장음표시 사용
261쪽
tranquillitatemque , quam in narersi strin. quoque publica a patribvssam dias exercita suis rem propter innumera pericula & incommo-lse verissimum putamus. Nam quemadmota, quae Metunt, ut homines continuo armati dum cum ipso humano genere, stil. cum ipso esse eam ad ea a se arcenda, statum belli voca-lAdamo familia introducta, cum familia impe mus, sibimetipsis gare potuerint, atqui ejus sta-trium S quidem regium, ita etiam judicia eonsti
tus pertaes in civitatem coaluerint, simmum-ituta. Ita Henr. HUMgg. I M. Par aes. existaque imperium constituerint, quod valeret ipsislol. 2. cap 3. Quid Paso proba, itis edacemust, praestare eam securitatem atque tranquillitatemtquam Adamum, quamdiu is vixit, Aleris seris, quam cupiebant, necesse etiam duxerunt, ut iis cum ramrs, quι paternum obsequatim noue eia
renunciarent huic sacultati sese ipsos vindicandi,trum, quatis Sethita, cum regio imperio praefuis .iis atque sibi iti, dicendi, quod in naturali statu ha-llues, quibus in eiustare uterentur ,salubres Viso' buisse supra a nobis annotatum. Si quis It JAse, Judicia Cr con oria, at ιιa loquam, iniurasse, que in civitate laeditur atque injuriam patitur αἰτι/per se vel per delectos judices vidiae, se, sonusidio, implorandum judicis ossicium & auxilium,im honesinvim legum frenum abnuentes eo reuis., cui incumbit, Dost cognitionem cauis, ut suumICrs qua alia pro rigorus via Fupremis Amim,s cuique tribuenti iustitiam administret, qua r icere flent. Sam Iinram liberas in nepotibus suistione & seeuritati & tranquillitati civium consu-JDer m a quum sit e undem haberi curam, in Iit, finis & scopus, imo etiam causa impulsiva, ne velimproborum vexentur inj riis, vel reae Diaut loqui amant Philosophi, politiei regiminis. Exflvenda desituamur subsidiis, seriore provirire. quibus pe spicimus post iudicia publica constitutasQuam gubernandat familiae formam ipsa natura multum de sua ficultate, quae cuique competit adicum homine introduxisse videtur. Quare & r sese tuendum adversus iniuriam di vim illatam in m mihi sentire videntur , qui Rempub. e naturali statu, detractum. Judicia eodem sensu abidem modo iam administrari existimant, quam Authore publiea vocantur, quo publicum dicit olim similia & servi, ex suarum coalitione pro bellum, nimir. quia ab eo constituta sunt qui re- fuerunt, atque eandem facultaris esse malonem, praesentat univertiam populum imperio suo subj- sola enim multitudine N paucitate differunt. Αluctum, & consequenter nomine populi ius di- enim in plures, alii in pauciores imperium exercit, quam facultatem quasi ab ipso populo iesis cent. Ita ut qui in paucos imperium habet pater- delatam recte dicimus, ut ad omnem confusim familias, qui in plures Rex vel Rei h. praesectus nem, omnem tumultum, di innumcta pericula recte vocari posset. Quin & haec videtur causa& incommoda tollenda, quae privata cujusquedcur initio gentes & ipia civitates Regio imperio iurisdictio pareret, quisque e civibus injuria as- paruerunt, scis. quia ex Regio imperio videntur sectus, vel alia quacunque ratione laesus , eo pos- homines ad majores hasce societates devenisse Exset confusere, & laesonis reparationem & juris, domestico nimirum e domus enim quaevis se- quod sibi competere putat, eonservationem periniori, tanquam Regi paret. Ex hac autem cetera judicem reposcere. Et hoe sensu recte dicit Au-l eietates profluxere. Magnae enim sunt coloni thor publiea iudicia humano secto inducta ,lminorum, ut inquit magnum Reipub. Iiit quemadmodum imperii civilis origo ab eodemtriae lumen Daniel Helasius Paraphri in Arist.P derivanda. Nam quemadmodum ditante insti-llit. I. cap. I. tutas civitates publicum obtinuisse bellum, ita
L. Ex- II. I. Certe, quin restricta multum sit ea quae ante judicia constita tuta sierat licentia, dubitari non potest. Est tamen ubi locum nunc tui. quoque habeat, nimirum ubi cessat judicium: nam lex vetans sine jud,
cio suum consequi intelligi commode debet ubi copia est judicii.
Cessat autem judicium momentanee, aut continue. Momentanee
cessat, ubi exspectari judex non potest sine certo periculo aut damno. Continue vero, aut jure, aut facto. Jure, si quis versetur in locis non Occupatis, ut mari, solitudine, insulis vacuis, & si qua alia sunt loca in quibus nulla est civitas: facto, si subditi judicem non audiant,
aut judex aperte cognitionem rejecerit.
VIet enim diu posset substare societas civilis, quod Author statuit, stil. post judicia constituatque evitari incommoda illa, quae in causalia, quae cum ipso summo imperio & eivitatis luerunt, quamobrem in societatem colueruntima introducta sunt, multum restrictam esset, mortales , nisi libertas & facultas naturalis suislmini ante judicia concessam iure naturae licenia limitibus esset circumscripta, ita ut verissimum tiam, ita ut quod in satu saturali agentibus licuerit,
262쪽
euerit, scit. salutem suam propriis viribus pro- ubi nulla civitas est, tum iterum tanquam in na-ptioque ex judicio expedire id minime conce-lturali statu constitutus consderari debet, & con dendum iis qui in civitatem coaluerunt, suam-lsequenter recuperat facultatem sibi jus dicendi, que voluntatem summi imperantis arbitrio &l& propria authoritate propriisque viribus suo ar voluntati subiecerunt: quamobrem non sui juri sibi trio sui defensionem suscipien4i. E. G. Si sunt, sed eius imperio & jurisdictioni obtempe-iquis in insula vacua versans se defendat ad rare & morem gerere coacti, quem tuendae secte-iverius eum, qui sorte fortuna in eandem iustitati praefecerunt, cujus itaque ossicium a suis iam veniens primum occupantem de ejus poccivibus iniuriam propulsare, cuique tribuendo ju-lsessione deiicere nitentem vi & armis oppugnat. stitiam administrare. Quamobrem in custodialutitur iure suo quod natura cuique occupanti tanquam in specula collocati dicuntur Principesiconcedit, & licet non fiat illico repulsio, legiti- atque Magistratus, ut imminentia mala non so-imati justi tamen est, quia nullum habet supe-lum provideant, sed etiam pro viribus depellantiriorem judicem, cui se vel adversarius submittere inibus & armis. Verum quamvis post iudiciastenetur. Verum lianc potestatem, quam quis hae constituta multum sit detractum de secultate,iratione sese tuendi adversus vim & iniuriam illa quam quis in naturali statu habet, non tamenitam & jus. suum persequendi proprio arbitrio ita omnino sublata est, quin posset aliquando jusirecuperat, ita limitat celeberrimus Sam. Punpristinum reviviscere, nimirum quando cessat j lsend. de urinat. Crgentia lib. 8. p. c. m inquit, dicium i quippe non pne sumendi sunt mortaleslaut quis in locis vacuis in prima adhuc commu- in societatem civilem coalescentes , ut propristinione subsistentibus degens, a suo cive, an verosiluti & secutitati consulerent, in perpetuumiab alio invadatur. Priora is casu , inquit, pra& omni in casu hane facultatem injecisse , ve-4sem .untaxat per earum vi potest depelti, perseemrum huic renunciatunt sub eongitione, scii liis alur, is comm em dominum deferenda: ansiquandiu esset occasio ius suum consequendi per j 4farie appareat, invaseram istum in pareiam non dice nemini licentiam esse voluere propria auth reversuram, nec ψe domi haseat tinde pro is ritate sibi ius dicendi ublata vero vel necessitate vel . ria satu facere queat. Ab extraneo autem se quis casu aliquo iudiciorum & juris di eundi ratione, in Wasemodi loca invia tur , non prohoetis Ρι- quam eo ipso, quo in secietatem conspirarunt, in- dem auedit remum alia persequi, abs p mkariis.
salvum est pristino jure uti, quo quis remperat na-l 1em, ibi sinissas onem CP paenam exuere, a Lluralem sibi suisque liberis totiusque similiae mem- bisa quo via inservem one propria civitatιs; quae tibi bris ius dicendi facultatem. Cessat autem judicium, civistia jussia a negaris, jus nanciscitur molento vel momentanee, vel cant M. Momentanee cessat, modo satisfactionem civis praestanda. Unis, per- ubi est peri eulum in mora, ut loquuntur foren-lgit ,fi quis in oceano libero in λιαν, non sempersis iurisperiti , ubi iudex exspectari noci potestinera sum habri vim propriam alua depulsonemρι- sine certo periculo aut damno, ut inquit Author.iricuti expromere, cum in fori, aeba ta sutimare-Quod laeum habere potest, quando qui in capitis rum appleris, amam sua civitare intentari γωr.du crimen vocatus, nullam habet occasionem ex-lVerum haec potius eonsilii quam iuris sunt, idem
pediendae salutis, nisi in eontinenti vim vi repetiique non necessitatis, sed voluntatis. Quippe quilat, atque sese opponat aggressori; justi enim de-lme injuria affecit dicto casu, ille mihi dat saeuia sensio ad alterius invasonem in continenti seri tatem eum persequendi donec satisfactus sum, debet arg. l. 3. g. s.f. de vi in vi armata. Ubi in- quoniam illa mora cujus hic mentio, saepe in cau-quit Ulpianus. Eum Visur qm eum armis venit, sa esse posset, ut me de jure meo frustrarem, vigi- possumus armis repellere , sed hoc confestim. non tantibus jura seripta, non disserendum quod illico ex intervallo.vid. in II 6.lsa EI. Maced . I l seri potes , si iure & legitimo modo fit. Fa I s .g. quod viatis e se. Qui enim ex intervallo autem cessat iudicium, quando judex declinat cau- vim inseri, cogitato insere, ideoque non tam ad sui se cognitionem sulcipere, nam eo ipso mihi via essensionem sumiquidem ultionem & vindictamidetur tribuere ius pristinum, vel quando bellis in- . adhibita praesumitur, omnis autem ultio prohibuitestinis,& civilibus discordiis distracta sit civitas,&ta. Judicem enim hoc casu adire, di coram subjecti prae armorum taepitu verba iudicis ex auia eo jus allegare atque persequi tenemur. Conti-ldiri posse negant,omnem Obedientiam quam sum-nua vero judicii cessatio est, quando nullus datur mis legitime justeque imperantibus tibent, ab- magistratus, vel judex, per quem jus meum obti-ljicientes & surore correpti divina juxta, de humanere possum ; eaque duplex est, vel juris, vel ficti ina jura polluunt atque permiscent,omnemque re-Juris est, si quis in locis versetur non occupatis, verentiam eum erga leges tum etiam magistratus in insulis vacuis , solitudine , aliisque in locis atque judices exuunt.
a. Quod diximus etiam post judicia constituta naturali juri non re pugnare omne bellum privatum, etiam ex lege Iudaeis data intelligi
potest, ubi sic per Mosen Deus loquitur Exod. xx II. 2. Si in solione dissρ. ioo. deprehensi ur ita percutiatur ut moriatur, ne reus Gessis esto pereussor, ni jam dies
263쪽
g. II. g. ID. illuxerit, tunc enim reus Gedis erit. Omnino enim videtur haec lex, tam
accurate distinguens, non selum impunitatem inducere, sed jus etiam naturale explicare; neque fundari in peculiari aliquo mandato divino , sed in communi aequitate: unde alias etiam gentes id sequutas videmus. Notum est illud x1 1 Tabularum, haud dubie ex veteri jure Attico prosectum: Si ii furtumfaxit ,s eum aliquis occiset, jure cisus so. Sic insons omnium, quos novimus, populorum legibus judicatur, qui adversus aggressorem armis vitam periclitantem defenderit: qui tam manifestus consensus testimonium praebet, nihil in eo esse quod naturali juri adversetur.
NItitur hae lex Judaeis data naturali iure Niliceat furem in essessione nocte deprehensum pera
atquitate, quae cuique in necessitate vita vellcutere ut moriatur , si vero dies illuxerit, non rerum amittendarum constituto ficultatem eo litem, hae esse videntur. I .. Quia nocturnus non cedit propria authoritate propriisque viribus sese agnoscitur , atque ideo nora potest res ablata n opponenai invaseri, modo sit ad eas angustiasJdicio repeti. 2'. Quia non potest tam secure apta redactus, ut nulla sit ea conservanai ratio, nisi prehendi aut repelli. Convenit eum hae lege lex ilico suam promat desensionem. Momentaneeix M.ta . Si nox'numfaxu, si quis Meldi hie cessat iudicium, & consequenter invasus co liure caseus elo. Idem statuit Solon apud Dem siderari debet in naturali statu constitutus, con-lsthenem in Timocrat. Si quis da dissupra ainquae sequenter idem imperium eo momento recu-Jgvna drachmas furatus θerit, is vindecim mirosperat, quo armatus est judex, qui eum etiam p i ducere eum ιicere: fuero nisu furarias, hine ii niendi capitali supplicio larem noctureum in eDicere Cr inter persequendum vulnerare Q - ω- fossione deprehensum ius habeat, ita quis ob vi-seim viros abducere, fi quis velit. Sie Plato de LLiae atque bonorum conservationem extrema adhi- lib. 9. Qui nom serem domum fiam ingressiam imbere potest etiam jure divino. Recte Vas ex dia. t terem rit, mundus esto. Quae diversarum gentium 6 num. I 8. sentit Occisionem in casu desensionislIeges eirca idem crimen, idem statuentium do seri censendum authoritate publica, quia inquit,lcumentum, non in peculiari aliquo mandato di sus occιδι au defensionem, in publiea personis ad id vino, quod in iurem nocturnum sancitum E M Jame ninurati delimata oratilis, ut ex lege ab A χχ. Verum in communi aequitate, dum ratio thore allegata perspicimus. Quippe rationes, cur ' idem dictavit in casu simili gentibus, fundari.
III. I. De jure divino voluntario persectiore, Evangelico scit, cet, plus est difficultatis. Quin Deus, cui plus juris est in vitam
nostram, quam nobis ipsis, potuerit a nobis patientiam eo usque exigo. x. ia gere, ut etiam priVatum in periculum adducti, occidi deberemus LMAE'. potius quam Occidere, ego non dubito. An autem voluerit nos eo
st bi usque obstringere, id est quod inquirimus. Solent pro affrmante
Lib. t. isti sententia adferri duo loca, quae supra adduximus, ad quaestionem ge-
6- neralem: ἐμὲ δὲ λέγω-, μἐ-τῶ Ego autem dico potis: Ne re-0 '. sistite injuriamfacienti, Matth. V, 39. &ROm. X II, I9. μη ἱανας ραδικοῦν , i i αμ rami, ubi Latina Verso habet, non res defendentes, chari I, . Tertius
autem locus est in illis Christi verbis ad Petrum, Repone gladium tuum in p. 3. vaginam, nam quicunque acceperint gladium, gladio peribunt. Addunt his nonnulli Christi exemplum, qui pro inimicis sit mortuus, ROm.V. 8, IO.
A Uthor hie iterum in eundem errorem incidit,l quidem jus divinum dividitur in necessarium. quem jam aliquoties annotavimus. Mistetquod & naturale sive etiam morale dicitur, & v
264쪽
rumarium quod a divina voluntate dimanat, ideoque mutari, augeri, imo in totum abrogari potest, prout summo legistitori placeat, neutiquam v ro jus necessarium, ut supra demonstravimus. V
rum perperam hic statuit aliquod jus divinum voluntarium persectius nobis in Evangelici proponi, quasi novus legissator suisset Christus, quognon solum orthodoxae religioni, sed etiam sanarrationi plane contrarium axioma est, ut suo loco etiam a nobis annotatum suit. Quamobrem hanc quaestionem missam faciemus, lubet potius in- velligare an jus divinum positivum priuatum bellum prohibeat, & consequenter hac in parte recedat a divino necessario sive jure naturali. N tantam vero jus naturale vel divinum necessabamus. Io. Quia Deus hominem producendo voluit ut exisseret,& quidem necessario velle debuit , quippe impossibile est concipere rem productam non cxiuentem, quemadmodum itaque necesse est ut homo productus existat, etiam necesse est, ut semetipsum conservet quamdiu existit, quoniam a conservatione sui dependet est stentiae continuatio, eo itaque ipso quo Deus hominem producere voluit ut existeret δε esset,etiam necessario velle debet ut se conservet , atqui sese conservare nequeat nis a se arceat quaecunque i teritum essentiae N existentiae accelerarent, de contra sibi paret qitie ad ejus conservatio em pet tinent, sequitur quemadmodum voluntati Dei hominem producere volentis inest necessitas eviarium praeceptivum seu positivum ejus esse naturae,lisiendi,itaeYistendi necessitati inest quoque neces. ut suo loco annotavimus , quod mutari ne-istas qua homo tenetur sese conservate 8e cons
quit, ne quidem ab ipso juris Authore Deo, &lquenter uti omnibus mediis, quae ei inserviunt sconsequenter frustra videtur ab Austore inquiri nequit enim Deus velle contraria, quae enim imi
vinum voluntarium aliquod persectili, init circa defensionem di conservatio nem sui vel bonorum privata authoritate proprimque arbitrio suscepcim , cujusmodi Asensio &conservatio cum vi coniuneti nomine belli privati venit, nam cum ipse Author jus belli privati ex juret irati dimanare statuat, sequitur neque divina neque humana voluntate trilli vel ab rogari posse. Non potest ens persectissimium &simplicissimum conuaria velle, ideoque mutare quae ex immutabili & aeterno decreto profluunt, magis contraria quam conservatio & interitus, qui itaque vult ut res existat, non p test uella ut exissere desinat, quoniam vero ad consemationem essentiae & eκ istentiae nostrae maxime per tineat desensio sui, hinc eadem necessiare, qua
tenemur nos metipsos conservare ut existeremus
etiam obligamur nos tueri adversus eos qui in teritum nostruin cupiunt , atque haec oblisatio ejus iam naturae est, euius omnes ex natura si jure immutabili descendentes, ideoque nec mu
tari nee abrogari vel tolli potest. possct quis nequaquam autem homo, cui obsequendi divi- 1 mihi objicere, si ex creatione hominis sequnae voluntati gloria tantum relicta. . Fateor de- l tur necessaria ejtis existentia, ergo semel jam pro- sensionem sui esse quidem iuris naturalis, verumiductu qui potest a Deo exissentia morte privari, non conveniunt iuris naturalis periti, sit ne juris i quoniam in ens persectissimum ' simplicissimum
natura permissi vi, vel praeceptivi, quod obliga- l nihil potest imperfecti vel absurdi cadere, atqui retionem imponit faciendi, ita ut quis se non desem l rum usus docet, Deum liberam vitae huniatia dindens vim vi repellendo non peccet contra rectae r i positionem habere, eumque spiritum homini se tionis dictviten. Plurimi moralistr eonveniunt
iure natura licitam, non vero praeceptam. Alii contra stituunt eam in certo casu non tantum permissam S lieitam, sed etiam praeceptam. Si tantum licita & permissa, divina voluntate mutari de tolli potest. Sin autem praecepta, jure positivo neque divino neque humano tolli posse dicendum videtur. Et huic opinioni libens subseri- . sed quati posset. an summae&liberae potestati quam in res creatas ideoque hominem liabet hujus universi Auium de Conditor Deus, statuentes nobis iure divino injungi non posse, ut nostri de- sensionem abiiciamus & mortem vitae praeseramus, non detrahimus siquid λ quam dissiculi pere quando libet. vid. V . 76. Ergo omnia a
pendent a creatoris voluntate ut statim disputaviamus. Sed Respondeo hominem a Dio mortalem creatum, ideoque eum producendo certum rem pus decrevit quamdiu existeret, quo elapso jam nolit eum esse, atque smul etiam concipit vita si niendae modum & rationem, quae voluntatis sunt. Verum eo ipso quo decrevit, ut hQmO a se pro ductus ad certum tempus existat, etiam necessario vult ut quamdiu ex illit se conservet, te cons
quenter a se depellet quae interitum esseniae portendunt. Itaque quamdiu vivit obligatio &necessitas ex immutabili divino decreto dim nans . homini ineumbit sese consereandi in eo si
rem qui in Axiliorem commentati sunt non alis i tu in quo collocatiis est. Ex oblitatione sese conia gerunt. Nam in eam opinionem videtur addu-lservandi immediate profluit oblisatio semet-chis Author icit Deum citra necessitatem & -- ipsum defendendi aduersus eos, qui nobis vitam ligationem illam naturalem, qua teneri homi-leripere meditantur & jam hostilem erga nos aninem putamus in vita discrimen voeatum quacun- mum ipso facto declararunt. Huie adjungi comiaque ratione , ideoque etiam eum internecione mode possunt quoe habet Vir Amplissimus&emarem ris, quando ad eas sit redactus angustias ditissimus Lamberi. Velthusus is princi . 'st. sise defendere, disponere. Cum inquit, De--Lem. paulo ante a nobis descripta. optime cui plus )uris est in vitam nostra- , qtiam MMs itaque sentiunt nonnulli Jcti, adeo defensonem
ipsis , posse a nobis exigere , ut etiam primatim jure naturali praeceptam. ut ne lage quidem ci in periculum aciduIι , mortem praeferamus vitae. t vili vel consuetudine possit tolli & prohiberi. ero. Juri, naturalis esse desensionem vitae, membro Jι. q. exqvib. Ouf. mayre. Vasqueet istu θ. quae .sumque conservationem, hisce argumentis pr 'lup. I. cap. I 8. Zoes cim m. ad die'. ae eony.
265쪽
Primi. Quoniam statuta contra tenorem iu-itum, a periculo mo s. Cum inquit, Frtieris naturae di gentium condi nequeant. Quae eos qus ausum in ad moriem: Cr qui traluntur auenim sunt iuris naturalis seu divini necesiarii di-a-eratum tiberare ne cesses. vid. Pellicaii.udata. Ioe spositioni hominum non subjaeent. Adeo ut qui hic quoque Psalm. gr. 4. Eripite pauperem , in se, cum tueri posset, Occidi permittat, dam- ueniam de manu peccatoris liberate. Moses sibi nati queat, non aliter veluti tibi moncm inve-lhujus obligationis, quae ex amore, quo proximus nisset. Ita Molin. de just. er jur. irael. 3. disp. l amplectendus dictat recta nobis ratio, conseius, I 3. Tom. 4. Iure naιurari unusquisque tenetur per i videns virum AEgyptium percutientem quendam media licita conservare Ῥιiamstiam, atqui medium , de Hebraeis fratribus, ei succurrit. Idem secit licitum augressorem interficere, euo quando arares s Abram Genes. I . I . Si lege morali vel naturalisus intὸ scere potest aggressorem, laque et necessa- l obligamur suscipere desensionem proximi, ergo
rium is vitam conservanda , tenetur istum anteν-. multo magis a proprio corpore,vita,& capite tene
scere. Vid. Sotum de just. Cr jur. q. I. am. s. mur propcllere Omnem vim atque injuriam; prae-Deinde neminem mihi negaturum persuadeolcipit quiflcm lex ut proximum diligamus scut nos praeceptum, quo tenemur proximum diligere s-sipsos, verum non prae nobis, imo ordinatus a se cui nosmetipsos, morale esse, & juris divini ne-lipso incipere debet amor, ita ut si in pari periculo cessarii, charitas autem, qua proximum prosequiicum proximo conititutus sina, omnis suadet hone debemus, etiam a nobis postulat, imo nos obli- sta ratio, ut mihi potius quam aliis consulam. Ex gat eum defendere, s a violento aggressore inv l quibus argumentis perspicimus non esse juris na-ditur, ut apparet Horeb. eap. 24. vers. II. ubi i turalis sed praeceptivi sui desensionem conse docet regum sapientissimus habendam de m l quentcr manistatum est Deum nos nolmiti, e Lximo curam , quem ut seipsum diligat stilis, que obstringere, ut in periculum adducit in os pa- a periculis servet si possit, imo ut possit annita- tiamur motius occidere, quamlut alios nosnet-tur, liberet a violentia & injustitia improbo- ipsos defindendo occidamus.
2. Neque desunt inter Christianos veteres qui bella quiden,publica non improbaverint, sed defensionem privatam putarint vetitam. Ambroni loca pro bello supra attulimus. Augustini multo etiam plura sunt & clariora, omnibus nota. At idem Ambrosius dixit: Et ideo sertasse Petro, dum a dos offerenti, Satis dicit; quasi licuerit inque ad Eua maelium , ut sit in lege aequitaras eruditio in Evangelis veritatis. Idem at ibi: Christi
amia, etiams in latronem armutum incidat, sirientem referire non potes; nedum salutem isse tibi, pietatem contaminet. Augustinus vero: Legem quidem nov
reprehendo, qκae tales flatrones & alios invaseres violentos ) permittit intermci , sed quomodo istos qui interficiunt defendum non inpenio. Et alibi: De occidendu hominibus ne ab eis quisquam occi lutur non mihi placet consilium, nisi forte similes, aut publica finc ne teneatur, tis non pro ste Minaciat, sed pro aliis accepta
legitima potestate. Atque idem sensisse Basilium ex secunda ipsius ad Amphilochium epistola satis apparet.
Triarunt nonnulli id licere in soro Dei, li- mine innecti, qui vel se ipsum vel quemlibet occi
secet leges civiles id impune permittam in derit, non munitua ipsi divina authoritate, velle soro humano sive externo , nee desunt Patrum ge, aut expressa jusione. Quibus consentire vi- quorundam authoritates, qua id etiam vetare vi- cetur Hieronymus, tum inquit, Non est nostrum dentur, quorum in numero & Augustinus, qui mortem eripere, sed illatam ab Hiis libenter acet-- lib. arbur. Quomodo, inquit, via divinam pere. Sic quoque Nicolaus Papa in cap. 6. dist. providenιιam a peccato libera sum, quι pro his re- l ue o. rescripsi: Cire cum se defendendo pagainum oc-h.s, quas contemnι oportet, humana cise pollu- cidentem saceiastati debere carere officio, adeo ut iis . Et censet illas res in universum esse con- Iicet perassa silpa tentia, ramen non palpι ad Wi- temnendas, quis homines inviti possunt amitte- finiam gradum redire . γιὰ Papa non tribuit ipsis re, in quarum numero est vita. vid. etiam Epist. licentiam quemlabri hominem quoliiat modo Mei-Is . quae est is P Iicolam. Sic quoque iis. i. cap. l denu, et t. de civit. Dei censet hominem licii et ii cri-
266쪽
3. Sed opposita sententia sicut receptior est, ita verior nobis vide tur, ut talis patientia nos sit in obligatione: jubemur enim in Euan .gelio proximum amare juxta nos ipsos, non prae nobis ipfs: imo ubi par malum imminet, non Vetamur nobis potius quam aliis consulere, ut supra ostendimus auctoritate Pauli beneficentiae regulam explicantis. Ins et sorte aliquis, & dicat; etiamsi meum bonum praeserre possim bono proximi, hoc tamen locum non habere in bonis inaequa libus, quare vitam meam mihi potius deserendam, quam invasor permittatur incidere in perpetuam damnationem. Sed responderi potest, sepe etiam eum, qui impetitur, opus habere tempore ad poenitentiam, aut probabiliter ita existimare: & ipsi quoque aggressoriante mortem poste ad poenitentiam spatium superesse. Deinde, mora
li Judicio non videri aestimandum illud periculum in quod ipsum se quis
coriiciat & unde se potest eximere.
ANnotavimus paulo ante legem charitatissinferre di vitae socii insiuari omnino vetant, praecipere quiJem, ut proximum diligam iideoque dictat ipsi ratio abstinendum ejusmodi
juxta nos ipsos, verum non prae nobis ipsis, ita utidelicto, nisi damnum quod inde eveniet, sua: ve- socii salutem mcae anteponere essem obligatus.llit audaciae & culpae imputare. Ignorantia etiam Nemo tam rimens sitamque parum des cultans, hac in re ipsi nihil prodesse potest, cuni ea sit ju- qua alienam vitiam magis quamsuam diligit, attiris natur is, quae in damnis rei amittenax omni- Cicero. Natura enim ita comparata est, ut Om-Ibus obcst. arg. l. r. Cod. in jus morando. Cui & U-nes bene sbi esse malint quam alteri. proximus di potest . quod ipse invasus non est salutis suae quisque sibi. Verum o iciunt deinde, majus pe-icertus, s se occidi patiatur, paucissimi enim morticulum es imminere, qui vitam & temporalem & talium, quamvis contrarium optandum esset, ita aeternam simul amittit, quam qui temporalis tan-ivitam instituunt, ut omni momento sint ad motum iacturam facit. Quod s vcro aggressor, odio riendum parati; quotidie enim ad multa prolabi- ac ira percitus, ab eo, qui vitam suam ac corpust mur vitia, ita ut justus septies cadat unci die, cum tuetur, ilico occidatur, verendum est, ne aeterna tamen aggressor vulneratus possit poenitere , &morte pereat. Videtur itaque charitas, qua scidio i irae ratione spem salutis aeternae nancisci. Less. datenemur prosequi, postulare, ut aeternam secti s l) 3. Criur. I l. r. cap.s. Ab 8. Et Joan. de Lugo lutem pra eramus temporali vitae, & proinde no- de ust. injur. disp. Io. sese. 6. n. I. idem sen-sram defensonem abjiciamus ad aggress is con- l tit, cum respondeat objectioni, quam allegavi-
demnationem aeternam evitandam. Fateor con
venire quidem homini Christiano secti spiritu
tem salutem praeserre conservationi vitae temporalis ac caduci corporis, modo sciat temporalis vi
tae amissione alterius spiritualem lucrari posse. Verum inficior aggresibrem in tali necessive versari, ut aeternae ejus saluti promovendae quis jactura propriae vitae teneatur succurrere. Ipsum fugere non potest se in re illicita & naturae legibus prohibita occupatum, quae injuriam sicui
Iutem aternam proximi non esse universatim, nisi in casu necessitaris ex/rem; ad necessirinem autem requarιtur, quod proximus nosis avxatio indigeat. Cum erro invaser iniustus non inrigeas meia ope,
ipse enim potest Deilesbi e stilare non me invaden
do injusti, non censetur esse in necessitasegravi, ne-cium extremat quare cessis omnino obligasiosus
mendi , quia hae solumes respectu indigemis, illa vero, qui potesse salvare, non indiges, in constat.
q. Certe Apostolorum aliqui ad ultimum usque tempus, Christo vidente & sciente, videntur iter secisse armati gladio, quod & alios Galil eos e patria urbem Versus properantes ob infestas latronibus vias factitasse ex Josepho discimus: qui & de taenis innocentissimis hominibus idem prodidit. Hinc enim factum est, ut, cum diceret Christus tale tempus imminere, ut gladii comparandi causa vel vestis vendenda esset, Lucae xx11 ,36, statim Apostoli responderint in suo comi-
267쪽
tatu duos esse gladios: erant autem in eo comitatu nulli praeter Aposto. Jos. Tum vero illud ipsum quod dixit Christus, quanquam praeceptum revera non continet, sed proverbium cst, significans gravissima pericula imminere, ut clare ostendit oppositio primi temporus, quod
tutum ac prosperum fuerat, commate 3y, est tamen tale, ut sum
ptum appareat ex eo, quod fieri solebat, quodque Apostoli licitum
DEsensonem sui divino & humano iure lici- l adhuc in pate eommilisones, nune vera festum imiam ex ipsa portatione gladiorum, quibus flat acerrimum, cir caeteris ratas omissis, de umsarmati suere Chrmi Apostoli,perspicimus. Quip- armis cogitandum. uuanam autem ista smarma,pe non admisisset Christus, ut alium in finem ipse cum in horia precarerin, in Petrumglisisse utidios gestassent, quam ad sese tuendos adversus mentem reprehenderet, suo exemplo docere maluislatronum vim & impetum, cujusmodi defensim quam imparium hoc loco stupidis ia reinem non soluiti jure natura permissam, sed ellam istas non satis attentis Discipulis explicare. Tem- praeceptam, vel ex eo constare videtur, quod ipsispus igitur esse docet, ut semuniant, imminentia etiam Esai, qui severiorem adstrictamque vitae t bus ipsis multis calamitatibus ac periculis, spiri- agendae disciplinam amplexi, nec tela, nee enses, i tualibus armis. Quo3 eum longe alio sensu A- nec scuta vel galeas, aliaque instrumenta belli fa-lpostoli intelligerent, duos in comitatu suo gl ctitabant, quia nullus iis armonim usus, nisi ad Lildios esse responderint, id aversatus respondit, satis defensionem, quam renitradit Josephus de Milo esse, notandum vero non interdixisse Christum sed uo lib. 1. cap. 7. QMd eum peregrinantur, Apostolis ipsi gladios monstrantibus, quos ad suirantum propter latrocinia armarito. Quam tuendildefensionem portabant, eorum usum. Imo cum potestatem jure licitam confirmare etiam viden- videantur Christi verba probare licitum armoram tur verba Salvatoris Luc. ra. 3 6. quibus Domi-iusum eum suadet Apostolus, ut quemadmodumnus suos monere voluit ea instare tempora, qui- pregrinantes se gladio armare soleant ad lati Lux ipsi debeant s*bi humanis etiam praesidiis pro inum vim & impetum a se propulsandum, ad e spicere, cum antea praesente Domino sola ipsius rum exemplum sese quoque gladiis armarent, sed providentia tuti essent atque securi. Alii sacrarum spiritualibus , ut possent resstere periculis 3e litterarum Interpretes totum hunc Christi serm 'Ascriminibus, quae subire propter doctrinam . nem allegoricum esse tradunt. Ita enim sum-tquam prostebantur, deberent. Quippe non vomus Theologus Berat Omnes eircumstantia ostem rosimile est salvatorem exemplum desumptum dum Cisistum Apostolis suis denunciari tempus ab eo quod soleat seri in rebus temporalibus &illud in are, quo non, ut antea, quiete secum essent mundanis, ad imitandum suis Discipulis propo- versaturi, mi ηιιbus potius quam re ipsa' aut liui se in spiritualibus, s illicitum esset, quia eo tibin auisVariis ) sed in extremum pericata me lipso quo illud proponit etiam approbare videtur, ruri, tum hujus vita , t vim etιam fidei amittenda. quia proponitur ad imitandum.
Itaque totus bis sermo, inquit, quo dicas, vixistis
F. Rec te autem a Cicerone dictum est: Gludios habere certe non liceret, si uti illis nullo pacto liceret. Illud vero, Ne resistite injuriam facienti, non magis universale est quam quod sequitur, Date omni petenti: quod tamen exceptionem admittit, dum ne nimium nos praegravemur: imo isti praecepto de dando nihil adjicitur quod vim habeat restringentem, sed ex solo sensu aequitatis adstringitur, cum praeceptum de non resistendo suam habeat adjunctam explicationem per exemplum alapae; ut intelligatur tum demum praecise nos obligare, cum ea impetimur injuria, quae aut alapa sit, aut alapae par: nam alioqui rectius fuerat dicere, Neres lite ingurium facienti, sed Pisam profundite potius quam armis lita'
268쪽
Espondimus huie objectioni f. s. n. capitis i sed diligant potius inimicos, illisque, qui ode-I precedentis , eui adiungi posset Christumarunt eos, benefaciant, ac preces tuas effundant Diseipulos suos, qui iam in illa tempora incide- l pro persequent bus& calumniantibus eos, atquerant, ut ipsis luctandum esset eum innumeris ea- ut imitantes dominum suum ab omni rancore, lamitatibus, & injuriis quibus asscerentur ab iis, de intempestiva ira alieni sint, & caedenti inde- qui doctrinam Christianam persequebantur, de-axtram maxillam alteram notius obvertant, quam hortari a vindicti privata, & sedulo admonere lut vindictae cupidine inflammati se ipsos ulcis eine irritati & quasi furore ob illatam injuriam &4studeant. perpessa mala agitati, par pari referre meditentur,
di, sed ulcistendi habet fgnificationem, ut&Judith I, II.&II, L.
4. I. Theg IV, 6. Idque ipsa verborum connexio manifeste ostendit: praecesserat enim, Ne rependatis ulli malum pro muto: haec autem est ultionis non, defensionis deseriptio. Et monitum suum sulcit Paulus De
ultionem significari tum vocis proprietas indicat, tum ipsa loci sentemtia, quae defensonem intelligi non patitur.
Non prohibet Apostolus defensionem lici-lest quatenus nostri nostroremve tuitio exigit non tam, quae ad corporis& vitae membrorum-iulciscendo. vim & manu & viribus se defendereque conservationem pertinet, sed vindictam Allicet, ulcisci non licet, nisi legitimis adtionibus. ultionem privatam; ut patet ex verbis istis , non i Quamobrem Paulus is L. Aquil. id miaesente, vos charissimi. Est enim modus aliquislsolum ferire conceditur qui vim inferit m hoc, si propulsandae vis atque injuriae, qui tune maximeituenda duntaxat, non etiam ulciscenai eausefasum servatur, cum eam defendendo propulsamus, id fit. Vid. Cujac. Obsere. lib. s. cap. I 8.
. Quod vero Petro dictum csi, continet quidem prohibitionem tendi gladio, sed non in desensionis caussa: neque enim se opus habebat defendere : jam enim dixerat Chrisius de discipulis: Sinite hos abire:
idque ut impleretur prino quem dixerat: ex iis quos dedisti mihi non perdidi quemquam, Joan. XVIII. 8, 9. neque Christum, nam defendi nolebat. Ideo apud Joan nem hanc causam interdictioni subjicit, Au non bibam poculum quod dedit mihι Pater' com . ai. & apud Matthaeum ait, stuom do ergo implerentur Icripturae, quae dicunt ita voitere feri Ulcistendi ergo animo Petrus, ut erat servidus, non defendendi serebatur: adde quod arma sumebat in eos qui nomine publicarum potestatum adventabant, quibus an ullo casu resistere liceat, peculiaris est quantio, infra a nobis peculiariter tractanda. Quod autem adjicit Dominus, Omnes qui gladium acceperint gladio peribunt: aut proverbium cst, ex vulgi usi desumtum, quo significatur sanguinem sanguine elici, ideoque armorum usim periculo nunquam vacare: aut, qLue Origenis, Tneophylacti, Titi, &Euthymii sententia est, indicat, non esse quod nos Deo praeripiamus ultionem quam ipse suo tempore satis sit exacturus: plane quo sensu in Apocalypsi dicitur x et , Io: sim gladio occtilis, eum gladio Y Σ occidi
269쪽
g. ID. 'occidi oportet: in hoc sta est stes coe patientia sanctorum. Ficum convenit Tertulliani illud: Adeo Jatis idoneus patientdiuequester Deus: si inguriam deposueris penes eum, uiror est: si dolorem, medicus est; s mortem, res citator es: quantum sient e licet, ut D m haberi debitorem Simulque his Chrsti verbis vaticinium videtur in esse de poenis, quas a sanguinariis Judaeis erat
exacturus gladius Romanorum. e
REprehenditur hie Petrus a Christo, non tempus instaret, Jac. Ayer. de ιrip. gen. Hormcιά quod semetipsum in vitae discrimen addu-lNon Πneraliter intelligenda verba chrissi, quaseitum defendere gladio vellet, sed quod ejusmo- etiam in casu necessitatis se desendendi causa ad di defensio vindiciae speciem prae se serebat, quam versus vim illatam gladio uti non liceret, verum
vetat Paulus, ut statim diximus. Non erat enimJspecialiter, scit. ad ulciscendum vel vindicandum. probabile tantam hominum colluviem hac ratio- atque etiam extra casum neeessariae defensionis. ne posse repelli. Deinde debuisset etiam dominiiNam eum in suem publicae constitutae potesta voluntatem exspeetasse, qua ei non erat patefa-ates , atque gladio magistratus armati, ut eo utantacta. Cui etiam accedit, quod erat contrarie 'tur ad puniendos gravissimorum criminum rem, num& immutabile patris decretum, cui placebat & idcirco qui gladium acceperit non vocatus priau. filius eorum vim iniquam ae insultim s ibi reti vata temeritate & vindictae studio, peritum, est atque perferret. Cum in conflio Sacrosiaisa via' gladio potestatis publicet, quae vire Dei, eat sonitaris individuis conclusum es, in ιllius homiri ilo vindicta competit, iuuitiam decernit, de momestia iam niam genus Aser et .motu ι λιγγlsu a sceleribus supplicia constituit, eaque vin-
8. Ad Christi exemplum, qui pro inimicis mortuus dicitur, responderi potest, Christi facta omnia quidem virtutis esse plena , de quae , quoad ejus fieri potest, imitari laudabile sit, & suo praemio
non cariturum; non tamen Omnia ejusmodi esse, ut aut ex lege veniant, aut legem faciant. Nam quod Christus pro inimicis atque impiis est mortuus, id non secit ex lege aliqua, sed ex speciali quasi pacto & scedere inito cum Patre; qui si id faceret, non modo filmmam ei gloriam, sed & gentem in aeternum duraturam promisit, Esaiae Lia i , io. Alioqui esse hoc factum quas singulare, &cui vix quicquam reperiatur simile, ostendit Paulus, Rom. v, 7. Et Christus nos animam nostram periculis objicere jubet, non pro quibusvis, sed pro ejusdem disciplinae consortibus, i Joan. II ,16.
Hristi facta imitari gebemus quatenus eum ereati,di rationis participe cuius legem moralem lege naturali & omnibtis virtutibus mora iverum typum esse demonstravimus,etiam obligatilibus perfectis iam habent convenientiam, noni mus, ut huic convenienter vitam agamus, io est ea menae quasi exactissimam illam vitae arentasnostra actiones, cum quae referuntur agropriam juxta legem naturalem regulam ac disciplinam'conservationem& vitae eommoditatem, tum etiam possimus observare; verum ut, quantum huma-iquae ad proximi salutem utilitatemque prom na seri conditio, ad Christi exemplar vitat nostrae vendam producere oblisati stimus, ni Geietas cte instituenda rationem componamus, di stude 'commercium quae homini eum homine intere it mus ut nostri actiones huic respondeant, stil. ut servetur,cum jure naturat sive rectae rationis dicta- in praestandis, quae nobis incumbunt, ossiciis,lmine conveniant, quae non solum commendat de quantum possumus , Christi facta virtutis ple- praecipit societatem humanam conservare comisna tanquam tot exempla nobis imitanda, propo- , mutatione ossciorum, sed etiam nos gerere in de-namus. Nam quatenus ad Dei imaginem sumus cet divini luminis participes, & documenta demus i iligi
270쪽
qua sumus origine nati, seθando virtutes & Ω- s snem liabuit Christi voluntaria mortis eum vita glando vitia. Verum cum multa Christi saeta ex l pro humano genere commutatio, quam suo ex- virtute quadam supernaturali, quae solum Christo i emplo homines obligare ad se imitandum adiici tanquam Dei Filio communicata sui dcscendunt, i endo di negligendo sui defensonem , ut aggres-S ejus cum Patre Deitatem, ut ita dicamus non ,bscure testantur, insanientis potius est ea imitari velle, utpote quorum non capax est humana natura. Sie ridiculum esset ab exemplo Christi, pro inimicis etiam mortui, argumentum petere, quo vellemus probare omnes homines Christum imitari adnitentes etiam animam ponere pro fratribus paratos esse debere , Ac consequenter satius ducere inimici & hostis, sed tamen prouimiseris vitae parcerem. A misericordia enim divina alienum erat, hominem sua inobedientia aeternae mortis reum factum, tam atroci poena, gravissimo tamen delicto & justitiae divinae proportionata, in perpetuum punitum fore. Hinc in lanctissimo Sacrosanctae individuae Trinitatis concilio fuit eon elusum, ut secunda persona unigenitus ab aetere Dei Filius humanam naturam asumeret, & pro nobis maledictio seret, ut hominem peceat nobis, vitae parcere propriae vitae dispendio, quam rem liberaret ab aeternae mortis poena, vi pacti suam conservare aggressorem interimendo. Fa-l non excliisve, ut Author sentire videtur, cum P reor quibusdam in easibus lege charitatis homia i tre initi, approbante spiritu sancto, itaque in nem obligatum esse socio succurrere & opem ser- ritim Mytis pacti piamendam in isterna Ador κά re, eumque ab interitu vindicare etiam cum vitael intraris con*ιo: quo firIius D/i a Parra, spe amissione, verum non eousque nos oblisat ut in bame stiritusnssa, geriris hamani Misaetor eo prasens capitis discrimen a latrone vel hoste voca-l 'isinas est, ea condisione ut in plenitisine temporistum, aggressoris vitam & conservationem propriae: mutiere in pus lege fieret, γώ Ita s.facturum anteponam, ut supra annotavimus. Alium longe spospondis. Clariss N ita. Oeconom.fader. 1.c. 3.
V. Quae vero ex Christianis scriptoribus allatae sent sententiae, partim videntur consilium magis, & sublimis propositi commendationem , quam destrictum praeceptum continere; partim privatae sent
ipsorum, non communes totius Ecclesiae. Nam in canonibus anti
quissimis, qui Apostolici dicuntur, communione is demum privatur qui
in rixa primo ictu adversarium occiderit, cd -- gob nmirum calorem. Et hanc sententiam ipse etiam Augustinus, quem in contra riam partem adduximus, probare videtur, Quaest. L xiv in Ex
' 1 lina putat Aueustinum de eo casu expo-l Lbja ngit r Hira aurem dissum est, N. - re nendum, quando mors aggressoris inten-l mus malo, va nos vindisa deses et quas . s id gitur ab aggresso in vindictam jultae aggressionis, i sine appetitu vindictae fiat, licitum sit) quis ali
atque ea odio ut frequenter ab aggresss intem no malo animum pascis. vid. quoque Less. lib. a.ditur. Qtiod antem ea suerit Augustini mens,' cap. s. dej . o' ur. suadent ea verba, qua in Epistola ad Publicolam l
IV. 1. Publicum bellum aliud est silenne ex jure gentium, aliud mlaus solenne. Solenne quod hic voco, plerumque justum dici silet eo sensu quo justum testamentum codicillis, justae nuptiae servili coni
bernio opponuntur: non quod non liceat & codicillos facere ei qui velit, & servo secum mulierem habere in contubernio; sed quod test, mentum & nuptiae selennes peculiares quosdam ex jure civili effectiis habeant: quod notari utile est; multi enim, voce justi male intellecta, damnari putant ut iniqua aut illicita bella omnia, quibus illa justi appellatio non convenit. Ut bellum solenne sit ex jure gentium,
duo requiruntur: primum, ut geratur utrimque auctore eo qui semmam potestatem habeat in civitate: deinde, ut ritus quidam adsint,