장음표시 사용
381쪽
doctoribus, non ab Erasmo, sacram vitius. que foederis paginam instrumentum vocare didici. Et ut verum fatear,non memini apud Erasmum comperis me sacram scripturam instrumentum vocatam. Et hodie in manus
eius nouum testamentum Graecum c Latinum limpsi, & non instrumenium nouum.
sed testamentum nouum , pro titulo eius libbet habet. D. Satisfecim mihi,&egregie lea nouitatis praesumptione Erasiniatim curiositatis nota abluisti, dum duos tam insignes antiquorum Ecclesiae doctorum cor phaecis , pro tua in medium adduxisti pane. A. Equidem D. Hieron legenti,vix qui quam frequentius occurrit,quam instiumenti voce factam scripturam appellari Legatur in prooemio lib.16 4n Isaiam ubi ait epist Iam Pauli ad Romanos,omnem pene de voteri triictam esse instrumento,& regulae suae meminit, super tractatione veteris instrumenti Legatur in cap I Esaiae, ubi haec verba habet, Beatus qui seminat in eloquiis scripturarum, eam veteris quam noui instruments. Et paulo ante, Inveteri quoque dicitur instrumento, quδd populus vocem viderit. In
z. cap.Esaiae, monet ut recipiamus vetus imstrumentum.In prologo Bibliae,libros Paralipomenon, Epitomen dicit esse veteris in
382쪽
Item in Epistola ad Amandum,tom.3.Multa inquit huiusmodi, in veteri reperies instrumento. In Epistola ad Algasiam deti quin stionibus Vbicunqueanquit de veteri instrumento Euagelistat, Apostoli testimonium
protulerunt.In eadem Epistola'. . Ii nouo autem instrumento, in quo bonitas, cle mentia est, inta umerabiles extitere martyre . Et quaest.io.Multis,inquit, teris instrumenti testimoniis probari potest. Et paucis inter tectis,tagissatio,inquit,ad utrunque respondet,& noui veteris instrumenti.Et alibi in eadem quaestione Per elementa mundi, lex Moysi, omne vetus instrumentum intellugendum est. Et in Epistola ad Suniam Ire
telam,Recurrimus ad fontem Gneei sermonis, quo nouum scriptum est instrumetum. Et lib. h. in Epistolam ad Galatas. Hunc mois rem habeo , ut quotiescunque ab Apostolis de veteri instrumento aliquid sumitu recurram ad originales libros.D.In stuporem me vertis, tot ex uno Hieronymo loca pros ren an quibus libros sacrae scripturae, vetus vocat de nouum instrumentum. Vnde magnam nostram suisse temeritate, dicam ignorantiam,video,dum ut Erasmianam,V
383쪽
31 DE VIRGINITATE cem istam reiecimus. Hoc parum diligenter nox in antiquorum doctoruin lectione να- satos esse argute. A agnam celte id mi hi mirabilitatem facit, cum in primo Bibliorum prologo, quod communiter omnibus Bibliis pisponitur,4 in primo etiam noui testamenti prologo,voce ista scriptura appelletur. Et glosa in primum Bibliorum prologum, quae nihil referet Erasmianu, rationem ted deos cur instrumentum scriptura voce tur ideo id esse dicat, quod nos in doctrina fidei&morum instruat. Nullos autem frequentiores in manibus libros habere, Eccle. viasticus doctor debet quam Biblicisu librum α Breuiarium, in quibus cum scriptura inis
strumentum vocetur, non sime causa permiror unde factum sit,ut nouam inusitatam Catholicis vocem,quisquam eam dixerita. D. Ne plura in nos dixeris , me etenim nostrae in legendis scriptoribus ecclesiasticis fiscordiae podet A. Is qui commentarios illos in Epistolam ad Romani os eripsit qui inter D. Hieron. cipera habentur ea quoque voce utitur,sic in T. p.ad Romamscribens, Deus nonnunquam in veteri instinmentolonus,4 in nouo dicitur iustus Expost rioribus autem Moesiae Doctoribus Rupe tum etiam adduxeto, qui plus quam O.
384쪽
annis doctissimos in aliquammultos scripturae libros commentarios conscripsi Is in prologo super Cantica Canticoru ea quoque reoce utitur Sunonquit, in scriptura veteris instrumenta Cantica nota e lignia sex istud autem est septimuis nouissimum. He ille. Ex moderni quoque must sadducere etiam possem ea voce indiffererer, dum satrae scripturae memineris utetes.Inter quos
thatinus de ordine S.Dominici vir egregie doctus Ilusaibin scripsit de seripturis
sum,de quibus scat Dicuntur enim,inquit, se ture veteris & noui testamenti,qui pa ctavi foedera Dei,inita cum hominibus continent,quae appellatio nulli alij sexipturae tribuenda est. Vnde, ad eandem significatio. nem; dicuntur instrumentum vetus io uum,quia scripture quae pacta continenti in
strumenta vocari consueuerunt. . .
Idem in libro, quem inscripsit Iauessa crat scripturae, deprimae elauis usu differens, sic ait Denique cum ipsa scriptura,ut suo loco dicetur, iiiiii aliud chtineat quam legem, fic pactum B testamentum,quae dignatus esti biseuiri disponere Deus,& in hominum jnstrumetis millus ferat vel minimum mendacium, sed uniuetia reddantur suspeαι ,si quid
385쪽
quid a veritate competiatur alienum, quaa. ro id magis obsecro,in instrumentis diuinis ob hoc enim instrumenta vocata sunt a piscis patribus,vetus & nouum testamentum.
Hoc idem in eodem lib. tie de prima diuiatione scripturarum asseritin diciti medo quoque Lovantesis doctor in eo libro quem de Ecclesiasticis setipturis inscipsit&dogmatibus, rationem reddit, cur si, cra scriptura instrumentum appelletur. E
rundem inqui scripturum canonem erudiistissimi viri instrumentum vocant, quia illic instruitur quisque pro sua salute,quid spera. re,quid agere debeat. Delude, & non absuris detorsan sortitur nomen instrumenti, ob id, qutid sit scriptura authentita, probatissumis scribis ac testibus obsignata, non suspe elix de falsitate ulla. Haec ille Georgius quoqἔEderus libro t. partitionum theologicarum tab. g. in qua de diuinei scripturae dissinitio. ne variisque appellationibus agit, eandem quam Ditedo, cur ab antiquis instrumetum
vocata sit, rationem affert.In catholicorum
docto tu nostrae aetatis libris passim obuiam reperire est, scripturam sacram instrumetum vocari. Sie Alphosus de castro in suis intrahereses libris,site Melchior Canus episcopus nisen. ipse dominicanus in doctis illis
386쪽
M A MI AE. millis suis de locis theologicis libris indifferenter secram scripturam, modo testamentum,modo instrumentum vocant, qui certe
optimi sunt catholici, nullo pacto Erasmianiadem mihi post tot tantos doctores iacere licuisse, arbitratus sum. Et quod ego
unus inter tot doctores, ob hanc vocem Erasmianus dicar de nouitatis vocu sectator,
quo id iure fiat,videto. D. Ex his manifeste apparet sine causa hanc tibi notam inuri, α non dubito, si dictus magister ista legerit, quin ut est pius palinodiam canat,4 Hieronymianu,vel Augustinianu te de caetero, noErasmianum si vocaturus. Sed unum illum mouisse ad vocem hanc explodendam, to , quod scilicet ea Erasmus quoque usus siti A. An ea usus sit nescio. Hoc unum scio me non ab Erasmo sed patribus eam didicisse.Sed ista eius teiiciendi hanc vocem causa friuola est&nulla. Nam si ideo quia Erasmus usus est, debet nobis prophanaesse, secueretur omnes latinas voces νο-ce etiam testamentu,quibus usus est,proph
nas nobis eme debere. Sed hie verbis respodebo August. ues non debere pelles suas de ponere , si aliquando eis lupi se contegant
Ita dixero,etsi lupi haeretici vocibus aliquaII,
387쪽
do utantur aut abutantur, quibus si suis Eeclesiae doctores, non propterea ita nos desipere debere, ut eas abiiciamus , illarunique nos usu privemus. D. Iam nihil superest. quod hic tibi obiicere queam Uicim. Erasia ana vox ista non est , prophana non est nouitas, sed secrara sancta vetustas. D: Aliud in tuo libro obseruaui,unde Erasmiasirrum te aliqu suspicabuntur. A. Quid illud est D. Deum nempe saluatorem, etiam seruatorem vocas. Et quia Erasmus sic quoque Christum vocare solitus est,piis aliquod
vitis , ab ea voce velut prophana nouitate,
abstinere nos debere visum est.A. Si primus ipse Deu seruatorem vocasset profecto abstinendum ab ea appellatione censuissem, maxime ipse saluatoris vocem ut parum latinam, qua passim scriptura Deum honorat,tepudiauiti Quod an secerit,ignoro, sicut ubi vel quo in loco seruatorem Christum appellet,adeo parum in librorum eius,quos de theologia seripsit, lectione versatus sum. Quoi id vocem seruatoris spectat,non ne gabis id quod per eam significatur Deo conuenire Seruator enim est , qui seruat alique. Seruare autem significat liberare. Iuare cu-
houiuae,rueit,etiam inhabitare,ut apud Virgia
388쪽
M ARI AE. mlium Georg. . Centum qua sylvas, centum quae flumilia seruant. Haec omnia Deo patri, wfilio eius Christo maxime conueniund. Ipse est,qui nos saluat, liberaticustodit, rei tu inhabitat Unde in oratione,quam Christus ad patrem in coena habuit, sic patrem pro discipulis suis precatur, Pater sancte, inquit, serua eos in nomine tuo, quos dedisti mihi,ν sint unum, sicuti nos. Cum essem
cum eis, ego seruabam eos in nomine tuo.
Quos dedisti mihi ego custodiui, C. Quei
verba exponit Diuus Hieronymus lib. 2.aduersus Pelagianos, in hunc modum,Nola
xit,inquit, dedi eis liberi arbitri potestatem, ut ipsi se suo labore saluarent,sed ego custodiui,ego seruaui,denique infert,non peto et auferas eos de mundo,sed ut custodias illos a malo. Quae verba sic communis interprotatio habet non rogo ut tollas eos de mundo , sed ut serues eos malo. Ergo seruare Deo optime conuenit. Et cu seruator sit,qui seruat, perfecto qui saluat, qui custodit, qui liberati qui tuetur nos, optime seruato dicetur. Quum ergo sit verum quod sit seruator, non solum saluator nescio Deum saluatorem nostrum, seruatorem quoque appellare cur timere debeas. D. De re per hanc vo-
389쪽
ns UIRGI NITATE Oem significata , quin Deo conueniat non dubitamus sed quia ab Erasmo primum Deus seruator vocatus est, ideo piae aures in ea offenduntur. Ob id maxime quod dedignetur cum scripturari antiquis Deum Saluatorem dicere. A. Ego utrumque iunxi vocans simul Deum saluatorem, seruatorem nostru Quod autem in ea aliqui offendantur,id etiam noui. Nam Romae cum conciones Iatinas in quadragesima publice in Ecclesia nostrae dominae de Ara eaeli nuncupata, haberem contigit ut semel Deum saluatoremin seruatorem nostrum appellarem.Η duo simul epitKet illi tribuens , unde me quidam amicus admonuit, ea voce offensos tum aliquos fuisse . N in ea seandalum passos, atque apud aliquem Cardinalem ob id
de me conquestos, qua de re non pax tum admirabar: neque enim vocem illam pro Erasmiana de prophana nouitate, a quoquam tum haberi existimabam. D. Imo maxime Erasmianam esse eostat,cum ante Erasmum nemo Deum seruatorem vocarit,ac scriptura tale epithetum Deo nunquam tribuattit,lia enim eos dicetes audiui,qui vocem istam ut Erasmianam abhorrent. A. Hoc parum eos inscra scriptura versatos ostendit,&ae-
390쪽
M A MI E. 337mere quae ignorant condemnare. Ego enim a Salomone,omnium retro hominum schi. plura teste,sapientissimo voce ista Deum honorate didici,idque ex iis libris,quos omnex pro canonicis habent. D. Mira mihi dieis,& inaudita Nam di ego in eorum hactenus sententia sul,qui vocem hanc ut nouam,ut ascriptura alienam esici debere arbitrati sunt, quam si Salomone non ab Erasmo accepisse te probaueris, nihil mihi reliquum erit, quod tibi super eius obiiciam via A. G-gas 24. Prouerbiorum eius caput, R, Deuseruat rasim notae vocet,iuuenies Elui haec sunt ureba Erue eos qui ducuntur ad mortem,S qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses. Si dixeris Vires no suppetunt: qui inspector est cordis,ipse intelligit,4 se uatore animae tuae nihil falli reddetque homini iuxta opera sua. Vides quomodo eum, quem nihil fallit,qui cordis est inspector qui unicuiq; iuxta opera sua redditurn est, seruatorem animae nostrae vocaria. Quis enim magis animae nostrae seruator quam Cliti ,stu Dei filius,Deus de Deo, qui constitutus est omnium hominum iudex, ut reddatvntia cuique iuxta opera sua Mute enim optimo dicere iure,regina Austri ac Salomone vepa