장음표시 사용
81쪽
De filiis temtiinis tantum. Cap. V.
1 Legitimi tantum iij, φά. a Legitimorum libormn diuisio iura encli , in ad
rationis pluribus mssis dicitur creatione, operatisne,confirmatistu, principio amitarisae, do binastu eruditione,catechismi r lentia γου
s Fili vim Des,regeneratione Baptismatis, O qui a
nobis in regeneratione suscipiuntur si noliri lustris, ex confirmariise, prestentia ,spim
itiales Dr. Ilij legitimi tantum illi dicuntur,
qiri a lege aliqua ' in numerum nitorum naturalium probatorum iure rediguntur,&pro fit ij, hab&tur, etsi non sint: quando similitudo quaedam cum naturalibus. uel aequare priuilegium omnino uel ex parte datur. Quamobrem non na
tura, sed similitudine & participatione isti filii sunt. Et quia multiplex potest esses militudo, se S: multiplex ea ratione filiorum appellatio iure diuino in sacris literis iure pontificio.
a Iute autem ciuili, adoptione & arrogatione tantum recepta , quae& alijs iuribus cognita 3 est. Sic patres alii sunt secundum legem, alii secundum carnem, ut notat D.Hieronymus' 4 Et breuit et sacra pagina a similitudine ortus, quem generatione a patre trahimus, creati nem nostram tribuit nitationi, ut si is pater noster , qui nos creauit: selet enim de scriptura
sancta, id filium euiusque rei uocare, quod ab eo factum seruatumve in , ut Deus, pater eoeli&terrae dicitur. η Si filii Dei etiam Angeli mali, oratione dicti. Et pater dicitur principium
alicuius rei,dit pater habitantium latentorib. G. neseos 4. Es T ad pater coemirum cithara , eod. e. GenesEt a similitudine, qubd filii ut plorunque imitamur substantiam de naturam p estum ι filius quoque dicitur alicuius, qu bd na
turam illius imitat utri a fili, hominum, pinhominibus. Fimes fili, Dran A ME AGD. A similitudine quoque participationis sub
stantiae paternae, qui erudiuntur doctrina ali.
qua ab aliquibus seu praeceptoribus,uel padu
alia uo donantur,fili; eorum dieiantur. Sie
te silomon quos erudit, in prouerbiis &Hii, filios uocat, sapeque ilia uoce, Urni, vitia itur Sic fili prophetarum, eorum discipuli di- lcti sunt. Et i5xmuel, dicitur praeceptor pa
ter,ibi, Qui res pater rarim MD, s entia i illa
x, Sie D Paulus ,' ies quos aerum part Ho, donec inu firmetur ciri ius. Atque hae filioli nominatione saepe utitur D. Ioannes. φSie iura pontificia monent, per instructionem ad fidem seu eatechisnum contrahi filiatimnem , α cognationem spiritualem. ρ A pater na beneuolentia, qui summa est, ct dilecti summopere quoque filii dicuntur. Sic Israelta
tae peculiaris Dei populus, filii Des dicti. ' Ab
honore, di seniores Obseruaudi, ut patres, de senioribus itiniores eludiendi, ut stri. Sila in Genesi, filii Dei dicuntur illi qui inuoc bat Dominum,S: honorem&obi uium cutitus diuini offerebant. Sic amplectetibus fidem
Domini nostri Iesu Chri iti dedit Deus potestatem filios Dei fieri, qui non ex sanguinibus
nee ex uoluntate carnis, nec ex voluntate iiiii,stis ex Deo nati sunt. Adoptioque haee sit rum Dei. Et ratione potestatis quae in liberos est, filius interdum dicitur, id quod in alterius iure&potestate est indubie, ut, mortis enisuos. id est, addicti morti,uel ea digni. Ratione nutritionis, alumni filis, &qubd nutrit patet uel mater: ut filii macis dicti ab Osea y pisces. Ratione generationis, qilia Deus & Dominus nostet Ielus Christus per proprium sanguine lauit nos a peccatis nostris,&eius applicatii ne per sacramentum lauaeri Baptismate renouamur, in nouum hominem, 'exuente, veterem dicimur etiam filij Dei, fidem mus amplexi, de omnes fideles stat res in eodem patre D s mino nostro Iesu Christo, renati ex aqua A spiritu sancto. Quo fit, ut illi quos ex sacro baptismate si scipimus, quibus lustrici sumus parentes, fili j dicantur,de uulgo optime filioli, uel lustrici filij reum enim ministetium illis hae in patre praebemus salutis & regenerationis, paterni nominis etiam inicimur participes,& nascitur cognatio 1biritualis. ν Similiter de per sacramentum conlimationis , si quidem a primo pabulo saetati suis usque ad confirmati nem contrahitur. ut dicunt summi Ponti sectcompaternitas sui das adoptionem Christianam dicit, quando ex sacris sontibus sistipitur. Pari ni filius filiave spiritualis is ea.edicitur, quem , liamve , suis exomolo uel sacramento plenitentiae sibi coniunxit.
De adoptione & arrogatione. p. VI.
i sonibus praecedetatibus udis nainime. I Arrogatio impuberis, viris eius assensum desidera is Adop p adinv modo Hesper ymiapen , per legem curiaram,perpraetorem seu magistratum, tenam tum. I 6 Adoptare adoptarive po Lar Adoptatorum Caesarum exempla. Is Adoptare non recto liberos proprios raturalis habet.Vtopiae ter quare. I9 Adolaren in Eseuututor uel curatoria potest.
82쪽
84 Syntaginatis Iuris uniuersi. Pars II.
a I Arrogari nee a axe potest formina doptarit mene non autem adopiare musti iure umori ille apud isor.
aa Adoptari unas tantum potvi ,σω adoptari possunt. a 3 Adoptari praesentis exigitur, petan voluntas. a Areuaeso adoptio transscrimim potest remaeo antis adoptarum Osuos
26 Adoptatis alia inobotur nomina retentis uel parumper illis immuraris. 27 Terescumsagacitas in Egnoscendisnetransus. as Adoptanda laeter Langolinos ritus.
29 Adoptio in Framcta olim, o apud Hebros O
3 o Adoptati mne in Gallia itini succedunt it filii , Adoptari, adamni quomodo disserant. Ctus legitimus adoptio dicitur, perquam in alienam familiam , ut ait Modestinus h de Gellius, inque liberorum locum extranei sumunt utridque ut Theophilus testatur,' in Blaa tium eorum qui liberos non habent. Finguntii r enim liberi tantum adoptione, non autem fratres, uel alterius proximitatis cognatio,testibus Diocletiano de Maximiano .' Sic D. Am
brosius, Levi natura filios suscipimus,aut elicti ne in mura,casus est,in e in iudicium. I insque me consenju patris is adoptandis offendimcis,
quia ingenitali sths: quia genitales filios es
ad naturam refertur: in adoptione dedecoris esse
adortio Diocletia. emaxim. L nee
Alterum uero uetat, ne de uiri quoque, quibus impos Iibile per tecum naturam ducitur suscipere liberos. adoptare possint, neve ad tempus fiat adoptio, ne filius si tempotatis. N turam enim adoptio imitatur. Quamobrem minor maiorevi,uel aequalem sibi ςtaienon adoptat: ' pro monstio enim, S impossibile est 7 id natura. Pati modo qui uitio in curabili, seu moibo detinentur, ut sanari non contingat, quo inhibeatur uxorem ducere & generare. nec adoptare quoque possunt, ueluti castrati: qui autem generare quide morbo n5 possunt, uerum contingit aliquando eo morbo liberari,& saltem potentia habiles ad generationem esse possunt, ut & steriles& spadones, ijsdem de permittitur adoptio. Et qui uxores non has bent, habere tamen possint, si uelint. y Sic de sexagenariis placuit, quorum aetas ad liberos procreandos lege Papia, ut antea diximus,' inutilis habebatur. ' Et Aristoteles, h post qui quagesimum quintum aut circiter annum d relinquere de te dixit in aperto piocreandi studium, ac de caetero uel sanitatu uel alterius huiusmodi causa concubitum facere uideri. Sexagenarijs itaque adoptandi liberos erat s
cultas qui autem intra aetatem eam essent,non
utique adoptare licebat, sed illis iubebatur potius liberorum procreationi uacare, nisi forsan mores uel ualetudo prohiberet, ut ait Vlpianus. Sie Cicero pro domo sua, Quod es, poni fices, ius adoptionis i nempe, ut is adoptet, qui neque procreate iam liberos misit, quum potueris,3 non vis erroriadscribitam. Et sorsan ea ratione 9 sit expertus. Arrogatio,id est,adoptio eoru qui
qu bd ptiestantes tantum in filios adoptaban. tur, adoptiuos praesecendos esse naturalibus Hadrianus Caesar persuasum habuit. ε atque Plinius Iunior. 3Sic Theodericus rex Gottii tum adoptans in filium regem Herulorum, inter caetera scribit per arma posse fieri Miumara de inter gentes cons lat esse praeconium quia non est dignus adoptari, nisi qui sortissimus mermiragri sui iuris sunt, authoritate tantum principali interueniente, iure ciuili fit, scilicet rescripto principis η eum cause inquisitione.num honesta ea uel turpis adoptandi occasio: etsi de impubere arrogando agatur, adhibita susscienti cautione, de bonis testitu edis, si impubes m teretur, iis quibus obuentura essent, si arrogariis non suillet: vel eidem ipsi si eum emancisi gracii ratem esse nesciunt quos Hescia peper AI o paret, item de non exhaeredando. ε Et facta magna succestina.de hi qui sint sui uel Mue iurg min . de haere.qus ab int defer. l. ado
runt: ' enim gratiam non de natura sed de solis meritis babent, quando animi uincula obligantur e tranei.Horum legitimotum tantum liberorum intuitu,& quando de naturalibus de legit mis ex matrimonio iusto conceptis agitur, qui ex matrimonio sunt, dicuntur naturales: illi
4 legitimi adoptiui. Adoptionis ratio multu arrogationem per populum Gellius testatur, ν& ideo atrogationem , quia per populi roga
tionem fieret, dictam, per haec verna, Velius,-
-G, uti L. Hias, tantio tam iure lege mltas quam si ex eo patre araeque a dias eius
narus esset: -que et ruta me, se in eum lesias
plex, de eadem, quibus habere interest liberos II ritur .Fietat autem lege Curiata in con naturales iustos, in quorum locum ij cooptantur: nempe ut habeamus succellares certos, qui ideo nos obseruentis cura nostri habeant,
caeterorumque insidias avenant, utque nomen familia posteris superesset. Sic& Isoci tes in fine a ginetici sermonis, demon est, inquit , Misisc rere, qram M. fluos adoptare ibcu . ae de nostris cors are rebus, repudiantes a- νου nos quod desertis nominibus, heroi uni loco sit lex hum ossit propter bane enim agnati, ac nulla sesanguinis groseu reθι cientes, magis inter se mu- , tuoc rim .Adoptio duplex, adoptio simplui-rer,de arrogatio: adoptantur fili fami arrogan tiit qui sui iuris sunt. Hoc utrisque commune,ut in potestatem eorum,a quibus adoptantur vel arrogantur ,&in familiam transeat,
fiantque sui: nisi hodie dentur in adoptionem extraneo ex constitutione lumniam. dein i eum libetorum, quos suscipere possent, u fra apud Uuium lib. s. Adoptio autem sebat ἐ. ed - , α 6 niant. Plinium autem, nempe potestatis cau- Pud magistratum, penes quem esset legis m. sa, prohibet, ne mulieres ac tare possentiu- Iactio. 'Adoptionem praeibant more antiquore communi, e nisi ex pratia Principis: quia in potestate liberos non haberent, 'nec suos.
t ijs arbitris pontificibus: collegium namque pontificum causas arrogandi dispiciebat,ac approbabat, uel reprobabat,ut ex Cornelio e. apparet um de Galba adoptare uolente Piso nem agis, de ex Cimone constat. Monebatur autem populus per trinundinum,dequibus satura essent comitia, ut innuit taceto. uidem dus Gruchius. seribit tamen Coinelius Tacitus, ' quem alii dicunt primum historiae Gabbam , attogasse Pisone Iactania, in castris apud stequentem militum concionem, Imperatoria breuitate more diui Augusti de exemplo militari quo uir virum legetet, ae s dicet et talem se
filium deligere qui in perieulis s m sortis ob
ssteret. Mos enim erat militum cum pericula& discrimen uitie pugnaturi subirent, singulos sibi notos milites legere quos antea ex Praecla iis facinoribus satis perspectos putarent ut est
sed de iniice i. i. serita. s. si ρ doni, deii .
a te l. o de adorti in RE in rationi, nuptia. a i penul C denupti
emancipationes tres,& duae manumissiones,
postmodum sublatae sum, e statutum sussicere Pro
83쪽
ut ε. dei si is Qui filia. i. I.
pto adoptionis selemnitate adire competente iudicem, S ex uoltimate patris naturalis dantis in adoptionem , ct accipientis , Se adoptati, fieri non autem agnatorum adoptati allelmi sis exigitur. h Si tamen impubes uel minor in arrogationem te det,certὰ curatotis authorita tem exigi, etsi antea contrari ε iure seruaretur, I y placuit. Caeterum & auguror, alio quoq; modo apud Romanos factam fuisse adoptionem, quam per legem curiatam,ret praetore, magistiavim, nempe per testamentum, si tamen verum sit, quod scribit Suetonius in Tybelio, O 6. sitisse testamento adoptatum a M. Gal-I6lio Senatore. Adoptari possunt Quadoptaro, laubus specialitet non prolaibetur, lege uel natura, in filij, nepotes, extranei, ' in locum fili m
rum,de in loeum nepotum, etiam ii filios qui I 7 adoptat non habeat. ν Coceius Neruat mar
M. Vlpium Traianum adoptauit extraneum asi,moxque in curia Caesarem designauit, ut ait Xiphilinus ex Dione in Coecio Metua. Sic Adrianus adoptatus a Traiano post mortem Neruae. Et Adrianus sueeelibre sibi delegit A ntoninum: sed cum illi nulla uirilis Itirps fieret, Commodi filium adoptauit, adiuicto etiam M. Annio Vero, qui ante Catilius dicebatur. Demum l; mortuo Vero Caesare, rursum adoptauit Adrianus Artium Antoninum, qui postea pius dictus est,eadem leg υ ut idem sibi duos sedoptaret Annium Verum,& M. Antonium, teste Spattiano de Capitolino. Iulius C lar adoptauit O Liuium ex Actia nepotem, cum liberos non haberet, eumque haeredem imperii
I 8 sortunarum instituit, ut seribit Dio. Qtii libe
ros habet naturales & legitimos, non potest doptare, ne quis contemptis suis alienos, ut curruca auis, educet : cum liberorum solatium hoc iure tantum ci illi resarciatiir. Etsi apii dvtopiens es alia causa adoptandi sit: nam apud illos, qui aliam attem, quam paternam aedi scere uellet,dabatur in adoptionem illius familiae, qui artem illam appetita exerceret, ut ThoIs mas Morus. ' Vetatur tutori & curatori adOptare sistim minorem 2 s. annis, ne rationes in
et o tercipiat.' Adoptabant sibi &Hebraeis lias, II ut Mardochaeus Hester filiam scatris sui P sed
iure prohibetur, ne arrogetur se ina, nisi per gratiam principis, neve arroget: ' adoptati t men potest, adoptare autem non iure Roma-
nulli tradui dictam suisse Thermutim. Resertramen Arrianus, Adamam Cariae regina adoptasse Alexandrum Magnum,neque eum filij nomen aspernatum . Ut de Neapolitani regni regina post obitu fratris Ladisiai, Iacobo Boobonio Marchiae comiti mipta, dissidio cum marito orto,nec liberos habens, Tarraconensium
regem Alphon sumptimum adoptauit: hocq; abdicato, postea Ludovicii in Andegauensem tertium Secundi filium. R Graeci autem in hoe Romanis similes, sic enim ait Isaeus Graecus,
atinionem alienus esse poteIt,neque marrem habere potest, nisi propriam siue ingentilitate moeri, 22 siue indemi et . Sed nec quis plures arrogare potest,nisi ex iusta ea usa,ut si diues italde: non
libertum alienum,non maiorem minor, ut no
tat Vlpianus. Suum libertum potest, Id inseruitute a se genit si ita tamen ut libratus non
Liber X. 8 singenuus fiat; nisi natalibus restituatur,quod a 3 scii solebat per principem.' Non potest uel arrogari absens, uel dissentiens, h quamuis in a
doptione uoluntas non admodum perpetuli exigatur, si adoptandus infans sit. Siclit Octavianus Caesar, metuens irisdias, adoptauit Lucium statim natum, S Caium fratres, filios A-2 grippae,& sororis sitae, ut author Dio. ψ Natura arrogationis illa, ut quando quis adoptatur, non tantum is in potestatem transeat ad 3
ptantis,' sed di qui si ij et stim, duosque in sua
habet potestate,tan istam nepotes: isto idem qui non est surro tellatis, alios in potestate iii ihabere non dicitur: s Sie natiis ex adoptiuo, adoptiui loci im obtinet. ''Sic arma Cinnelia Tacitiim, Galba apprehensa manu i 'isbnis in hunc modum locutus semir, si te pilitat tu lege rimata apud pontifceint moris est, adoptarem. mihi egregium exaratim Pompei M.Gessor 1 bocim in penares meos adsci si creGraeci eu m, qui omnino in altei ius familiam transbat dixere. teste Suida, ἐκ ei voci , id est, a familia sua ab -
26 alienatum, dat lim i. H:, αν. Nam & institutum antiquum erat,ut adoptatus ab adoptante acciperet appellationem, nome tamen eorum
quae prius gesserat aliquod, aliter paulo forma
tum gestaret:ut Octauius antea adoptatus a Iulio Caesare,dictius est Caius Iulius Caesar Oct uianus, teste Dione Cassio. Neque enim per adoptionem dignitatem quis amittit pristina, sed augetur,' non patria, non ius originis amittuntur. Atque iure codicis,in adoptionem extraneo datus, retinet iura patiis naturalis, ' Ω alia coniungit: neque enim eiullis ratio uel Rctio,quod iuris sanguinis est,immutare potest. et 7 Quod S in brutis relucet, siquidem id uerum est, quod Theodoricus Gonhora tex Symmar cho scribens ait,e Perdicibus hunc cisse morem, oua perdita per alterius matris damna resarcire ut adoptione alienae sobolis, inc sim la suae reparent orbitatis uerum nati mox ubi fiducia
habere coeperint ambulandi, in campos cxcuntes cum matre, ut fuerint materna uoce com moniti,ouorum suoriim genetricem potius Petunt , quamuis ab alia surriuis Laeebus educen-2s tui. Inter Langobardos seu Insubres olim quoque adoptandi obtinuit mos, sed paulli diueis oritu, quam Romanis esset, nempe detonsione capilli facta adoptati per eum qui adoptaret ut planum sit ex uerbis Pauli Diaconi, ' quae huiusinodi sint. Circa hic tempora Carolus Pipini filias Maracorum rex filium suum ad Luttvmaritim regem Langobardorum misia, ut eius irata morem capidum susciperet, qua et cc ariem incitins es eius pater eli, multisque regiis muneribus donarumasgo tori remist. Neque enim aliquando Planci ignorarunt usim adoptionis, sicuti liquet ex eo qtiod Triteminius reserat, q bd Clodouei anno 7. Sigibertus rex Galliarum in Austrasia filius Dagoberti anno Domini 6s r. adoptauit Hildericum filis Gii inualdi Maioris Domus, in filium Se regni iuceestatem adebraei quoque antiqui, de posteri adoptione usi sunt, ut legimus apud Iosephum Abrahamum adoptasse sibi in filium, natum ex fratre seo Aaramoci Mimanum uxoris suae Sarae. Apud Assyrios tiam adoptandi antiquissimum fuisse morem tradit Berosus, loquens de tertio rege Babyloniae Nino Eadem tempestate Dionysus Hammonis filius , armis sumptis Regem S: Ca-
mesenum regno paterno pellens, α secum Ostim retinens, in filiumque adoptans, eum a Patre suo Haua monem Iouem cognominauit,
84쪽
86 Syntagmatis Iuris uniuers. Pars II.
iiii a magistio Olympo Olympicum, eique ditius AEgypti restium tradidit. Ec dem anno uirgo Pallas apud Tritonidem lacum insantula exposita, ab eodem Dionysio Ioue Lybico etiam cognominato adoptata in filiam Lit, quae omnem militiam prima Lybicos docuit. Inter Graecos &reeeptam monet Plutarchus, dum ait a Pandide AEgeum, ab AEgeo Thesta, unde ei nomen, adoptatum. Et lex extat Plat nis , ut cui plures liberos haberet, uno retento non hanentibus alios in adoptionem daret. 3o In Gallia tamen, inquit Masuetius, fit ij ad ptiui non succedunt adoptantibus: quod& fiomat Guillelmus Benedictum, ψ Tiraquellas quoque, qui de illis non competere ius retra.ctus gentiliiij tradit. Quamuis ut extranea, si instituantiir, possint succedere, non enim prolibbitum est extraneum haeredem facere. t rum hodie non utimur iure hoc adoptionis, ne ouequbd quis nutriat alienos liberos, erudiat, foueatque ut suos, ideo pater eorum uel illi Ditidi untur. Fuit enim &semper etiam tum, cum adoptio siequens , inter adoptatum de alumnum discrime: si quidem adoptatum uel instituere uel ex haeredare ut filium, necesse rat, de legitimam ea lege relliiquere saltemat in alumno, quantumuis quis promiserit, ut filium habere, idipsum non est necessarium. Neque inhibita: iunt nuptiae cum alumna, cum tamen cum adoptiua ua prohibere in
8yntamatis iuris zmures libri Decimi Dinis.
85쪽
De libertate & seruitute in genere. Cap. I.
Um genus hominum omnianet, inura.
x Hominum diuiso in liberos seruos,ingenuos, Uur
3 Libertas auid. Seruitus cupiis, corporis O animi. 5 Vis curiori resistere licet. o captos occidere licet,si bumnius actum, visam conseruando eisdem. Servitus quomodo iuris o iurisientium sim eod. 7 Seruitus quomodo contra nuru ram Ad non contrarus naturale.
8 Ius naturale quomodo escendum immutabile. s Ius ciuile, o naturale esse, quo modo. xi serui fiunt,ct nascuntur. I a Seru' impius,qui se ob pretia ueri duri passus es. 13 Seruituti morspraeponenda, exempti eorum, qui mori elegerunt potius,quam seruire. I Iubertast Itimabis res, nihilque infersi iusser
Is Ius dominandi in seruos qua us rationibus probet
I 6 Serui liberi quidam natura, quidum H litum rer utile seruire aliqui s. II Libertaris fram noa in ine pres Urizim, Libertus uera Gessire bene praecipientibus, o I
nas, ueluti nascentes de ex prima osione, satis distingui admonuimus: nilne postillat ordo, ut easdem ueluti natas, per se accidentia, quae extram secus accidunt, perpendamus: ex quibus status illarum naturalis iure sentium, uel ciuili, uel imminuitur uel impeditur. Itaque omnium hominum ima & eadem nascendi de moriendi conditio ' naturalis, ratione quoque status naturalis, unum de idem et it genus, quod aliud nomen ab initio proprium non habebatia Quando autem coepit ille status subijci, crepo runt distingui etiam ex accidente illo, alijs n minibus ii omines generaliter: nempe, ut qui statu suo pro nutu uti non possent, dicerentur simi uiuero non laetunt de sua dignitate deiecti liberi. Sic apparuit libertas ut naturalis, quia prior de antiquior, eo qubd ipsi repugnare coepit:&quia quidam dehine exserui-uitute testituti sunt in libertatem, quidam autem nunquam seruierunt, ista sunt tria gen ra hominu inin totidem generales appellati nes: alij Rite ingenui dicti liii nunquam seria Dierunt, nec eorum parentes: alij serui, qui se uium, alii liberii, id est, liberati, telati ad patronos:uel ad ingenuos liberiini, quibus orprelsa per seruitutem libertas, restituta est ' Verum liberi nota de macula quaedam inter i genuos remanet, utpote ob receptum benefiscium, illis a quo acceperint, nempe patronis& eorum suecessoribus ualde deuinctis. ut H rati iis de se dixerit ideo, qauem νωιαι onmes libertino pane maum.
Cognoscimus aute ex finitione libertatis, de ex eius substatia, seruitutis & libertorum c5ditio ne AEd qualis sit. Concipitur porto illa a Florentino Iuriscosiilto, & in iuris ciuilis institutio 3 nibus, his uerbis: Libraras evitatistari Iesulto eius, pristia ini facere libet, vis episem via lare pr-tur. Iuvenalis liberii existimare uidetur
etiam eum tantum,qui suo arbitrio uiuit, fra tibi, inquit, Ger tamκ regis eo inua vi deris. Sie Cicero F libertatis proprium ait, vivere ut uelis. Item Aristoteli' uidetur libertas eme ,
uitae liberum iudicii im S liberam actionem esse dixit Et Persiis, apsi imm es alius Uinovsi ducere uuam vi licet M uoluit' Ei ieero, Tabella dat eam libertatem popi lo ut quod uelint, iaciam.Verba reliqua finitionis, nisi quod vi aut iure prohibeatur,ostendutaqiis libertas illa minuitur, uel opprimatur, duplicemq; seruitutem corporis & animi : uis quippe in corpore in externis, prohibitio auteiuris animum potissimum cogit. Vis est mai tis rei impetus, qui repelli, uel saltem ex arbitrio,vel comode non potest. Et Vlpiano uis, necessitas est, contraria alicuius.uoluntari. Quamobrem capti in bello ui, amittunt v sum s set uicitus,coguntur enim, & ut ait Virgilius, 'Vna sulcis inis Pamsperaresaluem, Qui eni nobis uim in fetut possunt iure nati it vi repelli:' qui morie moliuntur nobis,ut morte asticiant ut digni sunt. y Et ut ait Ouidius,' Iudice me. statis rei coincessa restrii est dera: armaque in amato sumere iura sinunt. 6 Quo factum est, ut capillios occidete hostes ibceret:ra me humanitate Caesar si &eotu qui eceperat,vita donati. Nam iit dicebat Pyrrhus, Quorum uirtuti biai fortuna pepercis, Dras parcere aquam est. Ita iuris gentium duia suit seruitus, gentium inqua quia humanitate illa sere omnes geresiui soleatrat iuris, qubd iustu certe S aqu4 est, ut ei qui potuit uita adimere, uitae fructuscio 7 Peras debeas, te. n.cotra natura quidem libe tatis est serinus, qa natura liberi nascimu t,
metra in P. ira virian. l. t. eod. at a virgil. r. Re neid. .
86쪽
4ec ea sus sella. e. de aeci. lib.
88 Syntagmatis Iuris uniuersi. Pars II.
ω non est coli ita his natu tale: nam qui abusi tuti fiunt captiuitate, & alis O quitur sibi cocta, potestare,indignus est ea, di pii bus cum de
irati debet. Neque nati talia omnia quq sunt, I 2 lis
in cottii ptibilia uel iminui abilia tulit. Quinismo, sicut naturale est nasi usic conti artis adii nientibus causis, natiuale est per eas em causas corrumpi h Atq; in tute naturali de illud obsetuo,ius naturale esse immutabile, ς quandiu ius remanet, hoc est, quandiu iustum illud naturale habet rationes eil uitatem, quibustulium dicitur: veruntamen di mutabile erit, quando subductis columnis rationis & aequintatis,iustum dissoluitur. Quod accidit,quando rationes,quae aequum statuebant,alijs suboriis causis nouis,incipiunt minui, & superanti ir Hlia maiori aequitate: ut si quod antea proderat, alio admini eulo incipiat esse nocivum di per-
2 i S nati sunt. Quibus alias species tutis ciuilis Romani accestit seri Mim,eolum qui tantum beneficium naimae comem neni s libellatis, ad pretium patricipandum se uenundari passi sunt, maiores uiginti annis, ' pluris facientis pretium uale,quam seiplos. Et uere certe isti serui natura, cum seruilem siruntaneum habear, Sinim iniitum a ratione arvinum. Nam etsi
iniquum est,tiberum asseruisse eum qiu seruus est , longe iniquius tamen seruum sanxisse,quilibet est, ait Aristoteles.' Brutis isti inspie tiores, quae seruitutem quoque abholi eant, bestiae quippe,v t ait Cicero, P quas delectati nis causa concludimus, cum copiosus alantur, quam si essent liberae, non facile tamen
alio adminiculo incipiat elle nocivum α per ia , quia D a
n eiosum: tu es simas exempli fiat, ueluti diam I 3 pariuntur isse contineri. Dixerunta
Eet hias comminuit serpentem aeneum, 'qui antea si imae venerationis fuerat, quia in idolo
a Decre it ι .lattiam inciderat populus.Sic ciuilis ratio, iura M' p n Mutilia non corrumpit: at nariaratis alia Dp- post si maior,de tollit,de correipit. Quemadmodum etiam de ciuilis ratio, quae naturalem habet causam sere semper comitem: Ratio emilix dici potest,quae naturalis non sitfuae tamenon semper quod naturae communi congruit omnia considerat, se aliquando latum societ tis alicuius ciuilis causam, utq; comodius ali
serendam, ut c icero.'Eaque ratione Darda mae mulieres, seruitutem credebant miseriam turpissimam, filios pueros, quos in ulnis baiulantes,in gurgitem fluminis, ne in hostium notestatem uenientes sentiret, proiecerunt,acci mantes, Vos certe non seruietisSie Xanthi j se&suos potius combusserunt quam Bruto caritui se dedet et, teste Philone Iudaeo. Et muli res Celticae ex Cennis deuictis ab Antonino, captiuae elegerunt potius mori, quam seruire. 1 v p
cuius uita instituatur, habita ratione motu prae I inaestimabilis res libritas habita, sentis loci, Zo eius quod ibi saepius, quam alibi gratius quicquam libertate praestari potet.
eommunitet inter zmines csiungit. Indeque Sicuti,ut ait Ciceio A: Seneca nihil in talitiis ciuile,quod proprium cuiusq; ciuitatis, hoe cius sermute, ut etiam ea morti con paretur, est, quod maxime corisormatum est ritibus, de Isct serui pro nullis habeantur.'Pluribus Ari- monitus receptis in ciuitate, patrum cc iure ira stoteles ν firmat ius dominandi in se of dotistae consentit,h ueluti cum sermento aequita- cet graiae non videri oportere, ii quis eius, qui . iis, Jc iustitiae 3c iuris tantum iustum: nee tame uim afferre potest & potentia praecellit, seruus pet omnia ei inseruit, id est, non omnino secun sat, de subditiis is qui uim patitur: qudd i dum uniuersalem aequitatem naturale statuit. per id quod superat, est in excellentia alicuius Necessitas quippe societatum, interdum iubet boni, ex quo fit, ut uis non absque aliqua vir ab ea uitate deflectere, ut pNpter stequeam Iis tute esse uideantur. Aitque seruos quosdam tiam criminum,ai geti poenas, alit propter mo tae secundum naturam: alios
res saeuiores,& barbatos durius statui: interducontraria causa minui,de aliter hic expedit,aliter alibi leges temperare. Quae omnia tamen, etsi diuersalii locis diuet sis & contraria, iusta nihilominus sunt de aequa: sed diuersa ratione, de secundum quid, non secundum generalem considerationem tutis naturae in abstracto, sed secundum ius naturale in c5creto,hoc est, pro conuenientia subiecti, cui nomotheta iustum
praesci ibit. Vt non dubitem ius naturale S in Iure ciuili esse, uetiam in illo concreto appellationem ciuilis dominati. Et tamen si sancti
nes ciuiles non sint consonae rationi,ius no sa-ciunt, quantumuis ita nominemur, sed corruptelamrii autem contentiant cum ratione,cu ea
natu talis si us quoque ciuile,& naturale hoe modo erit δε in cocleto dici poterit, & ratione contractionis ad illam uel illam ciuitatem usI o naturale de ciuile quoque. Ea ratione seruitus& iuris gentium est,& iuris ciuilis,nec contralia hic iuri naturali, sicuti aliqui absolute petreii rati sunt,atbitroriratio enim naturalis,a cipit, sui esse defensorem, vimque repellete, & aduersum nocente bellum, ut ad bona cogantur iuste& rite mouere. Recipit quoque humanitatem, recipit di beneficiorum retribatione: recipiet igitul ex istis natam seriai tui LEt quia is nos emusset libet os, qui captus fuit, si suisset occisus, debere non tantum seipsum, sedct suos conseruatori, noli erit ualde biliciis
Ilia colligere. Vnde serui & nasci,dc fieri dicum
busdam expedire. conducete,& prodesse sese uite, qui se legere nesciant. Imo naturam seruilia quaedam corpora ideo robustiora fecisse ad necessarios usus, alia uero ad ea mutilia. Et natura quidem omnia corpora uirtute praestantia,& animo nobilia facete, Sex bonis de rationalibus homines smiles generare uult,sed plerunque non potest: neceilariumque ideo in naturae conseruatione humanae, ut alii obedianti
alii praesint, alij imperent & dominentur, alijserviant. Sic enim mutuo membra se fouent, ct qui ingenio pollent di sagacitate, imperio, de lanctione, & gubernatione, hebetes & improvidos ab errore, lapsa, damnove prateruat: qui uero iuuantiit, mutuo ossicia ta obsequia rependi .Quocirca qui viiijs Brdescunt,& illis nolunt abire, nec monita prudentum,& ta tionis , quae in arce animae imperat perficiunt eris corpore alijs non serviant, tamen uere ses-ui & mancipia uitiorum sunt, ab illis superati. A quo essi quis superatus est, illius est seruus, ut ait D.Petrus. Edidit librum eius argumenti eruditu Philo Iudaeus, Quod omnis probuslibet sit: ea ratione, & omnis impr=s ct d
lictis scatens stivus, non habita ratione eaterianae dominicae potestatis, uel libertatis. Idipsum quoque recte probat multis Persius Satyta s. Et uetam libertatem sapientia, quam nec praetoriois stultis dare vindicta, nec ueram libertatem, quam seruis pilea donant. Idipsum de ex Stoicorum rationibus exornat Cicero in Paradoxis,
x xiphilin. ex Dione, in Antonino Caracase
87쪽
Paradoxis & alibi: qui sacit peceatum,
seruus est peccati. Et Aristoteles sententiain illam adfert, Nullum hominum elle liberum: Nam aut fortunae,aut pecuniae seruit. Qi am-i obtem ex finitione, linitas fraenum necessaritim accipit, ut non liceat quod iure prohibe- tunsie Pellitis.'Vinium postquam mur a praetore reces, cur moti non liceat lassit quodcvηPe uoluntas,
Excepto si quid Mamri risinica uerauit e
Et quae leges neri prohibent, ea in nostra potestate non censen tui: habet lite lex uim cogetem imperio, .lsed ad bona: unde uis propti Enon dicitur, nec improda, imb libertatis uerat conservatrix,& libertatis per uitia taue, medicina uitiorum, de pharmacum. Immoderata quippe libertas, iam ex eo, quia immoderatarit, ad morbum peruenit: nimium enim omne de excelsus uitium est, in medio natura rei: ut in corpore sua crasi teperato, distolutio illius, de desectus, de excellus morbus est. Atque ingenium animusque dum sui abutitur libet tale. uidetur iam sellus,&seruus praeter natura: siquidem seruitus est obedietia iram animi, scabiecti arbitrio suo carentis. Ideo ut non culpatur chirurgus,uel medicus. diim fallitis aegroti selicitus impatientem dolotis Id curae aegrotil, de pari S sumere pharmaca medicata, Quaculamque desertu cogit, se nec magistratias uim inferre dicetur, uel libertatem opprimere, qui legem exequens, setrum, de poenas, metum, de coactionem insert improbis,ut meliores reddatur, dea seruitute uoluit raria resipiscant, restituant utque sanae libertati: nec iuris executio iniuriam habet. e .inqiuit Plutarchus, amica libritas peccaris immise salutem ac med ea ferens molestura non secus ac ines,quod ulcero Ios mordet, ae repurgat, P miviumcudum ct utile. Stetit igitur omnis humana creariata, prona est
ad inaltim ab adolescentia sita, de uanitati subiecta est,t ita uere natura serui homines sunt, etsi liberos se putent. Et quo magis eo in statu prosciunt, tanto amplius a libertate uera deficiunt. Et stulta est illa libertas, seu uere perniciosa seruitus eorum, qui legum bene docentium praescripta excutiunt de ditatuunt: nam illa est libertasset inaescindomita,ut Iob annotataeum ait: Vir munus in superbiam erigitur, σquasi pullum onagri, seuertim nasum p tra . Contra illinis est libertas persecta a D. l cobo dicta.' eo Dbd quis sine coactione legis recta perficit, sequi metu legis recta iaciunt,
sib sistitute legis uidem sunt. Item qui prin
cipibus,praeceptorious,Deoque,recta monen tibus parem, i ub illorum potestate seruiunt, sed illa leruitus ratione uici, est, Sc libertatem operatur . Ouamobrem ista dominatio, & se uitiis in personis, quaeliberae sunt potius dic tur potestas. Itaque primum de liberis istis personis, Poetestateque earum, dede nominum diuersitate, potestatis ratione: postea Deo saueii- te, dc deseruorum nomenclatura.&deperi nis, quae ex illis considerationem aliam ab ingenuis recipiunt.
De potestate in liberas per senas. Cip. I l.
I Palinate alterius eget, qui se tuerio defendere
Paetiaris nomenquus contineat. 3 Potesas alia blica, o alia priuata. 6 Taticae optimarae porcliatis Ucora. 7 PoteHatis omnis mitiata per dum nec Fratio historia ιο,jequentia ντι tua. I Rima lex nati ira est, teste Pluta
m iam cho, ut qui ipse se tuerinci pollit,
ra eius ad eum redeat imperium n tura, qui Posssit. Quamobreni&iuri naturae consentaneu eli, qui se regere non
et post int, ab aliis se regi patiantur. Hinc ex Per-1bnis qilaedam sui iuris esse,quaedam alieni di cuntur, id est, quaedam suae potestatis , S: arbi-3 iiij sunt, aliae in altei ius potestate. ' Potestas a potentia, ea autem secundum Speusippum, 'est id, quod pet seipsium est esticis: habitus,inquam, quo potentes effcimus, excellentia indicendis, seu agendis. Et ita potestatis uerbum late patet, eoque plura signincantur, ted cotrahit ut ex hypothesi cui accedit: in petibna m istratuum, designat imperium, in persena liis ecorum, patriam potestatem: in persena seruorum,dominium: in aliis copiam S: saeuit tem, ut distingυ it Paulus Iutiscon. Nos autehaee elatius alia diuisone eoncipiemus, ut distribuamus potestatem legitima in personas, de alia enim nee institutus est hie sermo, in publicam de priuatamSic enim legitimum de ius bipartitum est. Publicunt, ad statum communem pertinet principaliterin consequenter ad utilitatem singulorum. Priuatiam, G singulorum principat iter utilitatem , de conseqtient et ad totius reipub.componendam symmetriam, S conseruandum uniuersale corpus. Ita publica potestas,quae publicam in omnes habet at thoritatem: priuata,quae non in omnes, sed ad aliquos pertinet singulares. Publicum consistit in lactis, cerdotibus, principibus, magi stratibus,populia priuatit m in reliqim.De pii. Mala Prius agamus potestate, qtiae praeludia ad publicam docet, de ex qua coposita consurgat, uel liti ex membris, publica:utraq; enim est ad ministratoria de gubernatrix, sed priuata ra eorum,publica plurium.Constituemus autem potestatis priuatae in personas species octo, primam circa domestico , secundam in uxore,tertiam patriam,quartam tutoriam,quintam curatoriam minotum, sextam euratorum furioserum, septimam curatorum prodigorum, in
uam domini eam. De quibus omnibus ordine, Deo iuuantripertractabimus hoc libro: antea tamen harum omnium historia memoi causa, hae methodo de deductione disice, filo quodam necessitatis de consequentiae paucis contextam. In principio Deus optimus Maximus'; eum hominem Adamum ex limo scit masset,
de persectissimum opus perfecisset insitassando
animam, dominum eum totius mundi constituit, de omnia potestati& pedibus eius subi est,' adiutoriumque et silmilem coniunxit mulierem, s iam diuinae de humanae domus.Qu circa ex hac aequalitate nascitur potestas comunis marito de uxori in domesticos, secundu e iusque sexus munera.a Sed quia mulier prima
abusia est hae libera communi potestate, de perniciem malitia sibi uiroque, facta est in post
rum subdita uiro a Deo: Ideo nata est maritalis potestas. Et quia retenta est coniunctio utriusque, deliberi nati sunt, Cain de Abel.
doctusque uel ipsi, scelere pinicidii Abelis Adam
88쪽
so Syntagmatis Iuris uniuersi. Pars II.
paliuueniles animi, utque natis ratres prospic rent, recte cautum sub potestate parentum esse debere silios, parentum inquam mascul rum,non sceminarum matrum: quia&illae,ut dictum, sui iuris non erant, sed mariti: Se quae suae potestatis non est, alios non potuit hah rein potet late. ' Eaque ratione quia magis audet iuuenes,potestate etiam maiori in uitam & n em contumaciamque liberorum , parentes a lege aliquand ut itidebimus , donati sunt in onerati quoque ut eorum curam mulo agerent. instruerent, S: alerent. 4. Caeterum quia fieri non potest per rerum naturam, ut quod ptius natum eli, prius non intereat,uel ut per
petito filiis parentes superessent, & aliquando praematurὰ filijs adhue insantibus, dum ii illi
patentum maxime indigent ope,ὰ uita tollat tim permiterunt lege paremibus etiam morietibus hae potet tale quoidam in locum sui subrogare, qui filios tueantur,unde&tutores dicti pupillorum' Quia si hoc pr termiserint, magistratiis ex legis praescriptio ossicium imitantes paternum, stippient de dant fremitus usque
ad I a .atinum, masculis ad i s. sed quia minores et ann. etsi post i ct I annum suae potestatis sint, tamen in negotiis contrahen
dis decipi possunt, paterna legis procuratio adhue istos potestati cutitorix Lbmisit, in em
ium utilitatem de patrimonii conseruati nem. 6. Neque solum istis minoribus Is .ann. obsta te consilium subuenit cuiatore, sed&maioribus annis, qui tamen eadem infirmita. te animi uel maiore laborant, prospexit eorumque de bonorum illorum ius, Dotestati curat iis alterius generis quam sit uipetior subiecit. .Atque ad horum exemplum pari benignitate prodigis,qui consulte bona prosi indunt,curatorem adiunxit auxiliarem,iliis omnibus eo cedens cetiam & statam potestatem, non plonam .8 In seruos tamen cie mancipia, domini- eam superioribus duriorem res Dinnia concm uedens Quae omnia ordine suiliis tractabo,atquo iura Se utilitates cuiusque potestatas,de quomo
doδε quando quaelibet finiatur, Deo iuuante,
De communi mari i&vxoris in odomesticos potestite. Cap. III.
I societ iunia uxoris is domo iis, oeqQdsimilis aristinari a Vir ω uxor quibus in domo praesint. 3 Vror dicta tamina a uiro. 74 Vm uxoribus ubi cerebenon de is, alio m
s Viri uxoris fantillac miscentur.
5 Visu ressubtrahent,uel cotura, non conum,
tur actione furti uel famosa, quare. Porenatis maritio uxoris in familum M o. Amsatis de hac potestatis di marbitror in nuptiarum finitione,
familias fieri sociam, & aeque aena autum domus dominam: quia uxor adiutorium uiro simile data, & duo in carne una, 'x quae pluribus explicauimus. Aristoteles quo que set ibit, ' viri, de uxoris societatem similem
cile Aristocratiae, id est, optimatum pinetati pro dignitate namque uir praesdet in his quae
uirum Oportet:vxor autem,in his quae mulieribus & uxori accommodantur. Et alibi, pro bam mulielem omnibus quae sunt intus , uult dominari: quoniam uiro indecens uidetur, ea scire, quae intra aedes fiunt. I n caeteris autem uult parere mulierem uiro. Eademptobat
pud Xenophontem . Ischomachus. Si erecte apud Seruidium Scaeuolum h testator quidam
uxorem dominam uocat, cum qua sun dum eniretiam nummis proprijs, causa pietatis & afi ctionis communicauerat, rogatque eam his vel bis, peto a te Domina πιον mea, ne ex Iando Titian pati tibi vendices, e. Domina autem,
ibi dicta intelligenda est, scilicet respectu fami
liae . de quasi condomina cum iitro, d conium
citi lima persena, ut utilitates cum ea diuida tur,ec quicquid marito praecipitur , ei quoque in his quae ad matri inonium rei tinent, praec pium censeatur. Sic alius testator, dominam sanctissimam vocat uxotem in iure in alia hypothes Scaevolae. Sic Angelus, dominas u caii uxores dixit amaritis ob emineiuiam seu praerogatiuam quam in domo eis dant: neque tamen ea lege teneti maritos Barioliis notat, iit cogantur eas dominas uocare. M V auit de Iustiniatuis sat uxorem suam reuerendissimam ' Theodotam. ' Epictetus teste Armine 3Iuberes,inquit,natim a qua ordecim anno D minae uocanetur: hiscium uinta concubitan: H diantur, virorum ergo culpa, sibi deinceps nimium
placentru enda igitur ciuint apud nos in honore sint, nihil ob aliud nisi modesta ser . Utque si
eas dominas vocentii uelleEdum es, dominus ideo
dici,quod in cis obediat , Me enim fatui σiasulse eueni 0 nrisubim. vide Aristoteles 'dam
natem,qui ex imperio uxoris uiuunt,eaque ratione damnat Lacedaemoniorum tempuOLVelut de Platonis respub.tidetur, a Theodoreto, de Eusebiod in qua suis legibns concedit mulieribus publica negotia tractate. Quemadmodum de aliquando Germani permisierunt. si mixtio itaque familiae a iure introducta, hane
adfert communionem : quanquam enim uiri serui proprie non dicamur uxoris,neque uxores proprie uiri, qui tamen commixta sani lia& una domus, ita iudicandum, ut in Pr prijs Senatus censiit. Proinde non dat ut Mctiosamosa uel iiiiii contra uxorem, qtiae res mariti subitii erit pendente di constante ira trimonio, nec contra uirum, si uxoris res fur ius suint: sed post solutum matrimonium, a motarum rerum propter hanc eandem 1 letatem: γIendente autem matrimonio nee illa,
sed in Gum de condictio competit, si res ex
tent. Quamquam enim delinquant surtum eommittentes, tamen ob bonum conii gij,malum bene conditum, nec camarinam moueri oportenne,ut recte animaduertit Iustinianus, ex huiusmodi occasone inter maritum & uxorem , qui non bene secum uiuum, aliqua machinatio oriatur, de sersitan maiato u lente,uxor eius extrahatur. Solui, tur autem hete potestas dirempto martimonio, de cuius solutione, uia plura seperiori libro egimus,nihil ultra
89쪽
De potestate mariti in uxorem.
x ram domu tro minus contra, duellia D ter e diges moraism3 Latrum uocans nomine faminino sis: ciebat inr0ori. cumras masculino apud Carrenos. Vmes subdita marinis hue μι- genetium .s Digmu' inferior homo quibuscunque mullaribus. 5 Vxores in Gallia in potestate marito σηλ, olim,ut halerem necis potestium 7 Vis uocarus domunus ab uxore. oes Persas uxores omnino debent obessire ν,
V Vxores esse in potestare maritorum etiam iure Iomano n patris. Probatur o defens- . Hsublatae antinomia.
Io πιον obsequia, o operas PMius marito , quam proaimus, oe quaesita derit. II'Vxor quaesita ex paraphernalibus sibi prerit,
Ia Uxor ct uir possunt inire recte societatem ει rum, O lacra es dura. 13 Vxor corri, σ compedibus retineri a marito petess.
ducere cupit,pugnam cum eo suscipit, et si illa superior sit,captiuum abducit, atque imperia 3 in eum tenet:tin inferior, tegitur ab ipso.Apud Catienos praecipuum habebatur, ut qui luna
semineo nomine ac sexu putauerit nuncupandam , is addictus mulietibus temper inseruiat: atqui marem esse crediderit,dominetur rixori, neque ullas patiatur insidias, tesse A lio Spat tiano. Iure diuino Afer egentiumr certiam est. mulieres esse in potestate maritorum. Scrip
tum quippe primum in mundi Genesi. dict.
mulieri post peceat uni a Deo, a Nin lern 2V3M SNi lege, Pectis. hec thucu Latere νιο ιUalbo, id est, apud uelpenes uirum tuum desideriumseu concupise via vel appetuus tuus, o ipse praeualebit uel dominabitur ιιbi, uelm te. Quod α sanctiones apostolicae renovarunt, caputq; mulieris uirum statuut, de ideo illi subditam esse, ut membra capiti: nee vir imago mulieris,uel a muliere, sta multet a uiro faciaest Et ita ordo naturalis, ut uxor uiro, filij parentibus serviant. qilia nulla iustitia est, ut in y ior seruiat minori. Dignior homo qualiscunque ob sexum nobilitatein,quibuscunque & cuiuscunque sint dignitatis mulieribus. . Ei sicut Geometrae censent lineas de seret scies no per se, is una cum corpore moueri: sic uxorem nullum peculiarem assectum habere, sed studia , risum, curasque communes cum uiro subire debete dixit Plutarchus. Prohibuit Deus uxori biis sine consensu viri alit uouete aut ieiuna-6 reDohannes Faber quoq; in Gallia in maristorum esse nune potestate testatur, de Masuri
tius 3 Sed ante illos Iulius Caesar, qui sie seribit, in inores sicut in liberos habens aula necis
que menaum cum pater D. illustriore loco nitus decessi civis propinqui conueniunt, de mortes res insuspicionem uenit, de uxoribus is seria ni im quaestionem habent ter si compertum est
xerunt, idcirco uxorem teneri ad omnia obri, quia marito praestanda ut res eius custodire. lauare caput A: pelles, edulia praeparare,& ad his
I Vim milieres Mn se casurati R nanis. is Uxoris inligatis debet esse moderata O patem
I 6 A κὰ, σε se=valae tractati icI7 Vxores a rimis,non contra, defines debent. Is Uxor quo teneatu equi maritumUHista iupuiunciatim militiam. Is Vor exulam nam sequitenearur ilium: exempla mulierum,quae uisos exutis sequiuae sunt. ro Uxor sequi debet uirum in carceremat moriqua insubntemue mariti me eius russo
riture esse non sen in rudicio.
si rufauorem sententia sequitur.ti sine mari
se municipales, di illa est, ut uxor sit in ina. nu de potestate mam t. Itidem ex consuetudine Biturigum, uxoreis patrem habeat, ita maiiati non patris est iure dc imieitate. Idem receptu iure Langobardotum tradit Andi z. 7 Cuius
lex Rhotatis, stltibiara miscrepa remio iiii durione He Iangobardorum uineis tueat, msiuae multatis inbimo d eti sine mund iniere se semper sub meeriare atriatii curtis retra. Deliciete scilicet marito,aut eius h edibus aut pros iami ut alia lege placuit. De Iure Romano,nu in potestate mariti sint uxores,an patris,ui deo a quibusdam interpretibus dubitatu.Quo tu scrupulos prius eximam, atque proculdubiodi omni iure Romano,in maritorum potestate sui illi ostenda Quod a me constitui Te&diacuisse eoiulucit,ut utilitas istius potestatis, pol modum explieanda, Romanorum iuri quoque eo ueniat Bariolus,in l.si uxorem, de conditioni Minsertaexistimauit in potestate patris filia nuptam esse, non mariti esse tamen in potestatetem.
a6 contractus sine auctoritate mariti amis abis re per lapsum decem annorum firmatur su turpilemniter adlus. a Vor negotianiae rectes te consensu mariti in
contructus lil a. uxoris sine patris inuriti
ati bonitare quo is inhibentur, O quando ι
iata es: ὀ γ Misi struct TenmMN.Apud Saceas impe. 3. num coniugum duello eonstituitur, si quidem iut ait Elianus,si quis eorum puellam mem
90쪽
. nuptia. in a. l. . umeisi, re uxor C.
Li s. elegania et scit in nisit Lin P. e Arista inco
sentient s. C de eod. l. fin decuit eum simi. ibi nota. m Paul. Leum qui nocent ε. LI de inior.lidi inivis. Q de 'Liuia sanruinis de res tui. i. tua a 'a- uoma, depact. o I scui. deo per libet in rip ratior in o. ex lueti detesiit. pol ibi a si tu ea lana sit
i set Syntagmatis Iuris Universi. pars II.
maliti,in illis quae uiro suo sunt necessaria.Idein illam l. notat Andraeas,in additio. Ad Bario. ubi plures alios eius sententiae adfert. Idem Bari eadem tradit in l. i. se fi . per illum textu, de iniuri s. Imola, in l.rei iudicatae, fin. soluti inare. Citat de alios asseclas Boetius, in commeta. ad consuetaliturig.ad tit.de consuetud iuris di status persen LI. zlo. i. Quibus &suifragari uidetur l. filiae licet. . ia.de collatio.lib. 6. C. tit.ao. glo.in s. I .in uet. parentis, de ibi Angelus,ad senatus e Tertul. Ego tame arbitror u rius esse in potestatem mariti iure Romanorii uxorem transii se, si mater n. acta suisset, de in manum uiri conuentilet, qu bd pres, auimus satis superque, quando de ritibus ageremus matrimonii substantialibus.Videtur enim patet cessisse ius suum marito, eam ei tradendo nuptui, sicut ex iter bis Catulli apparet, Virgivitas non tota sua est, ex patre parenta est, Tertia sola tua tu.noli pugna e duobus, .PIenerosis a virasimul cum dote dederant. Et iure Romano succedebat materia. ut filia marito ex asse ab intestato: etsi libet i esset, una cum illis. Et explesiEGellius traii re per coeptionem& ritum legitimae uxoris in manum mancipiumque mariti tradit uel in eius pol statem, sub cuius potestate suillet maritus. I ura Icueremiam etiam eas maritis debere, quae nopossit ullis pactis uel oblique laedi tradunt. 4Quod de firmat Aristoteles, & Plutarchus. Et Venuleius Iuris τι obnqiiit, magis de inore deducenda, ct pater etiam iam inpotena
te habebat a mari so recte conuenit Cui consentiunt Caesares. In quo potestas marito dece nitur supra patriam, cuius ratione exhiberi s bi filium quis tantum postulat, ad instar ci ius remedium hoc marito pro uxore copetit. Ne bene concordantia mali imonia iure patriqpotestatis turbentur, ut ait Vlpia. Neq; ad te facit i.s uxorem, de conditio iniri. C. nam ibin ii probatur uxorem remanere in potestate patiis, uel non elle in potestate mariti. Neque etiam 3.s. l. rate iniur. in P. ubi quidem uerum est dici, filiaesa. iniuriam pertinere ad patrem S inaritum, sed tantum abest,ut ibi marito pol stas denegetur, quin potius confirmatur: Dum S: marito pro uxore, sicutici Patri pro filia datur actio iniuriarum,&cuique sat reparatio iniuriae. Iura enim sanguinis pariis per numtias non dirimuntur quia indiliolubilia sunt: verum S iure paterno remanente, non eundein scias ct ius in personam uxoris marito esse. Et latius id probatum uidebimus, dum essectus istius potestatis enumero. Atque si concodamus sub potestate patris nuptam esse pol se, tamen liquido constat maritalem potestatem potiorem: quando iura naturalia, Paterna Pintissimum,sarcta tecta remanetu.Sunt autem essectus ualde notabiles ex iure ciuili pendentesta Probati Romanorum, quos sine eaus id est, potestate esse posse nemo ut opinor iuste dixe- Io rit.Primus,qubd ratione eius uxor tenetur ma
rito obsequia & operas potius, ni iam alijs coniunctissimis personis pl stare: ' & quaerit quod
ex sua opera lucratur marito,e quia ex rebus Soccasione mariti praesumit ut acquisisse. 'Sustinet onera & curam esus maritus, ut secundum naturam sie ad eundem &pertienire comm
da. Et nota certe plenae potestatis illa, qua filius non sibi, sed patri omnino quarebat, ut in serius Deo iuuante in patria potestate: mulierii autem hie no paui, sed marito quavit iure.Nia si mulier habeat parascinalia, ex quibus lucrata & negotiata si, uel uideatur: ea enim ad
lucrum maliti non pertinent, ut diximus an-Ia tea .vel nisi s ietatem bonorum omnium in ierint coniuges, tunc emni quaelita communia
utriusque sunt Q diuiduntur interem iuxta cosuetudinem Parisientem, quae etiam potest v troque tute comprobari pontificio μ α Caesareo. Mulietque tunc tanquam negotiatrix Sobligatur δε obligat in sibi etia maritum: qua-uis pio ea obligatione conueniatur tantum, inquantum sacere potest, id est Meducto aereali 13 no,& ne Vat. ' Secundus istius potestatis e fi ctus, iubd uxor a uiro potius, quam a patie cor
rigi & iudicari debeat: h possitque detineric I edibus ab eodem. Ex lege Romuli uxor si a-iquid peccati et, poenam luebat ex mariti las
aibiti io, atque de huiusmodi climinibus cognati clim ipso cognoscebant, in quibus uiolata ellet pudicitia,eui deprehensa sui siet uinum
a bibisse,ut ait Dionys. Halicat. ψ Vinum quir
pe bibit te illis tunc Romanis erat capitale, ne matronae in aliquod dedecus prolanerentur: quia proximus a Libero patre intemperantiae gradus, ad inconcessam Venerem elle consu iuit. Quo casu si patii a potior Potestas, ea ad patrem Pettineret emendatio, ut uidebimus i II sito loco,Deo iuuante. . telum haec castigatio uxoris moderata esse dςbei, ut paterna, ait is aque praecedere:na temere uel severius quam par sit uxorem uerberare, non corruenit coniaci, α verbo a ab ingenuis mulieribus alien 1 unuut olim Iusti manea p constitutione , ob id tetita parte donationis Propter nuptias multa .retur maritus. Et Suidas h tradit olim prodii amissis actione , malς tractationis, α daretur pupillis dotatis contra maritos δε Lliis contra parentes, di defensoribus pupilloiu conI7tra tutores. Tertius eis cistus, ut ratione istius potestatis uxores a uiris, non uiti ab uxoribus .
I 8 defendi debeant. Vi mulier tanquam cabdi
ta teneatur: sequi maritum ab eo iussa. Et iii summa unaquaeque uxor tam in uita, ' lam iain morte uitum suu sequitur ad est,ct in sepultura,si locum ii ominatim non elegerix lique Valerii Messallinus aduersatus Seueri ni R inae sententiae est, quae non probabat ii Or . co
mitati debere magi si ratus in de nain D i ta
tes prouincias, nussum honestius leuam uni laboris & anpusti ai u ratus societate . iis in qu bd hic sexus sit natura inualidus, uix praesente custodia eiihi et uari possit, reiiciat nusque c0mini; ti sita cullodi si tamdii . iee rentur per abs e. tiam in modum dissidus era, ut narrat Corneliiis Tacitu. Et caethel. I robant in militia uxores sequiustos, east mi itaribus donant priuiles ijs. Tantus enim est
huius vinculi conin alis nexus, ut nullo mo- .do, aut uix ferre potui separationem Notat & Barti r uxorem sequi uti uni debere etiam retestinante & mantem, si eius conditionis tunc esset, dum ei nupsit,uel si modice & honestς cottinguia . no allueto proscisci perestinationes: quod certe ex response Scaeuolae' luti scitecte in simili specie colligitur, Caeterum si uagari per orbem postmodure praeter solitum a mea et more uelit, non esse iniungendam necessit id uxori eum iri ut tibiciaque, si ii de liberi iis pondit Paulus. Porro num exilio damnat uinsequi teneatur, lex certe nulla mentem subit quae iubeat: plura tame exempla: primarum matronatu suadent, atquerat:D, qu conium . sicut honores&bona dextrς sottian comunia
a itata sectis ins elicitatem aequum esse ad mulierem