장음표시 사용
91쪽
muliere quoque peruenire uoluntariE tamen, coniugis mitelia eo selatio ut cui que releuetur. viderum, inquit, Ulpia, ' tam humanum est, quamfortunis custas nuderis moeritumines tuo viri mei esse Sulpitis cua matre Iulia dilistentissime custodiretiar, ne Lentulum Crustulionem uirum suum a Triu- uiris proscriptum, in Siciliam prosequeretur, nihilominus familiari ueste sumpta, cum duabus ancillis, totidemque seruis ad eum clandestina fuga perii enit: nee recusauit seipsana proscribere, ut ei fides sua in coniuge proscrip to constaret. h Erythea uxor Phalaridis tyranni in exilium missi, repudiatis Pythonis mi pilis magis uitiam sequi maluit quod resciens Pytho,ueneno ei mortem propinauit. Hipii- cratea Mithridatis gregis uxor, uictum a Cn. Pompeio maritum per efferatas sentes fugientem, animo pariter & corpore infatigabili sequuta est, ut eos.latio, cum domo de penatibus uagati se crediderit, uxore simul exulante. Scio tamen Atheniensium ciuiles leges aliqua do prohibuisse, ne exulantes uiros uxores sequerentur , quas tamen pleraeque bonis moribus instrii contempserunt: sicut utrumque innuit AEschines,ad senatu populumqueAtheniensem scribens, his uerbis, Mater me exum' rem a mecum naui ζαιὰ , ura pioque ei u rorere μοι profecta fuit, quamuis parer eam pro misisscsin es forte cogerem munere, dum mo-2Ores potor iram ciuitatis leges edicta esset Not tui S uxorem sequi debet e maritum in carc rem . Quintus effectus,ut in quibus locis r cepta est lex,ut sit sub potestate mariti uxor, ea non possit esse in iudicios ne aut horitate in riti , ut ex consuetudine Biturigum constat , &in eam notat late Boetius; exemplo filii siqui in iudicio sine aut holitate eius, sub cuius P testate est, ei se non potest. 3 Et ea ratione cogitur pater ei aut holitatein praebere inuitus Et
Imbertus h tradit idis sum, sed degentes in Prouincia . quae iure scripto tNitur in Gallia, non esse illius necessitatis , de sene authoritate mariti, posse ea lem iudicio legitime per se interesse, deciso arresto senatus Parisiense anno Is 27.2 Mart.quem iam uit in thapsodia sua Papus, ubi tamen alia arresta,quae auiliorita- mariti exigunt sine illa distinctione, adserta i sit . eat . . 22 Quod tamen intelligendum, si maritus sit atam iis eo αι tunc non esset ex andus ob eiu-
uulitatem,sicut de filiosa dictu. Quod
dia explesie in hae hypothesi Baldus notat. Item quando sine aut horitate mariti iudicium comita uxorem litum: diuersim autem si in illius
satiorem , nam tunc ualet exemplo minorum . Excipiuntur etiam eause criminales, pro quibus sine anthoritate maliti in iudicio esse & damnari potest,ut notant interpretes: Sextus effectus,ut huiusiricidi nisi cum authoritate mariti contrahere non possit,ut notat Pertus Ancharanus.' &ali se ut conueniatur taepore matrimonii ex eo tradit Titaquellus sub finem libit de legibiis connubialibus, ubi ta- illi id singulare obseritandum: mulierem ita sine aut horitate mariti contrahente siluto
marcimonio posse ex eodem contram conue-
ni .limelligenda autem haec cum temperame
a in contractibiis in quibus imcommodum uersatur uxoris, no his quae utilia ei sunt. sitan . sine aut limitate contrahit mariti,& adit haereditatem,ut tradunt interpretes:
si tamen opulentae N lucrosa: per se videantur sine dubio haereditates, no aliter, ut simior
interpretum opinio tradit exemplo minotis. Vetum de illud notabile, ableme maritia mulierem recte contrahere urgente necessitate.
Quanquam Baldus μ tutius o istini et factiva, s mari u loco aut horitas publica iudicis adhi-: y beatu Praesentium aut e mariti solam, auth ritatis uicem in actu habere placuit Angelo Forsan,quia in quibus mulier de profru, contrahit, reuerentia & honor martialis inspiciatui, Nati thoritatem praesentare dicatur qui se
riobare dicit id quod agitur,etiam si non interrogetur, intelligat tame quae agamur. Et qui
tacet,non utique fatetur, sed tamen uerum est eum non negare. Et quiueapecim, inquit Cicero in Catilinam, Hucntium avtho παῖ, quo uvoluntatem tacitorum ouis e Quintino S B - 26 tilis sci ibit,communem es le opinionem,eamque sequendam intelli etiam , qua contractus ab uxore sine mariti aut horitate factus per lapsum decem annorum firmari possit, ut praesumatur solemnitas interuenisse requisita a lese vel a consuetudine. Cui accedo sententiae, sed non ea solum ratione, quia omnia praesuma tui solemniter acta ex lapsu temporis, ut ait Vlpia. h nam ea praesemptio no excluderet probationem contrariam. ς vix enim est, ut recipiam quod ab initio non ualuill et,tepotis solo euisu conualescere, A quando persuasum habeam selum tempus non esse modum inducendae obligationis. Sed existimo recipi,quia contractus gestus sne mariti aut horitate, non sit quidem inimiis prorsus: sed tantum ea ex pa te, ut non possit agi ex eo contra mulierem pe- dente matrimonio, postea tamen possit, ut ii pra docui.Quare lapsus temporis hcit non t tum contractu & ualidu, sed efiicace ad agendum cum per maritu, consensum in eo quum tacuit, videatur.Neq; nouum in iure est, pacta ualere,etsi agi ex eo non possit tune, cu fit, sed in sututum:ut filiasa .pacisci potest, s ne de d te agat, cu sui iuris este coeperit & fliuisatae eo quod ei sub conditione legatum est. Et confirmatur saepe eotractus, qui potuit infirmati submoto impedimentod: non proposto: ueluti apud Martialem Iurisconsul. sui dum dotalem
maritus uendens de tradens, decedente muli te in matrimonio, de dote redente lucro mariti,recte vedidit te uidetur, nec fundus euelli potest Quanquam si in eum casum non incidis.set dotale praedita,non potulisset legitime de sendi emptio, utpote prohibente alienationem dia obligatione lege. Excipitur etiam in hac quaestione prohibitionis contractuu , casus in quolibete de cveste cd nupta contrahitur Diae aut horitate mariti, si ea sit meretrix publica. Contractus quippe de ea negociatiotie, quam exercet, sine marito rati sunt. Sic enim &eo casu in filiolaretiam licet contrahere sue cosendisse patris . Solvitur haec notellas maritalis
morte mariti, P qua uxor fit libera a lese uiti. 'De patria potestate. Cap. V.
i Filii sui cuntur in pote IIae sunt parciatum.
3 In ros pol statem Romam propriam sibi satiri,
vertim tir gentiam esse doctinu. 4 Fili iste Galaco inpor stare patinium cum uitae,
92쪽
94 Syntagmatis Iuris uniuerso In Iulos Graecis omnibus parmibus non erat lar
Iberi, qui in potestate parentum iui re ciuili, i dicuntur, itulo de si us&legitimis liberis , ' si pater al-
terius non sit potestatis: nam tunes iii auo sui nascerentur nepotes, non patri. '
Infum qium dederit parentibus pol
s Filirum occidentis apud Aegyp las patris poma le
ς Potenaris necis o alisnon in liberos erasa ra
Tilara summa amititia patris in ris.
Io Filius pars patris. : Visa 42 D Filior tim causa parentes ualde seviunt. ia D is saepe parcitur ob patris dolorem.
de ρ ti Fili prauitatem uincit paterna beneuolentia. eod. Qii ad l
io Ahos udunt parentumhnprecationes. evis iniri . ritis ne P eunt rependere parentibus beneficia ab
s A .b Ale et Mortuo tamen auo in patris potestate fiunt.
Igitur in potestate parentum sunt liberi , quos
ex iussis nuptiis procrearunt: q
&ex innati Qiiod iuri suodecim tibularum adscribit Alexander ab Alexandro. Ego antiquius censeo, de reserendum hoc ius ad leges Romuli, quibus uitae necisque potestas in filios dabatur , ut didicimus ex I ionisio Halicarnasso. In potestate autem marium parentum, no patria potestatis consistit quos sequi oportet. cum moribus constare dicatur haec potestas. Patris potestas apud Perses habebat quoque imperium tyrannicum quale heri in sermos,ut ait Aristot. 7 Eandem potestatem necis & uitie apud Moscouitas in lalios, scribit sigismundus Libet Baro. Sub lege naturae &gentium illud ipsum receptum mihi persuadeo, ex eo quia & Abraham uoluit filium proprium se crificio Deo immolare: ' quod certe nec cogias tali et, si lex aliqua piohibuisset. Graecis omniabus non eandem suille testatur Dionya Ialicat nasseus,h Qui formas,inquit, endi Grietis coit diderunt civitatibus, ecum quoddam tempus asmotam breue pistri erunt, quo liberi essenisu diu patribus. Quidum ad annum pubertatis tertia, quidam tantisper dum illi ι arulas manserint enim miri, donec publice inter uitios adscripti fuerint m ad Urum ἡ Seloms,Pistaristarundaq; levi us acceperant, quorum magna celebratur a patia. Turras et in in contumaces filios statuerunt Garaves, per tremes patribus eos exhaeredare,de ridepellere, praeterea nihil quae Gnsu unt ad compescedam inuemutis vesaniam, moles iue perstatior, neque coiremptores boneliaris levi brachio novi admiamiam rei . Quapropter apud Graecos scpe indecora multa in parentes committunt tiberi. Ilymanorum autem legi tor Oid es Aymalus omnem ut sta dicam potestatem dedis pari infitium, idq; toto ut te Me . siue in earcerem eum mittere, seu ris eaedere fine uinctii ablegare ad GDca opera uenecare librat,et iapi filius tractet Rempub. etiamsi magiNrasus gerat maximos, etiamsi
liberat tara laudem publice Demeritus. fit non habent liberos in potestate, qubd ipse,
ut diximus,mtela egent aliena,s: non sunt sit potestatis, ideo nec alios regere possitnt, nee
alios in stia potestate habere. Ita filia sequutur familiam patris, non matris: qiuanquam
, o filius matti ae patri revetentiam debeat, m&alimenta, successsionem Secundum 6: iura illis potestatis quaedam sunt comminoia,ut uidebimus. Romani hanc potestatemsbi ut peculiatem vendicant, neque nationes alias tanta potestate in liberos uti tradunt.' Quod tamen,paee illorum dictum sit, salsum est : nam & iurissentium esse eandem ex moribus aliquarum nationum sigillatim enum ratarum, colligere licet: atque ex rationibus, ML A filii luis suffulta est patria potestas. In Galliaeetii . c si potestate parentum,ut quemadmodum olim apud Romanos uitae necis
Potestas patri concedebatur sic&apud Gallos teste Iulio Caesare, x Prospero Aquitanico. Illudque docent consuetudines scriptae uariae locorum regni, quae de modos emancipationis praescribunt, unde & potestatem praecessisse opus est. Cum ut dicemus, emancipatio si liberatio a patria potestate. Atq; Battholom us
Chassaneus notat suisse iudicatum suo tem- 12 trifoenero nemo uis isdere. Quamostem ual- pote in senatu Parisiens filios Gallorum esse detorquentur desaeuiunt parentes ob eorum liam illatam fili , magisque interdum, quam ii si ipsis insertetur. h Et ut ait Apollonius Rhodius. i
in potestate parentum.Vt non sit auditatis Ac- curtius, ' de sequaces, qui Francigenas dicunt non habete filios in potestate, hoc enim ueni non est, si praeigenas intelligas Gallicos populos etsi reseras ad lepus Iuli j Caesaris: quamuis non eam inficio hodie illam potestatem ex desietudine &motibus suisse uel abolitam omnino, uel ualde imminutam, ut ex effectibus Valde acerbi μοι propter liberas parentes. Hocq; cc brutis et comune.Etua Papinianus. - Sic aspera Turis. Foetibus ineptis Scytico desertus an
Atalaar,s tepissi larabitumi Dr leta. Hinc
π l. tres, ioso. a. his et sat Aristo. lib. .
matrum esse existimandum est: quia matres S mat postea exemplis idem Dionysius. Apud AEgyptios poena mortis patri non statu a tur, qui filium occidisset, sed lege tantum ca
tum erat, ut tribus diebus noctibusque, circa defuncti corpus adsisteret, adhibita quoque de adstante publica custodia. Non enim iustum putarunt, ob interfectum filium eum uita priuati,qui author Eius uitae suisset, sed dolore Se enim ius tigidissimum patris filius est, non m a s facti 'mitenua Miligendum. Sed hane pol tris; secundum autem humanum,utriusque ut statem magis planam iacient caiis potestatis: scribit Phalaris ad uxorem Erytriam . e Qua te quarum Prior a naturali patentum in liberos affectu pendet, ob quem nulli alij tutius uel plenius potestas de tutela liberorum committi potuit, nec probe uel cum ratione libera adiami uel imminui . A Valde enim imo omnino student natura impellente, illorum saluti, ho
nori , bonisque. Dictique inde uidentur fili j
. ἡ ἐς ea αι, ab amicitia Aristote. existimat
s letatem ratiis ad filium regni prae se ferre efiigie Natientiar, inquit,patir uora. Et hine Homeru Iouem pati Z --sse, ipsum η-ὶ regna, imperiam es suapte narura paternum regis antiritium in eos qui iretur, in excellentia beneficij coaesi Neconfert erum beneficia in eos, qui asino reguntur. Siquidcm cum ' botrus uram imbraha η-d benesese haheat panorem narura pater borum, avus nepotum, o rex eorumniab praesidet imperiuatinuit Pacuunquit,
siaus paruas est O n separatus ari ipsius Ur pa
93쪽
i xiii ne quia grauis Enriis uisus es olor parem tum ex poena filiorum, quave Mitum non sit ob filium delinquentem,pcenam delicto impositam transite in alium, quam sceleria auth rem,sicut iubent tutar' placuit sepe,uel remisetendam filio poenam, uel demendam ob patitia quo nec tyrannus quoque crudelissimus Phalitu abhorruit. I, enim & ita faciendum liquido testati iraeum filio Atiphradis pepercit,ad pa
κίαν γὰρ υι--,rea, id est, in dididum de licet in filium tuum continis, si stibinini
ue Uri filios exaudiri. mim imprecatione parentis, non iniuria pernicioset filis. Nemo enim pater aut malo conlewmim , timc solvitv 4 Do morationes exaudiri, sidcium etiam Minam tur,ac ideo carn lati ei bona Muru ὰ Deo m. t. exaudire sin ter eam eat are debemus. Aoue nobis adi inde essen d nam isteris ianis e
necesse ισι, Haec Plato. Habemus quoquo uim benedictionis paternae in sacra pagina,in Iacob ab Isaaco, N erga Iosephum ci filios eius a lacobo. Et maledictionis pariter exemplum in Chamo seu eius filio Chanahamo. Estque summa iacturiis lima huius tractati nis te lutio, benedictionem patris tamate do
cx c ea , , . filioxum , di maledictionem matris erudis dii gratificini: teNmo tWὰ mi , Is care Lindamenta. Tertia ratio pendet a bene ire optim modestiam sium bis G ficiorum retributione, cum enim,d eam natu non botrum putaui, pro rar rateneamur, non aegrE serre debet filius, shanc potestatem pater in eum habeat, qui tot beneficia natiuitatis,alimentorum, de uitae subsidia recepit, quae nunquam a qua mensura I
pendere sessit. Si e Cytillus patriarcha Hi
rosolymitanus , Honorantes panem superces , etiam corporis noriri parentes bonoremur. Nam Christianωumen placida prima eras, b norare paventer, o labores educaris supendere, aloe omni studio quacisve ad eor- quium
ficere Mectutem panis nihil peccantis . Vnum enim hulem fidum, hunc, etsi omnino suis matus, propter Aerius haeredis defecto asem p terno des gis: nam sita, prauitatem vincit paterna beneuolentia. Et alibi ς idem Niceneto seribens, se illi pepercisse ait, qudd pater eius bonus e set,nee adium haberet filium. Claudius Caesar
qtioque, eum censuram gereret, recramia
ne equitum iuuenem plenii probri , sed quem pater probatissimum sibi affrmabat, sine ignominia dimisit, dicens eum habere censorem
Quibus modis contrahitur,& otitur
terga teuinctis obtulisset iudicibus punie dum:i iees rei novitate consternatos, ad Pe sarum regem una cum filio adduxisse, regem autem id liberasse.&Rhaconam ineoli naum regiorum iudicum cooptasse. Atque idiplum legibus Romanis conseruatum uideo, dilrespontiim est, mitius agi cum desertore, qtie pater obtulit puniendum me pater uideatur ad
supplicium fili lini obtuli ilia. Quia & placuit o
in contumacia perseuerantem filium, iudiciabus 1 patre traditum tetulos ex arbitrio patris sententiam. Alia ratione potestas haec patria munita, praecepti inquam lini quod iubet honorare, uenerari, audireve in omnibus patente, . h Et in Paulus, HSi Medite parentibar. Et, Maledictus qui non honorat patrem &m trem suam. Iure etiam ciuili persena paten- iis filio sempet honesta de satim uideli debet Samstum autem est id, quod inuiolabile est. Sla Pampi illis apud Terentium, Ham me parenti potius Pasinamari sis
Er apud AEschylum, ' cum Vulcanus aegia i duci posset ad ligandum Prometheum tuis a Ioue parte, tandem id iacis dicens, ἐξωρώζειν, ἁ πατμιλον μεῖ , id est, N gligenterueresim es ms graue est. Et Epilietus t ille summus pEilosophus , pater incutit Vellatur aurandium edendum et in ommb id Adui iam aut obiurgas aut uerberat. Sed mala, εβ. arnatura te non λο patri, Mρ trie ciliauit. Et grauestelas esse, parenae comtemnere,emismate,esse Deo curam huius uin hi Muti &elargiendi praemia in beneficos, . min. HA. 34 docet Plato,' his uerbis: Oedipus emtemptis a' filiis ea illis imprecarus est, qua exaudita sectaque a Deo apud ines feruntur. Amyntora quoque Pharia Misarum sti m edixi deserunt,o Hrr
I Patria potinas ex istas nu se oritur, adopti ne uitimatione. a Iurasitudine emancipatus reaocat in potest tem patris.
tiis. 6 Ingratitudivis actio,'ra: reuocanditaret temDrmula. r .Ee patria potestas primum oritur x ex iustis nuptij ex quibus nati sutin parctum potestate, ut proximo capite diximus, s sui iuris paties sum: qu si illi in potestate quoque suit patris inde nati nepotes ut patres,in aui erunt p testate. Diuersum aute si ex illegitimis, id est. contra legis praescripta initis nuptiis nascantilr, nam eius potestaris non sunt. undo Glij sub ea potinate i unt qui adoptantur uel arrogantur, ν de quibus supra diximus . erito per legitimationem in potestatem reducuntur naturales tant si,ut costat ex titulo, Quibus modis naturales iniciatur sui .perquatuor modos legitimationis,de quibus eua diximus,' per oblatione curiae, per nominaticinora patris, per re
scripta principis,& per Lb uti matrimoniu.
a Quatio emancipati liberi in potestatem patiis reuocantur per ingratitudine, si cinumaces in patre uel atroci intutia, uel acribitate coui ij ecerint.' id praeter leges Romanas fit mat D. Chrysosto. dicens inluci per ingratitudiit e si-lios in potestate parenae,sicut & libet os in sit uitiatem quia non emarui partur ideo, ut bepe a patris contumeliis ab eo disipii rigant. Nee onquit Castatinus lars debita filotiu inmisiam ce silua aspar copia dis os suos
94쪽
96 Syntagmatis Iuris uniuersi. Pars II.
impium aIlimatorim. N adduci possum, tu oridam urbi utilem, quem domi scelestum cerno. Abi igitur, O es Iosermis, quo im uber esse nes . t Massilienses quoque & usque ad ternam manumillionem ter deceptum dominum rescissionem earumdem dabant, quanam quamuis denegarent.Propter ingratitudinem qui postulat aduersus eccusiam, priuilegio eius priuatur.
mos : cum Duelligat i res le abus meminera se a sacris uisetculis exutos. I-cliuina filios contumaces lapidari iubet , ' sibylla Erithtea h damnationem suturam & iud, cium infratorum filiorum se consi enat damnandos igne ut alios, de quibus ante memin
Et damnabuntur scilice omnes qui in senectate patres relinquunt ,& qui n5 reddunt uicem, nec retribuunt praemia nutrietibus se Ruriam, quicunque sunt in rebelle uel aspera dixerint in parentes. Xenophon quid apud Graecos hae de te suetit sancitum, paucis demonstrat: clim enim docilisset nullis nos magis benefici js deliinctos, nec maioribus quam parentibus , nec est e maiora aliora polle, utpote quba per illos & simus,& uiuamus,dehinc ut tot di etia uideamus , illorumque reddamur paniciapes, pro quibus mater ni illo a nobis accepto ante veneficio, patiendi labores de uteri tulit ocreiicilla, postea obnixe de solicite nutrivit. Addit, ciuitas quoque aliam non nimium curat ingratitudinem, nec in iudicium compellit, dispicit si quis benefici jς acceptis non reddat gratiam: u quis uero parentes non obsevuet, in iudicium compellit ac reprobat, magi stratibusque omnibus indignum existimat,ian
quam ab illo non possint neque sacrificia pie iacti fieati, neque aliud quidpiam , nee iustΘ a moda in praecepto honoris,non tantum p agi. Nee tantum hunc, sed etiam si quis paren- ter,sed de mater ponitur Durora putrem tu,m σDe iure matris in filios. Cap. VII.
I Iura numiuilis patri debita, O mam debenturia Matri ac pani honora hi δεμιών.
3 Amatribus apud Lycios er Dinos genus repetitum, vi na patri . Mater num magis contribuas generarim A: rum, quam parer ibi de minori amore mar
3 3Ianitas alimenta filii debent, o alia ut patri:
Ciconia, Meropes alum parentes senes M. Ec qiuae dieri simi, Ne quae mox diseeentur in effectibus patriae potestatis,etsi omnino in matte locum no--m habeant, tamen ea quae iuris generationis sunt, etiam matri competunt in filiu,& filio tenetur exhibete: paui autem maior honos delatus . quia de onera ptaecipue filiorum ad illum petiinent, non ad matrem, ' ideos cundum naturam est sentire eum maiora com
trum desun latum sepulchrum non ornet, hoe etiam ciuitas inuestigat in electionibus magi- matuti m. Ingratitudinem & rebellionem uel contumaciam filii Grannij Clotharius pii mus Clodini ei filius, igne deserro prosequutus est,&eum superatum exercitu,scamno cum uxoree eorum libetis per lictorem alligato, exuti itissit,ut ait Gaguinus, Paul .Emilius, de Annonius, rariis plus miseros in eum caeteros, si repugnantem filium non flecteret. Leges genet alit et ingratitudinis actionem concedunt in eos qui benemeritis non retulerint gratiam, ut ait Lucianus.s Et ut ait Euripides.
lineremo quippe munere dato uicissim e liberit studem remunerabitur, qua paremtibus dederit. Multb magis & indigui sunt beneficio acceptolhqui non solum non rependunt beneficia, sed colitumeliosi sunt,& iniuiij in benefactores. Et ob id iura merito reuocant liberalitatem paternam libertatis,ut diximus,&donationes fa ctas bonorum, nolentibus & conqlieremibus tamen donantibus: permittiant A: liberos exhae tedate.Voluit de Guillelmus Benedicti per in gratitudinem rescripto non tamen maritim nio legi inlatum, illegitimum reddi, quia pertinet ad commodum paternum. Reuocabatur in seruitutem quoque libertus per ingratitu- .siuem. Illudque institutum Athenarum memorabile sertur, quo conuictu ingratitudinis libertus tute liber tu exuebaturata formula,
matron tuams ins esset oussuper terram. Et sicut qui thesaurietat, ita &qui honorificauit matrem suam. Benedictio'; patris srmat d mos filiorum,& maledictio matris ei adicat sun d meta. Malae samae qui derelinquit patrem,& maledictos a Deo qui exasperat matrem. Et de ut tuque luimGAxeris aut matri,morte a moriatur . 'apud Lycios di Locros olim quis que a matribus, non a paltibus genus suum repetebat, ut testatur Herodotus Cicero maternum singuinem anteposuit paterno, Su,inquit se res habet, Iudices mam viam,magnam ne Darem magnam mis tr isneru, maternus 4 parem vesanguis. Nec parua sun controuersia inter philosi, hos ct medicos, nune finguis hiaternus ad generationem colarie apud Arbstotelem, Censorinum, Nemesium. Plutarchum. ν Auietam, tum Rhodi num.' Atq; Galenus firmat istum plus a matre, Qua a patre suscipere sicut tructus amplius ab ubertate soli,quam a coloni industria de labore habet. Vnde uis maxima amoris mirum in liberos de contra: quinimo semper matri certa est, pater ueto aliquando incertus esse potest. Des bebuiit itaque alimenta fili j matrinus ut patribusn eontra hoc enim&bruta lacium,- natura lex nuisque edmunicata genitoribus. Nare mures, glites, itores suos itari senecti Mium insigni pietate,s ciconiis, h δ: Met opes. Phalaris hin pati eausi potius consulendum matri quam patri scribit propter maiora ab ea accepta beneficia, quia nos tulerit, P Puerit, educauerit, de alios infinitos labores pro nobis subierit. Succedunt sibi mutuo silvis de ma ter. Et potest uendicare interdum mater. lium, ' sevi de patet: Fili sui ut patrem prinhibetur in ius uocate edicto purioris, ita de
. te. inde α .iamus in v. onere
95쪽
Iura uel effectias patrie potestatis. Cap. VII l.
q. Minor trimm prolem non licebas necare parentibus. 3 Poena acerbitas continet magis improbos.
Dissecandui an debitorum permisso quare saluta oris Filius o pater pro eadem persona. τ 2ce cirrus Oetfrior subditum desuetia re. 1 Adustera qua o patri mam,qmarito in rem,o ubi ocidere licear. 9 Filior cui aliare proprio Auer, caligandos
Io Fi*s contra parentum saeiuriam prospectum
ii d impore is sic intuendere patri.
Ia GPoster uendere, to maris mittere, quando quomodo siclis.
Potestas maior patris in filas , quam seritissem
Io Emincisatio terra, manumitso duplex vi ad pii Hur quid erat. is Filias sorores uendere prohibuit Dion, Hyur,
1 3 camensa o quasi truci iure quaesta patria se
liue patre, Nare. zo P tausa. ad pias causas cum e sensu patris de ad remitis, temetur. ai I i D. in Gallia Mil etiam in aduentiths a purit patri praerer commod suum O ad rum rationem
ar Filias a. quaerit prostatis omnia patri etiam in
23 casuraeir, in itas puer non habet usumfructum in borus suis. 24 Fiussa. Dici nonpossunt esse in iudicio si re aucto
ritate patiis, exceptis causis I risues diu.
as Dist fam. in quilin me patre in indicio essep
iis .e6 DIOD. arces re paurem quare aduersuro Milesiis a Filiussam. quando sine patre agis experitur. M Fi D. incrimmaturus publicissime patre agoeo conueniri potest. Ep Inflixisse 26.anno. iudicium iure Delphisa. ut me aut boritate patris si Galba. o Filiu fim. in Gallia habetur praemancipato, ideo
agit sine patre,o contrahit . si Fim'. non poten me consensu patris uxorem
3 a Paeter praefertur omnibus turaritas ct curator,
quando. 34 F u emancipatus patrem in iudicio uocans, uel alius matrem , debet impetrare tuniam a B dice.
Liber XII. 9731 Iis inter patrem Ofillam in Gallia Mae.
36 Pater filium . inti tum apud alium exilientem repetere potes.
37 Alijs'. parer tantum Aurituit pupillariter.
i m tra Naestimabilis existimata est patria
r pare Nee filius siue adoptiuus,im uenatur s& Iegitimus, ad id possit patrem compellere exceptis ν quatuorealibus insignis bus, si pater filia: peceandi inserat necesiit tem, n supra modum erga filium dure se habeat, ' si praemium ut amancipet accererit,' etsi impubes adoptatus se liberati maior factus 3 postille Videndum igitur, quae iura ex hae patria potestate competunt patri , quamve inde utilitatem filius consequatur. Notant interpretes post gl. in ius autem, de patipol.& ibi Angelus Aretinus plures effecitas eius & alibi: quorum aliquos excutiam, reliquos ibi uidendos Omittam.Primum itaque ius patri inde otitur, ut habeat in filios omnimodam potest
tem,antea necis Suitae s crediderunt namque legi ilatores,parentes eo saeuitia non est eperiae turos absque causa, ut neearent filios: Sid i men magis conducere ad continendam reu
tentiam de ossicium liberorum in parentes, Nad terrendam impietatem, in quam facile ex leuitate iuuenes ad eontemptum parentum, a quibus tot beneficia prope infinita accepe- runt, prolabi possent. Neque enim temere aut sine causa occidendi potestatem patribus d tam ex IIibus ipsis Romuleis colligo, inter quas est illa, qua prohibuit ullam prolem n cari minorem triennio. t Non enim in ea causa iusta necis, uel contumelia filii esse poterat: in maioribus poterat, ideo permistio iam. Α-cerbitas namque uindictae maleficii, bene at que caute uiuendi disciplina plerumqhe est. s Sicuti quia intererat per quam maxime societatis humanae fidem seruati, sanciendae fidei Matia lege decemvirali , nisa capitalis horri-hea ostentii,nouisque terroribus metuenda, in foedifragos debitores lata est, ut ius esset creditoribus eortata illorum in partes diuesandi. Dillectum autem antiquitus neminem legiamus,quoniam seritia ista poenς contemni consequuta AE: ut disputauit Sex. Caecilius cum Phavorino apud Aulum Gellium. Eaque t tione plura seuerius uindicantur, cum exemplo & terrore opus est. ut ideo putem tam itiram dedisse ledem potestatem parentibus in filios necis,ne liiij obsequia detrectarent. I id bat autem lex in amore naturali parentum, ouo immitsi non necare,sed omni studio quodo Rium cit conseruare nituntur. Quandiu enim filius paruus est,nec est separatus)patre, pars ipsius est patris,ut ait Aristoteles, i habeturquepto eadem persena apud Iurisconsultos, &pro eadem voce. Se autem unqua nemo lωere uult, sed omnibus uiribus naturali iure dosendit , illarum; iniuriam propellere nititur. Et paterna potessas non in atrocitate, sed in pietate consistit. t Atque plenanque pietas paterni nominis etiam in nis in quibus iuste mors fili 7 insertur, consilium pro liberis capit, ut ait P pinianus.' Sublatum autem est hoe ius necisti uitae postmodum, ut nimium rigidum, dic suetudine, non autem lege ut quidam arbitrDtur. Siquidem Constan unus olim permissam in liberos necis ui ue potestatem ait, non
96쪽
98 Syntagmatis Iuris uniuersi. Pars II.
uet omnis . ad Mul. de ad ita in P.
potestas neris sit expresse adempta. Id enim fuit neces latium in letuis prohibete, qu bd d mini eos amore quo filios non prosequuntur. In filiis non fuit necesse expresse prohibete, satis prohibente natura: qua quis partus suos des diligit tacon soluat. Quinimo tantum est, ut explesse prohibita illis sit iure potestas necis, ut potius expresse permissam inueniamin re sponsu luti leonsultorum , quibus ratione patriae potestatis tantum patri licet si uelit occidere filiam in adulterio deprehensam h in sta domo, uel geneti . od marito omnino im nune non licet, quia maciti calor & impetus iacileuientis suit testaenandus , inquit Papinianus: Sexceptis quibusdam perlonis quas adulteran
tes cum uxore repertas marito licuit Occidete,
ueluti lenonem, mimum,publico iudicio ins explicat . Nec contentus hvi potesar Icilicetuitq& necis, dedi plegislator Iomanus id est Romulus,permisit retii uendere tam hil deterritus crudelitaris specie, φι)d rograuior videri posset,s m pro Uectu domestico. Quiaque maxime quis miren ris hae diss)lata distis, a Graecorum educatus,quasi duraemcr Tyrannacum, equo patri concisit, licere illiter Miruendit e pecuniam quaerere, maiorem Lugitus potestatem patri insilium, iam bero in retruncipium. Seruus enim semel vendrus, drande histinem adeptus, in poliersi
sui iuris es t suus uero a patre uenduus, si tiber si ursumsub potestarem patras redirectatior, po'
m demum venditionem eximebatur ἡ patris reti 1 ι tertiam demum uenditionem eximebatur ἡ patris
potestate.haec ibi. Et paulo post, hanc legem in
ter caeteras I a. tab. decemviros trecentesimo post anno,ut obseruatam antea, non ausos ex
matum, Sc alias quas enumerat Martianus Iu- r; punge te tradit. Scribit & Sigismundus Libet risconsultus. ψ luxta cuius sententiam intelligendae reliquae leges, quae marito quoque dant necis ius in adulteros: nempe si ex earum Personarum numero sint, uel si alias impune omnino non setant, quamuis mitius puniantui. Ergo multo liberius ius est in nece filiae patii Baro,' apud Moscouitas quoque seu Ruthenos id seruatum, in haec uriba,tipatertiat, vendit,inis quoi Pe modo liber factus tam ct maut manumissus sanitiarer hunc rursus assuerurum iure putriae potenaeir neredere potest: ponse artam autem uenditioncm,nihil iuris assius i eo casia, quam marito iure ciuili. Nam iureia a s Eum liabet. Qubdualde est notabile,dedat lu
nunc recepto Gallico de diuino, nec patri idipsum permissum est:quia dictum, occides, s ut suo loco,si Deus uoluerit, explicibimus.R manetque ex legibus in eodem casia intacta antiqua patris potestas, in alijs autem ex ea dat ut libera sine neee castigatio. Et nater potest filia castigandu m iudici offerte, dicturo ex eius praescripto sententiam. Vnde& propinquis eme datio concessa propinquorum miaerata,paterna dicitur: matot autem ex iudicis authoritater o pendet . sicuti & Luciamu scribit, liberam non esse parentum in filios uindictam citra ii dicium.m enim sex, inquit, conculis patribus cese
tis de cosi, Pasi fui, ita prospexit Er bsertis, ne
immerentibus accidat. Ita pie iudices uocat,inbitra Dies constituit, qui neque per iracundiam, neque precalumnio, quod i itim si iudicem. Muciat eximacιideremutiis , ut ob causas iniquas ad iram commouoentum ne quidem alienisahae alicunia misis, iste famulo fidem habens, aut uxori cu Lim inimica .Quem calum ultimum de iurisconsulito setitatunt. Et certe recte statutum hac in pasemen legi Iustiniani finali, titulo de adoptio: in qua ita scriptum est, Veteresciscuitas in ad ptionibus quae ριν tres emancipationes, duas manumissionis in furi . t pertinam emanciparionem in cateris liberis ficii solebunt, corrigentes ubi innuit antiquos, qui tutum ius adoptionis v lebam habere, ita permisit leuinam uenditi nem,ut ob id patri naturali ius omne reuocandi filium in potestatem adtineretur: cum post trinam uenditionein non posset in potestatem reuocare, ante posset . Quae solemnitas sublata suit, postquam di placuit, ut diximus, ratrem ingenuum filium uedere non posse. Et aliae t iam constitutione, I idem Iustinianus sit stulit
uanam obseruationem antiquam emancipa
tionis, peruenditiones liberorumsiguratas,&circumductiones inextricabiles , de intuitosa rhapis mala, quotum illi nullus uidebatur rationalis exitus. Et Vlpia.eius meminit in sthgmentis, ius,inquisiter ematicipatus, ter ma
missus sui iuris sit, is en lex ia. tab. iubes his uerbis, s pater filium ter uenundurui , Ius a parre
Padore o libera Stare contineri bberei satius s
Et meritis potius liberi sint ad obsequia paterna prouocandi, ut monet Papinianus & Iustini auax. Docet &Plutarchus,' uerbera aliena 27 in patriam potestatem. Tertius effectus hu esse ab honestotum ingenuorumque filiorum educatione, qui di exprobratione de laudibusti moneri de impelli debeant. Secundus effectus, ut liceret eam etiam iure Codicis,tempore timcessitatis ramis, filium uendereaea tamen conditione,ut ideo perpetuae non esse seria ituti o noxius.' Alioquin enim etiam quos licebat occidete, non licebat libertate priuare, r non pi-I2gnori obi jcete.' Franciscus Ralduinus, &Pa- is intacta stio proprietate In castrensibus
uulphus Pineius, reserunt per legem I 2. rab. suiue permissum, ter parentibus uendere liberos : quid autem de quomodo illud fieret, neuter explicat. Ego tamen & antiquiorem hanc legibus i 2.tab. puto, nempe a Romulo sancitam, ut auuiorem habeo Dionysium Halica
te est apud Graecos,de necis potestate tollenda: a s liberem.Solon lege sustulit ius uendendi filias recordati enim debent patentes filios liberos de sorores, ni qui cum uiro coeuntem uirgi- dici,neque ut letum esse tractados uel institii e- 16 nem, deprehendister, authore Plutarcho . 'Vidos,&ut dicebat Mitio in Andita apud TO detul&Modestinus Iuriscons. ν indieare, suo tempore abiisse quoque in desuetudinem, ut filius emancipatus semel, pollet iter um reduci in potestatem eo inuito, une causa tamen ingratitudinis a patre, dum respondet iuuitos Ialios naturales uel emancipatos non reduci
ius palliae potestatis, seu utilitas patris est, ut quaesita a filio in potestate constituto, Patri quaerantur , sed cum distinctione iuris prudentiae ueteris de Codicis: nam illo pleno iure,
ut nec momento modicum quidpiam penes filium remaneret, quaerebatur. Isto autem,qubd pertinet tantum ad usumstuctum quaeratur patri a filio, in aduent iiijs, remanente namque, net quali castrensibus, utroque iure receptum est, nee patri usumfructum, neque
proprietatem quaeri quia in illis pro patietam. filius habeatur, praecipuaque sibi facit, de de illis sine eonsensu parentis potest dis onere iii uensaec testametu s De quo de plura tradimus nasseum, qui de trinam manumissionem sic I9dere militati in ptiuilegiis ieiunii lius. At de
97쪽
aduentit ijs non potest , nee libete alienataui- quia mellita est ita coercere iuueniles calores, ne eiipidini dediti itistem semiam exitum, qui eos pol dii perstin patui monio expectata nec moriturus testari ei licet, etiam uolente paue. Quod pendere non debent uoluntates ultimae ex alterius, quam disponentis arbittio. φEt iuris publica intamentorum sormula eum sit,' non potest remitti aptiuato patre. Qua mobrem si filius uelit sub mortem ex suis adue i. o. iiiij relinquere, id facit per donationem cau-2o mortis, adhibito patris consensu. Polle tamen eundem ad pias causas testari cum coi i uriti sensu patiis, iura uidentur definite,' in te 2I pretes. Admonebo tantum in Gallia ex generam de P o in literepta consuetudine, Omnia filios familiassbi, non patri,de omnino acqlittere siue ea sint aduentitia, uel eastrensia, uel quasi, de in proprietate&in usust uctu, ut notat Nicolaus Boetius, Chassaneus, & Alexander. Eis liabeat pater commoditatem, ut Boetij uerbis utar,uius fructus bonorum fili j, Se dum intra 2 I. an. filius degit, administrationem eorumdem,s uoluerit: eo autem recti sante, ratote bonis dana L a
et a do ex iuris praescriptione. ' Non autem filio, di te t esta, quia sub tutela patris est Nisi filius ex pecunia patris acquisiuisset, uel ex rebus eius: tunc enim istud cenietur prosectilium , α omne omnino
acquiritur patri in cuius est potestate.Sic enim& in prose tib antiquum ius acquirendi intaetiim est patii, ' si ex eius mandato filius negotiatus fuerit:alioquin s sine mandato, industria
fili j consideratur,ac arbitris negotium ccmmittitur,quantum praecipuum ex eo lucro supra a- stat res debeat reportare,ut ex uariorum in sili. deia 23 terpretum sentent ijs eolligit Challaneus. I te ciuili pater non habet usumsi tactum in bomn paxie ieeu nis fili j m. si sit pater filiosus, secundum Bat tol. Bald.& alios . r Nec mentis compos an d
natis filio per principe. ' Nee s pater Iudaeus, in bonis filiorum qui Christiani facti sunt:
uia non sunt in eius potestat ed num in seuo filijfamilias habeat usumstuctum pater,ui dendi Baldus, de Chaslaneus disputantes i militer ii sumstructum no habet pater, in bonis relictis filio eum prohibitione testatoris,ne patet habeati Si patet etiam habeat consortium proptietatis cum filio. Vel si lex deserat bona liberi praesumentibus parentibus soluere sne causa eoru matrimonia. sunt&alij casus in quibus nee hodie pater habet usum fructum in uenti ijs filij quos uideto in gian s. igitur liberi, in uerbo, uni minactum, pet quas perstanob.acquirit.& in auth. idem est, de bon.quae liber. C. dc apud Angelum Aretinum in dictum igitur. Saltus enectus, ut filius in potestate a Io iuuit constixutus, suo nomine non possit esse in iudi: cio sine licentia &aut lioritate patris. Quod di , is et ' intelligitur in personis filiorum lateis, non inu oth. excipis sacerdotibus, qui non egent eo consensu:' n
2sque in rebus spiritualibus Iaici h Porto quia
e uini in Mo haee materia habet inuolii tam tractationcm,tecurrendum censeo ad distinctionem Guidonis Papaei, qiii breuitet sic distinguit. Pro negotiolae quo agatur in iudicio, si agatur de peculio castrens, uel quasi filii, ut tune agere&ω- ueniti filius iam. possit sine authotitate patris' Si agatur autem de aduentiujs,aut pater habet
in illis ussim fructum, & tunc solus pater agit
S conuenitur: aut non quaeritur ulus structus
patii, de tune pater agenti A sugienti filio adesie in iudicio compellitur. Qubd si qliaetatue de profecti iijs, quia ea patris censentur, patris
omnino requiritur aut nolitas. FBart Olus
pertius mihi hane qii aestionem concludete uia detur, eum distinctione:num in iudicio agatur de rebus seu actionibus, quae patri pleno iure per filium quaeruntur, ut tune filius non possit agete sine consensit patris, quia non habet actionem, possit tamen agere tanquam peti
na eoniuncta patris. Aut uero actiones rem nent apud filium, uerum tamen exercitium e
tum competit patri: quo casi, uel praesens pater est.& tunc consenius eius exigendus est:uel absens, perieulumquectica dilationem agendi uersatur, uel ratione interitus actionis, uel ratione commodi pet sonae,& tune agit filius non expectat O eonsona patris, ossicio iudicis,& extraordinatio iudicio iuuatus. Aut acti nes remanent apud filium pleno lute,& tune filiosam. requiritur patris consensus. Existimat autem & Bartolus, consensum patris in agendo controuerit, si filius uelit agere ex iure antiquo, at in defendendo filiunis icilicet maiorem posse indistincte sine consensit conueni
ri patris,& defendere.Et ita leges intelligi in i
3.3. sed utrum, de minoribus uinginti quinque annis lib. P. tit S l. tam ex contractibus, i. 7.de iudie. lib. 1.P tit. I. Quia ex omnibus causis si iussamilias tanquam patet milias oblissatur, dempto mutuo,' di voto, propter legis 26 prohibitionem expressam .r Accedere autem Patrem in causa mouenda a filio in iudicio placuit secundum Paulum Castrensem, i non tantum ad authoritatem praestandam filio in potestate existenti, sed etiam ut iudex norit, num ipse uelit per se agete:puta,num illi actio competat, ne iudicio transacto cum filio, eoque con-denato uel absoluto pater dicat nullum, utpote arcum non domino factum. Distinguit autem idem Castrensis' sere simili modo,quo Bario. calii Aut agamus de iure antiquo aut nouo: si demtiquo quidem, ex contractu uel quasi, filijsa.
uel ex delicto uel quasi , in fili j persona comis
D, quaerebatur aliqua actio patri,quoad exercitium:idque tegulate erat, ct tu e mlus pater habebat suo nomine actiones, quia Dominus earum filius eius nomine tantum . in si filius sibi quoque actiones quaerebat,& quoque exercebat, patre tamen absente uel uili existente nquinque, ' actionibus iniuriarum,ui aut clam, deponti, commodati, in factum. Interdum ex contractu patris actio acquirebatur stiolami. ueluti ex dote,& tamen exercitium erat patris: eontra si sibi filius actiones omnino quaerebat, tune quoad exercitia quoque& praesente Δ: absente patre illis utebatur,ut in easti ensibus aut
quas, ut dictu, quia in illis pro patre habebatur. ' At iure novo, in rebus profecti iij peculij actio ad patre pertinet, nec suo nomine, sia pse terno tame potest mouere iudicia filius Qubd
side aduentis, quoi iridistingue, ut s pater in
his habeat usumstucis, exercitium actionu ad eum pertineat, non filio, nisi absenteratio uel eo uili, sicut dicebamus in quinque alijs ex iure antiquo: sin autem non habeat patet in his usu infructum, subdistingue, aut non habet, quia prohibetur, ut in casibus an notatis ab interpretibus, &in illis potest suo nomine Gliussa mil. maior a s . annot. agere sine conse se patiis:r si minor, dato curatore bonis. Aut
98쪽
Syntagmatis Iuris Universi. Pars II.
De utilitatibus, quas filius ex
p ter non habet usuml ructum, quia non vuli,s ilicet quia rei jcit & repudiat,in eo casu,si constat de repudiatione, idem dicendum ac in praecedenti casu: sin minus, tunc cogitur ter uenite in iudicium uel requirente idio, uuagau uel requitente aduersari ossi filius conueniatur. Et ita intelligit ut F. necessitate, i. fines.de bon. 28 quaeliber. C. Decrinii tralibus autem iudiciis, si publicum sit agere uel conueniri potest filius familia sine coniense patris. 'Et si conueni tui in pti uato delicto, k se defendit inconsulto Patie: uerum pro priuato, ueluti pro iniuria contumelia,non agit patre praesente:nisi absente patre, uel praesente . non uitidicante, existente simul patre uili, filio autem in dignitate 2spoliis, ut ait Vlpianus. Anncitat autem Guia do Papaeus,4 in curia suprema Delphinali non haberi rationem aut limitatis non adhibitae patris in ii Votin filii A. minoiis et . an. neque ob illam o inissionein nullum dici uel reddi iudi-
patria potestite capit. Cap. VII ll.
in Icilii parentes non coguntur inuita filiosa potestate soluete, sic inui ii non emancipatitur filii, Mobi ta di utilitates quas inde perciis piutit . Quarum illa, ut ea pendente ex mutuo contracto iure communi non obligentiar ex sonatuscos ulto Macedoniario, cuius fuit suas Vespasianus ut ait Suetonius: demptis unde cim casibus,in quibus obseruat ut interpretes, ei umo ita suil se iudicatum: at in negotiis misnorum, in quibus res non pertinet ad patrem, ueluti in peti ali actione,de similibus,no iam tum reqiiiii aut horitatem patris, sed S curat rem filio adiungendum iuxta vari si semen- 3 ex tutis decisioniblis eius decretuni cessare. Ab - ..4. 3o tiam.Notat S Nicolaus domu 'ubd ex cQn teravi ubd non liceat patri filium negare, senaquaiuium . de luet ius generali regni Franci ullusti m M tusconsultis de paltu agnoscetido lepugnantilat i s. annorum potestesicin iudicio sine an η bus. Sic sublata inter Roinanos bdicati inquet thoritate patris, ct testari, codicillatin wnua- Graecis . . . . . . Lex eis, inquit, inuti here, cum reputetur emancipatii secundum i
Palavit . . Alexandrum Iasenem:' quia in his iis tum publici sui it non consideratur patria potestas, habeturque pro patresa. filius, milias 'in illa aetate quis pia sumitur sapiens,in uideturque sactus squalis patri filius, αm Alim It potestatem, ut ait Aristoteles. m
ai Qui ut effetius,ut liussa. non possit sine pa
consensu uxorem ducere,' ut late explic νi. in ris i. de uimus iii nuptiatum finitione. Sextus, ut pa-
. II., tria potestas praeponatur omnibus tutoribus α. i E. s. in - curatoribus, nisi pater prodigus, uel uitiorum 33 mancipium si Septimus, ut nulla lis intera. - shumi a. & patrem eue pollit, misi de eastrensi. ν Lii, nuti . e bus agatur bonis uel quati, in quibus pro eman; cipato habetui .r Emancipati namque polluntio pax em, e petita uenia a praetore aduersus patiem expetiql fi dein tua ti,scuti de aduersus matrem cum eadem licen.
tu, I, L 'Quare eniim litigabit pater adurasus illiu
s eodi.t in v. sibi subdituni,cum pol sit aduersiis eum statu II Ita . 31 rei ut ait Vlpia Demuntur tamen quidam casui . tib ε .r ii sus, in quibus glossa' notat, iudicium inter eas I et lonas admitti iure. Verumtamen ct in Galia hodie, de nulla petita uenia filium posse inius uocale pariem,ex omni causa receptum esse itideo: lura, ut opinor, satis uenia petita est, dii in iudex pei mittit in ius uocare, nam sine iudicis praecepto nemo uocandus, & iuris executio non habet iniuriam .' In ius autem uocare
nihil aliud est, quam iuris experiundi causa uorri. a. 'is 36 caie, Vud Paulum. Octauos, qvba pater fi-
ius uocicia r. lium uiae potestatu possit etiam renuentem ab aliquo retentum, repetere, uindicare, de ad se compellere uenire, &mi aduersus detentores
praeiudiciis intei di stis, de cognitione prettoria, ad exhibendum de deducet 3 dum. Nonus esse potest, ut liceat tantum patribuain potesta e uitulis filijs,
liis, si ibstititere pii pili aliter, '
de tutores inamentos si is i. si lea
nus, iurabitis odimiis dicto nimiacat ab eure. Atq; Plato id explicat, iu permittit patri filium abnegare de abdicare: uersi statuit abducationem iaciendam non a patre si eo, sed dea tenere uniueisbdepellendum filium,id est . adnibito consilio de sumagijs proximorum, apud quos accuset filium,ostendatquedi si qui d Pellatur, data licentia defensionis silo. Et splura sust agi a quam dimidiae partis sint, tum m
sculorum tum sminatum,nis aetas impedimeto sit,tune lieeat abdicare:quo casu esset neces sarium filium abdicatum alio abite. Sicut conita permisit filio patre accusare, morbo, senio, aut morum acribitate in dementiam incidem rem , de res dissipantem. Cuius accusationem, admittemibus legum custodibus patrem tan-
uam filuamia. domi id continere iubebat. Heychius ά . .ibama, dici vult eum, qui propter delicta, paterna donio eiectus suu mam. Adicatum dc negatum filium publice quas petpraeconem plena iacit dicter te ab abdicator emaci pationem Sc adoptionem, quae transfert in familiam alterius. Si e Suidas ii rei Maffecte a superiori tradit, quM άπι ευκται mjciat ut
uideatur filius A. quali dominus bonCrum p tris uiuente patre, de ideo in eum post mortem eiusdem sine aditione per immissionem uideatur continuari dominium: unde de si ij faimilias sicut do pateris. dicti sola nota adiecta, net qua distinguitur genitor ab eo qui genitus ut ut ait Paulus. ' Obseruandum tamen hic, notam a.diici improprietatis quas, eoqubd uere domisnus non sit,sed tantum spe. Quinimo lege I a. DKAlexander ab Alexandro notat cavisi esu fili Fcquam in bonis inuentitas patria reti Cum enim propria sibi habete no possem,
neque ea quae parentum erant possidete uere dicuntur. Sunt de alia iura de utilitates, quae ex paterno uinculo oriunt utauerumtamen illaesum communes emacipatis de suis,ut alium lo
cum tractationis sibi exposcat, nepe successi nistasimeniorum, obsequiorum,do id genus similium
99쪽
, donstanti in x x. de his qui
milium. De alimen autem quaedam dicta in
s. nere matrimonii de alijs propiijs etiam i eis Deoiauente agetur.
De silutione patriae potestatis . Caput X.
Filii maritidissitarimn Mot pastoribus, id eri
tarati s r possunt tamen dari mIlicanis. Fillas luctandos mn iactare matres, evomo in e
Flumen Dialis quis .s Vestae murrita. o Emancipatione tactina parria mustas, σφι οδο fiat ro Patria mellas soluebatων permisente patrella uxorem tuu perfecto durere. II Enra icipatus crebetur filius tacite, s parer issi seorsum res suas agere permutar dra . I a mamopatus in paus censetur in GVEa maior
I 3 Patria potestas morte crusi naruraci tollitur. Lutibus modis patria potestiis Bluitur. &atmuitur, inter quos priumus si quis passiis fuerit propriam ω - se te exponi, qua nee postea sua dicere poterimit pote indignus prole, qui crudeli,non paterno animo morti obiecit, pinis etiaextraordinatijs coercendus ex constitutione
Gratiani &Valetis.' Neque enim, ut diximus, ex sententia Diocletiani & Maximi. V liberum est alleui filium negare,senatuscosulto denum ciata pinna de partu agnoscendo. Legem de exponendis liberis aliquam Romulus quo dam tulit,)ram eran, inquit Dionysius Halicarnasseus,4 necessitatem resimi educan
di quis 'id esset Osculum, Oὸ filiabus primogeia
tasmatam autem prolem necari permisit minorem
trionio, nisi si quid mutilum, talis, Muis in ipso partu editumfulsa. Tatis era farus exponi a patensibus non uetuit, sed indicatos prius
Funque inris vicitus Oxmus,si illis φ me ea ponendos in Derat:contra iam legem comtum milum,praeter Aas multasatiam dimidium bonorum addixit raris. Abij tramen in desuetudinem e
ponendi illa saeuitas, sicuti de necandi pol stas: uicina namque sunt occidere,& subsidia uitae denegare. Erat apud Thebanos teste liano, lex rectissima,humanis lime posita. Vecia Thebano liceat infatuem exponere, vel institudirem abiicere,capitis ma a posita. Iubens quo que parentes in extrema ηec statem ros Aloi potius ad magistratus cum fasciis deferre,qui eos curare alip co sumptu abal o. Qui pinea eos e. ue seruorum seruarum uelare cideret, alimentiscumseriature compresua . Similis huius postr mae parti lex Constantini Salia Theodosis de Honorij, quibus uoluntati ξ expositi, suscipientis fiunt serui:&ua desinunt esse in potestare parentum, ut non posset huiusmodi a seruitute eximi. Idque, ut arbitror, ut esset seruus contumelia eonfinguineis , di poena liberis,
qtibd impie ob aes modicil permissilent stium
& proximum mancipari seruituti, cautiores. que essent hoc probro in posterum idipsum non permittere: ignominia enim liberi genetis est , habete seruum in eo. Quanquam benigniorem uiam Iustinianus secutus,&ne infans qui non peccauit. aliolum impietate macula siniitutis plecteretur contra iuris praece pia, k sustulerit expositis ab aliis nutritis seruiis tutis iugum de statuetit licere, ' parentibus r pensis alimentis alumno patri a libera se uitute redimere. Meminit Sintilianus' legis huius de expostis, Pater, inquit, qui exposivum renou et futi molaris alimentis recipiar. Et rursum, qui ex cum recepit, imperas ei sex nuptias locupletis propin . late & Diocletianus Maximianus, aliquando statuerunt, ' dum agunt de confinia paterno nuptiis filiae in potestate constitutae adhibendo, callium dc in t grum potestatis ius et se patri in filia exposita, s modo restituat pretium alimentorum in eam
expositam factorum. Verumtamen recentiores Caesares Valentinus,Valens. Gratianus,m lius de sanctius decreuerunt, e Omnino eos,qui
exposuerun riuati patria potestate,de si expositus libet sit ut indigno ob uio, qui contem- pietat de uitam de mores filiorum. Patres enim natura secit, non ut Venerem de uoluptatem ercolerent, sed ut administri naturae 3e reipub. essent, alendo de probis motibus instituendo. 6 Vt optime etiam Honorius de Theodosus inhibuerit olim, nequis pastoribus filios nutilendus daret, ali uni illis poena, ut i ijs latumnum imminente : quamuis rusticanis, ut fieri inquiunt silet, dari non uetamus.Phavorinus hoc non longe ab abdicatione de expositione abscedere arbitratur. Q vi enim, ii quis, hoc
contra naturam imperfectum ac dimidiatum in
tris genus, minisse ac fias ab se abiecisse a P
in utero sanusne suo nescio quid, φ.od non rudoeterum alere aurem nunc suo cie uideat iam uiuentem am Mimnem am mas in ostia taphian tem Et postea, Praeter hac autem, in ι u etiam
negligere aspemari possit, quod qua paraus suos deserunt ablegamque a Iese, σὰγ 1 ηιtriendos de
dunt , uincidunt illud coagulumque animi atque nraris,quo parentes cum si s rasura consociat Herscinduut,aut certὸ quidem ditam, deteruntque oc.
quae sequuntur apud Gellium. secundo soluitur patria potestas, ob dignitatem aliquam iij maiorem,ut ii filiussam l. ad patritiatiis per uenerit dignitatem: alice autem dignitates inseriores non seluunt, nec ea quoque uel alia 6 quaelibet ex legibus Romuli. Theodericus rex Gori horum, cum Cassiodorum pati itiatus dignitate donauit, in epistola qua illud in λnuat senatui Romano, ait eam esse silptemigradus. Cassiodorus autem in forma patritiatus, 3 scribit hanc dignitatem perpetuam, aequalem sere sacerdotio, quia patritio tu prima familia numini dedicata. Et liberari eum, qui huius cingulo cinctus suisset patria potestate, nisi contra a principe caueatur: ut qui amplis smum genia libet talis aeceperit,uilissima conditione cum se Mitis non habeat,Eumque pigcedere praeseditarios uiros dignitate. Ex quibus locis patritiatus longe alius est,maiorque m
sistratus illinqui partit ijs, id est,non plebeis da
batur. De quibus frequens in comitiorum de antiquitatis inquisitione mentio, de explicat Nicolaus Giuchius. Pat iiij namque anti,
quis nobiles, qui propagati ex stirpe eorum, quos in patres seu senatores delegit sibi Romu
100쪽
ior Syntagmatis Iuris uniuersi. Pars II.
lus. Maior tamen hae e dignitas Parthiatus, quae faciebat Patrem toti iri Reipub. ii tiro tsuida, de Budaeire. V lpianus qhioque in potestate paret, tuni esse desinere tradit eos , qui in flamines Diales inaugurantur, Sc quae in uirgi nes Vestae capiuntur. Flamen Dialis unus Ioui erat cosecratus, quem Numa insigni ueste, currulique sella adornauit. Solus, ut Varro ait, at bo saleto usus, eo qu flaminum esset maximus, dignitas, iuraque Je priuilegia propem dum regia illi concessa, ouae resert Gellius, 3 Plutarchus, vatio, Dio. Halicarnallaturis tauiu,. h De Vestali quoque lex antiqua,ut uirgo Vestalis simulatque capta atque in alitum V ilae dedit 'a, de pontis cibus tradita esset:m statim tempore sine emancipatione, ac sine capitis minutione,e patris potestate exit eti& iiis tostamenti faciendi ad inisceretur, ut ait thoro Dionylius Halicarnassaeus, Gellius, alij. si Tettio soluitiit emancipatione potestas , dum patet coram magistratu legitimo profitetur, sublatis antiquorum circuitibus de quibus supra diximus, se ed e potestate manuve submittere. Ttina autem ematicipatio ad hoc, ut plene iuris sui et set filius, olim requirebatur lege
cta fuit. sine autem manumissione Diocletia.
N Maximianus bonae fidei tollessionem pro li
be intero. annorum praescribunt. Et ita It die seruari tradunt Andi. Balbatia, 7 Baldus, si tumia. qui per etc. annos scollum a parte habitauerit negotiando ut emancipatus, pro einaci pato habeti. Meminit de Constant. Harmenopulus ' novellae constitutionis Caesaris Leonis, qua filius habetur pto tacite emancipato , qui non contradicente patre, sbi centim & stabile uiuendi genus delegit , si tes suas prudent et distudiose gerenti minime aduersatus est , per se
uiuere eum permittens, quamuis necdum ad eam perii erit aetatem,qua matrimonium e trahere possit. Quia ex diuturnitate temporis omnia praesumuntur solemniter acta, Omni
que necessatia solemnitati stippientur,ut in aliis .hEt ideo non osticit rescriptum Diocleti&Maximiani, quodetalitur, non nudo consensu patria potestate liberos,sed selemni actu liberari: nam hoe silentio paterno, neque nudus consensus,sed id lemnis pris semitur.Sed de hic tempore breuiori ex consuetudinibus sin-su totum locorum liberati potestate obseris bis , ueluti si per annum Burdesale seorsum filius habitauetita patre. ψ In Burgundia quot 1.talain filiis primi gradus. Caeteri autem ii Q o .
beri, praeter filium, ta masculi, quam foeminae, que seolsum a patre habitans, pro emanciparo una mancipatione de manumulione sui tutis o habetur. Sexto tradunt Interpretes ex gen ro fiebant, ut ait Vlpianus. Quarto, lex est Nu- rali consuetudine Galliarum maiorem a s .an-mae,' si patre permisieris filio uxorem ducerefutu- nis polle esse in iudicio, ut supra diximus in et-
ria borarum sacrorum iuxta leges participem, pa sectibus huius pote aris, ni poti huc 1i uim rus e Bo uendendi unde
Ct eo imminuta &si non sublata censeat ut potestas. Et mi ne in Gallia ex consuetudine qumriindam locorum, filius ducens uxutem habe.tur pro emancipato, di ut siti iuris in omnibus acquisitionibus , ut apud Bituriges . ' Et hance, uetudinem 5e statutum si fiat hae de tritia. lere ait B ariolus. r Receptu inque consuetudii I ne Senonesi, i glesens, Burgundi . Ouinto, tacitὶ praesiimitur emancipatus filius, si pater eum diu pallius si res eius, ut patremn. gerere, ex reseripto Antonini . Paulus autem iuris. uerbum decen nium interpretatur, ad pia selibedam libertatem si iliciens tempus, quan domanumissio non habente potestatem se,
iiis, posse testis, codicillari, di contrahere, eo quba habeatur pro emancipato, talisque reputetur, Postremo solui tui patria potestas morsere naturali fili,aut patris,dum invio postea n pos incidat in aui potestatem: s quae de in morte eivili contingente locum habent. suspenditur autem potestas opto patre ab hostibus, nam & eo postliminij iure reueris, eandem recipit: sicuti & deponatus restitutus. Si patri, in