장음표시 사용
161쪽
iso De Ira Dei Seg. Io. II. II.
in io ' μQuod s eiusmodi facinoribus ignoscere,
erudelitatis est potius , quam pietatis : non est ergo virtutis in Deo , ad ea , quae injuste
fiunt, non commoveri. a Potiuι quam pietatis. Al humanitatis.
Nam mundus tanquam Dei domus est,& homines tanquam servi, quibus si ludibrio sit nomen ejus , qualis , aut quanta patientia est , 'ut honoribus suis cedat, ut prava , &iniqua fieri videat , ik non indignetur , quod proprium , & naturale est. ei, . cui peccata non placeant ξ .
a . 2ι prava &c. Plerique particulam ut omittunt
Irasci ergo rationis est ; auferuntur enim delieri. , & refraenatur licentia, quod utique juste , sapienterque fit . Sed Stoici non viderunt esse discrimen recti , & pravi: esse iram justam, & injustam: & quia medelam
a Dis rimen retti, O pravi esse . Haec absunt a Cod. BGn. solita Amanuensis Librarii oscitantia .
162쪽
υ, me. Cap. XVIL Seg. 12. I 3. IIIIam rei. non inveniebant, voluerunt eam penitus exscindere . Peripatetici vero non exincidendam sed temperandam esse dixerunt, quibus in sexto libro Institutionum e satistespondimus .
b Et quia medelam rei. To quia . Bon. omittit. e Voluerunt eam penitus exscindere . In Bon. Cod. Soluerunt enim penitus excedere . Al. excidere id 2 'u excidendam. Servo heic lectionem in vatis riatam apud omnes, quae etiam Horatii authoritate elegans est ; ait enim Serm. L. I. Sat. III. a p. 76. contra eosdem Stoicos agens rDenique, quatenus extidi penitus vitium ira, caetera item nequeunt stultis harentia r eur nou Tonderibus, modulisque suis rarior utitur pe In sexto libro Institutionum . Nempe Cap. IIv.& seq. t
Nescisse autem Philosophos quae ratio esset irae , apparet ex finitionibus eorum ,
a Ex finitionibus eorum . Al. ex d finitionibus. Vide Senec. de Ira cap. x IV. , Frustra tamen in tribus de Ira libris, quos sub Senecae nomine habemus , hasce finitiones quaeras ; nam opus illud non integrum ad nos pervenisse eolligit Fabricius in sua Bibliotheca latina ex hoe Firmiani loco, quod iam antea Lipsius observaverat ad Lib. l. eap. III. & ad Lib. II. cap. pariter m. laudati SenecK Oreris.
163쪽
rsa De Ira De/ Seg. I 3. I . quas Seneca enumeravit in libris , quos de ira composuit: Ira es , inquit, cupitias alei-fendae injuriae . Aut ut ait Posidonius cupidi:as puniendi ε Has , a quo te inique putes larium . Quidam ita definierunt ψ : Ira es incitatio animi ad nocendum et , qui aut
nocuit, aus nocere voluit. Aristotelis definitio non multum a nostra abest . Ait enim : ram esse cupiiratem doloriι reponendi q. .
b Aut , ut ait Posidonius . Al. alis, ut ait Polydonius. Al. lel, ut ait Posidonius . Scribo Posido . Dius cum simplicis , ut Graeci, S Latini meliores faciunt. Is Philosophus Apamiensis ex Syria fuit, Strabone teste Lib. xiv. etsi Rhodius dictus, quod Rhodi vixerit, & philosophatus sit. Ciceronis eum familiarem fuisse ex Lib. I l. de Vat. Deor. facise nosces; sicuti etiam Sectae Stoicae nomen dedisse, ae in schola Panetio successisse. Romam aliquando venit, M. Marcelli tempore . De eo vide Plutarchum in Diff. Nostra XL. cap. X I U. I. U. e cupiditas puniendi; Cicero in TuscuI. Lib. IV.Cap. I x. Libido puniendi. d Quidam ita definierunt. Quinam ii fuerint, ignoraturae Dolaris reponendi. Al. rependendi. Al. respuendi. Al. respondendi. Al. reprimendi εce. Nobi Icum lingunt Senecae editores ad Lib. I. de Ira cap. III. ubi
Haee est ira , de qua superius diximus ,
164쪽
Lib. Mng. cap. XVII. Seg. Iq. II. IS 3 quae etiam mutis inest : in homine vero cohibenda est , ne ad aliquod maximum malum prosiliat per furorem . . Haec in Deo esse non potest , quia ille stabilis est φ e in homirine autem, quia fragilas est , invenitur: irritat enim ii laesio dolorem , & dolor iacit ultionis cupiditatem.
a me est ira, de qua superius diximus, qua etiam mutis inest . Sic legendum puto cum Bunem. nam in Cod. Nostro Bon. depravata lectio sic se habet. Haec est ira, de qua etiam mutis inest. Al. habent i dixit pro diximus & quidam post hoc verbum addunt: injusta , quam lectionem Aldus quoque rstinuit ; &forte legendum i Hac est ira iniusta, de qua &c.b Ad aliquod maximum malum prosiliat per furorem . AL in aliquid maximum . Al. ad atquid .e auia ille flabilis es . Bonon. , di alii quidam: quia illesibilis.
ubi est ergo ira illa iusta , quae move
tur adversus delinquentes t quae utique non est cupiditas ultionis , quia non praecedit injuria . Non is
a vbι est ergo Da illa iusta, qua movetur &c. In aliquibus haee duo ultima verba desunt , in aliis prima inversa sunt, & Heum. de more fingit i Uergo illa ira justa, qua movetur &c.
165쪽
peceant, quibus etsi judex μ sine crimine ira ici potest, fingamus tamen , eum sedato animo esse debere , quum subjicit poenae nocentem , quia legum sit minister , non animi, aut potestatis suae; sic enim volunt, qui iram conantur evellere: sed de iis potissimum dico , qui sunt nostrae potestatis , ut servi , liberi , conjuges , 3c discipuli . : quos quum delinquere videmus , incitamur ad coercendum . a cuibus etsi judex . Bon. O judex, sed post copulam puncta quaedam habet. Aldus legit nobiscum . b ut servi , liberi , conjuges, O discipuli. Bonὸ omittit particulam ct ultimo loco positam , & ad sin
gulas voces repetite ut Al. utramque delent.
Necesse est enim bono , ac justo displicere , quae prava sunt, & cui malum dis. plicet , movetur , quum id fieri videt . . Ergo surgimus ad vindictam , non quia laesi su-
mus , sed ut disciplina servetur , mores corrigantur , licentia comprimatur. Haeca Necesse est enim bono, de justo. Al. omni bono . b mmetur quum id feri videt. Sic etiam Aldus
166쪽
Ilaee est ira justa , quae sicut in homine necessaria est ad pravitatis correctionem , sic utique in Deoo , a quo ad hominem pervenit exemplum 4 a Sie utque in Deo . S. Thomas Lib. III. eontra Gentes eap. cxx. Foena inferuntur a Deo non propter se, quasi Deus in ipsis delectetur ; sed propter aliud. scilicet propter ordinem imponendum creaturis , tu quo bonum universi consistit. ,
Nam sicuti nos potestati nostrae subje-
istos coercere debemus: ita etiam peccata universorum Deus coercere φ debet: quod ut faciat , irascatur necesse est e quia naturale est bono, ad alterius peccatum moveri, δέ incitari .
a Ita etiam Deus peceata universorum debet coeriscere . Hoc ordine in nostro Codice leguntur haec verba , quae in aliis diversimode postponuntur. Al. cohercet. Al. To debet omittunt.
Ergo definire debuerunt. Ira es motAr
167쪽
116 De Ira DeI Seg. 2o.2 is animi ad coercenda peccata insurgeuth inam definitio Ciceronis : Ira es libido aleia incendi - ; non multum a superioribus distat .a Est motus animi&e. Haee irae definitio Divinae I stitiae non competit, ut quisque ex terminis videt; seclPer analogiam exponitur, & quatenus ipsam respicit, esti violuntas coercendi peccata .n Libido ulciscendi . Cicero hane definitionem irae a Stoicis traditam , retulit Lib. Iv. Tuscul. QuaestὼCap. I x. Eamdem vero a se adoptatum ostendit L. IIIa Cap. v. earundem , ubi proprie non iram; sed ira eundiam definit.
Ira autem , quam possumus vel furorem vel iracundiam nominare , haec ne in hon ι- ne quidem debet esse, quia tota vitiosa est; . Ira vero , quae ad correctionem vitiorum peristinet , nec homini adimi debet, nee Deo potest , quia & utilis est rebus humanis , Aneeessaria φ . CAP.
a Quam possumus vel furorem , vel iracundiam nominare . Hinc nosce, quam bene Lactantius iram , ab iracundia discernat.b uuia tota vitiosa est . Al. qua tota vitiosa est .e ee Deo potes , quia in utilis est rebus humatis, O necessaraa . Bon. nee Deo putet &c. Et ulti mam copulam omittit. Al. nec necessaria.
168쪽
ne hoc assectu fleccata corrigi possvnctAtqui nullum est , qui peccantem . possit videre tranquille : possit fortasse , qui
legibus praesidet , quia facinus non sub oculis ejus admittitur ; sed desertur aliunde ς tanquam dubium : nec unquam potest else scelus 4 tam clarum, ut defensioni locus non sit;&ideo potest judex non moveri adversus eum ς , qui potest innocens inveniri, quumque dete- tum
a Quid opus est, inquiunt &c. Hinc inferre non licet:ergo Laelantius,Deo irae affectum seu passionem tribuit; nam potius hanc illationem Noster omni stu ito vitare voluit, quum nou ad exponendum Ins-dum , quo Deus irascatur, hele descenderit; sed potius homines docuit, qua ratione fine peccato ira in sei possint, & debeant ita, ut non irascendo pec
b Qui peccantemi Sic etiam Aldus . Al. qui pee
e Defertur aliunde . Absunt haec a nonnullis, qui egunt i admittitur moveri.
d Potest esse scelus. Bon. potest esse saeuius .c -οersus eum. Ultima vox in Bun Cod. desi
169쪽
11 8 Ira DeI Seg. I. a. . . tum iacinus in lucem venerit, jam non sua, sed legum sententia utitur .
Sed potest concedi . , ut sine ira faciat , quod facit β ; habet enim , quod sequatur . Nos certe, quum domi peccatur a nostris, silveid cernimus , sive sentimus, indignari necesse est .
a Sed potest coneedi . Scholius primam vocem deletab Quod faciet Hare in nonnullis non leguntur.
Ipse enim peccati aspectus indignus est;
nam qui non movetur omnino : aut probat
delicta, quod est turpius; & injustius , aut molestiam castigandi fugit , quam sedatus
animus , & quieta mens aspernatur , ac renuit , nisi ira stimulaverit, & incitaverit: qui autem commovetur , tamen intempestiva lenitate β , vel sepius, quam necesse est, vel etiama Ac renuit, nisi stimulaeterit ira, O incitaverit. Bon. ac reunit &e. Al. ae tenuit nisi ira stimulaveri, caeteris omissis , quae tamen etiam ab Aldo restituuntur . b . Intempestivia lenitate: Sie etiam scholius. Al. levitate .
170쪽
Lib.Sing. p. XVIII. Seg. I. .F. o IS9etiam semper ignoscit , is plane & illorum vitam perdit , quorum audaciam nutrit ad facinora majora , & tibi ipse aeternam molestiam submininistrat φ . Vitiosa est ergo in peccatis irae suae cohibitio AE .c Et sibi ipse aeternam molestiam subministrat. Sic Aldus etiam , & Scholius hanc lectionem restituunt; ubi Al. legunt: sibi ipsi aternam miseriarum materiam &c.d cohibitio i Voce hae utitur Cicero Verrina v. eamque Latinam vindiς at Falsi. in suppl. L. L. p. 6o.
Laudatur Archytas Tarentinus ' , qui quum in agro corrupta esse olnnia compertia set , villici sui culpam redarguens . : - rum te , inquit , quem jam verberibus necassem , nisi iratur essem .
a Laudatur Archrias Tarentinus . De historia, de qua heic Lactantius , agit Cicero in Tuscul. L. IV.
cap.XXXUI., eamque narrat Valer. Max. L. IV. cap.I. Bon. Laudatur Arquitas Taruntinus.
b Villici sui eulpam redarguens. Bon. haec ita permutata ulcisceudι sua culpa .