L. Cslii Lactantii Firmiani Diuinarum institutionum libri septem. De ira Dei, liber 1 De opificio Dei, liber 1 Epitome in libros suos liber acephalos. Phoenix. Carmen de dominica resurrectione

142쪽

tifex mundi Deus, seorsum erit mundus,qui fac breest,forsium iste,qui ferit. Iam illud quam re gnans absurduiquod cum coelestes ignes,caetera s mundi elementu. Deos es affirmitas, irem ipsum Deum tmndum Amne omodo potest ex deorum multo v aceruo umus Deus confici si agra Dij uns, mundiss ema non Deus ed domicili m Deorwm est. si v vo Deus mundus est,ergo omnia illa,quae sutu An eo,

D' no sunt,sed Dei membra,quae uni Abus Dei nomn acipere no possunt Nec enim rem quis dixerit, membra hominis unius, θος homines esse, sed tumen non est simul copa ratio animalis, mundi. Animal

enim, quia sic. praeditum est,eν membra eius babis ensem,nec nili ae corpore di is putres uni. Cuius intur rei sinulitudinem gerit mundus'Nimiru ipsi docent,cum se mese non diffitentur, ut esset Dης, hominibus quasi communis domus.si ery est mn-

strum; ut domus,nec ipse Deus est,nec elementa, uae sunt partes eius,quia ses domus habere dominiusui potest, s illa,de quibus domus constit . Non rentum intur ueriture,sed etiam uerbis suas reuincuntur. sicut enim domus mu*m habitundi ficti pre se nihil finiit , domino s subiem fici aut in lit,im mundus per se nihil senties βλri deo subiacet, Di eum in usῖm fui scit. QAod dupliciter pecrans insipienter, τ' quod μα-

vitia Ab obtentu religonis colitur praeualente ratione raditione maiorwm,e qui fuerint maiores, ΡΟ--m --οritusnaeiudicat uerit i. . VII.

143쪽

. DE ORICINE ERRORI s, Vplici res ratione peratur ab insipiestred bus.Primm quod elemere dest Dei opera D eo praefisum.Deinde quod elementorum ipserMnsimas humana sterie comprehensas colans.

Nam Solis, Limaeq; si11 lachra humanum in modum Hrmans. Item ignis,s' terrae, maris, quae illi Vuscinum, estim,Neptunum uocun nec elementis ipsis in aperto litant. Tanta homines imagnum cupidi πνrenet, ut iam uiliora dicuntur illa,quae uera sum,-- sum si ebore deIemntur. Horum pulchritudo,ac nitor praestiringe oculos,nec ullam religonem

Deorum auaritia, cupidires cutitur. Credunt enim

Deos a re quicquid ipsi concupiscunt,quicquid est, propter quod Art latrocinia, homicidia quotid2e saeuiunt,propter quod bella per totum orbem populis,urbes s subuertunt.Consecrant erre Diis manubi rapinas Aas,quos certe necesse es imbecilles es, ac summae uirtutis expertes, si μbienisnt cupiditα--nbus, cur enim eoele hs ως putemus,si defγderant alisdde terraivel beatos,si aliqua re indivntiVeI m-ωrrupressi uolupturi habent ea,in quibus appetenducupiditus hominum non inmerito damnatur uemunt istis ad D eos,no rum relinonis gratia,quae nulla possessi in rebus male partis, corruptibilibus ueaturiis oculis barariant, nitore leuirn mymorου - eboris albiciant,ut insignes lapidus, odbribus ue

bili contemplatione contresnt. Et quanto Νerint o .

natiora templa,σpulchriora simulachra ni ruptiis:

144쪽

LIB. II , nullsans habere creduntur. an ideo religo D eorum nihil aliud est, quod cupidires humarus miretur sunt reli Iones,quassibi ae maioribus 26 traditus pertinarissime tueri,ac defendere Uufrant,mc conis derant .l lis sint,sed ex hoc probatus,nis ueras esse oonsidunt,quod eas ueteres tradiderunt,tundi se laueboritas uetussatis,ut inquirere in eam scelus ese ducatur. I res creditur ei passim mnquam ovginae uerim, Detus apud Cicer . sic dicit Cotta Lucillo. Habes

fionem reliyonis antipeme debeo.Maioribus autem n stris etiam nulla ratione reddita rationis est credere Si credis,curem rationem requiris,quae potest esserve ne credas'Si uero rarionem requiris, qμα damp res, e P non credis si ideo quaeris, ut eam siqηaris,cum inueneris, docet eae te rario non esse uerus relistones Deorum quid sciesimaiores ne potius an rationem sequerisi ae quidem tibi ab alio insim re, sedeste ipso inventu, elem est,cum omnes religone; radicitus emisti. Si rarionem misis, discedere te necessi est ab in rufis,et authorirete maior si, quoniam idyli mreMιm est,ql rario praescribit.Sin autem pietas majores fa suadet,seteris intur et stultos italos Ivis,gexconretis contra ratione relinonibus siruiunt, ' te ineptum,3 id colas,quod βψηm esse covinceris. Sed tamen quonis nobis frentopere mioru nomeopponitur,videamus reme,3 fuerint maiores illi,oquoru authoritate discedi nos ducitu/.Romulus urbe ta ityus pastpres, terquρs adolevera c)Masuis cus

145쪽

DE ORIGINE ERRORIS 50 --μ condendae urbi parum idoneus uider

tur, constituit asylum. EP passim confvvrunt ex finitimis Ioas pessim quis sine ullo oondinoms discrimine. Ire a uiauit ex hu omnibus populum, legis msenatum eo qui aetate anteibant patres appellauit,

quorum consilio meret omnia,de quo senatu Prope rius elenarum scriptor haec loquitur. curia,praetexi, quae nune nitet altaesenatu, Pellitos habuit rushm curia patres. Bucrinamvbalpriso ad uerba quirites. Centum illi in prato sepe senatus e t-Hi suns patres, quon- decreti; erussiri, ac nudem res uiri deuolyme seruiebant . I ds uerum, ac m-dibile omnis posteritres iudicet, quod rentum pelliti senes se tum es uoluerunt,quos tumen ut in primo libro didiam est)Pompilius illexit,ut uera crederent esse sacra,quae ipse tradebat. Est uero cur illoru aut ritus frenti habeatur ae poφνις, quos nemo, cum ui-verem, neque sum ιs, neque infimus asprimae divios iudiaruit. Quod ratione potius innirendum est, π quae mi racula scriptu sunt ad confirmationem erroris mu

Vare oporret in ea re maxime,in qua vitaeq ratio uersatur,sibi quens confidere, βρsi dia ac propriis sensibus rin, admue limiam,m perpendendam ueritarem,quam Gederi. - abenis erroribus decipi, tanquam ipsum rationis

operiem.Dedit omnibus Deus pro virili portione si

146쪽

LIB. II sqvennam,ut natissim νnues e preptis, disti perpendere Nee quia nor illi temporibus antroesseruiis,sipientia quos antrorserunt, quae si omnibus aequaliter datur occupari ab antecedentibus non potest. Illibabilis est mnquam lux, claritas flis, s ut sol oculorum,sic sapientia lumen est cordis humani. Quare cum sipere, idest Verirerem quaerere omniηbus siit innatum Opientiam sibi adimans,qui sine ullo iudicio inuentre major m probant, e πη alijs pecu si

more ducuntur.Sed hoc sellitur,quod iorum no---m posito non puram feri pos,ut inui ipsi plus sapian quia mi res uoc tu aut illi desiluerint, quia miores nominantur Quid erv i pedi quin ab ipsis smamus exemplum'ut quomodo illi,qui sese inuri. yinani poseris tradiderurit sic nos,qui uerum musnims,posteris meliora tradamus, Verest invης quae Ao, cuius diluistio non ab inunis,sed a silenta uenit, quae pluribus explicunda erit, ad dubiummiano relinquatur, Nam Arms aliquis ad illa odin. μζat,quae de mIriis, non dubiis traduntur au- eboribus, eos βs, quos documGDcos non esst,m

testatem μam persaepe ostendisse ,et prodigis, et

mniis,σ Priis, se oraculis. Et fata multu enumerari pos*ns inna miraculo . In primis illud, quod Acrius NMιius summus A ι cum Tarquinium Priscum commoneret,ut nihil noui ficere inciperet, prius est in Pratur,eis rex artis eius eleuans de diceret,ut od Itis auibus renuntiaret sibi,utrume

ne fieri post id quod ipsi animo concepiot,alym

147쪽

DE ORICINE ERROR Is nouacula disiice, at ille ιmnmnter acrepit,aesemie. Deinde illud,quod Caskr,et Pollux bello latino apud Tacum Iuturnae,uisisunt equorum sudorem ablue tu, cum aedes eorum,quae tum fonti erat,siva θω-

te patuisset isdem bello Macedonioe equu albiue in sideres P.Vah o Romam Vos uenientis obtu se dicunm nuntiantes eo die reum Persen ut Ebim,ats mptu,

quod paucis post diebus hierae Pauli uerum fulse δε-

merum I llud etiam mirabile,quodsi Iachrum Fortunae muliebriue non mel locutum esse traditur. Item Iunonis Monetae,cum cutis ueῆς -- ex militibus ad eam transferendam θῖς tombundus, ac ludens interroPret, utrinine Romam migrare uellet, reston Hevelle. Claudia quos proponitur in exemplo miraculi. Nam cum ex libris sibilinis Idaea mater esset acta et in uado oberini seminis nauis,m qua uehebam haesis nec ullo modo,aut ulla ui mmmoueretur,

Claudiam ferum,quae semper inpudici eset habit ob ni os corporis cultu Deam submissis vribus orasse ut sese cassum iudicuret,suum anPlum sequeretur,

Ire nausen, quae ab omni iuuentute non ualuit commoueri,as una muliere essi clommorem. Illud aeqlie ru,

quod lue saeuiente Aesculapius Epidauro acritus, urbem Romam diuturna pessientia liberase perhibetur .sacril. Pos numerari possum,quomm p

sintibus poenis iniuriam suam Dii uindicuse credimtur. Appius Claudius cense cum aduersus restonsum adseruos publicos, sicra Herculas transtulisset, Iu-minibus orbatus e Potitiorum gens quae prodidit, mi aurius anni tempus extium est. Item censor Fil

148쪽

LIB. IIM ,mmex Iunonis Lacinia templo marmoreas abstialist , quibus aedem Fortunae aeque is, quam Romae fecerat,styre mentemptus a-

mι maerore consumptus est. Praeferitas etiam M. Anm-

κῆ Turullius, cum apud Coos everse Aesculapii l mclaspem fecissis eodem postea Ium a militibus Caestris est inremedias. Hu exemptu adi Itur or-rbus , qui subiam ex thesauro Proserpune Locros pecunia, nassianum feci ac uicinis Deae litoribus illi fur est,ut nihil, praetre eam reamiam,maolume reperiretur. Ceres quos Malesia multum sibi apud homino uenerarionis adiecit.Nam cum ab Alexandro pre riuires esse ac milites ad ea obandam irrupissem,omm oculis repente obiectusAtyr ignis extinxit .Reperiuntur etiam semnia,quae um Deorum uideantur o Undere . Tiberio nans Attinis homini plebeio per quierem obuersatus esse Iupimiritu σpraecepisse, ut Coss- senatui nuntiaret,luta cir

censibus proximis praesultorem sibi disti, spe, quod

Antorius Maxmur sd; diverberatum simu subfinax medio circo ad supplicium duxerat,ideos ludos m Burari oporrere. Q od cum ille neglexisse eode die flim perd2d se ipse aut graui morbo est Oorreptis.

Et cum rursus eandei Ine cernere quaerenaem auris ne poenarsi pro negle A imperio pependisset,li,ne delatis ad rem ulci, omni remsenatu exposim, Noepisse corporis firmitarem, uiues pedibus domu rediisse.Illud quos somniis non minoris fuit admiramnis,quo Caesar A mssus dicitur esse simam; - Nam

149쪽

DE ORICINE ERROR Isrem bello ciuili Brufumo inplicitis graui morbois bynere Pyrrito stituisset,ineloo eius Artorio Minouae steries obuersare est, monens, ne propter corporis imbecillitatem Distris si contineret C tr. I res in ariem limst perlatus est .Eodem He a Bruto crestram rasum Multae praeterea exempla similia possum prostrvi,sid uereor, si fuero myroposinone rerum cunt viaruo diunus immoratis , aut oblitus es propositi

uidear Gu erimenti cuntis incurram.

Quod perinuidiam Drat is intrauit mors, pullulant radices errorum. Et hod deus ipsi natura est, materiam primorialem, re omnia fiat ex ni

viti. Caput IXXponam intur omnium istoruM rationem,

Pntur, has omnes simulati numinis praestigas reuelabo,quibus inussi homine; a' ueritutis uia Annus recesprunt,sed repetum linu altius,μsνου ad Ievndis expers uerho' in rus acresprit, instituatur,as intestitit, quod tundem sit input ho-τ-,o' musa malorum, T lamine acre 'μos,ae totius uneris humanipe biciat errores. sicut mater'

ne exemplo umit authorem fluum, sic inessebiliter

pater unuisse credendus est coaetemum.De matre tur est, qui ante iam fuit,de patre,qui aliquandrion fuit Hoesides credat, intellivnna non requirat, musit non inuentum plitet incressibili,aut repertum non credat mulare. Cum est Deus ad omniniam

150쪽

LIB. II s prude mus,ad Mendum solanissimus,ante quam ordiretur hoc opus mini,quomam plini,σω mari boni Aminino erat,sicut est simper, ut ab eo bo-m mnquam riuus oriretur, Ionysi; pro eret, produxit similem sui liritum,qui esset uirtutibus Dei patris praeditur insomodo autem iduoluerit, in Pa re donere libro mnabimur. Deinde fecit alte m . in quo indoles tum Arpis non permansiit Ιειαν μα--pte inuidiat quam ueneno infestare', σ ex bono ad malum transcendi suos arbitrio, dae Deo iIli liber m datum fuerat,mntrarimm mi nomem Mauuit. Unde apparet cunctisum malarum ratem que liuorem.Inuidit enim illi antecessorisuo, qui deo patri perseuerando, tum comprobatus,tum etiam σ cha-νus est. Hunc e rex bono per se malu effiam

ri διαβολον appellant,nos criminatorem uomims,

quod crimina,in quae ipsi illicit, ad Deum desirat. Exorsus intur Deus fibria mundi,illum pomu,et maximium filium n Et operi i uerso, eos simil oonsiliatore usus est, er am' exurendis, ornandis,persidendiue s rebus,quoniam is σprout

tus, σ Nomen eius, ratio enarranda nobis erit.Nemo qMaerat ex quibus isti materist rem magna, rem mirifici opera Deus'erit.omnia enm fies ex nihilo.Nec audiendi sunt poetae,qui deum chaos innis ripi4 Iris est mnfusionem rerum,atq; elemenstru Psea isero Deum diremis omnem illam amr iem, 'Pliues rebus ex amfuse aceruo sipararis, in ord2-