L. Cslii Lactantii Firmiani Diuinarum institutionum libri septem. De ira Dei, liber 1 De opificio Dei, liber 1 Epitome in libros suos liber acephalos. Phoenix. Carmen de dominica resurrectione

101쪽

do non uirentur,uerum etiam coluntur. Et ideo bule sintentiae quam graeως prudelia uinceret, adiecit. Virtutes enm oportet non uiria consecrari. Quod sivmpiso M. Tulli, non uider Ioue,ut irr; pane u na cum uirtutibus, quia tralabolus adhaerent, maniώς hominum potentiora μns, quae si uetus consecrari, restondebit tibi illa eadem C raecia, se alios deos colere,ut prosint,alios ne noceant. H aec enm stemper excusario est eorum qui mala sua pro diis habent, ut Romani RubiInemae Febrem .si ery uitia consecranda nonsunt,in quo tibi assentior,ne uirtutes quiudem.Non ensen per Dapisiit, isnfμnt,neq; -- era parietes,aut adiculas luto seris,sed intra pectus collocandae uens, re interius comprehendendae, sine fisaesi extra hominem fuerint cvllocatae. I tas praeclaram illam Ieum tuam derideo,quam ponis hu uerbis Ap illa,propter qκα datur homini ascen As incoelo, mentem,uirtutem,pieretem idem,earism s la

dum delubra Anm. Atqui haec separari ab ho ne non possunt. Si enmωleda sent,in homine ipse sine necessi ep.si autem μnt extra hominem,quid opus est

ea culere,quibus mireai sivirtus colenda est,non sena .

v uirturir, re colenda est non scri fido aliquo, aut ebure,aut prentrione selenni, sid uol rex sola, atq; proposito Nam quid est aliud colere uirtutem,nisi eam Querebindere animo, uenerei QMd miisq; iss

102쪽

pnia pituere, consequitur Hie solus es'

cultus .nam religo ueneratio nulla alia nisi inuus

dei tenenda est. Qui id imtur opus est o uir sipientissime ,superuamis extriniombus loca occupare,quae possint humatur UibG cederes quid stoerdotes con hineve urina,σmsensibilia culturos quid immolare missi x sylaid luntresῖmptus uel Anundis, uel colendis imaInibus impendere Firmius,σ moerrupnus templis est pediar humanum hoc potius ornetur hoc ueris illis numinibus inpleatur Has erussas consecrationes es sequitur, quod necese est . Gi enim uirtutes sic colutu, idest qui umbras,atq; imannes uirtutum conse tu ea ipse,qκα uerasun tene re no possvns. Imque nulla in quoquam uirtus est uitias ubiq; δε nantibus. sta fides,omnia pro si umquos rapient nulla piems nec curiamumis,nec parentibus, prae eunte auaritia, cupissimae in uenenum, mmenae iussa pax,nslla concordia,publice bellis seu intibas,priuatis mimicitiis Gad sandinem βι re iribus. Nulla pudicitia, libidinibus inenatis omnem si-

tremen desinunt ea colere, quaesissum, oderunt. Colans enimibur ac siummis diptisquae sensibus is, rimis colere debuerunt , qui error omnis ex illius principaliue , ac summi boni in ratione descendit. urbeae Callis occupare obsessi in cupitolio Romani, cum ex mulierum capillis tormentu gens, aedem Veneri Calvae consecrarum.Non ivtur maestime, qμὰm uanae ins reliIones,uel ex eo ipse,quod eas hiue inepnucumantur.ἀLace momis Dise didicerans , Deos

103쪽

sibi ex eventis sinure qui cum Messenior obsiderent . illi Artim decum obsessoribus egressi ad diripiendam Lacedaemonem cucurrissent stariums miteribusμνα suns Comtis rem ho bina insidiis, Lacedaemonii sequebantur. His armatae mulieres obuiam . tivus exinerum , qμα cum uiros suos cernerent parare si ad pugnam , qsi putarent Messenios esse, curpora Fa nudaverunt. At illi uxoribus ougmnς, aste m libidinem concitarismi erant armati per β sumentis pro lime.Nec enim uacabat discernere,sic i-enes ab AEstimantea missi cum uirynibus, ex quibus sunt parthenii nati. Propter huius fissi memoriam . aedem Veneri armatae simulachru posuerami, quod

remes ex musa turpi, tamen honestius uidetur arma... Mm Venerem consecrase,quam a luam. Eodem rempore Ioui quos pistori ara appositu est, quod eos mPiete monuityr, ut ex omnipumento,quod haberent, panem Iacerent, in hostium aistra iamrens, eosfflaselum est obsidio , desterantibus Gallis inopia subiv pos Romuως- Quae ista religionum derisio est,si eorum defenseres , quid rem grauiter queripolrem,quὸm deorum nomen in trentum uenis conteptum, ut turpissimi; nominibus Iudibrio habeatur'Qu is non rideat Fornacem deamdiel potius domς ui. νος celebrandis frianilibus operari quis,cum audiat deam Murem,tenere risiim queate Η anc es dimns, ex q sim nati Lares,et ipsam Laram nominant,uel Larundam. id praestare solenti potest, quae loqμi non potesticolitur σCara, quae Hoculi Dis indi-riam de furto bo; diu tutem consiωα, qηia ξομ

104쪽

LIB. r.

Eidit fratrem .Et Cumna,quae infinium cuius tuetur. ac si num sim uet- steriai qui sterinandi avi rationem primus induxit Mutinus,in citius pnu pudendo nubentes praesident,ut illarum pudici iam seire Deus delibase uideatur.Et mille alia portentri ut iam vaniores qui haec coleia lusi eris quam Revprior esedi mur,qui monstros, aridiasta quaedamsi lachra ueraerantur, a lunt,quae tremen habere aliquam imannem QRid, quod lapidem uolansis'mem, atq; rudem, cui nomen erat Terminust Hic est, quem pro Iouesaturnus dicitur deuorase, nec immerim illi honor tribuitur. Nam cum Tarquinius m pitoliuis secere uellet,eos in lim imitorum deorwm serella essent, seruit eos peraurra,utrum Ioui dere uellent et Meribus caeteris, βωε Termitimsmansit.Unde Illum poetae rei reui immobile sexu min. Iam ex hoc ipse quam magnuς Iupitro inueniatu cui non o lsit lapis,ea Dino fiducia, quod illum de paternis uribus liberauerat.Fadis ires rex relio, supra i im Termin foramen est in striis residiam, ut quia non aspra libero coelo siueretur,quo ne ipsi idem Debantur,qui lupidem fui putreuerunt. Et huic ergo publiasiunumtur,quasi custodisiniuDeo, Pi non rentum laps, sed etiam stipes interdum est.

105쪽

DE FALSA RELIC.

Ix is de Diiripsis,qui coluntur, mnc dedo sacris,ac 'rijs eorsi pavore dicenda βιnt. Apud inpris laminem humanam hos se Ioui Theucrus inmolauit, I d s sacrificiani diseris eradidit,quod est nuper Hadriano imperante βblatum .Erat lex apud Tauros inhumanam, Ieramuntem, uti Dianae hostiles immolarent, id acrifcism muliis teporibus celebratum est. Galli Esem,ais Teutatem humauo cruore placabant. Nec latini quidem huius inmanicitis expertes fuerunt siquidem Ianalis Iupiter etiam nunc fans ine colitur humano

poenis propinantur'sed de B arbaris non est adeo is randis,quorum relino cum moribus cunζruit. Nostri uero,qui semperomansuetudinu,m' humanitatis gloriam sibi uendisinum, ηἰnesacrilens bis sacris immaniores reperiunturi Hi n.ponus sceleran sum

habedi,qui cum se liberalium di*plinarum studiis

expolin,abhumunitate desii une,3qui ruder,er inaperiti ad malafanora bonoru ignoratione Iabui . Apparet tumen antiqu- esse hunc immolandorum hominum ritum, siquidem saturnus in Latio eodem gemre acrificii cultus est non quide ut homo ad arai uiolaretur, sed uti in oberm de ponte miluio mimeretur. ex restonse quodam fimmium V arro authors cuius restonsi uin suersus est reus.

Quod quia uidetur ambigium, re fax illi, er bamo iaci solet.verum id unus sacrificii ab Hercule,

106쪽

LIB. Tram ex rediret,dicitur esse sublati oriturumen permanete ut pro ueris hominibus imagnes lac rentur ex sarpo,ut Ouid in fallis docet. Donec in haec uenit Tionthius ama quotannis, Tristia ima io secra perami modo. 1 llum 'amineos in aquam misi si opinires, H erculου exemplo corpora fise iace. Haec sacra uesbiles uirInersciunt, ut ait Idem . Tum quos pris rum uiry simulachra uirorum paenere roboreo scirpea ponte Alet. Nam de inseribus, ut eidem saturno inmolaba tur proptem odium Iouis, 'id dicimno invenio. Tam barbaros,rem manes Iu pe homines ut pariassium

nus scristam uoc rent Cum teneras, ais in ornresammris,quae maxime saetas parentibus dulco sine ullo relectu pieturis extimerentam tutarem

omnium bestiarum , quae mmen 'tus μος amans, sevirete βperarent. o dementiam infanabilem, quid

istu O D3 amplius secere possenui essens irati

fouim propitii t cum βιos cultores pariadist inqui nam,o statibus maritim,humanis sensibus 'Oliaivit in id potest esse his sominibus sa E'Aut sil in profinis Iocis ficient, qui inter aras deor- φῖmma Delera cum trunwtPescemus Festus in libris his riarum per Fabram restri,Carthariensis saturno humanas bo has βlims immolare cum uim esens ab Authocle rev siculorum iratum sibi Deum pumhisse, Ires ut dii rius piaculumfluerent, ducentos

nobilium filios immolasti

107쪽

DE FALs A RELIC. Tantum restino potuit sisadere malor-,

bant cum tantum partem amitatis omderent,quirem

fortasse ne Arbocles quidem uirilar ociderat. sub is,ge re sacrorum non minoris insania iudicanda sane publicuilla sacra,quorum alia fiunt matris D eum ,in quibus homines sius ipsi uirilibus lirent. amputare enim sexu non uirossi,nec seminas ficium.Alia uir tutis, quam eandem Bellonam vocum. in quibus ipsi sicerdotes non alieno sed βo cruore sacrificum. seinsnans humeris, utras manu districtbs gladios exerita currunt,eπ4Frutur,s insimunt. optime intur

in intilianus finanoo bello,istud inquit si Deus cunt, iratus est,etiam'ne haec secra μmtNon ne satius est pecudum more uiuere,3 Deos tam impios,rum prosinosi rem senPinarior colere'sed unde isti errores haerendi stagria manaverutcto loco disseremus, interim uideam scaetera,quae curensscelere,ne studio snsidia in uideantvir ebure peiora. Isidis AEDpnafacra fra, quatenus filium paruulum uel perdiderit, uelinuenerit.Nam primo facerdotes eius deglabram corpore βape lara tundun lamenruntur,sicut ipse cum perdidit, Derat Deinde puer producitur quasi inuentuso in laetitiam ludias ille muretur, ideo Lucanus,

Nunquam setis quaesitur Osiris.

semper enim perdunto simper inuemune.R. frium

108쪽

LIB. I 3 cipsitan poem m minime funi, apud quem Pompeius adolescens, morte patra audita,haec loquitur, Euoluam busti iam numen untibus Isim, Et temιm ligno starum per uulgus Osiri- Hic est Osiriue,quem seram et Serapidem -γs ap

pellat solent.n .mortus checratis nomina immureri,

credo nequis putre eos homines Alse. Nam Romulus post mort in irinus tms est, Leda Nemesiu,re Circe Maria . t I m,postquam si praecipimisit,

Leucvthea, matres Matum Et Melicertes filius eius Palaemon, atq; Portunnus. sacra uero Cereris Eliust

.nae non sunt budis ba Nam sicut ibi Osiris puer planetis matris inquiritur ire hic ad incestum patrui matrimonium raptu Proserpina, quam quia foue ex Aetnae uertice astensis quaesis in sicilia Ceres dicitur maira sacra eius ardentium redarum iamsona celebrantur. Apud Lampsacum Priapo laetusilis uim ma est asellus Curus sacrifcij rario in subs haec redditur. Cum Dii omnes ad festum mistris ningvae couenissen ,epulias sariari missim si bis ducerens, Areuise humi vestim, sem umq; cepisse bi Priapum somnorius,ac pudicinae insidiatum , Ied illumini pesbuo

Hamore aselli, quo siIenus uehebatur,exciturum, libi dine uero insiὸ atoris es dete m. Hac demus Linace rasilli Priapo quasi multionem mamre cosueuisse.Apud Rominos uero eunde vestalibus secris in bonore putariae cohuatae panibus coroari.Qi id

109쪽

cum de duabus remmi 'stis loquuntur, quas P eri ονουν uomnt,asellos fuisse,qui liberum patrem trafuexerin oem ammm transire non posset, qMorum alteri hoc dederit, ut humana uoce loqueretur. Ires inter eum, Priapumq; ortum esse certamen de membri obscoeia inagnitudine Priapum uic Um, er ratum interemissi ut larem. Hoc uero multo maIς

ineptum est,sed poetis licet quicquid ueline. Non excutio rem deforme 'rit , nec Priapum denudo requid appareat risu di m. Finxeruns haec sane'poet sed necesse est alicuius maioris turpitudinis tegedae gratia sins . sint ema quaera DAt ea prosecto muni si is est Ni sicut Lume TauruS mactatur, quia similiter habet fornua, Plami equo Persis radit Hyperiona cinctum,

Ne detur celeri uictima ruria Deo, Ire in hoc,ga magnitudo membri uirilis enormἐς est,

myn potuit ei monstro aprior uim ma reperiri, 3 qμα imm, cui massatur, possit in reri. Apud Lindum, quod est oppidum Rhodi, HercuIis sacra suns, qMorua caeteris unu diuersi , est rituς . siquidem non μῖα, sui Praeci appellans sed malediffisim execratione celebiatur,eas pro uiolatis habent,si urinia inister 1ῖleno ritus uelimprudenn alicui exaderit bona; uerbum. Cuius rei haec ratio redditur i tumen ulla esse in rebus uaris ἐς pete'. Herculer,cum eo' delatus est, semems pateretur, aratorem qliendam aspexit operantem, ab eos petere coepit, ut sibi timvim vovem

uenderet. Enimuero ille Meruliferi pos, 4 stes sit

omnis criendae terrae, duobus istis umenns niteret cr- .

110쪽

LIB. IHervilis solitu molentia usi, quia uni ampereno potuit ulmus substit,at ille infelix,cum boues μος mamri uideret, uriam si a maledi s ultus est, quod homini elevnti, er urbano grangi m fuit. Nam dum cominbus suis epulas appara Gmq; alienos boues devorat istum sibi amarissime conuiciantem mmvisu, et cachimus audiebat, scd post Hermii diuinor honores ob admiranonem uirtutis deferri plamit,aeciuibus ei ara posita est,suim de friis βουριγον .i. boui; iuum nominauit. Ad quam duo iunm boue, Anmolaretur, icut illi,quos abstulerat aratori evmp inam

sibim bruit sa6erdotem ac praerepit ut iisdem mal dissi, temper incelebradis sacrificiis uteretur,p merret se inni epulatu ese tuasndius. Haec iam non fac sumsd fiscritera. 3bus id se m d citur,quod malist si fiat seuerisime uinimmYIpsius autem Crona Iouis sacra ρd abud, quomodolit aut subtraμισpatri, aut nutritus ostendurui Capella. n. Amaltheaevmphae, quae uberibus sitis alisit infamte,de qua C erminicus Caesaris arataeo cur ne sic ait, ista puditur Nutrix es Ioπις ,si uere I uppiter insim Vbera creteae mulsit fidisma curae,s ere quae claro gratum restitur alwmnum . H uius capellae corio usum este pro scuto I oue cotra Trmnas cumirantem Musaeus author est. Unde Proetis

nominatur. Ita quicquid est num in a s dendo puero , id ipsum per inuignem uritur mfacris,sed π matris eius myrium idem continet, quod Ouidius exponit in f br. Arta iandi dum resonat rem bus Io, . l