장음표시 사용
311쪽
nium optiive in China florere idque multis clacausis,quarum hae apprime notandae. Morae recepta est apud Sinaitas,ut filij easdem artes, qua parens, addiscanti profiteantur. Hinc quasi ciim lacteis
terno paternas artes commet rcia imbibunt non
est quod parens eo celet, quin paterna affectione instruit, informat,nulli neque diligentiae neque labori parcens Hinc omne arte artiumque opera tantam aflequuntur persectionem,ut nihil quod in ijs desiuereriir, in aenise liceat. Iobant hoc labores, qui e China in insulas Philippinas, hinc Me xicum,tandem vero euiliam a duc huntur.Sed pro
Sunt eniam nonnullae urbes,in quarum potest
te cellae merceSVersantur non quidem quod sua
ipso1 um tellus illas effundat,aut ab incolis elabo rentur: sed quod dominantur aut finitimis locis aeregionibus vi,Seu ilia, quo immensa opes ex noua Hispania Peli aduehuntur,aut mari,utiis abona, qua nemo praetervehi potest nisi Li: abonensium saluo condictu vcnia.Hac latione piper Cocine- se&cynamomum Zeylanense aliasque opes Indicas sibi vindicarunt.Eodem modo ante annos nonaginta Venetiani aromatum commercia fere pro sus ad se pei traxerunt.Haec enina antequam Indiam occuparentio iugalenses trans mare Suerami hinc camelis Cayrum NiloqueAlexandriam asportabantur. Eo suas triremes Venetiani amandabant aduecta aromata coemtum, quae deinde non
sine maximo lucro Europaeis passim vende-Verum illa commercia hodie plane in Lictbonenses derivatassint. Eo quotannis in Lisebonam nempe noua via nuper adinventa ingressi Portuga-galensea
312쪽
lenses aromata, Turcis aethiopibus quasi ademta, livendunt Hispanis, Anglis, omnibusque septentrionalibus. Tam autem mictuosum hoc est comercium, solii ut sufficeret ditandae Portugalliae. Sunt &aliae urbes,quae omnes fere negotiationes, pluribus nationibus perutiles ad se pertrahiit,
unde pro emporijs vulgo habentur. Tales sunt in
oriente Malacca Ormus in mari mediterraneo Alexandria,Costantinopolis, Messina,Genua in mari septentrionali An tu erpia, Anasterodamum,Dantiscum,Neruari Germania Franco fortuna ad Moonum,&Norimberga. In his alijsque pluribus multi
opulentissimi mercatores sua commercia exercentemporia constituunt quo finitimi de inde se conia ferunt,non tam quod ibi cuncta venalia prostent, sed quod vectura commoda habeatur. Eiusmodi occasiones habentur, ubi magni sunt portus, ubi flumina nauigabilia alit urbem perfiuini aut piae terfluuimi bi stagna sunt,ahieiq; alio translati: ubi via α planae tutae. Quoniam vero hic mentio incidit viarurn pii blicarum, non possit m praeterire duas illas vias,quas reges Cusci, suo diomate Inglie vocant, per suam ditionem decusatim patefecerunt Protenduntur ad duo millia milliaria Parua, amoenitate sua , commoditate, planitie tam insignes, ut nihil vijs Romanoru in historijs celebratis concedant. Videas ibi montes , uti Z valles , planitiem ol in inpedientes nunc I qualos,altiora saxa petrasque discusas Videas ibi arbores utrinque tanquam ad amussim sitas, magna cum Oblectamento eorum , qui iter illac faciunt.
Vir braearum dulcisque auium concentu viatores
mire afficit. Videas ibi plurima diuersoria in qui hus pro liqspitantibus beneuolai parata non des sunt
313쪽
so D CoΜΜFRCII S. sunt palatiauautaque aedificia, quae decore suo Onianes in admirationem conuertunt. Videas ibi amoetanissima oppida,vicosiuauissima tempe,aliaque infinita, live varijs colorum pigmentis oculos gratissime pasciit,ac naturae varietate actisq; additametis incredibili iucunditate animum spetiatoris anficiunt perfundunt. Caeterum maximum in eo situm est momentum, ut princeps regionis sua ingenium, situmae natura teneat sic enim naturae iniquitatem commodius tollet Sic boni principis est, ut exempl: declarem, portus nairni re,vallis aggeribusque obfirmare, c
moditates mercium exportandarum, importandarum parate, mare a piratis repurgare fulmina nauigabilia reddere, commodi apta emporia extruere,vias munire tam eas,quae ad montes, quam
quae per campi planiciem Vergunt. Ex hoc magnam laudem Sinaitarum reges captarunt. Incredibili enim sumtu regni sui vias lapidibus struunt, inaximosque finito pontibus coniungunt,deditiores montes saxa perfringunt,planinitiemque lapidibus instruunt quo ipso tam aestate quam hyeme equiti iuxta ac pediti facillinum
Hoc in genere grauissime quidam Italia prinei-peSerrant quorum ire adeo inaequales S iniquete sunt,ut profunditate luti non raro equid carri impediti immergantur.Hinc mercimonia difficillime
eo transferuntur, SI Viatores intra triduum minus
viae spatium quam tibi uno die conficiunt. Idem videmiis in Gallia multis in locis, ad Augusto ratap xcipite in Xantopia,in Beatissia, in Burgundia alibi.Sed sufficiant haec non enim est nostri instituti de celeberrimis illis regionibus iudicium ferre.
314쪽
IN vpe etiam populosa urbs efficitur supre
ma iurisdictione: haec enim homines loco illi quasi adstrictos raro discedere sinit hanc magnus litigantium concursus appetit , unde ciuitas Deile ciuibus abundare potest. In urbibus, ubi summa est iurisdictio,peculiaribus rationibus, tam publicae quam priuatae opes coguntur. Ibi conueniunt principum,ducum,ctilitatum serum pub. legati: ibi causae grauissimae disceptantur finiuntur reo diriguntur appellationes: ibi negocia tam publica quam priuata transiguntur Deo ditionis prouentus conferuntur necessitate Urgente expenduntur, opulentiore' exterarum urbium citae amicitias&sedes ibi quaerunt, Hinc non potest non sequi pecuniarum abundantia: quae per se tanquam inescat, mercatores,
negotiatores, aliosque quos ex locis longe distan. tibus allectat.Exinde ciuitates pro ratione iurisdictionis in dies aedificijs, multitudine ciuium, opibus c. splendidiores exurgunt.
Horum veritatem arguunt omnes urbes, in quibus celebrisfuit iurisdictio,Pisa, Sena, Genua, Luca,Florentia,Brestia: quarum ditiones centum longae,& o. milliaria latae sinu suo. complectrantur ae coercent non tantum fertilissimos agros sed etiam uberrimos Valles,multas urbes,castella, infinitaq;
loca,ubi circiter millia aedificia intueri licet, sun malim vero sexcera millia hominum affatim alui.
315쪽
sto DE INRISDICTIONIS EDE His annumerari positin multae liberae imperia Te urbes Germaniae, Nor imberga Lubeca, Augurim vindelicorum. Gandaui in Flandria,magno illo vexillo aliquari do erecto, Hirciter ceutum millia bellicosorum nil
Nihil iam dica de Sparta,Carthagine,Roma,V2netiis, quarum incrementa ubique pro ratione tu risdictions conspicua fuerunt. Carthago, Ut caeteras omittam, in summo potentiae gradu constituta ambitu suor . parua milliaria continuit, Roma so- praeter stibin bia,quae tantae fuerunt magnitudinis, ut una parte ad Hostiam, altera ado tricolim porrigerentiar. Sed dilabamur ad alia, quae de principis ted agunt. DE NOBILI v SEDE ET habitationibuS.
Pleraeque Italiae urbes augustiores maiores
sunt urbibus Galliae aut reliquae Europae, idque quoniam nobiles Italiq,urbes. inhabitant, Galli autem suis castellis,quae ad instar palatiorum exaedificata aquis& muris circundata editioribusque turrib.ita obfirmata sunt, ut facile improuisam hostium irruptionem & sustinereri arcere queant. Etsi vero nobiles quoque Italiae, pagos incolant, potissimum iuxta Florentiam, Venetias Genu-am,ubi tam splendida ae magnifica visuntur aedia ficta,ut etiam regnis,nedum ciuitatibus aut oppidis maximum sint allatura ornamentum, Gallia tamen sumtuosioribus, augustioribus frequentioribus nitet.Italus enim, sumtumis industriam bipartitusta urbibus sagi delectatur,plus tamen Vrbibus,
316쪽
D IvRIs DICTIONI SsDE. Mabibus .At Gallus urbana sorte spreta,rure magis deIecitatur, facile c5tentus quacunq; sorte, modo sibi aedes hospitia sua salua conflent. Experientia autem satis superque docet, urbes a nobilibus inhabitatas fierii splendidiores is populosiores: no tetris quod ipsi met sua familia incolarum numerum adaugent,quam liod in conserenda Iibe. alitate, qua in conspectu aliorum notriliu exercent dum alter ubiq; aIteri in expendendo superior videri cupit, sunt largiores; quo fit vet multi,qui emolumen tu autheneficili quod uis ab ipsis sperant, gratiam ac beneuolentiam eorsimodis ol nibus cociliare nitantur.
Cum contra nobiles ij, qui in rure, litantes, quibus cum magnificis et iis nodi largitionibus decertent,aut quoru admirationem auc pentur non habeant,quin sordidulo etiam ac lacero vestitu inter rusticos incedere quandoque miniime morantiir. Caeterum hoc addendum, quod urbes , quo a pluribus inhabitantur nobilibus vires, eo splendidioribus atq; amplioribus nobilitantur aedificijs:
qtiin etiam omnis generis artes mechanica rata gis tum forent, semper ad superiorem perfectione aspirantes. Atque hanc ob causam Inglia, id est rex Peruanus regiam urbem Custo amplificaturus puplico edicto non tantum omnes nobiles in urbem
coegit, sed etiam ut quiuis sibi pararet palatium, quod inhabitaret,inandauit. Quod quideria ansam praebuit, ut dum quisque deinceps magnificentia ac splendore aedifici eminere studeret, breui tempore urbs aedifici 1 fere regijs conspicua
eniteret. Secuti sunt eum in hoc nonnulli duces Lombardiae.Tigranes rex Armeniae posita maximi urbe Tigranocerta,plurimos nobiles alios' a iusto ritates opib insignes larcs suos coirasse re coe
317쪽
31 D NOBILIUM HABITATIONI Bumquid quod bona omnia quae in urbem non illata ab ipsis essent,confiscata esse voluit3Sic Venetiae ex paruis incunabulis ad tanta potetiae rerum fastigia peruenerunt. Qui enim ex finitimis locis confiigiendo in paruam insillam, ubi admiranda structura iam sitae sunt Venetia se receperunt, omnes nobiles opulenti fuerunt omnia que sua bonaeo comportarunt. Quorum beneficio postea per maris opportunitates rei nautica studiosiores varijs negotiationibus admodum exiguo spatio continentes insulas ad se pertraxerunt situmq; Venetiarum suis diuitijs thesauris adeo ampli Tunt. Vt nunc totius terrarum orbis animum in summam sui admirationem rapiant. DE SEDE PRINCIPIS.
CVM necesse sit,ut in quavis regione urbs una
c teris sit illustrior excellentior,ad quam tanquam ad unum euportorium theatrum honoris causa tota regio fluat quae quidem urbs t tius regionis Veliit cor centrum esse debet, a quo reliquae partes ad membra vitam dument. beant; si huius ornatum spectes,augustissima si moenia,fortissima;si utilitatem rerum omnium varietate refertissima si ciuium nitinerum, ordinem, spledorem,omnium populosissima, iustissima,magnificentissimaque esse debet.Hanc ipsam principis sedem esse conuenit,ad cuius maiestatem 4on rem excelsa palatia, honorifica tribunalia, altissimae turres, munitissima castella, populi magna neque-tia, aliaque pene infinita requiruntur. Non capit
318쪽
augustum Mantua Roma capit. Imo absurdiim est penitus indecorum, ut nobiles sub cespite fumoso tugurio viverent:locus enim ut homo suam maiestatem habet. Sic Roma in Italia , Lutetia in Gallia,Londinum in Anglia,in omni denique regione ac gente nam primariam urbem inuenies, in qua Regia solis ut ita loquar splendet. Urbs ergo
necessario requiritur,in qua princepS,procereS, Iu dices hisque obedientes ciues una vivat, ad qua tanquam ad asylum iustitiar,reliqua omnes regionis partes urgente necessitate veniant, in qua controuersiae decidantur,in qua principum, procerum ac dynastarum conuentus habeantur, in qua exterilegati audiantur,in qua functiones, munera atque honores petantur, in qua denique omnium totius regionis oppidorum prouentus tanquam in thesaurario ad usus publicos aeque ae priuatos , prout fert necessitas,asseruentur iecondantur, quibus sane rebus urbes mirifice excresciit atq; augentur. Asserit hoc urbs quaeque celeberrima.Reges Aegypti, regni vetustissimi, partim Thebis partim
Memphi degerunt unde utraque ciuitas mirifice est exculta.Vrbs enim Thebs quam poetarum more Homerus Eliatumpulon, id est, centiportam, cat ambitu suo I . milliaria parua continebat,si Diodoro credimus, publicis 'rivatis aedificijs excultissima,satisq; populosa.Hanc aequauit Memphis.Succedentibus regibus sequi Ptolomaei dicebantur aula mutata sedem praebuit Alexandria: quae exinde populo,aedificijs, opibus Venerandaque auctoritate in immensum excreuit Muae autem praedictae urbes regnum primo obtinentibus C lucris postmodu vero Persis pristino decore amisso fere sunt devastata .
319쪽
runt: quod ex subito incremento Magnum cognominatur Ad quod ansani Sullanis praebuit, ut metuentes muliitudinis factiones undique urbem latis Mprofundis fossa distinguerent: adeo ut non tam fi guram unius urbis quam multarum inuicem adia centium repraestiuaret.Hodie in tres urbes distincta est,paruo milliari a se inuicem distantes , quarta nomina sunt inii cco, Cayrum vetus, Cayrum nouum.Fama est, sedecim ibi, aut ut placet Ariosto, octodecim uicorum millia contineri, quos noctia ferreis portis obstruunt. Incolarum non potest in Dinumerusci plerique enim subterra degunt taurangustis receptaculis aut spelaeis potius, ut allevalteri insidere videatur. Pestis nunquam ibi cessat, septimo quoque anno vehementer grassans,qua nisi ad minimum trecem mimia absumantur, vix pestem aut luem appellare dignantiit; tolerabilemque aeris constitutionem
Sullani aestimant, si grassante peste mille duntaxae peste absumti inerantur. Atque haec de Cayro di satis sunto,quippe quod capacitate sua omnibus in
Aula regum Assyriorum fuit Ninive cuius at hitus continebat 8o stadia, quae collecta faciunt sexauinta milliaria Italica; longitudo vero ad centum quinquaginta stadia protendebatur, ut scribit Diodorus.Eius suburbia proculdubio fuerunt amplissima ec, quod,Vt sacrae literae testantur trium demum clierum itinere urbs Ninive conficiebatur. Traditque Diodorus nullam postea urbem tanto ambitu,tantaque magnitudine exstructam Altitudo enim murorum fuit pedum centum, latitudo,quae tres currus iuncto caperet turrea innutris mille
320쪽
Chaldaeoru aula sitit Babylon, cuius ambitiri to. stadia includit,leste Herodoto De hac Aristoteles scribit famam fuisse suo tempore, cum aliquando e pugnaretur, post triduanam dem si expugnationeom ibus in urbe ciuibus captam innotuisse.Plinius I i. 6.ca. 16. de ea sic habet: Babylon , Chaldaicarum gentium caput diu summam claritatem obtinuit in
toto orbe,propter quam reliqua pars Mesopotamis Assyriaeque Babylonia appellata est, sexaginta mil- Iia pasmum amplexa muris ducenos pedes altis, quinquagenos latis,in singulos pedes ternis digitis
mesura ampliore quam nostra, interfluo Euphrate, mirabili utroque opere.Ferunt ei plebis urbanae sexcenta millia fuisse situm vero moenium aquilaei dentis alas:agrum totius orientis fertilissimum Ea dena fere etiam Solinus capite 8. scribit Eam a Semiramide fuisse constructam scribitDiodo us,Strabo, Iustinus. At Iosephus,Eusebius Marcellinus, a nepotibus Noae conditam asserunt instauratam vero iuris munitam a Semiramide, qliod de S Hieronymus tradit in lib. Oseae ad O. citato poetiis
- Babylon,qtiam dieitur olim Coctilibus muris cinxisse Semiramis urbem. Eam autem per singula quatuor latera rectat buisse is millia pass. recolit ex Herodoti libro I. idem Hieronymus super Esaiam ad caput i . ad illa verba, Et consurgam, c. nihilque superesse
praeter murorum circiti tum rat reliqua omnia introrsus in solitudine versari tradit. Recentiores, cuiusmodi Aldus, murorum eiust latitudinen