장음표시 사용
321쪽
xis DE SED PRINCIPI Lmant: sicut Mambitum sexaginta millium passininu
Strabo tamen libro i6 ambitum ad trecenta octoginta quinq; stadia memorat, imo attingat ad quinquaginta passivum millia adijcit tamen,turres sexaginta fuisse altitudiue, ac crassitie, pedit duorum, triginta, muros Re adeo late patuisse, ut quadrigaesbi inlueem occurrentes facile pertransire possent. Fossa autem extrinsecus late etiam patens vice a m nis circumfluebat, Aldo teste. Videndus Oros lib. 2.ca. 6. Curtius lib. s. ωEuseb. de prepar Euange
licali 9. . . in fine ex Abydeno vetustistimo auctore Sunt in ea urbe horti pensiles , qui in figura quadrata, quorum latus quodlibet est quaternum. iugerunt Hi fornicibus continentur, osse in forcipis modum intercidentibus, sitis super pilis, in aleatoriarum tabellarum Drmam,alijs super alias postis Pila concauae sunt terra plenae, ut arbores maximasconsitas recipere possint, ex lapide coctili&bitumine structae,iam ipsae quam fornices,&sernicum intersectiones:supremum tabulatum ascensus scalares habet cochleas ipsis adiacentes, per quos continue aquae Euphratein hortos afferebatur,ab hominibus ad hoc ipsum eonstitutis. Nam fumen mediam urbem intertuit, eius latitudo stadium occupat. Horti super numinosunt Strabo lib. 16cin prin. rderum a Scythis tandem hostiliter irrumpentibus omnia devastata, rursus tamen a Bu-gialata Calysi Saracenorum, qui octodecim auri milliones ad hoc impendit,tantisper restaurata, ut teste Ioui etiamnum hodiet om magnitudinem, quoad conlplexum moeniorum,excedativbi: non tantum plurima rosaria lambulacra, sed etiam sylvae venationibus, rura culturae destinata inueniuntur.Porro vivi de turre Babylonici, quae H-Taculi
322쪽
DE SEDE PRINCI p Is iiγYaculi sere Ioco censenda est, aliquid dicamur eam
a Ni mroth aedificatam legimus,Gen. cap. u. eius altitudinem tametsi sacris literis expressam non Ieserimus,tamen Isidorus lib. I s. cap. r.ex Hebriorum criptis memorat,altitudine turrim illam surrexin
se usque ad quinque millia,centum septuaginta quatuor passus.Sed D.Hieron mus super Ela iam ad a. 1 . ad illa verba:Et consurgam, S c. haec habet Babylonis arx, id est, capitolium eius urbis,est turris, quae in altitudine quatuor millia dicitur tenere pastatuum , paulatim dilato in angustias coarctata,vt pondus imminens facilius a latioribus 1iistentetur. Describunt ibi templa marmore , aureas statuas,
plateas lapidibus auroq; fulgentes&alia pene incredibilia.Haec ille. Reges Medorum Ecbatanae: Persarum Persepoli
consederunt:de harum magnitudine praeter coniecturam nihil extat. Nostro tena ore aulas suas habuerunt primum Taurini,deinde Scyra , ciuitatibus nobilissimis. Lutaria S orientalis Asia ob immensas principum opes S potentiam,maiores exhibet Vrbes,qua vlla mundi plaga.Tartari duobus regnis potentissimis dominantur,quorum Vnum est Mogorinorum ralterum thaynorum. Mogorini Tartari suum imis perium hodie late extenderunt Mahamud enim eorum princeps, finibus suis non contentus, ante paucos annos fere omnem regione, inter Gangem Indum interiacentem, sibi ubiupauit.Samarcanda regia est metropolis Mogorinorum quam Mag-mis Tamerianes mirum in modum ditauit praeda ex Asia reportata. Ille enim tanquam saeua S procellosa tempestas omnem regionem peruagatussirmioresque urbes demolitus plurimas opes abstulit.
323쪽
318 D fg DE PRINCIPI s. stulit.Ex sola Damasco ut meras taceam octo millia cameloru superbis spolijs onustorum abduxit.
Vetera historiartim monumenta tradunt tantam
fuisse huius urbis potentiam, ut sexaginta mille equis diues censeretur Minor hodie est, ut di ipsum imperium.Vt enim post Magni Tamerianis obitum
a filijs in multas partes diuisu in abij i sic nostro tempore a Maho metis filijs magis discerptum vi
Cathainorum Tartarorum princeps, quem vulgus Magnum Cham de Cathau vocat a Magno Chin foriginem trahit, qui primus ante trecentos annos ex Asiatica Scythia mouens, grauissimis expeditionibusTartarorum nomen celebre reddebat.
siquidem regno Chinensium occupato, bonam Indue partem sibi vectigalem fecit.Huitas succesibres in urbe Chiambalu sedes suas fixeriit, quae ut insignis ita ampla est. Ambitus enim praeter suburbia, viginti octo paruorum milliarium esse traditur. Adeo ibi florent commercia, ut quotannis circiter mille currus vel solo serico onusti exhina eo advehantur.Ex quibus facile conijcere licet, quantopere ibi vigeat negotiationes,preciosissim fmerces artes Martifices,quae incolarum multitudo, quam splendide,quam uitide, quam egregie ibi vitiatur.
Non extat in toto terrarum orbe regnum puta partibus suis continuum S coniunetiimo capacius, non populosius, non opulentius,non potentius, non
durabilius,quana amplissimum illud, laudatissimum Chinensium regnum. In quo maximae conspicuae tres urbes, ubi sedes regiae olim fuerunt , vulgo recensentur Suntien, Anchin, Panchin, quae magnitudine urbes omnes, quaecuq demum via qui in toto terrarum orbe extiterunt, vincunt. Suntien quan-
324쪽
PRINCIPI s. τὶν iratum ex indicij indubitatis edoctus habeo antiquissima est,metropolis regionis Quin say, quo
nomine etiam ipsa Vrbs ut plurimum vocatu Sita fere est ad extremas orientis oras is lacu quodam, multis imi)s,qi ruin maximu Polysange dicitur,coliecto. Multae in hoc lacu enitent inob, quaeamqnitate situs, salubri aere, hortis pensilibus ac splendidisaedificijs aspectum praebent gratissimum Litora passim viridibus pratis conspicua tanqualm varicoloribus tapetibus ornata, arboribus consita, salietibus aquis G rivulis irrigua, amplissimis palatijs sese taci, vix credibilem spirant amoenitatem Maxima laciis latitudo est quatuor magnorum milliarium, incapaci mirna autem duorum Vrbs ipsa ab effluxu aquarum sere r8. milliaria Italica abest:ambitu suo centia milliaria parua coplexa: vico u siue fatearum multitudine, ta aqua qua terra maximae insignis: quarii haec silice politissime strata traditur. usitatissima ibi sunt podia,e quibus in vias publicam iucundissimus patet prospectus. Insigniores aquarum aluei numero is sum: super quos pontes exi mi os struxerunt, SI sane ea altitudine, quae nauibunplenis velis transitum praebet. Horum alueoru maximus mediam fere secat urbem , latus milliare Italictim,octuaginta pontibus conspicuuS: quorum aspectus istis omnes amenitates,omnelqi utilitates vincit. Molestior fortassis fuero omnia adducturus,qui celebritatem Vrbis concernunt.Quantis enim 'ualibus ea patet areis qui splendore sdificiorum λquam egregi vici quantus ciuium numeruspquanta mercatorum multitudo quae copia n Dium,eben, marmore variegatarum,auro Margento vermiculata: una iubens praetereo immes
illas opes, quae quotidies importantur aspor
325쪽
s1. DA SED PRINGIΡIs. tantur. Nec commemor infinita illa voluptatuni&delitiarum plaustra, quibus ubique abundat de
meri OSuperba Suntien vocari potest. Caeterae tamen duae magnitudine suntsuperiores: quibus Anchin tanta est , ut vix liceat equiti ad utramque partem diurno spatio peruenire: ubi a mensuburbia non accensentur Panchi autem ambitu sexaginta magna milliaria continere tra
Caeterum posteaquam Chinae mentio incidit, no absurdum me fore credo, si Maliarum urbium, quas in transcursu obiter attigimus, quaedam enco-mia adduxero.Portugalenses aiunt urbem Cantan
notissimam quidem sed non maximam ) lysbona
maiorem esse:quae tamen exceptis Constantinopo
lii Parisijs,omnium in uniuersa Europa habetur amplissima.Vrbem Sauchie triplo maiorem esse siuilia in Hispania ferunt quod Siuilia ambitus est sex milliarium,Sauchieo vero octodecim: Amplior
tamen utraque, echie urbs creditur. Cincheio, quamuis innumero maximarum non sit, patribus tamen ordinis D. Augustini septuaginta millia aedificiorum habere credita est. Haec aliaque nemini absurda&a vero absona vi deantur, cum Marcus Polus in Relationibus suis multo maiora,quam quae a me allata sunt hactenus, adducat. Haec autem,quae a me dicta sunt, tam vero consonant,&in Vulgus tam nota sunt ex quotidianis nuntij qui illinc ad nos ab hominibus perspecta fidei commeant, Lusitanique uno ore confirmant,ut qui negare Velit,stultitia potius quamprudentiae notam incurrat. Quo autem lectori beneuolo satisfiat,documenta quaedam adducam,ex quibus perspicere facile sit,unde Chinenses populi tantopere succreuerint. Iri
326쪽
rnundi plaga, quam orientalem Vocamus, aut ex coeli clementia, aut arcano S abdito siderum situ, atque efficacitate, alijsue causis,quales quales ille sunt,nescio qua virtutem natura omnia berius proferendi caetrias antecellat. Hinc multa praeclare,quae in caeteris regionibus non nascun-.tur, ex felici illa plaga depi omuntur, ceu sunt cynamomum,nuce mylistic , caryophylla, piper,caphura, scandalum,thus,aloe, nuces Indicae m. Quid quod ea nascentia , qua oriens iccidens pariter proseri,in occidente4Teliola, piarnantiora, perfectiora nascant tir)Confer ni Ones,auli, Adamantem,Smaragdum, lapidem Beroar, S vera haec esse probabunt. Vniones enim occidentales
cum orientalibus collati ad inuicem se habent, vi plumbum ad argentum. Et Bezoar Indicus bonitate Peruano longe praestat. Iam vero regnum Chinen sum propius attin-pit orientem, quam ulla naudi plaga: adeoque omnium, quae in oriente nascuntur , plenior ibi est prouentus.Chinenses aere,cui potior vitae nostrae pars tribuitur, utuntur temperatismo cui porro accedit mare, quod hanc regionem; circumluit,
sevelut brachi; suis in eam expassis amplexatur
Deinde tota regio ut plurimum plana est, loci-
qtie natura percommoda, non tantum necessaria
vitae, sed etiam oblectamenta delicias vitae humanae affatim prodii cens. Montes SI colles varijs: rboribus S satiuis operti sunt. Planities oryra, hordeo, frugibus d oleribus ceu pulcerrimis vestibus est induta, excultabornata.Horti non tantiam nostrati-
327쪽
m, DI EDE PRINCIPI s. nostratibus fructibus abundant, sed etiam sapidipsinis peponibus,dulcissi nais prunis,optimis ficu-bus, malis citrijs, chrysomelis, fragrantia Iapo- relucundissimis. Nascitur apud ipsos peculiaris herba, ex qua expressum succum loco vini adhibent Liquor est
dulcis sanitatem conseruans,omnia mala ebrieta
Magna illis est abundantia omnium animantiam auium erarum, lanatum,gossypit, lini, pluri inique serici Abundans illis est metallorum copia
auri,argenti, ferri,SIc pretiosissimos ibi uniones inuenire licet. Nunquam illis defit faccarum, mel, Rhaharbarum, Caphtira, Minium,IsatiS,moschum, aloe:neque alibi nascitur porcellana. Universam regionem variae aquae perfluunt, non sine magna utilitate rei Mnauticae iustica'. Ruris fertilitatem aequant aqua piscibus refertissimae quorum
magna copia tam in mari quam in alijs fluui)spassim ibi capitur. Ad soli laquarum oscitnditatem utriusque incredibilis cultura itilitas accedit idque duabus ex causis: quarum prima ab incolaruin militi tudine dependet;China enim ultra sexaginta mil-Jiones hominum continere creditur. Altera in diligenti cultura consistit. Aeque enim priuati ruri colendo eius frugibus demetendis intenti sunt: ac magistratus , qui otiosum domi desidere sinit neminem .Hinc vix inuenias agellum vel glebam, quae non optime sit exculta. Num vero hac artes re opera mechanica silebopcum norit octis alius, tot tam insignibus forentior, id quod itidem a duobus proficiscitur. Primum iam laudatum
quoniam otia pastina interdicta, labore cuiuis ma-dati:
328쪽
D SEDE PRINCIPIS. δεῖ dati: nulli licetesie ocioso, non carcis, non claudis, Misi plane viribus destitutis Ulteus hincnsium rex lege sancita etiam foemellas ad exercendum artes paternas,aut minimum , tam nobiles quam non nobiles,colo' acui adstrinxit Alterum est quod fit ij patris artificia callere e exercere iubetur.Hinc tot artes totque artifices , qui a teneris unguiculis omnes,tam masculi quam foemina paterna artificia tractant.Hinc summa artium scien tia absolutaq; perfectio. Non committunt,ut vel minima I abiectis sinis res sine frueti pereat.Taurorum S iubalorum fimo nutriunt pisces. Ex ossibus canum aliarumque animalium varia fingunt sculptilia qualia nos ex ebore. Ex laceris panni conflant papyrum. Sed quid tantopere in his recessendis immoror Tadia nimirum est apud Chinenses omnium reruod vitae sustentationem necessariarum artiumq; S opificiorum copia, ut aliunde quicquam importare minae opus habeant. Quantum serici copiam uotannis vel duntaxat in Lusitaniam mittunt Quindecim naues ad Philippinas oneratur. Fide maior copia in Giapas avehitur. Tantam Catha yexcipit, quantam aestimare licet ex superioribus, ubi diximus,quanta in Cianabalu mittatur. Opera sua elaborata quae infinita sunt vilissimo vendunt Pretio, tiod mercatores nouae Hispaniae,qui ex Phillippinis insulis ea coemtum eo frequens iter diabent, vix satis admirari quaeruit.' 'Quo fit ut negotiatrones, quae cum hilippinis exercentur, Hispanorum regi damnosa potiusquam lucro sint. Vilissimum enim omnium rerum pretium Moica nos , suas merces ex Hispania ante petentes , in Philippinas illeclari
329쪽
Quod autem est summum regis Hispani studi ut ii, feras illas gentes horribili caligini idolatriae adhuc immersas emolliendii album Christianae
Ecclesiae referendi efficit,ut damnum lucro aequa-
Ie aestimet,modo earum animas lucretur.
Ex his omnibus&singillis liquido constat,Chinam partim naturae,partem humanae solertiae dote&beneficio infinitos homines nutrire posse: adeoque non absurdam esse tantam inibi populo- statu Camam. Atque hanc ego porro assero, Mnecessarijs documentis probo,idque dupliciter Pri moenim Chinensium rex non opus habet bella gerere, pro amplificandis ditionis suae finibus, sed tantum ut sua septa defendat. Perpetua illis fere
pax est. At quid pace optabilius 'uid fructuosus quid antiquius Nulli ex Chinensibus inscio rege
magistia tu terra sua licet exire Crescentibus itaqtie incolis patrioque solo semper adhaerescentibus non potest non esse incolarum ingens multitudo, vibium niaxima capacitas, praesertim cum ipsum regniim Chinensium unum corpus unamq;
Profecto nos Itali nimio nostri amore omnia nostra summopere admiramur, suspicimus, dum Italiam eius sie urbes omnibus orbis partibus anteponendas censemus. Italia ratione situs oblonga,& media Apenninis montibus diuisa,paucal bens fumina naitigabilia,non potest ferre magnas populosas vi bes Fluui Italiae habent se ut riuu-J cum Gance, Menanes Meacone alijsq; orientalibus collati Tyrrhenum QAdriaticum mare paludem dicas, si cum Oceano compararis. Vnde nostra n sotiationes di nundinae pro scrutarijs non imme ito habeas respectu earum,qua Canta
330쪽
Dp x DE PRINCIPI s. n M lacca Calecutiat,Ormo,Vlysbonae, Seuilliae S in caeteris urbibus oceano finitimis haben
Huc accedunt inter nos talium etanos distidia di bella bonam partem commerciorum in Africa Sc oriente adimentia. Quid quod melior pars Italiae,ut regnum Neapolitanum, ducatus Medio- Ianensis regi Hisnaniae paret Satis autem tenues sunt reliqui ordines,ut praecipue urbes Sed instituti ratio requirit ut eo, unde digressi sumus,
Principis sedes ex sese sitis virium habet ad instaurandam urbemi exicndendam Memoriae prodidit Franciscus Aluarer , in Aethiopia quantumuis regione amplissima non extare urbem ultra mille sexcentos ciues continentem quarum numero paucasei se aiunt. Rex vero Aethiopum, quem illi magnum ego, nos, sed vitiose,Prette Ioannem vocamus,incerta aula Vagatur Sola enim eius aula instar potentissima urbis est siquidem eius tentoria vix aliquot milliaribus capiun
Omnes celebriores urbes Asae principum sedes
Dei Ent. Damascus,Antiochia,Angori Trebi n-da,Bursia,Hierosolyma Sedad nostram Europani transeamus. Roma translata aula imperatoria deforescere coepit,Constantinopolis vero , ubi imperatores considebant,maxima cepit incrementa: quae etiamnum ob aulam Turcici imperatoris sartatecta durant Haec urbs sita est in loco amoenissimo, optimo, commodis limo, qualem nul, Lbs totius mundi inuenit Sita quidem est in Europa, sed plus nainus quadringentis pallibus ab Asa abcst. Donu natur 3 Ponto