장음표시 사용
131쪽
DISSERTATIO XXVIDE FIDE ADHIBENDA
VP L E X diuinandi genus per Gaeomantiam Antiquis Vsur- I
patum est; utrumque tamen tanta insipientia laborans, ut
nullam unquam sibi potuerit fidem indipisci;& etenim Ceomantiae parte, quae in punctis posita est, atque in quibusdam certis figuris pari, vel impari numero ductis, atque ad certa caeli signa reuocatis, nihil stultius esse potest, cum dicar, puta. ct illa, ut vim diuinatricem consequantur, fieri oportere in terra digito indice, cuius pungentis manus per quosdam terestres spiritus moueatur; ita etiam, ut haec Geomantiae ars sexdecim figuratum in puluere nomina artificiosa dispungat ex sexdecim additis diuersis punctorum ordinibus, quae nomina lingulis suis astris respondeant. Altera etiam Gaeomantiae parte, qua diuinationes sumunt ex sorrae motibus, crepitu, rumore, tremore, voraginibus, exhalationibus, nihil ineptius potuit excogitari, cum haec omnia suas causas habeant in natura, ex quibus, si de euenturis vaticinari ses csteti semper ijdem coseque rentur effectus, quod tamen non experimur, licet immotus, & constans sit in natura causarum ordo ad suos effectus. a de causa Socrates aduersus Athenienses querelas intorquens fatuos Gaeomantes saepe compellat, scilicet terrae motus, tremoris, atque hiatus quam maxime obseruatores, qui ad omnem crepitum comitia statim dirimebant, inde aliquid infausti au spicantes, cum tamen saepius etiam experti essent nihil mali ea signa alias attujisse. Quin habemus saepEa Scriptoribus Romanis redargutum Neronem, quod nimium Geomentiae fideret, dum ad quemcumque terrae tremorem pauefactus aduersa sibi, de Galbae prospera ominabatur; nihil cnim ex hoc Gaeomantiae genere ha. beri potest, quo liceat malorum, vel bonorum imminentium praedictiones serre ; quemadmodum etiam, neque ex alio genere supraposito . De utraq. hacntia essent plura alia dicenda, at quoniam multa iam alibi dicta sunt, quae orate
132쪽
111 De Fide adhib. Divin. ex Gaeomantia.
quae fecimus ad alia diuinationun genera spectantia, paucis ideo in hac re contenti erimus; id unum pro certo statuentes Garomanticis praedictionibus nullam esse adhibendam fidem,cum m ipsa quoq. omnia sint,vel superstitiosa, vel ratione carentia; qualia erant praeiertim puncta illa, quae ad diuinandum mucronibus quibusdam imprimebantur, cum impressionis obseruatione, de quibus illud dictum accepimus a Comite mirandulano Aui e frequens bibulam mucro cum ruit arenam.
133쪽
Divinationibus ex Teratoseopia.
RAETER nota, consueta, ac naturae conformia rerum es I 3 ssecta, interdum noua quaedam, inusitata,rebu . naturalibus dissimillima animaduertuntur, quae enormi quodam, ac de-sormi genere,vel specie a citeris discrepantia, solent animos humanos pavore corripere,ac veluti prisagia tristium, & c
lamitosorum eventuum atque metu, atq. admiratione com mouere; Inde Τeratoscopiam ostentorum, portentorum,monstrorum, atque
prodigiorum,luctificum quiddam & miserum portendentium interpretatione nominarunt Grsci;& inde etiam portentorii interpretes, ac coniectores Ter toscopi dicti sunt,quoru interpretationibus, ac vaticiniis quirimus hoc in loco an sit fides adhibenda; cum enim metes nostras pauidas natura, & trepidantes magnopere idPortentorum genus quatere soleat, ac consternare inq. maloruexpectationes conijcere, indita quadam ipsorum maloru imminentiu perserusione,optimum erit,ac saluberrimu istius distertationis institutum nedum quς- rere,sed decernere, quona modo sint a nobis accipienda portenta, quae vulgo habentur velut impendetium calamitatum signa, an nimirum sint omnino despicieda, alq. in ordiae ad diuinationem tenenda pro nihilo;siue portentorum nomine hic intelligantur tantu errata naturae Elementaris,quae in hac inseriore regione conspiciuntur,siue insueta quaedam in natura caelesti & superiore; noenim voco hic in quaestionem, an quicqua possit in caelesti,& aetherea regione innovari,vel id tantum fieri possit in regione Elementari ex imperfectione ma- teria complector si quide hoc loco portenta omnia, ostenta, prodigia,monstra, quocunq. loco fiant, silue In quacunq. naturae parte observetur, siue per infaustos congressus,& commixtiones stellaru progenerentur,siue ob enormia comruptae materiae vitia proueniat,sive alio quoda externo, & aduentitio impulsu
134쪽
ut ait Tullius, prodigia a prs dicendo, portenta ab intentando, quasi ea, quae eueniunt, ipsa portenta intentent; ex quibus Elymologijs suas praedictiones
Portenta igitur, seu prodigia, & omnia, quae insueto naturae ordine fiunt, non semper habere suturorum pissignificationem constantissimh affirmamus; etenim apud Philosophos omnes pro comperto habetur plura exoriri monstra ex solo concurrentium causarum de stu, vel impedimento , absque eo quod aliud malum in natura contingat; est namque Elementaris materia vati de prona, ac procliuis ad degeneres, & aberrantes motus , idque obtinet, vela propria imperfectione , qua valde discrepat a Caelesti; vel ab alijs causis forinsecus accedentibus, quae a suis obtinendis effectibus impediri possunt,& a uerti; quaproptur, quie3 eiusmodi effectibus aliquid aliud coniectaret praeter malum ipsius naturae,quod in illo portento, vel monstro constitutum est, male coniectaret; neque eiusmodi coniectori fides esset adhibenda ι & licet Deus naturae author plerumque eiusmodi portentis utatur ad aliquid aliud efficiem dum, vel consgnincandum,cum tamen id ex occulto diuinitatis arcano, vel exi noto prouidentiae diuinae consilio nemini pateat, fiustra ex illis portetis ρογdictiones suas serunt Te ratoscopi; Quod si ex eventuum obseruatione pluries cie prehensum sit, portenta quaedam omnino insolita semper aIiquos singulares attulisse casus, aut gradia mala praefigurasse, ut funestas clades, saeua bella,&id genus alia,cum tamen in his nullus ioveniatur effectuum cum suis causis nexus, nullus ordo,ideo nihil certi, quod sit ratione formatum, praenunciari potest; Adsilmmu nam q. portenta cum suis connectiantur causis in diuina voluntate,quae Te ratoscopis non reuelatur. Quo fisivi quamuis ostentis, portentis, monstris, atq. prodigijssspe utatur Deus ad monendos, vel exterrendos homines de se turis malis imminentibus; non possit tamen ex ipsis aliquid certo praesciri, aut praedici a Teratoscopis, sed ad summum aliquid incertum probabiliter coniectari; idq. solum in uniuersum,nullis certis casibus in specie, vel indiuiduo pr notatis; hacq. tantum ratione licet eiusmodi praedictionibus fidem adhibere Caeterum si loquamur de monstris, quae exanimantibus nascuntur, ea suis causis adscribenda esse, philosophia docet; multa enim ad haec generanda vis est, Oedignoscitur in ipsa natura; sic distincta matrix, licet unum concipiat se men, gemellos sermat stius, eo'. absoluit, si suppetat materia; si vero con stituendis duobus integris distinctum semen non sufficiat, uni ex redundante,&superflua materia plura adiunguntur membra, aut uni thoraci duplicata applicantur capita; & hinc partus bimembres, bicipites, ternis, quaternis. ue manibus, de pedibus; saepe enim ex conceptis inchoata seminibus, aut
peruertuntur, aut ruptis inuolucris, vel dilabuntur ad latera, vel piocuimpunt, atque ex mutato situ distortam, atque deformem adipiscuntur speciem; saepe etiam ex permixtione, & affluxu notiae materiae turbantur, & vitiantur ducta a natura prima latuum lineamenta; S praecipua vis monstrorum so
matrix seminum redundantiae, vel defectui deputari debet; quemadmodumetia n
135쪽
etiam si diuersarum rerum semina commisceantur, iis singula ex se se propagatas partes figuris conformant, quas habent,atque ita fetus ex discrepantium rerum partibus, ac figuris obscae no faedoque aspectu componuntur. Si ad ostenta procedamus,haec quoque suas habere naturaleS causas quam- 1 - ΟΡlures fatentur; ostenta autem ea dicuntur, quae non solum in vicino aere, celi
picturis cxpressae visuntur imagines, sed etiam quaecunque in sublimiori siderum caelo perpetuis orbium circumuolutionibus nobis apparent; harumq. Bl- gentium in aere eisgierum magnam varietatem non vetusta solum, sed recentia etiam Obseruarunt tempora; cum saepe nubes & vapores stellarum radijs respei si varias vario positu videantur imagines exprimere. Quanquam enim quaesitum omni tempore sit, quaenam vis talia pingat in aere, vel in caelo simulachra; an scilicet cum nunquam halitibus aer vacet, halitus illi fortuito concurrentes lumine caelesti colorati; an vero intelligentes ea exprimant natura futurorum eventuum praesciae; melilis tamen semper decretum est, ea natura- Iiter fieri,uarijs causis ad ea concurrenribus,quas Meteorologi non ignorant. Prodigiorum denique licet sit magna varietas, ut Iulius Obsequens ad no- I 39tauit, ea dicimus ut plurimum ad Elementorum alterationem, aut consulto. nem esse reserendam ex aliquo accedente, quod eorum naturas, & qualitates
pro tempore immutet; sic antiquis temporibus imbres sanguineos, scintillan tes inter pluendum guttas, N seruidas pluulas frumentaceas, inusitatae etiam magnitudinis grandines, ceu figuris hominum expolitas multae senserunt gen res. Atratas paludes sanguine fluxisse, Terram in cruentas erupisse scaturim nes, Aristas guttatim sanguinem extillasse; statuas,& simulachra in templis eo pioso sudore dissiuxiste, etiam saepius extera, & siccata, tradunt historiae; quae omnia commemorare nimis longum est; Atque in his etiam statuendum est, υel ab ipsa natura, licet aliquo inverso ordine,& actione positas fuisse illas im
mutationes, vel si diuinitds, id sectum quidem esse ad aliquid portendend um
136쪽
GORVM ars, quae apud antiquos Persas amplissima fuit, atque honestissima; quae solis tribuebatur Sacerdotibus, quo rum & dignitas erat summa, & authoritas praecipua; Qua etiam Prophetiarum peritissimos sua appellatione cohonestabat, tandem ad Diaboli artificia, & ludibria delapsa est, quibus Diabolus ipse ex eventibus per magos pramunciatiSattenta hominum leuitate indebitam sibi captaret fidem: Inde factum est, ut neglecta callestis doctrinae veritate commenticia quaedam Magicae artis dogmata inualescerent, atq. radices agerent ad fallendos simul ac perdendos homines praeitigiae, quibus contaminata religione, & penitus corrupta anilibus sabulis philosophia, relicta vera naturae cotemplatione nescio quae signa cona
miniscerentur, ex quibus diuinandi artem extruerent, eique superstitiones rationesque varias scrutandorum eventuum adiungerene, quae tamen essent i sanioribus semper Philosophis, Theologis, probisque viris redarguendae, atq. omnino condemnandae: Inde etiam ortam tantam specierum magiae varietatem, ac diuersitatem a Veterum monumentis accepimus, quarum tame p.
tissima ea est, quae vaticinatrix dicta est, in plures ipsa quoque partes,ac species distributa, cuius prisertim errores hic insectamur, damnamus, ac reprobamus. Primo autem loco occurrit nobis damnanda illa Magiae pars, quam Graeci Nec romantiam appellant, quae nimirum a manibus ex orco accitis, ac vi quadam verborum, ac circulorum extractis sutura sciscitatur;cui omnino fidem esse adimedam statuimus;quemadmodum etiam vatibus illis, qui sacrifici js, ex crationibus, alijsq. eiusmodi ritibus supe, stitiosis defunctorum animas solental, inferis euocare ad postulandum de suturis; Quod scelus praesertim ductum est ex errore Antiquitatis Ethnics,quq vidctur in id etiam cum sanioribus Philosophis conscia lille, ut putarent animas non interire cum corporibus, sed solutas
137쪽
lutas vinculis corporum, & carcere manere superstites, ocu Iisque purioribus, Omnia contueri, ac perspicere ; &exactius, quae per obtensas veluti nebulas ac sordes corporum, pernoscere,& assequi non potuerunt, tunc intelligere, ac complecti, certo tamen discrimine, nimirum, ut peritiores redire coactae cemtiora futurorum darent responsa, imperitiores incertiora. Sed quae sit animarum separatarum, ac superstitum conditio, quo serantur, I 62 quid agant,quo differant almae eorum, qui constanter cum Virtute vixerunt ab
illis,qui se omni obstrinxerunt scelere, atque id tyrpissimo libidinum csno v lutarunt, magna est apud ipsos Ethnicos dissensio,& discrepantia. Plato namque animas praestantium virorum, qui vel philosophiam excoluissent, vel serijs virtutum stud ijs vitam traduxissent; qui pro iustitiae defensione, atque Rei p. subijssent pericula, sustinuissent certamina, has inquit omnes statim laxatas, atque explicatas corporum vinculis recta subvehi in caelum doctrina, & recte factis velut alis sustollentibus: Reliquorum vero, qui turpitudini dediti sui Lsent,ac luxuriae, vitamq. omnino a virtute alienam egissent, sordes, & vitia aggerastent, criminum pondere statim reprimi, terraeque assigi; & tamdili vagari circa sepulchra, suasque deplorare miserias, donec meritas luerent paenas con tracta'. maculas expiarent. Plutarchus vero ex narratione solei cuiusdam,
qui ex lapsu colludente diabolo mortuus post triduu reuixerat dissimilia Platonicis recitat,nimirum animas omnes promiscuE, cum emigrarunt a corporibus, bullarum instar humana specie efferti sursum, desum q. & consertu agmen animarum volitare per aera, sed dissimiliter; Impollutas enim rapidissimo m tu,discusso, ac superato aere in summam caeli arcem quieti beatorum dest ma- Lam perferri; reliquas vero pro criminum discrimine, quae sibi metipsis in vita Cumulassent, varie huc & illuc agitari, nunc sursum contendere, sed statim retrahi, ac delici scelerum pondere reclinantium; mox etiam in gyrum conuolui Totarum instar, nunc denique inter se complicari, mutuoque complexu cohae-rzscere, ac rursus diuelli. Ab aliis denique inter Ethnicos communiori fortassis errore existimatum eis, animas, cum ex hoc corpore evolassent in certas deferri sedes aut reanquillitati, aut supplicijs deputatas, quas tame prolibito possent euocare Magi diuinatores consentiente Plutone, ac Proserpina, quoium Ctiam consensione ventura, quae sciscitarentur, in uulgarent.
ciuibus tamen omnibus seper male fides adhibita est, cum vanidicis illis, ac I
prorsus umbratilibus manium,vel animarum imaginibus inmones incluti prosilirent; ne q. enim animae semel a corporibus disiunctae, atque in definitas sedes collocatae redeunt umquam,licet Magorum attestationibus, aut adiuratio nibus reuocentur; sed astititia illarum imagine se ostentant Dpmones ad fallendos,ac perdendos homines; quemadmodum etiam vates illi, qui per manes euoCatos responsa edebant, non a mortuis ipsis, sed a Darmonibus accipiebat;
surruntq. loca, ubi manes euocati responsa edebant non multo pauciora oraculis; ac propterea Homerus Cunniericum ad Auernum Campaniae lacum c
Iobrat,quod Vlysses adi)t, ut Tiresiam vatem de reliquo consileret itinere; sic
138쪽
m 8 De Fide adhib. Diu . ex Magia.
Homerum imitatus Virgilius idem in suo AEnea repetit. Simile posterioribus
taculis Roma habuit ad locum cognominatum Tarentum iuxta ripas Tiberis. Thesprotium ad Horrhum Orpheus notum fecit; in eo enim flexis, at q. emol. litis cantu Dijs manibus reditum Eurydici coniugi ad superos impetrasse creditum est. Heracleum satis ex historia Pausaniae innotestit; quemadmodum Arcadicum apud Lucanum, Eolium apud Aristotelem, aliaq. innumera apud alios Scriptores, in quibus a Manium euocatoribus occulta, ac sutura postulare valde ustatum fuit; quae omnia vel omnino commenticia sunt, velam mone inuecta, victus dolis, fraudibus, inuentis, ac mendacijs fides adhiberetur.
Ι- Sic alijs, qus recenseri solent, Magis speciebus, ac diuinationibus nulla Omnino praestanda sdes; siquidem siue sit diuinatio ex inspecta pelvi; siue sit diuinatio ventriloquorum ex vitro; siue diuinatio ex speculo ; siue diuinatio per crystallum ; siue diuinatio per annulos, siue per ungues, siue per aquam, siue per aerem, omnes censendae sunt Daemonis praestigue ad credulorum perniciem, ac fascinationem institutae,cum nihil solidi, nihil veritatis retineant; Diuinatio cnim ex inspecta petui Assyri)s, Chaldaeis, & Egyptijs in usu suit; imponebant namque in pelvim aqua repletam aureas, & argenteas laminas, lapidesque pretiosos characteribus certis signatos,& postquam consueta verba prolat in classent,quibus Daemon aduocabatur, proserebant quaestionem; hi'. peractis tenuis, atque exilis vox instar sibili ex aquis emergebat, reserebatque quae quaestio exposcebat. Ventriloquorum diuinatio hoc a priore differebar, quod non voce,sed picturis responsa expediebat; statuebatur siquidem etiam in hac diuinatione vasa vitrea rotunda aquis conserta limpidissimis, & circum
collocabantur accensi Ceret, cumque euocatio Daemonis occulto murmur absoluta esset,& etiam quaestio recitata, adhibebatur puer impollutus, aut mulier praegnans, quae vitrea illa vasa accurate, diligenterque intueretur, ac Cimcumspiceret, rogaretque, imperarer, ac flagitaret responsa, quae per quasdam imagines quaesita exprimentes ex tersa vasorum superficie refulgebant. Cui
persimilis est etiam diuinatio ex speculis, in quibus rerum quaesitarum imagines risine reddi ue a Diabolo renitere videntur, quo diuinationis genere praesertim usus Iulianus Imperator perhibetur, qui etiam dicitur pleraq. Diaboli monitu praevidisse, ex ijs tamen quae potest praeuidere Diabolus; Ad quod diuinationis genus resertur etiam illa,qus exercetur per crystalla obsessa a diabolo . Divinatio ex annulis, vel ad certas caeli positiones conflati vel fascinis diabolicis consecratis, vel ab ipsis Daemonibus occupatis varijs modis exemebatur,de quibus plura,& plura apud Scriptores; Talem vero perhibent suis. se annulu Gygis Lydorum Regis, cuius palam quotiescunque in palmam Co uertisset, a nullo videbatur, ipse verb videbat omnia, & eiusdem beneficio dicitur Reginae stuprum intulisse, ac Candaule rege sublato regnum rapuisse . Divinatio ex ungue fiebat oleo,& fuligine in unguem pueri alicuius impolluti illitis, solique obuersis; confici enim ex mixtione olei, fuliginis, S radiorum
solarium imagines rerum expetitarum opinio erat, quas tamen formabat im
139쪽
postor Diabolus, versabatque ante oculos, ut ex hac mixtura in ungue reddi, ac re Iulgere viderentur. Divinatio per aquam Varijs quoq. exercebatur m dis,at potissimum implebatur Cyathus aqua, annulusque filo suspensus ex digito librabatur in aquam, atq. ita conceptis verbis poscebatur declaratio, vel confirmatio rei quaesitae; si quod proponebatur, Verum erat, annulus suo nutu, non impulsus feriebat Cyathum costitutis ictibus; qua diuinatione usum Numam Pompilium, de euocatos in aquam Deos consuIuisse serunt. His persimiles referuntur aliae magicae diuinationes dictae Hydromanticae, Gaeomanti-Cae,Pyromanticae, Aeromanticae,aliaeq. plures, quarum enumerationem artium diabolicarum peritis permitto,cum meum hic intentum sit eas omnes detestari, atque obiurare, omnemque fidem illis adimere.
Caeterum praecermissis Magicis istis diuinationibus ipso authore Diabolo id
ad humanam perniciem concinnatis, diuinationes quasdam ex naturali Magia reductas non censemus omnino improbandas,nec scelus esse autumamus, si Ldem aliquam ipsis adhibeamus ; cum enim naturalis magia ea st, quae rerum
omnium naturalium, atque caelestium vires contemplatur, quae reconditas, ac pene latentes in natura potestates scrutatur; quae non tam arte, quam natura
ipsa in ministerium adhibita stupendo quaedam miracula in apertum profert,
uia calor efficiat, qui terra, quid humus in aerauid generent et ae magni primordia Caeliride maris fluxus, mariisque colurιbus Iris Reddere quid faciat clamosa tonitrua er orbes uuae secretasaces noctu, quae ea a Cometas Proferat in tumidas, quae caeca potentia terras
Concutiat, quae sint auri, quae semina ferri
Totaque naturae mis ingeniosa latentis
Optimo quoque iure ductis ex naturae principijs quibusdam ratiocinandi m dis poterit quis de secuturis effectibus aliquid iudicare, imo etiam praenunci re absque ulla erroris,vel temeritatis nota ; Deus namq. ipsius naturae author quedam rerum causis ita indidit effectuum indicia, ut vix cognitis causis statim queat homo de effectibus diuinare. Sic spectato A rcturo in proximo imbres, ac pluuias esse diuinamus; Ad Siri; exortum in rabiem agi canes, viperas, ac serpentes furere, moueri stagna,vina in cellis fluctuare, & id genus alia veridiace vaticinamur. breserenda sunt caetera eventuum vaticinia, quae insita in ipsius naturae principiis perhibentur; quo enim natura pertingit, vel etiam attificis industria solis in ministerium adhibitis naturae instrumentis, eo nulla potest irrepere criminis noxa, qua naturales illae diuinationes damnentur. DISADiuitiaco by Cooste
140쪽
DISSERTATIO XXIXDE FIDE ADHIBENDA
Divinationibus ex Incantatoribus.
N CANTATIONES, quae in varijs exercendis praestigiarum modis potissim sim occupantur, eo vi q. creuerunt ut per furorem diabolico lascino introductum, omni aeuo existimatum sit, non solum mentione nominis diuini, ac recitatione sacrorum verborum, confici quae expeterentur; aut naturis rerum, vel nouas indui vires, vel priores eximi, & i firmari; aut ipsius naturae cursum mutari, astra caelo detrahi, fulmina elici, se pentes feritate, ac veneno exui, bestias mulceri, ferrum rumpi; aut noua compora subito creari, nubes scilicet pluuias ventos,& id genus alia; sed etiam ijs dem verbis adhibitis, certis in usu positis characteribus, & signis posse qua cunque euentura essent, quoquo modo diuinari. Hinc apud Poetas nedum Circes venefica, atque incantatrix inducitur, sed etiam ventura ex incantati nibus pramunctans; isque error apud Ethnicos plures inualuisse perhibetur, quod in verbis ipsis, atque incantationibus, quae adhiberentur, vis quaedam diuinatoria inesse crederetur, quod tamen apud Sapientiores omnes reiectum est, ac praesertim a Platone, qui incantatores Vocat prautigiatores fallaces v ticinia ad decipiendum scelestissime effundentes. 147 Modi vero praedictionum exercendarum per incantationes varij apud Um tetes fuere excogitati, qui, licet fidem aliquam apud insipientes meruerint, omni tamen fide apud saniores homines fuerunt indigni, cum fuerint Daemonum artificio, ac lenocinio infeliciter inducti. inales fuere diuinationes iIlae ex cribro, & securi, quibus ad pervestigandos, atque aperiendos scelerum a thores, re'. alias perobscuras explorandas, ac reuelandas Incantatores utuntur, eiusmodi diuinationes expedientes,vel securi rotundo palo infixa, aptataque ad normam, ac perpendiculum, vel cribro forcipi imposito, quae adhibitatis quibusdam verbis, atq. ennumeratis eorum nominibus, de quibus diuinare