In M. Tullii Ciceronis De officiis libros tres Aldi Mannuccij, Paulli F. Aldi N. commentarius. Item in dialogos de senectute. de amicitia. in Paradoxa. Somnium Scipionis, ex 6. de Republica ..

발행: 1581년

분량: 374페이지

출처: archive.org

분류: 연설

131쪽

niue frucis maximus. Reae etiam a Theophrasto est laudata hospitalitas. est enim,ut mihi uidetur,ualde υ- coraran, patere domos hominum idustrium illustribus h stutibus: itas etiam rei' est ornamento, homines erae nos hoc tiberalitatis genere in urbe nostra non egere. Uetiam uehementer utile iis, qui honeste posse multa v unt, per bootes apud externos populas ualere opibus, o gratia. Theophrastus quidem scribit, cιmouem thenis etiam in suos curiales Laciadas Myttalem suis ;ita enim instituasse,σ uisticis perasse, uι omnia praeberenisur, quuumque Latiades in iustam Iuam diserti siet. tiae autem opera, non largitione, beneficia daturai hauiam in uniuersam rem' tum inmolas ciuer constru turi nam intivire cauere, consitio auseare, arque hocsc--

ιι aegenere prodesse quam plurams,uehementer Er ad pes augendas pertinet, adgratia s. ιIaque,cum mutia praeclara marorum,tum quamoptime constituti iuris c/uitis summosemperan honore fuit cognitio, atque ι num pretatimquam quidem ante hanc con sionem temporum

ui possessione sua principes retinuerunι: nunc,ut honores, ut omnιs dignitatis gradus, sic huius scientiae splendor deletus est. 10. eo indignius, quod eo IC ore hoc cout git, cum ιs esse vi omnes suberiores, quibus h ore par esses, scientia facile uulsisι. haec igitur opera grata multis, benefic d ad ingenuos semo a

commodata.

VT hos benefici ν quamplurimis assiciamus, I quattuordecim mei, di Tertii, Ut bis benescius qua plurimos assiciamus. Quo Ruri liberas, posteriri. prodiatur memoria, i iidem libri, Quorum me moria liberis, posteri'. prodatur. Publii mimus:

Is beneficium dando accepit,qui desit digno. . lOMNES mmmmemorem bene ιη oderunt; l quod es naturae proprium. IN deterrenda Ab ralit i..e in deterrendis liberalibus, ne liberalitate utamur. Est autem minus usitata loquendi forma. Sum

Ingratu&unus miseris omnibus nocet. I. R D I Μ i estinitate I nc uxores,di liberi egeant; ne desint oui pugnent pro patria. CArros, ICaptiuos, duo inci. LARGITIONI munerum ante imo. I Lambinus, Longe, addit; Largitioni in nerum lonse antepono; contra uricres omnes libros . QVAs I ritillantium. ι ita commouentium, ut pruritus commoueri Lia: in quo uoluptas quaedam est. IN dando munificum I cum, quantum, di quibus dare decet. IN uicinitatibus, i In, a sta tredecim meis,&Tertas. Quinque, Vicinatibus. Qua tuor, di Ter iij, Vicinatibus. Vinis, iuitatibus. CoN FI NIis I praediorum. DE iure suo com dentem Cedentem, decem mei,& Tertu. Qv AN Tvae liceat, i quantum rei domesticae ratio patiatur. ET nes , an paullo plus etiam, quam liceas, lici fortas te paullo plus etiam quam liceat;idest,uel cum aliqua rei familiaris iactura. N O N N v Μ A M ue suo iure decedere, i quod nostrum est, atq ad nos proprie pertine de eo partem aliquam temporis caulla alteri concedere. autem Cicero, No numquam, Terentius, In loco, lixit in Adclph. acta. scia. ad quein locum proculdubio Cicero respexit: - SΥ. Pecuniam in loco neglegere,maximum interdum est lucum. SA. hui, S Y. M et u uti,fi nunc de tuorum concessisses paullulum, Atque adtacstenti esses morigeratus, laominum homo stultisti me, Ne non tibi istuc seneraret S A. ego spem pretio non emo.s Y. Numquam rem facies: abi: nescis muscare hodimes, Sannio.' SA. Credo istuc melius esse: veruin ego numquain adeo astutus sui.

Ouin, quidquid possem,mallem autorre potitia in praescialia. Dr x 4 si sinere I consumi dissipari. A. THEOPHRASTO I in libro de diuiti L ILLvsr Rrpus hospitibus; I oia. praep. nouem mei,dc Terti j. POSSE multa uolunt, i Multum,quinque,& Te tii, Ci Mo NpM l de cuius liberalitate Xenopson, Athenacus, Plutarchus,qui Aristotelem, non The phrastum, citat . CVRIALES I quos Graeci tribules autem συλ, τας dicun ex Dionis , Pl xarchiq. sententia. LAC i AD AS I a curia ita dicisa. Π β PIT AL EM Cratinus comicus a 30. H MVς-μητροφος γλα Θ τἰνς,

Qv x autem opera, non largitione beneficia duntur; l operam largitioni iam antepos Cui de Aristot Ionia v. Et hic. IN iure cauere, I ne quid contra ius coinmittatur: ne actionem male instituat c uoi cadat: ne aduersariu calliditate circuinuciaratur. AD opes augendas I non, ad diuitias, se ad gloriam, supra. Maxime λutem di gloria rari usita gratia dcsensionibu . TvM quamprime coniturι iuris ciu/

gestates,

132쪽

. In Lib. I l. de Ois Ior

rnitates, unus,& Tertii. SPLENDOR deletus est: I quod silent leges inter arma: Se, ut Is rates ait ἰσχυρώτατω νομος cst . τραπε e - τπαννου. Cum is esset, i Ser. Sulpicium laudat. UMNE I Iuperi rei I etiam Scaevolam pontimo. ut in Bruto,&Phil. I

CICERO

AT a huic oti nitima est dicendi grauior se quod feceris, nece se fuerit, nee aliter sacere potueris rciatas, iratior, O o maris'. quid enim eloqu/ certis q. operis, rcys eri quod violatum est,compentia laudabilius, traestabilius, uel admiratione audiem sandum. Sed, cum in hominibus iuuandis aut mores spe rium, uel spe indigenitu uel eorum, qui defensi sunt gna ctari, aut fortuna soleat: dictu quidem est procliue: traseria ψ tarc quoque ergo a maioribus nostris est in toga dia uulgo loquuntur, sese m benefi/s collocandu mores hiagmtatis principatus datus. diserti linu hominis, ct f minum,non fortunase, sequi: honesta oratio est: siet quis cile laborantis, quodq. in pati sis est moribus, multorum est tandem, qui inopιs, optimi viri caussae non antepocaussas non granate, gratuito defendentis, benem nat in opera danda gratiam fortunati, potentis sa Pscia, ct patrocinia late patent. Admonebat me res, ut enim expeditior, o celerior remuneratiosore uidetur , hoc quoque loco intermisionem eloquentiae, ne dicam in in eam stre est noluntas nostra propensiorsed anima erteratum, deplorarem, visi vererer , ne de mei fio aliquid tendum est didigentius, quae natura rerum sit. nimirum uiderer queri. sed tamen utilemus, quibus exstructu era- emis inops illa, si bonus est uir, etiamsi referre gratia toribus, quam in paucis spes, quam in paucioribus facul- non potest, habere certe potest. Commode autem, quicum ias, quam in multis sit audacia. cum autem omnes non que dixi te Pecuniam quι habeat, non reddidisse; , qui pomi, ne multi quidem, aut ureis periti esse, mi diserti; reddideris, non habere; gratiam autem, O qui re licet tamen opera pro se multis, beneficia petentem, iderit, babere : , qui habeat, retulisse. At, qu sommendantem iudicibus, ct magistratibus, uigilantem Ie locupletes, honoratos, beatos putant, hi ne obliga pro re alterius, eos ipsos, qui aut consuluntur, aut desiem xi qnidem beneficio uolunt quin etiam beneficium se de dum, rogantem: quod quι faciunt, plurimum gratiae con disti arbitrantur, cum ipse quamvis aliquod magnum ac sequunturi latissimeq. eorum manat industria. tam,isiud ceperint: aeque etiam a se aut postulara, aut exlectari non sura admonendi, o enim in promptu ut antinas aliquid μθ cantur . patrocinio uerose vos, aut clientes

Dertant, cum altos iuuare velint, ne quos ostendant. μω appellari, mortis Instar putant. At uero alle tenuis,cumpe enim aut eos laedunt, quos non debent; aut eos, quor quid actu siu, fiese spectatu, non fortuna,palans, no modo non expedit: si imprudentes, negligentiae est; si scientes, illi ui est meritus,sed etia illis,a qua bus eas ctat, eget

mnerι talis . mendam etiam est: excusatione aduersus enim multis gratῶse uideri,studetineque uero uerbis auras, quos in Glos ostendas, quacumque possis, quare id, ut sua munus, si quo forte fungitur, sed etiam extenuat.

EXPLANATIO

FINiri MA est i suntllima: quia prodest utraque quani plurimis. Di CENDI grauior sucustas,

ct tratior, ornatisr. l dc Frauior,& gratior,& ornatior iacultate iuris ciuilis: grauior, quia plus ingenii postulat; gratior, quia ciuious salutem dat; ornatior, quia Latini sermonis elegantia, copia, splendore

delectat. in oratione quoque plo Murena eloquentiam anteponit iurisprudentiae. L xv DAB I LI v s.

O praestabilius, i quinque x Tertii, non habent, Laudabilius S Undecim, Laudabilius, praestabilius.

IN toga lenitatis principatus datus . t nam in sago, hoc est bellicis temporibus, Spernitur orator bonus, horridu' miles amatur. Et pro Murena primae rei militari, secundae eloquentiae, iccitae uix iurisprudentiae tribuuntur In t is dignitatis pr. d. Tertia libor. Quattuordecim, In tota dignitate pr.d. Vt sit:Cum multa sint, quae digni

talem pariant; intcrca tamen tznere principatum eloquentiam,maioribus nostris placuit. D i shRτr Iritir hominis, i Disertum hic usurpat pro cloquente. alibi distinguuntur, ut in Oratore, dicente M. Antotiio, distrios se uidi ite multos, cloquenlcmucroneminem. FACILE laborantis, i φιλοπονου, laborum tolerantissimi: qui labores. S modinias non reformidet, sed otio,& quieti anteponat. Faciter pro,

libenter: ut ad Coelium: Quod in maritimis facillime sum. NON grauate, I ne multis ,&ambitioiis precibus,ta pollicitationibus iit opus: quod ait I si rates, τάς χαριτας RAT v I Tolgratis. Plutarchus in Cic. & in Parad.obi jcit Crasso, quod in patrocinijs pacisceretur. Gratuitor quod seruatum ab omnibus non est . idco C . Cincius legem tulit de donis,& muneribus,de qua lib. II. de Orat. M Tacitus lib. xi II. Eius, inquit, opprimendi gratia repclitum uidebatur S. C. y naq. Cinciae lcgis atauei sus eos,qui pretio caussas oraui sient. LATE patent. I unde oritur, multis desensis, multo amor: quia plurimi sunt, quibus patrocinio, dc desensione sit opus: INTERMISSIONEM eloquentiae, lpropter bella ciuilia: de quibus subiungitia Quibus cxstinctis oratoribus. DE meipso liqui stante re p.

regnare uidebar in caussis. Ru Isus exstinctisoratoribus, i ex partibus Pompei j. Qv AH in pu os spes, i de adolescentibus loquitur: cum uero subiungit, Quam in paucioribus facultas e uiris. Qv AH in paucioribus ocul:as, i Quanto, est in undecim meis,& Tertii. COMMENDANT LM icommendare quattuor mei. VIGILANTEM l Vigilare, tres.V igilantibus, unus. ROGANT M: lRogare, unus. Rogando, unus. Qui aut consulunt, aut defendunt, i cum iurisconsultos, & oratores perspicue designet : iainent in dixit, Cum omnes non possunt iurisperiti esse, aut diserti litantius leg rem, Consuluntur. quo modo est in uno meo, & Terti j. consulunt enim ij , qui de re controuersa forna

133쪽

lim. normamque,& uiam lit Igandi a iurisconsultis petim di a se luntur uero iuristonsilii, qui die turde nite consulentibus respondere. N o N suot admonemri, P artificiose. quod enim omittere se utile signi scat, id tamen facit. E s r enim in promptu ) l patet per se, cist apertum, seris 'orum. nam , quin igno. rat alios ita iuuari oportere ne quem offendamus,& in alieno beneficio nobis ipsi damnum comparemus ALIOS iuuare I ord. pracp. nouem mea,& Tertii. C F R T Q. opem, i cum aliquid co praecipue nomine faciendum tibi statuas, ut compensetur quod uiolatuin est . Quo D molatum est, I Id quod uiolatum est, octo, re Ter ij. Quod molatum est et i duin alterum defenderes contra eum, quem inuitus ostenderes. DIC Tu quidem eii procliue, i facite: ut facile de procliuiore loco descenditur. SEst lSe, septem, de Tertii. Ho βτA oratio est: l recte loquuntur: sta, quis est, qui, quod loquitur, id praestet Sumptum ex Andria Terentii, ae . I. sc. 3. N N vri ι inops potu si tale gratus, animo,

non re. COMMODE autem, i uide Agellii in lib. I. cap. . PECUN M qui habeat, non reta rufe: I iocus, de testiuitas est in uerbis Habere,& R dcre: quae non similiter in pecunia, d gratia accipiuntur. Idem dixit in oratione post red. ad Quir. In olscio persoluendo dissimilis Esse ratio A pecunia debitarpropterea quod pecuniam qui retinet, non δ noluiri, qui reddidit, non habet:gratiam de , qui retulit, habet . se, qui habe dissoluit. Et pro I lancio: Diisiimilis vlt pecuniae debito, & gratiae. nam, qui pccuniam dis

soluit, statim non habet id quod reddidit; qui autem debet, is retinet alienum: gratiam autem de, qui refert habet &,qui habe in eoi pio,quod habet, rescrt. BEATOS i omnium rerum copia circui illa tos. nam beatus estis, qui nulla re ego. HI ne obligara quid bene .ra uolunt: l tantum abest, ut gratiam referre u lint. Mino raphus: . Dcnescium accipere, libertatem uender c cst. BsNgν i c i v M se deuisse arbitrantur, I hoc idem scribit ad Leptam,Fam. lib.vr . . I9. Praesertim oui nihil afferat praeter operam, in qlia illo se dedit te bcncficium putabit,si modo ipsum sciet non ac pille. Et ad Atti lib.xiv. ad M. Antonium : Litterae tuac licine ali ccerunt, ut non dare tibi beneficium uiderer . sed accipere a te ita petente. QvAM vi S at quoum rem l Quamuis aliquid magnum, duo. Quamuit magnu aliquid tres. Quamuis magnum aliquod, luattuo dc Tertii.Aliquid quavis inagnuin,duo. Mapna quamuis aliquid duo Quamuis magnum aliq d, unus. AEQUE I Atque, sex mei, de Tertii. Moκ- vis instar i Sic Fam. lib. VI. ep. 9. Hos tuos Tusculanens dies instar esse uitae puto. In Pitanem 1

Vnus ille dies mihi quidem immortalitatis inllar fuit, quo in patriam redii. Et Virg. lib. Aen. t. Ini dinontis equum. CuM quid factum sit, I Quidquid, septem, de Tertii. Pu TANs,l Putat, es iniquattuordecim meis, Z Tert ij. NEQUE MOo i Enim, pro,V cro, est in quattuor meis. Si quo serie fungitur, i erga eum, qui meritus est. EXTENvAT. I quo maiorem gratiae reserendae uolunt .

sortiυ artimq. defenderis, in illo uno, aut forte in liberas erus murti vi Iratia. sin autem inopem,probum tanam, o modestum,onmes hon improba liti miles, quae magna in populo mi lii do est, prae sidium sibi purarum ui

dent. quia mobrem metitis apud bonos, quam apud Iori natos , beneficium ι ollatam puto. danda omnino opera

est ut omni generι satisfacere posimus: sed, si res in comtentronem ueniet,mmutim Thomstocles est uti Ihν adhμbendus : qubcum consuleretur, uertim bono uiro paveri, an munus probato dium filiam cohocares; FP, inquit, malo uirum,qua pecunia egeat,quam pecuniam, quae vis sed corrupti moles, deprauatiq. Itini admoratione diuitiarum . quarum mis studo quid ad unumquemque nostram per iura e istum Iortasse ad titiat, qua habet: ne id uidem siser: sed fac iuuare: potenιior fune sit, hon ior Mio qno modo λ qti s et iam bonus erit mrine im

pediant disrtiae, Do minus iuuettir; modo ne adiutient

sitq. Omne iudicitim, non quam locuples, sed quatis quisque s. tremum autem praeceptum in beneficiis, op

Mq. danda est, ne quia contra aequitatem comtendus, ne quia ρον iniuriam . undamentum enim perpetuae commentationis, o famae est iu ima sine γa nihil potessest e laudabile. Sed, quoniam de eo genere beneficiorum testim Hi, quae ad singulas spectant. deinceps de hs,quae

uersios ciues pertineant, partim, singulis ut attingant ;quae sunt et tam gratiora. danda est opera omnino, si infpt, utris e , nec minus ut etiara singulis constulatur; sed ita, ut ea res aut prosi ut cote ne obsit res p. . Graechi brumentaria magna largitio fuit; exhauriebat igitur aerarium : modica M. Octavη, O rei p. tolerabilis, erplebι necessaria; ergo Cr ciuibus, oe rei p. salutaris. In primis aurem ut douum erit ei, qui remp. adinImstrabit, ut Iurim qui1que teneat, neque de bonis priuatorum p blice deminatio fiat. perniciose enim Phtispus in trib. natu, cum lexem agrariam ferret; quam lame' anItqu ri facile Rissus est, ct in eo uehementer se moderatum praebuit: sed i um in agendo multa populariter, tum ilitiae male ; non essem ciuitate duo misita homnum, qui reis haberent. capitalis omnino oratio est, ad aequationem

bonoram pextinens ἰ qua peste quae potes esse maior e

hanc enim cadisiam maxime,nt sua tener tu resipes nitatesq. constitutaesunt. nam, etsi duce natura congregabantur homines; tamen, spe custodiae rerum suarum Mnibium praesidia quaerebant. Danda etiam opera est , ne, quod apud maiores nostros saepe fiebat, propter aer

ru tenurtatem, asduitatemq. bestorum,trIbutum sit con ferendum: i . ne eueniat, multo ante erat prouidendum. snqua necessitas huius muneris alicui rei p. Oburnerit r mala enim, quam nostrae, ominarat neque tamen er

stra, sed de omni rep. disputo danda erit opera, ut o nes inultisordidatui esse uelim, cessivit clypaleo

134쪽

VIDENDUMQ, te ditem, quod, si vul. l duodecim mei, Toriij , Videndum'. illud est, quod, si

opul. Vnus, pro Illud, Id. Alius ord nra . Via '. still .d λ ίλαed: sic locutus cp. ult. lib. I x. ad Atti& cp. 28dib.vi I .Fam. Quibus locis uide Paulli patris Commentaria. I N isto uno, aut Iorte in liberas

fini maneat gratia: l septem mei, S Tertij. d. pNepi in utic, illo. Quattuor, Aut inlibat Ortc. Vr

cim, ta Tertii, Manet. Duo, Remanet. Sitim in contention m Meniet, si quaeramus , diuitiae ite sist Probitati practercndac an contra.Vel: si forte uti neniat,ut uel diuiti, uel inopi, uiro tam in borro, sit in se utendum. THEMi STOC s l hoc idem Val. laxat. via. cap. a.de apicntcrdictis, facti. . Pluriarchus autem in uita,& Apophtheg m. hoc Themilloclem respondisse ait filiae suae petitoribus. A.

minus probalol Λ scptem mci. Eco, inquιt, malo tiuum, I Ego uero, nil uri, malo uimur, tredecim mei,&Tcrti, Indusirimn,de uirtutein sine diuit ijs malo, quam diuitias linc uirtute & industria. Plutariachus. Rri pecunia evat, i I locrates: Tei. ἀγαθὼ ς Πς μενεν τὸ ψυχῆ του re ab τας ω φιλει- ας, ci Plaum τυγχανιμαν. hoc cli: Virtute,atque industria,necetiaria quac industriae comparantur. I)ECUNIAM, quae uiro: l cui, ut ait Horatius diuitias quidem dederint, artem sevcndi non diaciant.

CORRUPTI mores, deprauati sunt ac ratrone diuuiarum. I nam, ut ait Iacinosissimcs, τε ni ματων

ad uitae sustentationem. NE id quidem semper: l obest miri interdum: nec possuntdein romiis clitae uolunt, diuites consequi. Ho suto It uero qua modo λ l dignitatem emtia diuitiariun magni rudunon parit. NE impediant i nb benesi cur m in illum uleo non conteramus, quia diuitiis abundet: si mo eo vir bonus est: sed rursus caedem diuitiae ne adiuuent, idest, ne nos ad beneiaelum tribuendum magis, quam conuenit, adducam ..MDDo ne a cient; l nihil inerant diuitiae , quo vir bonus in uelut magis. Qv ALIs l pmbitate,& moribus. FuNDAM E N r v xl emm perpetuae commendationis, σὲ famae est institia: I riouem mei, de Teriij, Fundamentum coim in pcrp. comm m. sam. iust.Tres,ord .pI tepFund.cit enim Sc. V niis, Fundamentum est per . comi de tant viii V nus pro Emm,liabet Vero. S i 'NE'qua nihil potest esse laudabile. I nam uisiuia omnes turtutes complectitur. Qv A E ad Ploripsed anx: l idest, quae deproi nuntii ccuiusque familiara: non, quiem priuatos homines conteruntur. , Q AB M umacisos , l. cum magistratus, qui totius populi perionam sustinent, aliquid ex aerario depro munt. Eo RuM autem ipsorum partim eiusmodisiunt, pro, Alia eiusmodi sunt. iiivato genrie loquen di. VT ad uniuersos ciues pertineant, i ut cum augetur resp. imperio, agris uectigalibus. SIN Gu'LUS ut attingant; I ut surgulos priuati in tutioni : quo nere frumentaria largitio est. C. GRACCHi l tribuni pL qui legem frumentariam tulit. Plutarchus, S in oratione Wro S cxtio, his uerbis: Frumentariam legem C.Gracchus terebat:iucunda rus plebi Romanae ruictiis enim suppeditabatur larte sine laboro: repugnabat boni,quod de ab industria plebe in ad desidiam auocari putabant,& aerarium cxl auriri uidebitur. Vnus meus, Ti. Gracchi. LARc trici fuit; l'Fuit, non est in noucin meis,& lcriij. T HAvRtEBAT igitur Igitur, non est in duobus meis. AERA Riv M l ad ulurn rci p. aecessario constitutum: isne quo resp. stare non potcst. Octauij autem modica largitio, quia non hauriebat aerarium, rei p. salutaris. M. OCTA vii, ξ eollegae Ti.Gracchi in tribunatu. Pluta laus, optime Liviana, Mabj. R g i p. salutaris. I non exitiosa, ut ilia C. Gracchi, quae cxhauriebat ac rarium. N gQyx demisis pri at uvi publice deminutio fiat. l Publice et lo . quod Ti. Gracchus, agraria lege promulgata,c natus cs L aequari autem postcssiones litis magna multorum iniuria non pollunt. inde seditio, inde caedes, inde suinmitin reip. discrimem . proi terea sibi ungitur: Capitalis omnino oratio cst ad aequationem bon Mira restinens. Neque: Ne, unus. Non, unus. N , tres. LEGE N agrariam l dc publicis agris populo diuido idis. ANTI AR 'I iiii fragiis improbari. antiquatur enim lex , cum a populo rei jcitur, ne seratur: ab togatur autem iam lata, ne in pesterum ualeat. De L gibus: Vos lcgcin antiquas iis sine tabula. Ad Att. Populum,ut rogationcm antiquaret, rogabant. M vi populariter, i dixit Philippus, quae picti grata ellent optimatibus A locupletibus imus a. Ov i νem haberent. 3 qui de suo uiuerent: quibus ad victum necet Iaria suppeterent. Sic Terentius, Ad rem attentiorem esse, Rem facerri Cicero, Rem augcre. CAPITALIS Omnino oratio est ad aequ. I τe,omnino, non est in quattuordexim meis,& Te tis. TENERENT v R, i Tuerentur, quattuor mei. Q v o D apud maiores nostiis sage fiebat, I ante Paulli Aemilij Macedonicam uictoriam . nam is, ut ait Plinius lib. xxx in I .can. 3. N hic Cicero subiungit, diuitum intulit in aerarium , ut finem attulerit tributorum . nec tributum postea collatum in ante Pansae, de Hirtij consulatum: quo anno, rep. pprina, Cicero est interemptus. Si N qua necessitas I acerrimum retuna. Sin quae nec. tres, & Iertii. MALO enim, quam nolbae, ominari ι I inulti enim ea dicimuς quae sunt mali ominis.Siccx septem mei S Teriij libro emendaui. N est elegantius, cum dixerit Sin ena necessitas huius muneris alicui resp. obuenerit; si abiungere, Maloeni in , quana nostrae, ominario uti id

enim attinet dicere, Malo enim est cri, quod cst in quattuor quam nostrae; aut, Ali), quod est in du huq aut, Alienae, quod est in uno quam nostrae ; cum dixerit,'Alicui rei p. λ N E Qv v tamen denosa , sed de omni rep. disputo) I Neque tantum, quattuor mei . Ny tm, duo. τῖ Tantum, non est in uno, & Tertii. . TD, ieptem m, reponi vi resutus Vriinus ex antiquo lib- 2 sque tamen de nostra,sed

135쪽

de omni rep. disputet i talis est omni disputatio. non enim hoe, aut illud examinat, sed in toto genere uer satur. supra: Mihi autem haec oratio sulcepta non de te est, sed de genere toto. NacEssi TATI Geparendum. l soluendum tributum, necessario impositum. Qv A v sunt necessariae. t quae ad ui reum, ad habitatione ad vellitum pertinςpt.ui de Pl tonem de Rep. lib.2. Eset enim in promptu .l satis P tet. TAMEN Dcus attingendus μιι. ι Tantum, decem, ex Tertii.

CA p v x autem est in omni procuratione negotii,

o munem publici, ut avaritiae pellatur etram minima suspicio. Vimam, inquit c. Pontius Samnis, ad illa tempora sortuna me seruasset, o tunc essem n tus, quando Romam dona accipere coepissent: non es pastas diutius eos imperare. Nae illi multa saecula e spectada saerunt. modo enim hoc malum m hanc remp.mnasii r itaque facile patior tunc potius Pontium suise; siquidem in illo tantum fuit roboris. Vsndum centum. decem anni sunt, cum depecumis repetundis a L. T

Ione lata est lex, nulla antea cum fuisset. at uero postea

tot leges, is proximae quaeque duriores;tot rei damna-tι ; tantum Italicum bellum,prcpter indictorum inertim, excitatum; tanta, 'blaris lassus, o iudicus,op latro, direptroq. sociorum; ut imbecillitate atiorum, non nostra uirtute, valeamus. Laudas insticanum Panaetius,quod

suerit abstinens. quid vi laudetur e sed in illo alia mai ra; laus enim abstinentiae non hominis est Iesum, sed

etiam temporum atrorum. Omni Maced num PQAquae fuit maxima, tuus est Paullas: tantum ιn aerarum p cumae inurari, ut unius ιmperatoris praeda finem vii Ierit tributorum. at hic nihil in dimum suam intulit, praeter memoriam nominis simpiternam. Imitatus p

nem Africanar, nihilo locvletior carthagine euorsa.

Quid, qui eius collega in censura fiat, L. Mummω λnumquid copiosior, cum cum sinam urbem senitus sis stulisset Italiam ornare, quam domum suam, maluit.

quamquam, Italia ornata, domus ipsa mibi uidetur Osenarior. Nullωm igitur vitium est taetrius, ut eo, unde egresia est, reuerat se oratio quam auaritia, praestem tim in principibus, o in . Iubet nantibus hibere enim quaestut remp. non modo turpe est, sed scelerarum Gia, cr nefarium. Itaque, quod Apollo Pythius oraculo ei dit, Spartam nulla re alia, nisi avaruia, esse peruuram, is uideturn solum Lacedaemmus, sed δε omnibus opulantis populis praedixisse. Vtilia autem re conciliare facilitis benevolentiam inhitutidinis possunt ij, qui rei praesunt, quam abstinentia, O commentia. qui uero este populares uolsent , ob ea .cosi aut agrariam rem tentant, ut pol es, ores suis sedibus pellantur, aut pecu

nias creditas debitoribus condonandas putant; labes flant fundamenta rei p. cocordiam primum tollunt, quae esse non potest cum alvs adimuntur,ales condonantur pecuniae; deinde aequitatem,quae restitur omnis, si haberestium curque non licet. id enim est proprium, ut supra di-X civitatis,atque urbis, hi u libera, ti no inuita suaereι cuiusque cistoria.

C. PON rivs Iamnis, i Samnitium aduersus Romanos tum imperator,cum turpissimas Caudianae pacis condiciones acceperunt, a quibus tandem S ipse sub iugum missus ad' Luceriam , anno ab v. c. Dxxxi l .Vide Liuium lib. ix. AD illa tempora oriti mesema set, I Me fortuna reseruauisset, unus,' Tertii.Resciuasse septem.Me sortuna seruasset,quinque. Vnus, Ad illa tempora sortuna reseruas fit. TvNC es natus, i Tum tuodecim,&Tertii. DONA acciperet hinc Iugurthae uox, apud

Sallustium: O urbem uenalum,s emptorem inuenerit. MuLTA saecula I Faciundum mihi puto, ut hoc loco M. Antonii Mureti integrum caput describam quod ad huius loci intelligentiam praeclare admodum iacit. est autem in Variarum lectionum libris, octauum libri x. Dubitant eruditi homi ncs, quomodo accipiendum s quod ait Cicero lib. ii. de Ossetis, Multa saecula exspectanda suisse C . Pontio Samniti, si a fortuna reseruatus esset ad id tempus,quo Romani dona accipere coeperunt. bellauit enim cum Romanis Pontius ab v C. Dxxxii sex autem Calpurnia de pecuniis repe tundis anno DC I v. ut,si saeculum sit centum annorum, quo modo accipiendum N Grammatici ueteres docent,de ludorum saecularium appellatio confrinat,non tota duo saecula ei exspectanda fuerint.Sed

certe Saeculum interdum est γενεα: ut ostendit & Naeuius,qui Nestoren ut est apud Agellium,iri saeclisenem uocauit,ex illis uidelicet Homeri uellibus: τῆόxta. Iυο μέν

r. ιὰ auit m triginta annorum est. Itaque illi Homerici uersus ostendum tantum, Nestorem,cum illa loqiueretur, sexagenario maiorem fuisse: quamuis illic quoque γενιαν pro centum annis accepisse etiam iactum res Latini poctae iudentur. Haec Muretus. TANTUM siit roboris . t ut ellicere pollet, ne Romani diutius imperari ni:ut posset Romanum imperium pecunia laretenda euertere. NON Dura centum, e r

rem anni t Fulvius Visimis ex antiquo libro, Enim, addidi , sic: Nondum enim cent Ac. Vnus meus, Nondum ituro ccnt. Alur Nonduin X.&C.anni. Α L. Pisone i tribuno pl. qui primus Frugi dictu tit . LAr A est lex, i Censori non Manilio cos. AT uero postea tot leges, 1 Caccilia, Seruili Atalia, Cornelia, Iulia. ITALI CVM l sociale a scriptoribus dicti im. Vide Florum. ExciTA-1vΜ λ ι conina opera,qui, nς pcxundamin ccusaremur, metucbant: ab sis, qui sibi conscii suorum secte

ruina

136쪽

In Lib. II. de OT

ram, quieta rep. iudicia metuebant. VT mbecissitate alto rure, πω nostra uirtute, ualeamus. I si adhue imp ramus, cum tamen illud malum, quod Pontius optabat, in re . inuaserit, non uirtuti nostrae, sed aliorum imbecillitta iecccntum referreuci, uia hostes enim mi non habemus, in quibus tantum sit robora quantum sibi Pontius Iabere uidebatur. Simile illud Is ratis in symminico: Miletor λ μ ρα λογι

μών. τὰ δι' G νμiat ἐν raυς γιγώμενον, βι--ς αν οῦ , κ μαλλον νειεν ἡγών. GAx l Persic, G aeam, regi pecuniam uocant. . Curtiua . Virgiliuo pro omni pretiosa supcllecula dixit, Troia gara pra undas. Q Aa seu maxima, I bis induca ccuties HS , ut ait Velleius, idest sexagies ter centena scutatorii millia: ut uulgo dicitur, nataliones sex, dc scutatorum trecenta uullia. Valerius Antias. Mallies ducenties, se Iit.quod Liuius parum putat. In Plinio lib. xta 1 .cap.3 uinitur, Pondo trium millium: quod inc dolum est e constat. Vide Livium lib. xLv. Plutis in uita,& Ophthes Valer lib.r v.Appianum in Mithridatico, Orosium lib. I v cap. 2o.Eutropiuin lib. I v. p. 3.Iusta num libocxx I il . Florum lib. 2 cap. Iz. Quod autem fecit Paullus, idem antea fecerat Tremulus, Anagnia capta. Plinius lib. xxxiv. p. 6. ccstabat enim tributum,ciuntisci in aeramo pecunia. rcinou batur,acTario cxhaulta . PAv v S: ἰ patcr u turalis Africani minoris. TRIBVTORUM: l ubInouum talium erat exortum, pecunia, qua gere dum esset, colligebatur; tributo cunctis ciuibus tu posim uius lib.v. NIHIL m comum uam π.tutu,lpenates suosnulla ex parte locupletiorcs secit. Vallarius a qua nee adspicere Macedonicam garam uoluerit, totumq. negotium erus administranda Δ ua aerarium referenda' quaestoribus commiscrit. signum auterius abstinentiae uel maximum fuit,quod moriens patrimonium vix xxxvii.millium myriadum, ut ait Plutarchus, reliquit: quac sumina paullo matarin uia im stulatorum millibus. Ἐγbιι in domum suam vituitur τι,1n, abest a septem incis,Zc Teriij. Vnus pro,intulit, baiat Artulit. PRAETER memoriam lpraedare secum actum existimans, quod ex illa uictoria alij pecuniam, ipse floriam reportasscti Valerius. Ap RiCANus i qui nihil in uita, nisi laudandum,aut icci mi dixit, ac sensit. Velleius. L. Mu Matius. I qui Corinthum deseuit, caput Asiaeae gentis: unde Achaici cognomen est adeptus ITALIAM ornare i nihil enim ex ios opibus, ornant isque, qaae pracdiues corinthus habuit, indomum eius peruenit. Signa namque acrca, marmoreaque,di tabulas plinaes, quibus Corinthum spoliauit, in triumpho tulit totamq. sis Italiam repi ita Tamq. rudis ingenao iuit, quod ait Vellatus ut,cum misia morum artificum persectas manobus tabulas, ac statuas in Italiam ponandas Iocaret, iuberet praedici conducentibus, si eas perdidissent, notias eos reddituros. NULLUM igitur ititium est taetruta, i septem, de Teriij, ord. praep. Taetrius est. M , Ei, non est in tribus. Dcterius est, unus. REΜP. gubernam bus . I Reip. gubernatoribus, Glums Ursinus ex antiquo libro. Remp. administrantibus, unus meus. Η ABE RE eium quaestvi remp. t ex rete. muncribus quaesuin facere.In Verrem Qui non intelligit istum sibi quaestui praedaeq. habuisse, ira, tortuna, posscsilones orazomm.Plautus, Poenulo Isbe est thesaurus stultis in lingua situs, taVt quaestum habeant male loqui melioribus. TvRpa I Ardidum. SCELERA TvΜ l facinus publice contra ius in remp. admissum. OR Coo l Oraculum,quattuordecim mei. Oraclum, unus. Hoc autem Oraculum exstat in Aristoph

MIe δεν. Vide& Plutarchum. NuLLA realia, nisi auaritia, sepemulam, i sic duo cim mei. Duo, & Teriij, non habent τι Alia. Is u ira r I Idq. uidetur, unus. Idutiatu sex,&Tcul . τἰ, I abest a septem. AGRARIAM rem l diuisionem agrorum,ut duo Gracchi sortes intra . Avx m. cunias creditas debitoribus condonam vi putant ἔ l lege de tabulis nouis. CONCORDIAM primum to iam, i Tollunt,non est in tredecim nauis, ta Tertis V T supra dixi, i in eo loco: Hanc ob causam ma-xtin ut sua tenerentur,respublicae,cluitates'. constitutaciunt. CIVITATIS , inqueti ius, i Ciuitatis multitudinis ciuium; Urbis, quae ciuitati praelidium est. supra: Et si duce naturacongregabantur homines: tamen, spe custodiae rerum suarum, urbium praesidia quaerebam. Cvavβ πιε, i Cutique, duo mei.

CICERO

i A T is, ni hae pernicie re'. ne issimi quidem

αλ sequuntur 'am putant,gratia nam, cin res erepta es inimi ram, em data est,etiam illiquias stare pere uoluisse; ct maxime tu pectinus creditis occultat

su Ungaudium, ne urbaικν non fuisse soli endo. at uero iste 'ι accipis minia er me ut, ετ praesistri dolor suo . Ne si plures βι- q,quabus uvinis datum V, quam illi, quibus iniuste ademptum es, acorco plus

etiam ualent. non enm numero haec inicanis sita poniare. quam autem babes aequilaetem, ut agrum, multis

annis aut etiam saeculit ante possessum, qui nullum b buit,habeat; qui aut habuti, amittat at, propter hoc

visuriaegenus, Lacedaemonas lysandrum Ephorum ex puderunI, Agin regem, quod numquem antea apud eos accideria,ne erunt .ea quo eo tempore tantae discordiae secutae sum, ut tyram, exsisterent, o optimates

exter naremur, praeclari me constituta respla I heretur. nec uero solum ipsa cecidiu, sed etiam utiquam

Graeciam euertit comtagionibus malim quae, a Lac

137쪽

iit Aldi Mannuccii Comm.

elas, Ti. Gracchi, summi viri, filior, Africam nepotes, perfectum est ut omnes,concordia congratosne quereranon ne agrariae contentiones perdiderunt e At vero la disicederent. O utrum magnum,dignumque,qui in no Datus Sicyonius iure laudatur, qui, cum eius ciuitas stra re natus esset. sic par est agere cum ciuibus, π, is quinquaginta annos a tyrannis teneretur,profectus Ar- bis iam uidimus,hastam in foro ponere, O bona ciηι-xis Sicronem clamdestino introitu strbe est potitus;tum. uoci subis ere praeconis. at ille Graecus, id quod fuit μ' tyrannum Nicoclem improuiso oppressisseet, sexcentos piratis, o prirestantis uiri, omnibus tonsi endum put . exsules, qui fueram eius ciuitatis locupletismi , restim nit: Gq. est summa ratis, o sapientia summi ciuis com

ut rem. Db. aduentu seuo liberauit.βeccum magnam moda crumis defendes , non diuellere, atque omnes ama nimiduere teret in bonis,o possemnabus docuitatem; quirate eadem continere. Habitant gnatis in alieno.

quod o eos, quos σ ipse restituerat, quorum bona alit': huid ita .ut, sim ego emerim, aedificauerim,tuear,tm- possederunt,egere iniqui Funum arbitrabatur; o, quin- pendam , tu me inuito frua e meo e quid es aliud , aliis quaginta annorum passessiones mouere, non nimis ae- sua eripere,ali s dare aliena Tabulae vexo notiae quid quum putabat; propterea quod tam longo spatio multa habent argumenti, nisi hi emas mea pecunia Dudum, σhereditatibus,multa emptionibus,multa dotibus detine, eum tu habeas, ego non habeam pecumam λ Quam bantur: sine iniuria, iudicauit, neque illis adimi, neque brem, nest aes alienum, q&od rei p. noceat,pνonrueiatim his nonsatisfieri, quorum illa suerant, oportere. ura est: quod multiis rationibus cauera mihinon, si si rittar status , opus esse ad eam rem constituendam Πιμ lacupletes suum perdam, debitores lacremur alienum. Ma, Alexandriam seproficisci uelle dixit , remit. Duse nec enim ulla res uehementius rem' continet, quam nam ad reduum suum iussit esse ι isq. releriter ad Pt ' des, quae esse nulla potest, nisi erit nec sariosolutio νωιemaeum, suum hoJutem, uenit, qui tum regnabat alto rum creditarum numquam enim vehementivs actinas est, post Alexamdriam conditam : cui cum exposuisset, pa- quam me consul nes veretur: armis, ct castris tot

Diumst liberare uelle, caussam. docuissent a rege UA- ta res est ab omni genere homina ct ordine. quibus ita lento uir sunmus facile impetrauit ut granat pecunia ad restiti,ut hoc tantum malum de re tolleretur.numquam iuuaretur quam cum in Sicyonem attulisset, adhibuit m nec maιus aes alienum fuit; nec melius, nec facilitis disebim consilium quindecim principes, cum quibus caussas Iolutum ιβ . fraudant en dpe sublata, soluerit x cognouit rarum, qui aliena detinebant, Er eorum, qm cristas consci ura est. At uero hac noster aticior, tunc quia sua amiserant; praefecit q. aestimandi mjegionibus, , dem mctus, quae cogitarat, ea perfecit , eum senti presuaderent alis ,ut pecuniam accipere matrem, nilal interesset. tanta in eo peccanssi libido fuit, pollesponibus cederent; alus,ut commodius putarent, nu ut hoc ipsum eum delectaret, peccare, etiam sca .

merari sibi quod Ian:i esset,auams Am rccxperare. ita D xon esset.

E X P LANATIO

CVi res erepta est, inimicus; l Cui res erepta est, est inimicus, quinque, &Tatii. Diio, ut quoia est. IM pectin s creditis i condonatis. O CovLT AT 1hhiu gaudihm, i in linu Pudet.

dis uideatur non sui se soluento. I obaerati enim, cultus splendorem in fraudem creditorum limulantes, hominum de se opinioni offundunt. AT propterhoe iniuriae genus il Ac, duo mei. Clofanus testatur,sea Mureto aec pille, delendam esse particulam At, quae sentcntiam corrumperet. LYSANDRvM Dpraeclarum ducem, optime'. de p. meritum. AGI Μ regem, i de quo Plutarchus. Ex quo es tempore i Ex eo tempore, unus. At e . temporz, unus. L q. eo tempore,Tcriij liber. quod placet'.

curgi testibiy. MALORUM, i quae nata seiu propter auaritiam . supra : Apollo Pythius oraculo edidit Spartam miliare alia, nisi auaritia, clie perituram. PROFECTA l sic duo mei . recte. Pro cte derem. Profectae, Temj. Prosecto, duo. MANARVNT ιatius . t sic Fam. lib. x I t Ap. l. Man bat illud malum urbanum. AFRICANI'l maioris: cuius ex filia Cornelia Ti. Gracchus duos fili Iuscepit, Tiberium, de Caium . ARAT vs Scymius, i cuius uitam Plutarchus literis mandauit. Aufuimu l Abantida Pisei filio, Pasi racre,Nicocle. URBE es p.ruum, i ta omnes mei,&Tertii. Sunt, qui, Urbem, reponant. veteres libri aduersantur. NICOCLIM I P ut.in Arab Alii Meth deuin, ex antiquis libris,& cx Polybio. Impressi,Metoclem. Duo scripti, Modoclem. quorum unus, in ora, Vel Methodum. Vnus, Meth dei V nus, Modoch i. Vnus, Michoclcm. Vnus, Methodem. V nus , Metrodein. Vnu Midoclem.Vnus,Modoclem V nus, Nicoctem. Vnus, Sit G. Vnus,Mcicde. DuO,NicoHem. Tertis, Niecoclem. IMPRovi so oppressi fiet, I sine ciuilis anguine. SEx CEN Tos ομ-tes.' octoginta Nie Ghaud pauciores quingentis a superioribus. Quos ct ipse rem l Et citon est 'in sipten , Tertij. . D E T I N v η A N T v R : l Tenebantur, septem, S Tertii. REM interam

Plinius ad Traianum: Rem integram distuli. Integrum reseruar Cic. Fam Elar.In integro res,vel caussa, Terentius. In integrum restituere, iuri consulti an integro res est,in Verrem,& ad Att. PTOLEMAEvM, Philadelphum. Ptolemaei, Aegypti reges , Omnos dicti, ut Cacsarcs,& Augurii,Imperatores; Graecorum,

τι κρατορ σ ; Cecropidae, Atheniensium; a igranus, Assyrioru in; Phraartes, Medorum; Sannacherib, Philistinorum. Suvri Minuem, i quem signis, ac tabulis ex Graecia sibi devinxit. Plutarchus. tam regnabar alto post Alexandriam conuiuam a I rius filius, qui, cum Alexandro militauit. Cui cum rem seri, i mi, septem,& Terti j. GRANDI pecuma I centum quinquaginta talcntis. Plutar chus, Evκ in ομνο m ς τε, In,um ituriribus,&Tcrti . Qv I γ D E C Iu irinopes I sic Pluta

. . clius.

138쪽

In Lib. II. de Off

chus. D NT, I Tenebant, octo. PRAEFECIT m. J Persecitque, Tertii liber. Exuri pers aderent aliis, i o Liat,non est in septem. Vt, Pro, V ti, est in tredecim S: Tertii. V τ bis iam uia dimas, i primum Sulla, deinde Caesare dominantibus. SAPIENTI A summitivis, I Boni, est in notiem, de sertii. D FEND RE, i abest ab uno meo,de Terrij. Qui D est aliud, alus Oc. l sic octo mei, dea ceci j. QMd est aliud, nisi aliis, unus.Quid est aliud quam alijs,quinque. TABULAE no

Maw.l debitam pecuniam largientes . VT emas mea pecunia Iunaum, ue ues cum senore sumpta, uel, ut interdum amiciti in gratia s sine senore. ET cum tu habeas, i Et, non csim derem,& Tertia. L o. non habeam pecuniam Z l quia licet tibi non soluero per tabulas nouas . AES alienum, i priuatorum ciuium . REI P. noceat, i ob eorum seditiones,qui obaerati sunt,ta nouas tabulas, legcs agrarias, pr scriptione . coniurationes expetunt. NON, si μοιt, i sic quattuor mes,di Terti j. Si non fuerit, tres. Si non hoc luerit, duo. FiDEs; l quam Ius imae sundamentum dixit lib. i. Nu MuvAM enim v . iam nimi l τὰ, Enim,noncst in undecim, de Tertii. TENTATA res est i Catilina duce. ORDi- . t ne uideretur de humilibus tantum loqui, addidit, Ordane:quia nobilius est ordo,quam Genus. ep. s. lib. . Fam.Conctis hominibus,ordinibusq Incumbentibus. Et . Gib. tai de Coclius ep. I .lici rix. ἐκ oratione i .pro Cornelio. Vr hoc rantum malum de rep. tolleretur. t Totum, prinTantum, est in tri heu retiij. FRAvDANDI eni spesublata, i sperauerant debitores,li resp. mutaretur, se nihils Itituros. cani spem sustulit uirtus, de uiguaima Cimronas. HIC noster ultior, i Caesar. TvNC quidem utilius, i inte fectus a Bruto,Calaio, alijs. Sic quinque. Tum, sc & Terti j. Nunc, tres. quod etiam erat in impressis. Tunc quidem uictus: me scilicci consille: quia Catilina propter aeris sicili magnitudiat nem consentiens, perscere non potuit, oblisunte mc,quod cogitabat, dcbitores ut creditoribus nihil soluerent: & cum ea simul uictus Caesar omnes'. idem cogitanaes uidentur. Suci. cc Plut. de Caesaris aeris sic no. Haec si mentia confirmari uitatur sequentibus uerbis. Cuxta eius tam nihil intersit. l cum aere Iam non premeretur alieno, rerum omnium armis potitus. Persecit igitur ea, quac multo ante cogitauerat,

ut loges,ta iudicia nihil ualerent, non sua caulla, quia nihil iam de bat, sed suorum, qui graui alieno aere

laborabant, nec sine ciuili bello incolumes ullo modo este poterant. qua de re sic ad Att. lib. uri. Verumtamen hoe u deo, cum homine audacissimo, paratisiunoq. negotium citis: Omnes damnatos, omnes ignominia a lectos, omnes damnatione, ignominam. dignos illac facem, omnes, qui aere alivno prcinantur; quos plures esse intelligo, quam putaram. Eorum ex numero noti sunt, quibus ad consumendum nihil satis esset uideretur, C . Curio, M. Antonius, P. Dola illa. PECCARE, i Peccandi, unus meus. ETIAM

p caussa non e set . t etiam si peccare quidem in co, itast aerio alicia taurionem tollere, sua caussa non cog

muncum ipse iam nihil dc ret.

CICERO

AB M igitur genere largitionis, ut aliis detur, alijs uertimus. Sed xtilitatum compararis c quoniam hic A

auferatur, aberunt i,qmre . tuebanIur: in pra- cus erat quartus a Panaetio praetra mitis μιρο ιβ - 1 Lq. Ut ram dabunt, ut iuris, O iud crorum aequιtate crisaria. nam e .corporis cc 1imoda m externis,s ex-δε qusque teneat; σ neque tenuiores propter imbe- rema cum corporis, o ιpsa interse corporis, o externaciθItatim circumtieni.rntur, neque locvleribus ad sua cum extern s comparari Iolentia cum externis corporis in tenenda, uti iecuperauca obsu inuidia . praeterca, hoc modo comparantum, ualere ut malis, quam diues esec tibiscumque rebus hel bel , vel domipoterunt, rem' se: cum corpMiseMerna, hoc modo; dities Use potius, augeanί imperio, agris, uel tigalibus re maguorum ho- quam maximis corporis uiribus. Ipsa inter st corporis mim m 'ur : haec apismaro es nostros luvia r haec comparantur sic: bona ualetudo uoluptatiant ponatur, genera Uictatum qui persequunt usi cum summa utilitare vires celeritati. internorum aut seusoria lusidi inc-G p. magnam ipsi adipi 1centur o grvira gloriam. si alia urbana rusticu; ex quo genere comparationis i Inb:s aurem utilitatum praeceptιs Antipater Tyrius, tau es catarus senis: a quo tum qua reretur, quid maxi- Stoicus,qιι Atherus nuper est mortuus, Gopraecepta cen mem re familiari expiarret, rupondit,bene paseere set esse a Tanaetio praetremissa, luati tuamis curatimem, quid μι dum tis bene picere; quatertim bene ut est pecuniae. quas ira a Ihmnis philosopho praeterιtas M. Dr quid quartum,arare: , cum illa, quι quaesieras, d Iutro quod essem faciles.sunt certe Atiles. Sed uesccAdaiai G, dbeneraris tum Carocluid inmunem,i uu, oc- fActen tur notuιasus corporis,oe obseruatione,quae res rideres ex quo O multis ali , intesii I debet, utilιtutum aut orasses ierat, duet ebrse ; commentiam uictu comparationesi mere fieri, recte . Me a uinctii se Omm,at e cidis,m pons tiantica J.r , praeter quartum ea uendorum Gorumgenuis . . bed Moispitendis uuluptaritus; postremo me eorum ora adsciεὶ genere, de quaerenda, de collocari da pecunia, etiamnum haec pertinent. Iler arum familiaris quaera debet de utenda, commodius a quitasdam optinus uiris, adiris re 1,a qu bus abest Iumpitudo enseruari autem di ι- mediam Ianum sidentibus, quam ab ullis phil ophra

nil o pari monta siue metiam rebus auert.bas resi ulla ιnslata ituratur Iunt tamen ea cognoscenda.pe

com di ne Xenophon Socratιcus persecutus est in eo ti tinem enim ad utilitatem,de qua hoc ubra dilutata est. Bra, qui, Oecono cu'msallat : Pimum,isti fere a j reliq a deinceps persequemur. Ie cum dic siqua et in nunc, e Graeco in Latmmu G

139쪽

ET neque tenuiores propter imbecillitatem circumueniantur. I sie octo mei. ex, & Tertii, Humilitatem. quod non placet. de glossematii detur suisse ad , Imbecillitatem. di ita seriptum est in margine unius mei ueteris libri,recenti manu .nec Humilitas pro glossemate uidetur requirere t inbecillitas. sed aliquis P tius Humilitatem,pro, Imbecillitatem,substituit. Oasi T mvidia. l hinc Comi MIudices saepe propter inuidiam adimunt diuiti; Aut propter misericordiam addunt pauperi. BELLI , t pro,in bello.antique,ta ulitate dictum paullo tamen durius.Domi,militiae,dixit lib.de Se Metiite.Bellis,nouem,& Tert ij. HAEC genera officiorum i quae ad univcrsos, quaeq. ad remp. pertis nent. Qv i pr. I in tur, I Qui persequentur,unus.Qui prosequuntur, tres. Qui scquuntiar, dum ADipis CENTvR l Du Adipiscuntur. ΕΤ gratiam,o gloriam .il ut amentur, di in admirationesnt. Vtrumque di supra coniungit: Maxime autem & gloria paritur,& gratia defensioitibus. Et, cum dixit: Hoc scientiae genere prodcsse quamplitri in f, uehementer ta ad opes austendas pertinet, & ad gratia. Lib. II i .Huic nec laus magna adhibenda est, nec gratia.Ε eodem libro: Qui illam eripuerit,in maxima gratia futurus, A gloria. Ad Plancum ep. s. lib.x. Mi Plance, incumbe, ut bolli extrema perficias. in hoc erit summa & gratia, & gloria. ANTIPATER Tyrtus, i Catonis V ciciniis farruliaris. Plutarchus. Duo praecepta censet esse a Panaetio praeimnissa, i quattuordecim, N Terti j, Duo praeterita censet esse a Panaetio. Λ ummo philosiopho i uindicat eum ab ignorantia, contra obicctionem Antipatri. Quota essent faciles: l non quod eas ipse non uiderit. SuNr certe miles. I causia, cur ipse praecepta tu

iungat,quae Panaetius,quem iam excusauit, omittenda durit. SusTE NTA TvR I ne in morbos c dat . inde ductum, Firma,&imbecilla ualetudo. NOTITI A bracmporis, I Qvquia non ijsdem rebus omne ed alius alia re inditet ad ualetudinem. Ex notitia uero sui corporis nascitur obseruatio carum rerum,quae res aut prodesse soleant, ut ob sic. aliter enim obseruari non possiunt. & , quia sola sui corporis notitia non lassiciliadiungitur tamquam necessistia rerum carum,quae prosint,aut obsint,obseruatio.ita se eundum praeceptum nascitur ex primo,sine quo locum non haberet sicuti nec primum line secundo fructu ferret. OBSERvATI NE earum ra rum quae si c. l Earum rerum, non est in duobus meis, x Te iij. IN ut tu strum,arque cultu, i Cultus a V ictu differti multa cnim praeter cibum, potionemq, sunt, quae ad ualetudinem pertineant. CORPORIS Iumdι cavsa, i uictu enim, atque cultu corpus tu mur. PRAETERMITTENDIS uoluptatibus; I ijs,quae obsunt.Hoc quartum praeceptum uidetur inclusum in primo,quod est,Obseruatione carum rem,quae res aut prodesse soleant, aut obesse.in iis enim, quae obsunt,uit indae uoluptares.ucrum, quia uoluptate plerique homines tamquam esca capi utitur, ideo nominatim ea de re praecipicndum Cicero putauit:quae cum maxime delectaret, maxime tamen obest &c. Et praeteramitendis volupta ιι-s: τἰ, Et,non cst in Uno meo,& Tertij. ARTE eorum, i medicorum. Artem med icinam uocat.Virgaib. XI I.

Iamq. aderat Phoebo ante alios dilectus Iapis

Iasides, acri quondam cui captus amore . Ipse suas alta's, a munera laetus Apollo, ' , , Augurium, citharam'. dabat, celeresq. sagittar. . u. . ville, ut depoliti proserret sata pMzntia, . Scire porc istites herbarum, usum' medendi i -

. -Maluit,& mutas agitare inglorius artes, Paullo inserius lapistyle loquiturI . . .:a... . A Non haec humani opibus,rion arte magistra . - οῦ; Proueniunt, ncque te, Aduc mea dextera scrint. . Et, apiid Ouidium, Apollo arte suum mucritum uocata mi. u. I. . .

Inuem una mcdici na meum et i, opifexq. per orbemi Dieodita herbarum subiecta potentia nobis. Heu milii, quod nullis amor est medicabilis herbis, ,

Nec prosunt domino, quae prosiant omnibus artes. . . nGrivssa vAR licinoum sa; is est quaereret,nisi conseruemus. COMMODI sata η sic, ut. nihil desidere N in discendo iroluptatem capias.nam,Cominode,laudem his unde illud supra: Commode autem, quicuinque dixi si tacuniam qui habeat,non reddidiste.Et in extremo libro: Toto hoc de aeneo, de quaerenda de collo da pecunia, etiam de utenda commodius a quibusdam optimis uiri ad minuum Ianum sedentibus quam ab ullis philosophis ulla in schola,disputatur. OECONOM ICus i de quo D.

Hieronum us, Q unctit anus lib. . p. S. simius lib. XI I x. p.23. α Servius Georg. i. ISTA sere ina e -- us xx, cum essenni absint l, uno meo. SED utilitutum comparatia i nam cla comparatione

eorum, quae honcsta sunt, disicruat libra primo. Qv Ο N I A M hις locus erat quartus a Panaetio Fracto mi sus I Primus locus est,Honestum ne factu sit,an turpe:secundus,condiaca Tecn ortius, duobu prop sitis honestis utrum honestius: luartu duobux propositis utilibus utrum utilius:de quo nunc loquitur Cicero Quinctus, se comparatione sonesti, & utilis, est libro Iri. APanaetio praetermisus: non modo qua

tum,qui de duobus utilibus eii, sed tertium quoque de duobus honestis Panaetius praetermisit: ut Ciceron docet

140쪽

In Lib. II. de Oft Hy

docet libro primo. CuM externis corporis hoc modo comparantur ; l Comparantur, non est in uno meo. aps A inser se corporis comparantur sic: l Comparantur, non est in tredecim meis,& Tertii. Bo N A u litudo i Vt bona ualetudo, undecim in ei S Terti j. Du Si bona ualetudo. Ex quo genere comparo Iovis in Catonis sienis: l hoe addit, ut e Catonis quoque sententia distinguendas esse utilitates os landat: cum sint alijs aliae maiores, ut, ne pascere quam satis bene pascere; satis autem bcne pascere,quam uit irrid , uiri re, quam arare: aliae uero alijs honestiores. nam, senerari. summam utilitatem csse nemo negatur tamen quaerenda, quia non honesta. ExpΕDi Rar, t male in uno meo, Expediretur. BENE pascere; lvascua uetcres pluris aestimabant, quam uineas,& arua.unde illud in I aradoxo ultimo:Si isti callidi rerum cstimatores prata, di areas quasdam magni aestimant, quod ei gencri pol sessionum minime quasi noceri potest quati est aestimanda uti tu , quae nec eripi,nec surripi potcstyEt Columella lib. 2αap. IT 1tque haec, inquit, orator exsequi poterit, si non solum quae retuli, genera pabulorum prouiderit,uerum etiam copiam serri,quo melius armcnta tueatur,sine quibus terram commode moliri dissicile est.& ideo necessarius ci cultus cst etiam prati,cui ueteres Romani primas in agricolatione tribucrunt. nomen quoque indiderunt ab co, quod protinus essct paratum,nec magnum laborem dc sideraret. M. quidem Porcius S illa commemoraui quod nec tempestatibus amigeretur, ut aliae partes ruris, minimi q. sumptus egens, per mucs annos pracberct reditum, neque eum simplicem,cum etiam in pabulo non minus redderet, quam in seno. B E- ε mine; l cur malim, Vitire, quod in quattuor esse antiquis libris, stribunt Nannius in Misecllaneis, Langius, Balduinus,Gifanius, quam, Vestim, quod ipsum reperi in omnibus meis, nam a Tertij libro hoc totum a si tribus caussis adducor:primum, quod,cum haec sint Catonis praecepta, particulari cum uerbo, incertare dc signanda, quam generali, usum csse,uerisimilius est.deinde,quod Plinius lib. x II x. cap. s. haec ipsa ruserens Catonis praecepta, quaestitosissima in afro Vitem esse dixit, Vestiendi mentionem nurulam secit. Postremo,quod ex Vinire certe non tam iacilis fuit lapsus ad Vitire, quam ex Vitire ad Vcstire et cum ita scriberet ueteres, Vettire, pro Vitire; ut Viam , pro Viria,Se similia. Quod peritis antiquitatum ita notum est,ut cxemplis probare non oporteat. Haec autem Catonis praecepta ne quis miretur in eius libris non exstare: circumseruntur enim sermonibus, ut ab illo dicta, non ut scripta. Itaque & Cicero, & Plinius aiunt, Cato,interrogatus, S. c.Nam,quod scriptum est apud Catonem cap.6 i. simile illud quidem est ex alia qua parie,ex aliqua tamen dissimile.Vcstire tamen, si legas,interpretandum, arboribus maxime fructum serentibus. uerum haec utilitas non uidetur arationi praeferenda. itaque magis placet, V itire. Qv r D h

mncm,inquit, Maere I ut ostenderet, non omnem utilitatem quaerendam esse. quali senerari noliceret.

SOLER ε fieri, I sex, & a criij,ota. pracp.Fieri solere. To v o hoc de genere, i cuius partes sunt tres,

quo modo quaercnda, collocanda, utenda pecunia sit. DE collocanda i ut conseruetur,atque etiam a geatur, tibi quaesita iam cst. Eri AM de utenda, i sic omnes mei, & Tertii. Utenda: parce uidelicet, ac frugaliter. qui enim, ut pecuniam quaereret, ne senerationis quidem quaestum turpem putauit, is, ut eam pecuniam temere dissipet, ac dispendat, non facile adducetur. itaque superuacaneum paene uideturci praecipere; cui tamen praecipiunt seneratores,nihil omnino,quod ad pecuniam pertineat,omittentost PCruacancum autem praeceptum. uel parum certe necessarium significat hie loquendi modus, Eliade utend. t. COM MODiv.s f melius, & utilius. busdam optimis uiris , t a seneratoribus. ironia. iam enim de sene ratione dixit, Quid hominem occidere S uerbum, Quibusdam ironiam magis indicat. Commodius a quibusdam optimis v. rasta contrario sensu nam ncc decenter,di honeste,nee ab optimis uiris de quaerenda,& collocanda pecunia ab iis, qui sedent ad medium Ianum,idesta seneratoribus disputatur. no cnim in quacrcnda collocanda ue pecunia, sed in utenda potius, laus polita bonitatis . laque recte subiungit C, m: Etiam de utenda. usus enim pecuniae is est,qui pecuniae quaerendae, de collocandae scientiam cxcusaxe pol sci. nam illa per se, idest, quaerere,& collocare, laudoin non habet. AD medium Ianum i uicus hoc nomine Romae si ut ubi pecunia uore dabatur. prima uici pars, si minus Ianus, media, medius; ultimu

imus uocabatur. unde Horatius cp. l .lib. i.

O ciues, ciues, quacrenda pecunia primum est, V irtus post nummos. haec Ianus summus ab imo

Perdocet.

Maxime uero ad medium Ianum, idest, medio uico, sedebat seneratores Itaque Phil v. Ita ne Ianus medius in L. Antonii clientela sit si iis uinquam in illo Iano inuentus cst , qui L. Antonio mille nummum serret ceteurum Et Horatius sit.3aib. II.

- Postquam omnis res mea Ianum

Ad medium stacta ess, aliena negotia curo,

Excussi is proprijs.

De Iano praeterea Phil.vi.& m. octo,& TertiDAd ianuae mediu: se ord. praer. Ad mediu ianuae. Male. QVAM ab ullis philosionis I itaque mihi hoc de senere pluribus disputandii no es LS v N T tamen ea cognoscenda .l quae disputantur ab iis, qui ad mediii Ianu sedent:quae stilicet philosophi de utilitatibus disputant, quῆ

qua haud ita commode,ut ij, qui ad medium Ianum sedent, idest seneratores. P ERTINENT enam ad ut:- Iitatem, i licet ea ratio quaerendae, collocandae, utendae pecuniae, de qua seneratores commodius, quamphita cophi,disputant,haud satis honesta uideatur. Dis P vTAT v xi est. I sic tredecim mei, te Tertis tecte. Vnus, Disputandum est. RELIQv A l a Panaetio praetermissa si id, quod speciem habct hon fit,pugnet cum eo,quod uule uidetur,quo modo ea discerni oporteati

SEARCH

MENU NAVIGATION