,ipsiq; Artifices mechanicique ferina carne, alijsq; preciosis cibis vesci volui: dici itaq; potest, Pedomantanos quidquid habent insumere in luxu:Lucem id quidem male habe dci Ietque ipsum quod magis industriinon sunt, offertq;.

ipsis moduexercendi mercaturam consequendaque lucrum/qnete luetiis fieri curat,omniaq; tentat, ut

somnum eis excutiat InPedemontanis industria re- qtiiritur, sed id obedientia erga suum Principem Pensant, vitae quoq; innocentia. sunt enim adeo sinplices mansuetiq;,partim naturali instinctu,partim trinore isti, ut amanter quieteque Inter se vivant, raraq; sint inter ipsos homicidia vulneraq;. Iabet dux plus minus viginti virorum millia selectorum, qui armis instructi sunt, nempe partim Pectoralibus partim Sarissis Sclopetis'; sunt di iusi sub Capitati eis, qui alios superiores agnoscunt, ij vulgo Coloniali dicu tur H nulites semper se exercent fiuntq; eorum lustrationes certis temporibusuo Pedem 6-tionum erantur pli quam octingentae ArceS, quae nobilibus inleiadum sunt cocellae,Γcudatariorumq;cota uni voce, pluaminus septiesi illa esse dici- tur,

95쪽

so dux SABAVDIAE. tu , sique j praestarent quod debent tenenturque facere esset Dux Sabaudia potens admodum, is habet ordinarie tres Τriremes instructas.

Reoarva DucisSabaudiae ordinari; extraordinarijq; accediit ad quingenta Aureoru mil'lia,nempe ctigal Salis Oooo.Telon tu SusqMooo.Vectigal mercium exterarum 18ooo Alia vectigalia, cum eo quod Uillactanta solititur dicunt accedere ad 2s o.Ordinariu antiquu cum eo quod Baliaggi aceedit ad Oooo Τaxa ordinaria Pedemoniij,cum mutatione Salis. ab alio montium latere, irrVectigal ordinarium perpetuumq; 263-o. Confita cationes bonorum, condemnatione. atrgmentum subsidioriim,compositiones delictorim. Censiialecqui vulgo agitabes dicuntur, hi homines, de suis bonis disponere haud possint, nisi pendant aliquara pecuniae silmmam Duci pro eius arbitrio, Tribu tum,quod pendunt Iudaei, d ex similibus rebus percipitur so ooo. Summa totalis est aureorum nunti scoooo De expensis nihil certi dici posset, tamen, hoc scitur in militiam impendi Aureorum Io o In Aulam Ducis 6oooo. In Ducissam, oo Inariremes et 2Coo. Duci Nemors,cognato Ducis penduntur Aureotimi millia 1 . In Stipendia offici rior tim ab utroque Alpium latere,Senatum, mera Iudiciarias aliaque, impenditiatur 9oooo. In L gatos&res extraordinarias insumuntur Aureo, Hooo. In Donatiua Irooo. In Viridarios N eos qui Duci sunt a pedibus Ioooo. Dux impendet in res ei gratas Oooo stilum aliarum imp5sartini accedit al3Civo . Alia eorum millia

96쪽

MAGNUS DUX

rit Status trium Republicarum Florentiae

nempe,Pilamae lenensis,prouinciam Etruxis,aut eius partem maiorem,nobiliorem pulchrioremque Habet enim hic Princeps in suo Statu nitois. CiuitateS, in Statu nempe Florentino uisano, Pistolam. Uolatterram, AreZsum, Burgum S. Sepulchri,& Montem Politani: In Statu Senens sunt, .Ciuitates, ena nempe, MonSAlcinoi, rosiettum, Suvanainientia&Massa,quae ciuitate omnes , excepta Sena iis populo satis frequentes sint, sed

posteriores duae libertate diu gauisae, seruitutis iugum aegre inuiteque ferentes vacuae fere deuellet ei unt, exemploque alij sunt,quam durum si ijs inseruire, cum quibus diu contenderis,sed huic mala Princeps singulari industria studioque remediunt adferre studet, ipsasq; ciuibus frequentes reddere Pisis nempe erecto studio,quod nunc ibi mediocriter foret, nomenq; adeptum est per Italiam. fabricari quoque ibidem curat Princeps Triremes, aliaque ad rem maritimam spectantiaci Iussit quoque ibidem habitare quites ordinis sancti stephani. Degitque praeterea Dux ibidem quotannis duobus aut tribus mensibit Hibernis,procurat quoque cui tur idoneas reddere multas Paludes ut aerem male sanuna, purum famimque reddat Cives denique Pisanos quod summum est ymultis oneribus liberat, eoque medio illos ciues , qui patrios lares deser-

97쪽

ν, MAG, vis Dux deseruerunt,allicit invitatque ut redeant in patria, quamuis sub iugum missam, sed quae nune a multis 'extremisque malis liberata sit, videturque haec res succedere,potestq; Statiis Pisaniis populo frequens dici,cum in eoFlorentinoque, sint plus quam octingenta animarum millia, Min Statu Senensi plus minus6oonoo. Populi is hic omni axi exercitioque aptus est,docetque id abunde singillaris splendor artium mechanicarum liberaliumqtie liliitIS prouineiar;industria in mercimonijs exercendis, streniatiitas in armis, ingenium multorum huius regionis in bonis literis excellens Fertilitate quoque gaudet haec Prouincia seque abundare potest dicere. omnibus rebus, quamuisq; territorium Florentinu Frumento non abundet,habet eius loco Vini, Cannabis aliarumque rerum necessaria in magnam copiam, praeter eam quam habet Senensis ditio , cuius.

agri vulgo Maremmedieti, fertiles adeo sunt, ut Apuliae agris haud cedantine ij agri Senenses Iummodo supplant praestantq; quod Florentia opus

habet,sed etiam elargitur Genuensibus, Lucensibus alijsque vicinis regionibus Etriiria itaque sua fertilitate,inquilinorumque industria abundans, multumq, suarum rerum exteris impertitus,ipse paucarum rerum externarum indiga, naagnas. coaceruat opes;Ea enim aut indIistria parantiir , aut ex Reditibus percipiuntur, qui multi magnique esse solent in regionibus fertilitibus,sed in regionibus steri-

Iibus forent artes echanica mercaturaque. Cuna

alitem Senensis ditio eximie fertilis sit , percipiunt eius inqtii lini opimos Reditus negliguntque mercaturam Senenses, in ditione autem Florentina paxant sibi multi magnas opes mercatura industriaq;: siuit enim in ea ciuitate multi Artinces, fiuntqite in

98쪽

P AE. m ei obilia eximiaque opera, in Textrinis texuntur magna industria diligentiaque varia res ex Lana, Serico inuro,nec ea in re cedit Florentia, landriae: parantur hic quoque Panni ex Auro pulcherrimi,inprimis abundatFlorentia ijs,qui se exercent Serico Lana, quod faciunt nobiles ditioresque eius ciuitatis cum honore ducro ipsorum,totiuL. que populi; quod autem Florentinis confectum est, non solum in eius ditione venditur, sed distribuitur per totam Italia mo per niversamEuropam, in Indiam usque,vbi mercatores merces valoria centum aureorum Vendunt IIO. Aureis. Obsem

tum fuit,vno anno Florentiae confectos fuisse pannos, quos Vulgo Rallia vocant,valoris duoru Mil-lionum Aureorunhingens profecto Summa Ciuius lorentinorum opeS, multo maiores fuerunt, oim libertate fruerentur, gesserunt enim tunc grandia

hella,impendemiatq; multum in onera putillica, in

magnil mPalatiorum sumptuosorum numerum,expensis permagnis,a priuatis ciuibus in ciuitate aedificatis sed adhuc maioribus extra ciuitatem Ἀ-cut videtii in planicies collibus circa urbem. Clerus quoque,Epistopatus nempe, Abbatiae prae .posituraGXenodochia ditissima sunt, sciit, multa Monasteria,percipiuntque hi ut fama fert quotannis ex Red tibiis quingenta Aureorum minamum millia. Opes priuator tim valde ditant Principis a raritim; Facultates enim priuato ru nihil sunt quana Principis Thesaurus, in multorum loculis diuisus, praecipue cum priuatorum facultatibus uti potest Princeps, quod Magno Duci facile est, medio onerum,quae in usu sunt Florentia .Ex dotibus percipit

octo,pro unoquoque centenario tantundem ex venditiones emptione bonorum immobilium Ἀω

99쪽

muum,LOratores domuum pendunt decimam preti partem. Litem instituentes certa in summam pecuniae inua vulgo Lis portota dicitur Ducisoluunt. Datium aut Uectigal quoque penditur Duci, pro animalibus quae Florentiam ducuntur.Carnis pondere vendita libra,pendit num anum vulgo dictum quatrino Cambia pendunt certurn quid pro centenario, ut absoluam, omne quod Flo rentiam infertur,aut ibidem laboratur,habet vidici solet, suam campanulam. Vtebatur Princeps, si

opus esset facultatibus suorum subditorum , modo qui sequitur admodum facili cum enim opus ei erant centum aut ducenta Aureorum millia , conficiebaturCatalogus eorum,quibus parata erant pecuni eosque probe norat Princeps. jsdem pecuniosis ciuibus imponebatur pecunia petita, sed exigebatur ab unoquoque pecunia maior aut minor secundum eius facultates sed ab uno nunquam ultra quinqlie nummum millia exigebantur . Facta diuisione significabatur unicuique, quantum intra dies aliquos numerare deberet in depositorio, terminumque praefixum nunquam elabi sinebant cum timore poenae, tum ne rincipis gratia fauoreque exciderent. Qui pecuniam impostam numerarat, creditor inscribebatur pecuniae numeratae , quae ei reddebatur post 28. menses, intra quod tempus,in toto Principis Statu, eeunia ab eo petita colligebatur.Hac ratione utebatur Princeps cum opus esset, facultatibus subditorum, absque eorum magno damno.Sed Magnus Dux otii nunc ad clatium sedet cum pecunijs non egeat, adeo benignus magnaniniusque est, ut mutuo det suam pecuniam alijs, tantum abest , ut suo populo gratus esse velit. Redi-

100쪽

ET RvRIAE. 9 Reditus publici ascendunt ab Aureorum nummum Millionem iemis percipitur enim ex Dath Vectigalibus alijsque oneribus summa Aureorum sexcentorum millium Sena numerat Isoooo. Telonium Liburni reddit 13oooo.Datium siue Vectigalia rerum anaritimarum per uniuersum Sta tum,excepto sena,ascendit ad a8oooo.Extatio siue vectigali earnis,excepta Sen percipiuntur 6Cooo. Ex Sale,Minearrisque Ferri Argentique tantundem, Mem 46oooo.Duci accrescit. Lucrum quoque percipit Magnus Dux ex depositij pecunijs, cuius magnam vim deponit apud Mensarios: Rem item facie

ex locatione duarum magnarum Triremium, Raemerces alio deferunt Fama fert ipsum magnam

Paratae pecuniae Vim habere,putantq; aliqui, ipsum in Thesauro MagniDucis mortui,reperiste plus minus decem Millionum, in leno lijs valorem

duorum illionum,potestque hoc colligi ex computando Reditus 3 impensas quas Masnus Dux niortuus fecit multis iam annis.Est itaque Magnus Dux Etruria tam sua qualitate, nam amplitudine Status numeroque populorum, pecuniaque quam habet,pacis tempore colendus,helli autem magni- faciendus. Eius Status potest dici Ferreus, praeter enim naturalem fortitudinem montium,qui ipsum a tribus lateribus cingunt tanquam muri, habet ad quartum latus multas validasque Arces, nempe in

ditione Senensi,in qua numerantur quinque ciuitates munitae, Sena nempe, quae S natura Arteque munita est,sicut Ar mons Alcinoi,Grosse tum, so- vana Ultra has ciuitates sunt cilia Arces alicuius momenti, Radicosanunepe,Montefalco, Luci gnanu

Monteriggonum aliaeq; sed praeterquam quod in

ea ru