장음표시 사용
131쪽
constat: imo erant A serui in ipsis, iiii 3 eccleiij seu batilicis. In I iacia olam erat co- ω, di de QR' seruonim tam fiscalmorum seu regiorum, quam ecclesiasticorum, inscribit Rhenanus.ς Narratque uictoria adepta apud Tolbiacum de Alemannis per Francos suti rege Clodoum diuinitus, maiorem partem Alemannorum, ne post haerebellarent, in poenam seruitute ait cisse: hosque sermos fiscales,uel abs biliteis scalinos dictos,qubd tes & eorpora eorum sisto cessistent,unde de seruis regiis nomen: illeque in supra seium ecclesiasticos, quos rex, aut dux, aut comes monasterio alicui donasset. Fuille αseruos in Gallia tempore Catoli Magni comstat ex legibus Opitularibus eius , potistimum H capitustati de lege Ripuarens,e. I. 2.3.Vtui tui & Mos uitet ter uis emptui ijs se captiuis, ut ait Sigis iundus Libet Bato.- Contra naturam seruitus dicitur,' non contra ius naturale, sed contra id quod euique homini a natuta, id est, in prima natiuitate concessum de inditum suit, contra saeuitatem ut ii elis. Natura dicitur D. Augustino, qi: in unoquoque genere intelligit ut esse: adhaerent abortu res us quaedam Luna, quaedam ve mala, qtiae naturalia& comnata uidentur. Naturale primum suit homini primo Adamo, immortalitas si uoluisset, iusti tra, reliquaeque uirtutes. At postquam decidit ab illa pris one, naturale hominibus ab illo progenitis suit, mori, & peccatu transfusum quod originale dicitur. & contra naturam primam a Deo creatam: naturale autem secundas naturani corniptam. Et naturalia alia uitiano. ibis, quae ita nobis sunt familiaria, ut inhabitum transierint,& quodammodo nobiscum nata uideantur. Ita intelligendus Horatius, dum
Mute,tiam hi erit e Vatura, adit erram consuetudo madu: N pro Sic duimus naturale uitia eiIrine isere quod hi a. n. n. di 6 communitet possidetur. Et naturale I iuib
tium quod ei adhaeret, itaturam quoque agrorum. sed& seruire, contra naturam hominis est, quia status eius est ut imperet dictum nam. quehominibus generalitet, nate,)mdri te rem plate terram, suli rite eam, o donia minimaris, uolatibia cur Vmmiabus an m litas quae move ιν βρον terram. Pator tuta ortuve sunt homines, de unus hominum innium,regum, de pauperum, & seniorum,de dominorum,orius de interitu . Et ut ait Pi
δυ, Me ῶ-ὸ ι is, ουι ν, id est, Vm hominum, umim Deorumgmus, o eximasphamus mati eutri ,sediscrimmat, oin I parata. mitis in Pis hoc γ tem, otieet senus honuu a uiam. Et eum inter homines omnes natura quandam cognationem constitu
risi vis est hominem homini insidiari,' de potestate tyrannica opprimere, omnes ii ri, ut dictum est, natura nascuntur e p imi aliundes evita, libellatis impeditur.
De causis & rationibus legitimae seruitutis 5 seruorum distincti
iam irrisu, aut incantauit uiritia panιs sed 3 Serua olim misi re fiebar coum cum Iouo ex claudiano Senatuscon ulto. Claudianum I. ruse . de quo, o mendam,
6 Serui ex qMas res Ius fierent m, ueluti ingrati, latrones, rapto es, uidit, abim supplicis
7 Serui panae qui .s seruiseesse libertatis, quise arassipatiebogis
s Boii seruisponteseruitutisesubiecerunt.
1o Inotatem Gemarum lado extremam ludunt. ii deruitus necessuare altil' orta, ora.
Filium uendere, patrem tempore famis potuisse,
Ia Debimur in es addicti no serin cre riseues uario,prohibitum dehine. 33 carceri Gesseruitutis es.
I In seruos ob famem o miseriam Aeeta j o
2I Servorum ex alu quatiaribtis diuinctis. a 2 Serui, famulit bos homines, Mnaseeseruientes 23 Famuli ne relinquunt dominos idis imitis lax. 24 Sermopem, somniaqM, a species. X finitione seruitutis, quibusdam seruitiis uisa est omnino improba
de illegitima, ut conua naturam, . dcius naturale, quod natura qu
a que icit ut interdum . ' taeterum alit et rem se habere docedum est, de ea causis libertate quis amittit, planum primum iaciemus ainde de diu stinctiones seruorum colligere possumus . Se ui aut fiunt,aut nascuntur: fiunt autem, pur3 na, necessitate,captiuitate. Primum itaq; quod seruos ex libetis tecit, poena est delicti: ut qui
abutitur libertate, dignus sit ut eius iacultas restringat de cohibemur ne possit postea libere peccare, de ut a delicto iam commiliis castig tur ptiuilegium meretur amittere, qui sibi con cessa abutitur potestate. Eo reserenda est prima serruitutis introductio, dum inricta est Glio Chami, quia is uirilia patris nudata irrisisset : de ut ait Berosus,' --ationi r m gicis virilia patris compretandriis, sterilem eum s reddidit perinde ae castrarum . Sic olim sin tusconsulto Claudiano hodie sublato , m lier quae se seruo alieno supposuerat, monit prius a domino ne id saceret, adempta liberi Ii di tecum
132쪽
i 34 Syntagmatis Iuris V niuersi. Pars II.
tecum moecho conserua febat: ut illa calix se . proprio contaminasset seruo, eo fiammis tradi
i: ή- , 2 6 to,ultimo damnabatur supplicio. h In poenam
. c quoque ingratitudii iis, liberti ingrati reuoc . c Et ex samiura lationum
sci ibit. Tlebs penes moram hulcitu lacoma per se nihil auder, et nulla adhibetur cor sis. vim i ue
tam aut areali , aut magnitudine mimatim,
aut iniuria potentioo.m pre oditur,me in servit bant ut in sellii tutem. Et ex familia lationum tim dicant x ibus: in hos eatim Omma Iuram . comprehensi, fiebant serui coimprehendet tu. MI in dominis noscit M. Albitror istos set Do mRaptores quoque mulierum, qui bona non ha bactos dictos apud eundem nam ut ait Fessus apud Enni lim, Ambactus lingua Gallica se is uum fgnificat.Captiuitate serui sunt in bello captim seruati a vi storibus , qui iure necare cabebant,unde dotem raptis costituerent, pro dote seruituti mancipabantur.' Argini urbe Mycena potiti, omnes ciues seruitute damnatum, suis decima illorum consecrata. Ipso iure ci
uili ultimo sipplicio damnati,statim & ciuitatem es libertatem perdunt: & quandiu suspen-
ditur iudicium,tandiu sierui remanenti s Geneia Tt r L iii taliter, quibus ob crimen sententia atroci libetras adimebatur,& serui pinnae fiebant, eius generis erant, poenae ue serui dicebantur in metallum damnati, uel bestiis obi j ciendi. , Nemo tamen nouo iure bene natus a princinio, 8 ex supplicio fit seritus. Iure ciuili etiam seruisebant sine spe libertatis, in poena ob contemptum eiusdem libet ratis, qui maiores etc. an nis i seientes se ingenuos , ad pretium participandum,' se uenundari ignorantibus ' patiebantur. ν Indigni certe libertate de restitutione uel misericordia, qui sese scientes prudentes- quem tantam seruitutis necessitatem coniece rint.' Ex horu mi mero esse possit milli,de quibus meminit Atheniis,' his uerbis. It, inquit, ex Lastis, qui eam colaem , qui non recesserunt in Boeotiam propter amorem regionis, set os Thessalis in sentitutem dedo P ex Dipularione, ex
sua neque se eatra regio um reo cur, neci reo cala
t. regi m illis colentes tribuit apo
te m. ec s. s me .io. 4e nuru in o uiri. γi L si ministe num . de libet. eam C. i. s ex causa. s. raris
, iiis te niviuniatur i. a. N i. si
eri iob. u. Spolite apud Germanos seruitus ei iam L imi, 4 - subitu, in ludo iram etenim inquit Cornelius
pios poteram: ε iusque hoe genitum premi 1 ta quo quis i uperatus est, eius diseritus dicit ut a D. Petro. 3 At si ui urbe Mycena potiti , Omnes seruitute damnarum, d imamque idolis suis dicat tinti Salaci rebella res contra Octavianum Caesarem,uicti 5: domati fuerunt a Maerentio Vatione:eoriam filii diuenditi eac ditione, nequis eorum ante uicesimum antium libet seret. i Claudius Casai Lycios ad caedem usque Romanorum quorundam tu multi iando progresses, inserui intem redegit , de Pamphritae adiecit. ' Aloander Magnus,
oppidum quoddam, in quod Mallorum quida
profugerant ea acie, ci: m ui cepisset omnes qui eo eoniageiant, in sentitutem tedegit. Et mea capta ui Thebanorum ciuitate, quae ab eo defecerat, quotquot Thebanorum caedibus
super issent, exceptis saeerdotibus utrius ites extis, atque is qui Philippo aut Alexandio priuatim aut Macedonibu4 hospitalitatis tute douincti talem in seruitutem redegit. ' Rationes huius receptae terestinis relatae sunt iam in lib. I l .cap. I. istius compendij iuris, de libro detur. arie cap. De iure gentium ab humanitate S elamentia ui cum, de a beneficii ob uitam seruatam agnitione quas ibi uideto. Hodie capit in Tacitiis, sobri interj a exercent, tanta luti di 17t aristianos, captiui Christiani serui non perdendive temeritate, ut cum omnia defecerant, exireλο ac nou 3 mo tu tu, de libertate ae de corpore totiundant: tit ius cie voluntariam seruistitem adit quamuis iuuior, quamuis rota fior, alligari sier x xi. Miu ac venire patitur. Et est in re praua pervicacia , ,.ίo ' 1 i dein ipse γοωM, c.' Necelinas dehinc liberta- r LM tem tollit. & normittit seruitutem filiis inferte. ciuorum. M. ι, . ἰὰ Permiuit ueniitutem filijs infeste, ζi de &eos distrabe te te inpore famis urgentis: ea tamen conditione, ut restituto ptetio emptoti Is rege
a patie uendeme, uel aliis, Possent ingenuitatii, mi in ea. Te I a restitui. Et olim quoque debitor inops aditidi, cabatur credit Oribas ex lege duodecim tabul ium. Sic de inter Iliae litas aliquando obtinuisse, coniicioex illi uidua, auxilii Helisei ima fatur. Seruus tuus uir incas nior lucis ea , O iunosti quia semus ilius fuit, umens D me ecce creditor uenit, ut tollat duos bos meos adferti tu is ibi. Hodiet armen iure Cossicis Iustinianti, quod olim obtinebat, prohibetur, ne per nae
libet robo alienum set ς fiant, γ iiel oppigneretur, ' nisi sorsan quis emetit captum S Barbaris: nam nisi pretium ri restituatur, potest per
..ti, de ra I 3 qiuinquennium set uitio redempta uti . Ea r qui uirum' graviter leges serunt, pro debito ciuiliti Grilii . ti, queni quam ear bus mancipati: ' quia sp . ciem set uitiuis ealcer habet, re non polle a i ' 14 codum ii elis recedere. necessitatem ii
I ς. l. t. s. si qui, me eum posset. 6 miscitat in p. I. iisdelusiot. xl. qui Luid eos. inni. perivitia
sulit, rede in ptio tamen a captis debetur: & ita non seruatur ius potuit uini; in persenis, sed in
Tebn secundum Boetium, 'quem sequori qua aliam retentionem, qua utuntiat uiciores, nunlonge abesse a letuitutis jecie non distiteat. qt : Verum ius libertatis integriam manet.Nec possum subscribere Battiao, Baldo, Angelo, ride. Metino, dum aiunt ' captos in bello ab I mpse inon omnes in besto eapii iovi fiebant, sed c
pia talum ab hostibus, quibu, bellum publice
decretiim erat hi enim hostes, aeteri lati iiii lide ptaedones, quibus hoc ius non est, nee clim
e aptis ab illis estius postliminis. Sie nee iii iactionibus e civi tatum seditionibus, uel ciuilibbus bellis, iura captiuitatem & postliminu im
cum habent, nee capti amittebant ingetiuita- I9 tem. Seruos captiuitatis, no genetis, dicebam Thessali Penestas, de Thessalacrior qui autem in seruitutem se dedulent, Maiestas. Nascun-tiq. t. iudi ci gentis famis AEgyptii dicebant ad Ioseph. me, ob is i. o mi in se tutem regiam, praetis inu. - Et deo clio tibi . Gallorum antis uis moriseis sie Iulius Caesar
tur porto serui ex ancillis , sequunturque stiliumatiis iure gentium. In Erat iam tamen li
bertatis statuerunt iura,conlideranda in mattetria tempora,conceptionis, patrius, natiuitatiAde quod inter hae lapsum: ut si in aliquo h tum fuerit matre libera, quamuis antea uel postea, uel medio fuerit serua uel postea fiat, si m- per rarius si liber, nee calamitas matris debet
nocere filio, qui in utero est. y ut, des op ue seruo de mane ingenua quis nascitur, pa tus nascitur ingenuus,& sequitur matrem, non secus ae si vulgo conceptus ex libera sit. Nee habetur ratio conluctionis sciui & liberae, cum matrimonium iustum non consistat cum fetuo: quamuis inter liberum de ancillam te cipiatur.
133쪽
et rotatur. Et in his omitilius, insigniores nesaegissetentiataim inter seruos apparent, oinis Itis alitatibus alijs leuioribus, uel ex offici eis iniuncto tractis,ur quod i ouitii meteranis tueteratores, k ut ea ij, ordinarii mediastini. 42: superioribus seruis amnes sint famuli & liberi homines, qui tamen nobis bona fide set uiunt, depraestant operas, uel eum mercede ii elnne, & nobis acquirunt. Et legari de loeari potest onera liberi hominis . . quamim iuresn-23 rando oblitari nequeati Horum apud Mostonitas lex,utius non sit licitum quolioet tempo te a serruitio recedere :& si aliquis citra domini
uolt intatem abietu,nemo eum aisimit. Si mitile etiam edicto aliquando nostra aetate cauis
tum est,ne liceret famulos uel ancillas ali ius recipere ineonselliis dominis a quibus abibant, xd uitanda farra & Iatiocinia domestica,& d minorum contemptum. Item quia nemo dominam suum deserit,'stiens nusquam latendidi loeum sibi esse detesictum k Adscribunt aliquis motum aliam speciem,qui rebus inserviant, qui operi uel rei alleui faciundo uelint nolint, dicuntur. agnito legato, ut dum imponit ut onus liberiis, ut lepulchro patroni inseruiat: dum glebae terrae addi euntur, ut captiui perpetui: dum lesui pcimae esticiuntur, adtemos uel totalium damnati.' ultimo sepplicio damnati: e damnati ad perpetuos earceres. Instar senim sitititutis est non posse libere reetaere
Se in muris auctori quoque inibos tamarus, diutas.' Seruus p. sequid quar acquisa domino. a Servus com in usus viris, proprietaris
qua quaeras.' Seruus sud x variosuoacquirat. Io Seratu cor iniuras pluribus pro via M. et I Seruus imisus potes for necessa haerer. Vuid autem aecedat utilitatis hominibus illa dominica potestate, ne tractatio diuidatura peribnaru distinctione, paucis explico, Ut quam progrediar ad aliam distinctionem, quae ex sesuis manumissis nascitur. Prior itaque inde colligitur utilitas, ut qui eam haberet,post in stiuos ex arbitrio seu ire, iusque necis in il-a losesset, ut paulo ante meminimusa uit tamen potestas haec tute postea testricti de temper
ta,cum reipub. intret sit, nequis re sua male utatur: dc dominorum quoque, ne auxilium seruis contra illorum sevitiam denegetur. Et ex costitutione Pii Caesetis statutum, ut quis necausa senium suum occidisset, eadem p na Puniretur, ac qui alienum necasset. Cum causa, ut
infacinore deprehensum n quo oecidere se tem pennit iurHicetae uel sine dolo malo eundem casti pando, non adhibitis tormentis uel modis,qui inserunt duecto Mortemaunc enim reus homicidii emet. R Adrianus Cael, serii a dominis occidi uetuit, eosque iustit damn ri petiit dites, si digni essent Atque Umbiiciam quandam ni atronam in quinquennium relegauit, qu bd ex letiis Isimis causis ane illam atrocissime uactasset I tia recte humanam perpendens communem seruorum ge libetorum
naturam. Nec tamen ini Olentiae seruorum δε-3 uens, is namque eam perosam habebat, ut &fidem iacit eius factum : cum enim quodam tempore suum seruum inter duos senatores Eeon pectu ambulare uidisses, misit qui ei cola. phum daret, de diceret, noli inter eos ambul 4 re, quom adhuc potes esse seruus. Et Plato, castigandos qnidem dicit esse leruos, ne nimia desidiosi reddantur:sed sine contii melia, ne in 1 iracundia efferantur. Seribit Athenaeus,h in Chios qui primi inter Gradicos seruis emptiti; sus sint, numen iratum,qubd seruonam barbarorum honorem pessundarente atque in eius iei ultionem a Mithridate eaptos, suorum se 6 uotum seruituti mancipatos. Sancitiamque, ut servortim quoque iniuriae audirentur. Apud Mose iras, si dominus ferarum suum, aut a comodatum,non bene tractat, fit quodamm do infamis apud alios, nec posthac alios famulos assequi potest. Iure diuino,qui percusserit seruum uel ancillam uirga, demoliui fuerint in manibus eius, eriminis reus erit : sin autem uno die uel duobus superuixerit, non subiac
7 bit poenae,quia pecunia illius est. M Secundum
ius dominieae potestatis, ut quae acquirit se 8 uus, domino quaerat.' Cum autem idem sesevus, duorum de diuersoriam dominorum seruus est, puta proprietate unius, usust uctu alterius, uel usu: per seruum usustuctuatio eius quaeruntur ea tantum, quae ex opem eius ει' re
usustuctuarii ueniunt: quod autem e trahas duas causas accedit seruo, ueluti legatum, haereditas, de id genus, domino proprietatis quin runtur. sunt autem operae in fructu, qui petii
net ad possidentem. Idipsum in libeio homi ne seu famulo, di seruo alieno, qui bona fides sedilit,intelligendum est. In seruo autem, cu
ius tantum relictus est usus, controuersum est, quid per eum usurario quaeratur. Puto tamenoe vetas ei deberi,qubdoperis legatis usus rolictus censuatur. Ita tamen,ut eis ipse utatur: non tamen loce nec extra res suas utatur:k sib tinter usumstuctiim &-ctum hoe in te
est, qudd in usustuctu & structus percipiam tui : usus autem sine fluctu sit Et ad usum
quotidianum usus rerum datur, non autem ut
fluctus compendio sint,locative post int.' Sicuti nec is qui usum structum habet, de ptoplietate disponere potest: quia ius utendi stuendi est, Io fatua rerum substantia. p Qubd si seruus plu-tium dominorum si pro indiuise&eodemia,
, quae generaliter omnibus aeque a
quirit: nis uni ex illis specialiter, ueluti stipula
tione acquirat, nam non ijs, de quibus non meminit, sed nominato in imulatione acqui-II ritur, ' uel ei, cuius selius iussus praecedat. Tettia utilitas potestatis est domino, ut seruum si uelit etiam inuitum habeat haeredem necta
e Lin potest te, de ita sunt sui vel ali. ivr Li. . t. d. v - - ν s. I. per 'periri
nim. de hare Leessarios, de here quai didi s t. qui di ea
134쪽
non possi item i. L si mino cum Me q. usui ad i. arud. de
qui de ex quiruc limanu nian s. t. m. apud
uim I in taudem. de testa. manum. Qv x in uaude, qui, ex ea usi manum. ec . Lin sit ε. quidi a qu. b. ma numi ih. non fianti. t. qui manu non c
Quibus modis serui liberentur a dominica potestate. Cap. V.
1 servi liberantina poteIlare Amica uodoribus,
Manumisso in stodem credi ris quando fiat.1 Vinium modo fiebat manumilio, rara quibus iudic s. 6 VmActa mammisso unde ha toriginem. 7 Manumissiones quale consules favio scalendis
9 RQ marao solem amni isonis aliquando
serraram emancipatisne liberorum. Io Mamu niuebantur erui made sacra. ii Manumissio testia me uaria.
I Manumitti potestseim sabsens quomodo per σι - is freta est incedentes cim cadauere liberi pro manumissis.
Pilium in igne libertusu capite β.eod. 9 Manumittendi ili modi, redditio inunxmenei seruistis, a imatio filii , ancillam iungendo G
eto libertas a seriis praescribitur, si seruus sat cla
ritas ter monachus, tacente domino. 2I Simia uiuuerstatuisti collegν manumittuntur eo modo,quo priuatorum.
Ibetatio a potestate dominica conti ingui emis uel uoluntate domi notum,uel illis inuitu: uolentibus fit, uel manumissione itidiciali, uel testamentaria, uel alia legitima uoluntate di Manumissio, est a s legitimus, quo quis exit dominicam potestatem: nam quandiu quis in fetuitute est, manui & potestati suppositus est, manumissis liberatui potestate, quas Emanumissus dictus. ubi elii in iure gentium ieruitus inuasit genus humanum,secutum est be-3 neficium manumissionis. I egitimus porro actus dicitur, quia ea fieri debet seeundum logum praescripta.'Nec tenet si sat lege prohibbente, ueluti s a minore ro. annorum, exceptis iustis causis manu missionis probatis apud consilium,quae a Iustiniano numerantur impedit enim in alijs legis authoritas, ne adum suseam quis uoti compos esse possit. Quare de qui testati non potest,nee poteti manumittere N vellarum iure,. nec alius, in staudem creditotum, ν saltem data directe libertate mee per ob liquum, ut per fideicommissum. In scaudem porro fit, non quando quis non soluendo est, sed si eo animo faciat,ut ereditores eludat. Si edi a non domino data libertas seruo alieno, inuito domino eius non ualet, ueluti si ab eo quis tantum pignori habet, uel precatio. .Interilegitimos modos manumittendi ,est uindicta: quan is coram magistratu lictor uirgula qua dam tangebat caput serui rasam , di dominus, manu eius apprehensa,veitebat iei uti,& a manu mittebat, dicendo eum librium:cuius etiaueiba sippi et lictor. Fiebatque hac in i uini so coram quocunque iudice habente es ictus authotitatem, ut de apud consiliunt, vixdrrato rein Praesdem, magisti tumve civita d6 Vindictae manumissio otiginem habes a Iunio Bruto primo Romanorum consule, de primo libertatis Romanae allet tore, qui ob detectam proditionem, Vindicem Vindiciorum solium manumisit. ' ideoque in initio cuiusque con sulatus moris suit Calendis Ianuari, manumissiones expedire, ut & tractat Cassio. rus. saleges quoque de osticio consulis, tractant de his manumisi ionibus expediendis. ' Meminit de huius moris Ammianus Marcellinus, 'de Claudianus μ his uerbis, de Honorii consi
latu via memoriatumso it clamore tribunes, TeDIllas incunt e quater solemma ruit omnia libertat deductum vindice morem Lex relabrar,famulusque iugo laxatus herili Ducitur, grato roncat securior ictu. con uapulist si re reuta. In ciuem tubuere gena ergoquermovis ii Verbera promissi ses invitia acii cis Innuit de Persius antiquos manumittentes se uos,alapa percussos circumagere sblitos: & ita libet confit masse, dum ut
Quibus una etini: Vertigo facis.s De cicumductionibus ob alis scribunt AP
pianus,r de Arrianus Fuerant de ista selemnia transsata ad emancipationem liberorum, quae uocantur in iure Codicis iniuriosa rerisnaata, io& sublata sunt.' Legitima quoque ea erat,quq in aede sacra seu Gelesia fiebat coram iudice, praesentibus antistitibus de populo, S: interii niente scriptura memoriae causa:quae de min ribus 2 s. annis sub hac forma per millia erat. 'Ex lege Constantini libertate donati s aeerdotibus testibus in ecclesia, ciues Romani fiebant, ut scribit Nicephorus Calixtus, ' de Sozomen.
Iustinianus postea hoc ius omnibus commu-II nicauit manumissionibus. MDetestamentaria manumiitione, extat titulus, De manumissistet tamento, in P. Iib. o. iit. . &in Cod. Iusti nianeo, De testam .manumissio. lib.7.titia. An- Ialiquitus Iege Fufia uel Furia Caninia non lisebat quidem omnes seruos, nec tot testamento manumittere morientibus, ne ciuitas repler
tui sordidis hominibus, quot licebat uiuentibus .Fuitque lex a Puba urio Camillo,& CC ninio consulibus lata, ut in testamento a dum bus seruis usque ad decem,liceret dimidiam eorum partem dumtaxat manumittere: a dece usque ad triginta,tertia: a tri ma usque ad centum, quartam 1 eentum usque ad quingentos, quintam. Et deinceps non esset licentia ultra centum seruos manumittendi. Fuit autem illa lex sublata, di aequa potestas morientibus, ac uiuentibus in seritis manumittessis concessa. hi 3 Et proinde in testametito de codicillis test mento confirmatis , dantur libertates dii
cte, &hure, de sub eonditione, de per fidelia
commilium . Directξsie, servus meus Eberetio, qito casu manumissus, noli haeredis sed
i mortui libertus est Qui de ordinus dicitur,' de Theopli,
in i s non tot ierat . C. is qui a non
135쪽
b l sine desta. libet. post quin
Theophilo , . quas disas, libertum
Occi seu moriis, seu Plutonis, cui fabula in se totum regna tribuerant. Porrosii b conditione relicta libertas ualet, si tempore implendς conditionis non sit futuriis alterius pinestans h sui natura: non enim ab haerede uendi uel disti hi potest, iit adueniente conditione libertas imis pediatur. Sunt enim pendente tempore statu libera qui destinatam in tempus , uel in condibtionem, habent libertatem, uel conditione ex
plesia,uel ui ipse' Et ideo no nisii cum suo sta-I6 tu,ut cum sua eausa distrabi possunt. Et si ad
tempus relicti sit libellas,sublata temporis lase ratione fiet perpetua Sublata etiam nec reeepta conditione, Cum morietarat berecto. T stamento manu mulius ita demum liber est, si testamentum ualeat, de ex eo adita sit haeredibias, uel omissa causa testamenti in fraudem
quis ab intestato possideat. Fauetur quidem hie, ut & in ambiguis, libertati dummodo
qui potuit manumittere, testetur. Nam nec minor zo. ann.quamuis simile testamento manumittit Ex quibus tamen causis probatis apud consitum potuerit quis manumittere, ex iisdem poterit re testamento, neeest alium har, redem iaciendo: si aliunde semus non sit ii dignus libertate, puta quM damnatus in perpetuum uel aliter prohibitus ad Iibertate peruenite.' Si tamen adhuc natus non sit, cui relicta est vi ualet legatum: ' & si eo nato, uel alias idoneo,hς res comperendinet libertatis i liae dationem, iudicis authoritate legatarius I seruitute liberabitur. ρ Ad exemplum ultimae uoluntatis, de codicillorum, potest Dominus tum libeitate donate etiam absentem , rerepistolam, quinque testibus adhibitis de sub seripus: ' at praerente si tuo, sumest si adhibitis quinque testibus, uoluntatem suam explanet, 18 qu bd ei libertatem donet. Ex uoluntate quoque Domini, seriti nanciscuntur libertatem, qui Domini sunus pileiti antecedunt,uel in ipsi lectulo stantes eadauer ventilare itidentur:
si h ex uoluntate fiat testa totis uel haeredis. 'Nam qui patitur pileatos senios incedere, uidetur testari populo,cui eos exhibet, seruos lib. ros esse: uocabantur namqtie resebo pilo raseeapite, ad pileum insigne libertatis,ut apud Liis uium. Sed de dedi uti alibertas seruo acquir, tui, si Dominus praesentibiis quinque leuibus tradat instrumentum se uitutis seruo, uel cor-
De selutione seruitutis dominis ini
tu au' sic enim instrumentrem debitori redditum a creditor liberat. Assit mans quoque apud acta,senium suum esse filium, iacit eum liberum: licet sibi non faciat filium. I Iungens ancillam suam libeto,ea liberataicitur. Ite seruus qui moratus est in libertate per 2 an
nos bona fide, liber erit: ' imo si post quinquen
nium in posses Isione liberiatis moriatur, status Io eius controuersa moueri non potest. Sed cisi seruus stiente, de non contradicente domino suo , in clero suerit ordinatus, liber de ingenuus erit. Idem si religionem ingressus,& tti Enio tacuerit Dominus: ' meminit de Stephanus de Dulopoli ciuitate ita dicta, quoniam si seruus etiam peregrinus,lapidem eo detulissetat manumitteretur& liber est ei. Et hie quae dictatum de seruis δε manumissionibus fictis a pii uatis, intelligi debent de seruis a collegio allia quo licito, uel muniueio, uel ab uniuet state, uel ciuitate manumisiis, in iis quae conuenire possitne corporibus istis. et commmu iure serui vetuiris dominis liberi non
2 Ad libertas foremat uinis onepractimat, qui se ingenuum d cito quomodo. 33 institor desiderasus insertam ab eo cui revocabatis in seruit ut in. com*pr ibita inter domini Oseruum pro ita nitate asserenda. s seruui sub conditione tu mantinnior veri , ea venisti inuito domino fit hiar. 6 Demser u liber inuiso domino in Osistit, taburpis Ebertate pretium cupis, o Ma ι sus. Politi itum liberaraseriarure. Transfuga mnuonetur iure ponsi inrad. 3 Semum promtuens amisistitis potenuis, leges uegemium de ea ros V rex dominu seruum inuitis ali reddiso pretio manumisit.
io Serucisci, iamis a Iudaeo emptus fit bet. II Seruus dein excusse, Hiel carina domino Dber lege Dei.
I a Serum seuerius ira tinu, quamposit, uendere cogebat Mr. II Sermos ob male habitos Lacedaemo irum ciuitas
I 4 Sertius Hebraeus pone tenuium eras Lber. Is o uris misi aDIubutim M, erat signum perpetuastiuitutis noluntaria. i 6 Seruus aegrotus eiectus domo a domino, Ger M. Vamuis tegulati iure, coacta uel ficta domini de seruo manumis sio libertatem non det: tamen speciali ratione, inuitis dominis plerumque quis assequitur libertatem. Vt si proclamet ad libertatem, dicens se esse inse-nuum: quo pertinent iura de liberali eatis , quae tuentur, redistingui in t eausam liberiatis a seruitute,de permittunt certis personis, qu riim interest, defendere, ne quis in seruitute moretur, uel in eam contra ias trahat ut . s Et
ipse quoque qui pro seruo habebatur, dum se
ingenuum asserebat, proclamat ad liberi tem coram iudice certi ex causis, non postu-3 lata manumissione . - Vt contra, dominus eum qui pro intenuo uel libero, se gerebat, in terdum reuocabat ad se, nec is antea poterat se defendere, nisi afestorem A: defensorum libertatis haberet: qui tamen postea in hac causa uentilanda desideratus non est, sed sine asi' seriote litem agitari placuit.' Adhibita ramen in omnibus cautione, ut colluso inter dominum . e s uum, uel eum qui se ingenuum pro fitebatur, non fieret, praemio es constituto , qui collusonem detexisset, si intra. quinquennium detulisset nomineque prae-
mij α seruus, qui se ingenuum salsb dixisset .
s Deliine seeundo, seruus ea lege uenditus domino , ut post certum tempus tiber sit, eo adue6 niente, libet inuito dominoset. Atque te tio in omnibus casibus, in quibus seruus pro praemio libertatem consequitiit: velliti si ni dicet mortem domini, ' si adultet ante monetam deserat,' si raptorem uirginis de-τ si deseriorem militiae prodat. ' Qua to liberari iis posuimini; a se: utilite capiet
136쪽
i38 Syntaginatis Iuris uniuersi. Pars II.
emans . iax I. . de emi uti in P dicitur.
rium captos , ut eis euadant manus hostium.
restituit enim postlimini ius pristinum
ini,h exe ptis transfugis, qui όc iure non
.... . . . .. i. b. qui seruum P '' '' '
publice, iure ciuili liouo cogitur manumittere: tute Pande rum tantum cogebatur vendere. ' Multo magis sit in venditione ancillae latum sit,ne prostituatur ab emptore, si quidem promtuta,venditore consentiente, libera
sit. Adrianus lenoni uel lanillae seruum uel ancillam uendi causa non praestita uetuit. Et lex Hispaniae: seriis, a Domino liberos sust peris I aesio. h Pitis Caesar, ad impudicitiam
cogentem seruum dominum, cogendum eum s uendere tescripsit. Sexto,si plures sunt domini unius serui, & unus ex illis uelit manumittere, deponendo uel dando pretium alijs con- dominis, potest solus alus inuitis manu miti Io te. Septina γ, si Iudaeus emetit seruum Christiano, lit statim liber Octauo lege diuina, II si percusserit quis oculum semim,vel ancillaesus, O luscos eos Emittet eos Iberos, pio oculoquem eruit: dentem quoque si ex seris seruo uel I 2 anc suae similiter dimittet eos liberor I ure ciui
li Pu Caesaris reseripto duritis habiti serui quani riuum est a dominis,uel insanii iniuria
affecti, uendi a dominis iubebantur. ita ut in potestatem dominorum no reditent. Resert Hlianus,' cum Lacedaemonij contra seruos Tenarenses, qui erant ex genere Et lotarum, per uim ae perfidiam insurrextilem, indignatia Neptunum terram Spartham concussiub, ut ex uniuersa urbe quatuor silum aedificia relinIη queremur. item alia nono, ne nemst uum Hebraei sex annis seruist tibi, in septivo egredietur liberaratis. aquatiuola intrauecit,ci tuta exeat. Si Gens uxorem uxor egredietur si M. Sin autem dominus dederit issi uxorem, . pepererit
filio, obliui, mulier o liberi erunt domini sui ei e uero exiis cum uenitu μο. Q ad si dixeris ser
is reus, diligo dominum mcum, uxorem ae liberos, non egrediar liberi osserat illam dominus es r. applaustur ad oclium O postes, perforabitque au- 16 rem eius subula, erit ei seruus in seculum. ι' Se uus aegrotus domo a domino pulsus, nemini
pro cuia commendatu iure Codicis consequit ut libertatem, trullo etiam iure pationatus domino reseritato.'
De ingenuis, & Libertinis. Cap. VII.
1 Iibertas natiua,OD Etra Vincturitas ct liberis
3 Ingentius ex uotis nasus, Ingenioso enseruentia talis declara r. 1 Irudientiscit is, o Ebertim, 6. 6 Patronus quis. 7 Patranatus ius pistinodis p critur.
seu Ioianorum,or dedit illarum. 9 Itis nudum Quiritumsub artim dominorum. Io Ialm ti in Germania parum absunt ascrin, cseria illis committuntur.
riata causa naturalis status, intelhomines libertatis, secit de simul liberorum duas species: per natiuuam, de iactitam exscivio hominis libertatem.Ptior ingenuitas dicitur, alteradi libertinitas: inde ingenui,&libertini. Ingenuus est, qui ex malae libera natus est, statimque ut natus est, liber est: siue ex duobus ingenuis matrimonio editus, siue ex altero in P numaltero libertino:ex matre libera,patreuo: sui scitque aliquo tempore matrem fuisse
liberam, uel conceptionis,uel natiu itatis, uel 3 medio tempore, et nalijssit ancilla facta. Et qui nascuntur ex libertis, non liberti sed ingo. 4 nui sunt.' Ingenuum etiam ' eum accipere debemus,de quo lententia lata est, scilicet esse ingenuum, quamuis fuerit libet tinus :quia res 3 iudicata, pro ueritate habetur. Libertini sunt, qui ex iusia iovitute manumitti sunt. Libertinus statum ostendit, libertus personam singu-6 litem,ut notauit Valla: r Ideo relatio est inter libet tum & patronum. Patronus namque is, qui ex iusta seruitute manumisit, ct ita Git sibi ex seruo libertum, uel collusionem detexit, uel iurauit libertum suum,uel eui libertiis adiudicatus est. Et contra liberius manumissiis dieitur. Et beneficii dati libertatis, patronatus est remuneratio , ad quam natura tela 7 mur. h Atque tot modis ius patronatus quaeritur, quot a iusta seruitute liberari quis potest, s & libet talem nancisci. Libertinorum olim treseram species, ciuia tres erant gradus libertatis noeilae. inibus dabinit plena libertas, ii Nam eiu es Romani: quibus minor, Latini liaberiini fiebant, de data dicebatur Latina libe tas ex lege Iunia Norbana, quae sublatas' seas Aliis autem dabatur minima quae dedititia dicebatur, quae tantum compete sit tempore mortis manumissi ex lege Elia Semia, su lata quoque postmodum. Et ita tempore Iustiniani tantum una libertas dari ecepit min re de minima sublatis factique omnes libet tatem a secuti ciues Romani id est plene liberi. s Sieuito: sublata illa differentia seruorum , per quam nudo iure Quiritum, quidam non plonum dominium,seu semiplenum habere dic Iobantur. ε Liberti arua Germanos parum distabant a fetuis, nee illis,nisi raro, alicuius mometi quicquam nec in domo, nunquam in ciuitate, committebatur, ut ait Cornelius Tacitus. hii Libertorum etiam in iure erant dine aliae distinctae species, Orcinoriam,& propriorum . iorcitu erant, quibus in testamento relinque. batur dilecto libertas a testatote, de fiebant liberti testatotis mortui de filiorum eius non haeredis manumittentis. Item si rogatus erat haeres manumittere, nam Senatusconsultum sub
Rubrio Gallo, de Caelio Pisi,ne Colla factum.
statuit libertatem fiduciariam perinde praesta-dam esse, ac si dilecto esset relicta :& ideo quibus relicta erat ita,erant cruoque Orcini .i Olcini porro, quia mortui testatoris censebantur dicti,ut ab eo manumissi , ab Oreo dicti id est,
morte uel loco mortuoriam , ut apud Pla
Bene vati , apud Orcum te videbo. Sie Varro, loquens de desistendo agro sal briori, & inlesubtem etiam feracem non habere fluetiis certos dicit. Eunam, inquit, r cocti Orco habetur, dimictus non modo en incertussed colentiari uua.Proprii liberti suntiquia dominis uiuis suo iure manumittuntur Sunt de Olcini ex fideicommista manumissi, in uno liberii manumittentis,uidelicet ut in muneribus est illibus manumittentis originem sequntur, non eius qui manumitti iussit. 'm
137쪽
De patronis,& iure patronatus li- torum. Cap. Vt II.
I bertus tutelam Limmi patronis ise tenetur, Miter ingratus . o Libertus patrono prestare operas cogitur. Operae qM M. opera obsequialis , Oftardes ex com riuione.
et opera obsepsi effabilium qui disset P.
ιo operas praestarepatrono teneturfabriles, qui e instaenum occuliaua. II Panomini Ibertus , o contra patronus uertum egenum cogitur alere. I 2 Taetro sp mlo Acciaut liberto. Actio Caeri in sua M. Va ratione maximum benescium est libertatem con vi, ea de multum libertus et,qui eum a miseria seruitutis liberauit, obstrictus est. Et proinde quoque liberium habere, inaestimabile ei Hus: quod&inditiisibile. Et qiii manumisit, liberto debet osticium tutoris & defense: is,se quodammodo patris unde& patronus dieitues ut ex iuribtis patronatus istius apparebit,quae singolaria sunt. Primi , iit libertus tentatur obsequia, honorem & reuerentiam praestate patiori Extat lex Platonis,' ius estὲν tu o, propria aut horitate capere liberium, si ab eo sit stic lenter non Oleretur. Cultum autem it, ut singulis mensibus teneatur venire ad domum pationi, sinite inerre, ut ostendat P ratum fuere eius iussu quicquid honestum, possibileque ei sit: deinde, quicquid de matrimonio sini,domitio uidebitur,saeiat. Hinest, ut lis 1 liberto inbueti aduessus patronum, siltem Oi n uenia 1 praetore petatui, noli possit rnec eundem actione famosa in ius uocare. S eundo,ex ho. Patre mutu, patronus rus calfio di libertos sibi retinet,ix contumaces, Se ham tos reuocandi inseruitutem. Ingratus retro&6, qui obsellia debita non praestat, de qui filiorum rationi tutinam de teriat. Tettio Selibemis operas praestate tenetur. Opetae sinat, ossi tum diiunii 'bi ij pres inici ad nutum patroni X et autem da heis speetet,vel ossicialesust obsequii se de fabriles: ad illas natura, ueluti in muri. Hi em acceptae liberatastis tenetur. lsas itidis tantum ex lege, uel e uentione ire in uintilione facta,dum modo se praeter legitimum i Imi, nimiumque non onerent liluerarem e q io ad notionem in dicis peti inebit prospicete. operas obsecrat Ies in alios noti rem,sori patronus. stipulitas autem sabriles eo itia: in quo differunt singulari iure,sicut in eo, qui, d ossiciales libertiis i
neatur sto ii ictu δ vestim subministrare patruno, nisi ualde inops sit: non autem fabriles ex silpu latione debitas. At ita puto conueniret ges quae alioquin inter sie pugnantes uidentur. ' Atque obsequiales ita temperandae enit, ut petantur per patronum a libero tantum quas liberti aetas, institutumque uitae, digni-
semper imponi pollunt operae fabriles in manumit Isione, nec impositae debentur: ueluti siqui manumittit, aliunde qtiam ex uoluntate propria de spontanea faciat veluti quia graua-
cogitur: r uel si seruiis emptus est 'opiijs nus mis ab ema quo manumissus est.' Sed de debitet
operae amittuntur libertae, si eam patiatiir patronus nubere, quia debentur tunc marito: io saluo tamen iure patronatus. Singulateque de illud, ut si quis libertum occultaueritast rius, pro eo operas fabriles teneatur praestare. II Quarto, in i iure patronatus utilitas, ut libe
rus teneatur alere egenum patmnum: η ut uicistim patinus libellum inopem,alioquin ius Ia patronarus amissurus. Quinto, ea hoc pati natu pendet ius patroni succedendi librito i euhleii , id est, qui plus quam centum aureos habet in iacultatibus: adhibita etiam actione Calitisiana, qua reuocantur alienata in frau
dem istius siccesssionis. rQuibus modis ius patronatus amittitur. Cap. IX.
1 Patronatus iusfinitur doluaris alimentis liber is, O reuocaro inseruitutera liberto renunta iugenuitare. et Mnreorum orta lotum ius quale.
Patio Itis nullum itis manu russos o in 'ins Patronarus etiam Hramisyan, si cogat patronus tantum iurare ne nisar, aut spretium pio operisaccipiat. Vxorem non ducere, iurare cogi non potest Iberitus ossi Esinit autem nomen &ius patu natus primo, dei legatis alimentis liberto: i undo,reuocatione . in semisu temptopter ingratitiidinem:' temo,si libertus restituatur natalibus id est,ingeniutati per principem nam ct in ear stitutione consensus patroni, cuius interest,ac- et Odere debet. Est quoq ie mediusqitidamst tus inter ingenuitatem Sc liberii nitatem , iuqui altequuturius aureorum anulorum i principe, quo pro ingenuis qii idem si ii hoc imp traueriint, habesantur, sed saluo integro suo remanen te iure Patronatus, permi ilumque illis aureos annulos serte ita disseretes a restitutione natalin qua ingenui fiebant. M symbola in libertis ingenitati testitutis,annulus recte ciniturus Siqiride uerum est quod annulus ab anno dicatur: qui aut annus in se per circula
redeat, sie&liberias restituta in suum pristi Q uate & quidam annum duplici,n, censent te cibi, n5 cta simplici n ut qui deducti abano, quas anulus si paruus anus, ut alij
et si tria b c ut Festus: alij απι τευ Lia, ιυσθω, ut Servius Grammaticus. Subinde tamen ius h
desit postulari, de omnes libelli ingenui dicti
minore N.de ure trium in ' L Leut testator.
138쪽
3 sum, aluo iure patronatiis patrono.'sie an miregnum alicuius magnatis, regis, uel imperatolus promiscue usurpatus est, nee distinctionem ris patrocinio se concederet. Pituata dum pria L de exiri adiecit e sicuti de usus annulorum ex singulari uatis priuati se concedunt.Leges porro harunte clientelarum constituit Romulus, ut author 6 nota,popularis postea tactus. si quidem olim. ' priscis tiporibus annulus primum ferreus, d ni ne an reus ordinem populi equestrem Ostendebat, erat ine eius iiivgne, distinguem equites a senatoribus de plebe . repudiatus tamen postea, cum primum dignitas aedilis eurulis data Cn. Flauio, qui primus fastos public uit. Quarto, ius patronarus amittitur, quando non uindicante talio patris mortem,seritus d Iegens homicidas, pro praemio manumittu tur. Quinto, lege Elia Sentia priuatus p tronus iure,si iureiurando adigat libertum g nerandi compotent, ne nubat. ' Et sexto, si pro operibus proni illis praestandis patronus petat pretium, renunciare uidetiar iuri suo: eum pretium non debeat accipere suturarum Ops rarum , ut lycasu inopiae nomine aliment
De iure patronatus clientelari, &cius persenis, colotis, adscimptitus,& census. p. X.
Dionysius Halicarnai os, quibus munus patronorum dicitur,clientibus de iure respondete: absentitim atque praesentium cura aeque agere: lites pro clientibus suscipere, ut Patres pro flijsraccusatoris impetum repellere. limi um autem munus,uicillim patronos filias elocantes matrimonio pecunia iuuare,si pecunia egereti ab hostibus captos redimere, multas, aetiimationes litisi priuatarum deperditarum, extis luete pro eis sumptu proprio. Communeutrisque nefas, alteris alteros:aecusere,aut aduersum serie testimonium,aut ceseti inret inimicos. Conuictum autem de his eliminibus ,s cuique patere ius occidendi. Possent intriclis tes reserti serui . quos uocat Athenaeus Penestas de Menessas. t Possunt de dici clictes hodie qui subi jciuntur iurisdictioni dominorum i cotum leti oppidorum, δ: illi patroni qui praesunt: quia supeliores leges Romuli Optime illis conueniunt. Hiique plura poteris addere, quae tradit Budae iis, de Gelius Rhodisinus. Videndus quoque Gellius, ' disputans quo ordine ponatur tutela elientum, α num praelate 6 da hospitibus, de alijs amicis. Sed quia S col nos clientes aliquomodo dici posse pet suas iunest, inter eos & adscript hi titille opincet, qui se culturae praediorum dominorum cum suis, Gitum statiora a legero rura ex in 7 vel glel 'dabant.Quales fuere Mariandimisers Penesta Moesiae, subviti nιrisistim simiti
lo Colonorum adsistitiorum durior,quam censu 1lim conditio in quibus.
Adscriptiti scrui non sunt.cod. ii Adscriptis sibilientesa dominorum sint, utinebam neci eam transire. ia clievitiam csonortim, viris di estira domino. um non fuisse clientelam Roman . , IUmtiliam docetur.
pertinet, de commode liberus este Iaxa. Caetrium illaesientela colonoriam di domites subrianguntur 'de istis quoquepauca.Clle tes uocat Proculus Iuris ii sultus, homines liberos qui communitet cum faedere,pers nam eius, cuius eram clientes, obseruabant. r. ram& clientes, qui se ui potentioris cuiusdam tutelam applicas ibit cum suis, utrius p norum iuri lictionalisi,non proprie erat Elientela Rom norum, quae nihil concedebat rhrum, uel sendi ad ineundum hoeius patron
tu stat in ea tantummodo in fidem se recipi bant 'ritiorum inferiores, scedere facto , dedam tutelam applicassent cum suis, urius p i3deseimbre, quem eligebant. unde de cliens iocinio de defensione protegerentur in capite mihi proprie ei se uidet it,qui de homo limus, si fortunis: ipsa suos ipses patronos a desensio in tuam tu Feudotum dicitur: ab eligendo phne it dictos, obsequio de obseruari bus. Erantque de publicae,' priuat publicae, uelut in suus quidar i,
uono, uel quia ligabat se pationi amiciti Mi doebat, ut in relata docemus. Galli horum si mo habebat soldurios de Ambactos. ' Sol durio
ui,qui sese Heracleotis voluntatiὸ subieceriit, ea stipulatione de lege, ut sbi vita necessalias mimulatent .r Adscripui j ct cesti addicti ostpta d0s, ut nec in alia praedia dominus mutares millit,indeve fugientes ad ea reduceretur. Ideius in originaths araris ex adsciis iiiijs, eiusEE
ac patres conditionis. s ueluti tetiae membra,
de glebae ita adsilicti, ut nee momento quidem temporis ab ea debeant abesse uel amoueri, nec uendi separatim sine piat dijs a domi- Io nis prςdio tum possim. Hi adicii putii coloni, derelioris sunt conditioius,quam coloni qui dicuntur cς sti-censiti tributa praestant tam is siminis praedioria, de faciunt eorum seu stiri suos, ut hodie quia donunis emphit fico iure, praedia sub annua p. pede laudi mijs accipium .RAdscriptit' autem non item,sed sunt ueluti instrumenta de pars fundi, viventes sub specie quadam seruitutis: quaquam ideo seruii I non sint,sed ingenui Venamtamen omn ii clientela censentur emi uni quibus tributa
pendunt,potissimum ii iurisdiitione habet, M
eorum quoin praedia colunt, ciuibus adscripti sunt. Ouamobre de caui una huiusmodi pia snt trantire in alienam clientelam,neve extra neus horum suscipiat patrocinium. ICaeterum illud annotatum uolo, non omnes elientes uel patronos unius species esse. sed respectu diuese sana rerum diuersa, continete patiocinia δ: i
139쪽
durimum , quos& deuotos Caesar uocat, ea rat conditio, ut omnibus in uita commodis v-na cum ijs fuerentur, clitorum se amicitiae addi. xissent, etsi mi id eis per uim accidisset, aut idem rasam Libitent, aut mortem sibi consciscerent: neque adhuc hominum memoria r pellus est quisquam, qui eo interfecto,cuius se amicitiae deuom illit, mori recusaret. Inde autem dictos puto ego a firmitate fidei, nam uoces illet sunt uulgares, nostrates,& maternet, quibus componitur verbum, soldurius,)olitio riaut
jura re, quod est solus durat, uel solus patitur,scilicet eum delecto amico ibius tolerat, ut apud Virgilium, Durate. uosmet rebus seruare secunditi Loquit ut autem Iulius Caesar, dum de Soldiserijs agit, de Aquitania, cuius idionia quoque
est, ut Tectosagi im in ea appellatione, ex qua declinatu etymon nominis commune. Clientes etiam appellat Caesar, quo mea solduarios dixerat, dum ait. clio timus Gillari nefas esse, etiam is extrema fur deserere patronos. Idipsum etiam tribuit Valerius Max. 4 Celi Abetis, utpote a Gallia translatum. Et Taestus, ' Germanis . Confirmat hos soldurios clientes elle, quod Caesar etiam scribit alibi,s dum de nere patronorii maii. Funera;
ε vivit corrifuisse arbitroων, in t Premi cilint, etiam istidia . Ac Paulo supra hane memoriam, serui, de clientes,quos ab illis esse dilectos constabat, iustis funeribus consectis
t 6 una cremabantur. Vt inde colligamus Sol durioriam deuotionein, qua etiam uitam arbitrio atronorum fideique stibi jcerent. Neque mi-i placet, ut Sol durios Gallorum eosdem di- eam cum soldatis uel solidarijs. Nam solduri j nulla mercede conducti seruiebant,& adstabant in periculis cum pationis, ut dixi: at solidati j milit s erant stipendia iij. Sic Rad nicus, s innuit in his uel bis, H largitione ρ II curva milietes, qui stadii vocantur,colligeret. Sic in supplemento Chronici Sigiberti, Sumpsit Neurisus rex pera vias de fullo uniuscum que loricae: capitales baranes secum duxit , solidarios uero milires hinumeros. Soldata in usibus seudotum,h est praestatio quaedam annua gratuita, quae a neutra parte transi in ii redem:morte enim dantis, .uel accipientis interuenientei 1 finitur. Sol data uero dicitur, quia plerumque in solidorum donatione consilit, quandoque in uino δ: annona. solebat enim stipendium militibus olim per annonam distribui per si gulos dies,in singulos annos expeditionis tempore: ueluti bucellatiis panis, quem bis cmctum vocamus, duobus 1ebus, ac panis alius tertio: uno die uinum, alio acetum: uno die lardum, caro uerumna biduo: ex commeatu publico. Cui annonae interdum etiam pecuniae erogatio accedebat, i de vestiti s. de
alia id genus militibus necessaria. Quando annona loco pecuniae in solutum militaus dabatur, dicebat ut stellatura. ' quia per tesseras stellatas, species alias pro annona accipiebanti
140쪽
I42 Syntagmatis Iuris Universi. Pars II.
. . De praestantia potestitis ecclesiasticae
x continuaris libri ia Totesias publica diuisa, per D euu:m mmmmca , laicas. 3 ctristianotum duo senera,esericorum lator λ Hora alii imperantes.alijsubditi. 4 Pote Iatem eccissan am maiorem seculari
s Amma promtur, spiritualia corpore, cor
6 Persona ecclesii in div res ob insuria Dei,
quae citractant. IIo res ecci an cis abrogati a tyra et Arem turi a Luae σMimnino.. 8 sacodotium praelarum imperio etiam apud Geontis.
Reniter et episcopi Caesaribus, Am mr Theodosio,IGMentitis archadio, Libertas contiantino, eo l.
1 3 Summus potifex rex secus a Tertulliam dictus.1 Summi pontifices, sacerdotes iram utanturgia dis marer .
una comprehesione corinpolis&anim iam sup tioribus libris consider uimus, Ne naturales diis rentias qua potuimus sa- - ciliori methodo docuimus ex generatione legitima&illegitima: a que de distinctione, quae ex potestate priuata, ex naturali quadam causa proficiscitur, breuiuterquae de scitu necessaria & utilia uidebantur, exposuimus. Nunc peruenit series ita tionis ad eam partem , quae de potestate publicarum personarum pollicetur notionem. In qua pa- licam potestatem in duo summa genera diuidi par est: Nempe in ecclesiasti eam & secul rem. Homo conliderandus est in suis pr cipuis partibus, quibus constatur, anima & eorpore. Sic aliis cura potior est, uel excellentior rerum spiritualium, eartimque, quae ad salutem animae pertinent: - alqs maior corporis, dc rerum, quae ad politiam de quietem reipublicae,& quae eius sunt administiationis. a re εἰ duo genera Christianorum uniuersalia: hunum clericorum est spiritualibus deditii, de sacris inseruiens aliud laicorum,qui curant secularia.Et in his da iis genetibus, alii sunt imperames eu praepositi alii subditi. Duae potestates praecipuae . duoque genera lubditorum susticiunt, nee plura legitimξ elle possunt: quia non sunt aliae partes Et incipales in homine,praeter animam & corpus, quibus potestates impositae sunt Nisi mixtam inde constituas&omnimodam . quae habet imperium in cor pus S animam,quaeque soli Deo omnipotenti conuenit, qui postquam oeciderit corpus, Pset est animam in aeternam gehennam mortemque secundam mittere: aut nisi tempor si quorundam obseritas necessitatem de Dei mandatum,qitibus utraque potestas i ii diuisapenes semam principem certis de causis de cucetiisl gibus suit,ut ex narratione sequelium Deo tam 4 uente apparebit. Potestas Gel astica seu spiritalis maior laeulari. - In coelo duo luminaria magna, sed unum maius Scit,aliud minus,Luna. In homine quom duo luminaria maena maius ratio,minus sentius. Maior di honestior
uisus qui melioribus& honestioribus praeest. s Anima plus qua corpus, & corpus plus quam
uestimentum, id est,plus quam externa bona.SCorpus conditum animae causa ,h de bona externa propter hominem. Et propter quod v- numquodque tale, α illud maius. Nobilior anima,& spiritualia omnibus corporalibus, de sottiora spiritualia illis. Vta pi inceps cura Iustiniano primum animas, deinde tinguas subditorum fieri eruditas. Proinde qui cura gerit animarum & rerum earum, praestantiori exotnabitur potestatis dignitate. Et ut anima praeest corpori, imperat de iubet, ut regina in proprio regno: Sic qui imperat animae, de potior erit imperante corpori Si uinco. n. te uincetem e uinca te. Nec dubitauit D. Paulus cotrus excommunicati dare in interitum carnis, ut nobilior pars, anima uidelicet, salua esse 'Grauior Ze poena habita excomimicatio, qu bd homine interiorem animam itidelicet, feriat s6 Disnius de secundo ecclesiasticatu persbnaria ossicium,ob mysteria quae pertractat, unde notam honori earum tribuitur, quantum maiestati Dei, cui in sentiunt:' euius ratione & tot priuilegia,& immunitates etiam ethnici sitis sacri ficulis cocessemini. Et Leo de Antoninus CC. irritis tyra notu decretis Antistitibus, quos partes pietatis uocat, honores restituersitire priore
lora tesdedi ante alios in consilio episcoporude extra. Principes seculi subditi legibus pontificalibus, potissimu in causis sdei: imo di s cerdotibus per episcopos factis, qui soluendi Seligandi habent potestatem.' sic de iussit D.Pe8 uus. Sie omnes etiam qui fidem ueram secta- tui: ω5.n .loquor de haereticis admittunt. γ Et antiquitus merdotium Praelatum imperio, deIeges