장음표시 사용
71쪽
tione apponitur & habet locum qua odo uendo tibi reui& trado , si non solueris hinc ad mensem , uel aliud ipsex prestum in coiretione,qJ res sit inepta , & cadat in ς ima lina. Itaque cu uenditor fundi in couetione cauit, iii c. ad die pecunia soluta no sit, ut fundus sit ineptus : ityde benius intelligere fundii ineptu, si emptor ineptum e is uelit,ca id emptoris ca cauet: & io lex comissoria in ue-ditioni b.adiecta exercebit si emptor uolet, no eo inuito: quia qJ fauore alicuius,&c. C. de legib. l. quod sauore.
De haereditate,uel actione mendita.
De ueditione incorporali u loquis hic titulus. Tenet aut haereditatis ueditio,cum aliqua est haereditas quae ue Η is ni erit,nisi doliis emptoris contractui dederit causam. C. iiii, i rieod. quae nondum. Si uero nulla sit haereditas, puta ui- ditibuentis, aut eius qui nullus est de iure ciuili, ut qa seruus est : uel quia nec est ille, neq; suit in rerum natura, cuius hereditas uendit,uenditio est nulla.I.eo. l. I. Nec. n. potesse emptio sine re: qa no emit alea,vel spes.I.eo.l.cu haereditate. quo casu tenebitur ueditor emptori reddere pitu,& pitet ei seu interesse, & expensas, quas in ea re impendit: fper actione exempto, licet non teneat emptio Firma aut,& ualida existente u editione, & laeditore sua haereditate pendente,ad multa tene inr u editor emptoriὶn primis res haereditatis tradere debet emptori si sint baiei apud eudicςt no uendiderit eas. Est. n.aliud uedere licet e v ditate: aliud res haereditarias Q, sino sint apud ei uel du- bitatur,q sint,vel ubi sint res haereditariae cedere debet tur et 'actiones Oes haereditarias, quaecunq; sibi copet ut ex hae F i reditate, uel et quas ipse occasione hyreditatis. consiluit:ut si accepit fideiussore ab iis redit trio debitore, vel si nominauit,uel lite comessatus est: ut I.eo. l. 2.f. perue nisse.& f. non solii. Amplius et praestat u editor emptori quod ad se a ueuit,uel pueniet de haereditate: psabit er- gQ pretia uendita rureru, licet alii donauit ea. Item & eg di . quae alienavit praestabit, c. De actionibus autem uen
ditis sciendum,quod omnes actiones uendi possunt siue sint purae, siue conditionales, siue reales, siue personales: tenetur ueditor,si nihil debeat debitor,uel si habe tE 3 exceptionem. ε
72쪽
exceptione.No aut tenet potestare locuplete debitorem uel in sumi iam certam , nisi in contractu sit dictum infra cod. l. si nomen.&l. sidem. &l. nomina & C. eod.I. ultim. Et siue uenditor nominis cedit actionem emptori, utetur directis emptor: siue non cedat,emptot habebit utilis actiones & in psona & in pignora. 3. e. l. emptori.&cotta priuci pales debitores,& c5tra fideiussores, &c.
De rescindenda uendisione, ct quando liceat ab emptione discedere. .
Duas partes habet hoc rubrum. Rescinditur enim aliquando uenditio,& hoc altera parte inuitopputa qua dos acta est contra prohibitionem iuris, uel lege impediente,ut si cum filiosa. aut seruo facta sit, aut Spter metum adhibitum. idem propter dolum emptoris, & non ait rius. item p actiones aedilitias, redhibitoriam,& quanto
minoris. item ratione erroris. item ratione solennitatis
Discedia ob misi e. Quandoque aute, licet discedere ab emptione et tor ab p Ei secta,& hoc uolente utraq; parte. de quo loquitur se
N imo cunda pars tituli. Eimpii γ. n. & uenditio sicut consensu contrullio, sic a cotrario resoluit cosensit antequar me Res inte- rit secuta. Pot. n. du res integra est couentione nostra in
Ora. fecta fieri emptio. Et dicit res integra, si res i tot si, uel
parte,uel interpretatiue no fuerit tradita: nec pretiu in totum, pro parte sucrit solutum. interpretatiue diciturres tradita,cuin perierat penes uenditorem, est. n cliberatu;,ac si tradidisset emptori. infra eo. l. cum emptor. De periculo incommodo rei uenditae.
In re uendita & non tradita saepe contingit peculiii. ideo de hoe tradit lex regulam , ut perfecta conditione omne commodum & incommodum, quod rei uendi tu contingit, pertineat ad emptorem. infra eo. l. r. Sed potest tradi melior regula rotunda & quadrata: Cum uenditio tit pure sine scriptis certae speciei, quae degustationem non exigit,omne periculum P tinet ad empto tem, excepto casu publicationis , nisi pactum, culpa mora, se calliditas tradenti interuenerint. Dicitur primo in re-igula pure, quia si sub conditione siat, id ante conditio-His euentum pereat res perit uenditori,licet secus sit si facta
73쪽
dacta sic deterior. i. e. l. ass ui pendente. Sine scriptis ideo dicitur,ua sicut Pῖ conditionem no existentem cmptio imperfecta , ita & si scriptura non sit completa quym interuenire uolueriint: unde idem in periculo statuerunt. C.de fide instru .l. contractus.& C. e. l.cu inter. dc inlli .e.
f. cum at . Speciei. dicitur, quia si in generedit facta, puta, uendis mihi homine, nunqua spectat periculii ad em plorena, etia si omne serui quicunq; sunt in mundo perirent,quia genus interire non pt.3. eo. l. lectos. & l .&
eum.& l. cp si neq;. Certae,ideo dixi. quia si sub incertitudine si uendita,licet sit species, non in senap spectalpe-eticulum ademptorem: puta,uendo Stichum, uel Paphi Jum: si . n. moriat uterq; uel simul, uel diuersis tporibus, . periculum est emptoris: sccus si alter eorum im pereat. Na eius periculti spectat ad uenditore. s.de cotrah. emp. d. si in emptione.6.pe . ite deguitatione no exigit, S c.M si exigat degustatione,seruat dist. gl. Sc Doc. insti. f. cumat. in uer. statim circa fine ite, Excepto casu publi. io diaci,qa illud periculii respicit uenditore.i e .l. si fundum. ite,de pacto io dixi. ea ex natura contractus laeditor de dolo,& lata culpa,& leui tenet,no de casu.I. eo .l. cum casio dii.& l. si uen dita pactii uero et in fortuito casu derogat.1 .eu.si in uenditione. ite,de culpa dixi: qa si culpa in sit casui,uel pcedat, spectat periculum ad Meditore si culpa adhibuit sicut in comodato. ite, de morabio dixi: qaex ea spectat periculii ad ueditore: uel si empto uel ueditor fuerint in mora, poster tot mora ppo delabit prima di traffert haec mora periculii in morosum. Q I at dictβest in periculo rei laeditae, ide intelligSdu Sc in comodo.
i Seruus dicitur exportari. qui ea coditione uenditur, uel ex pacto a domino distrahitur, ne amplius in eo loco moret, sed de uno loco in altu , uel de una cistate malia, uel de una luincia in alia trasserat. Si ergo seruus suerit distractus,t: uenditus, ne aliquo loco moret, puta inae,uel Bononiae,pot ille qui uendidit, talem legcm .
temittere,ipsumqs,Romae retinere. Propter domini enim securitatem custoditur lex, id est, pacto apposita l. 2. E in
74쪽
in uenditione: ne sorte uxore suae se immisceat, ues simiale quid sectat. Ideo etiam renuntiate potest dominus fauori pro se introducto. De fignificatione huius uocabusi exportare,dicetur.C. quae res expor. non de. LIBER XIX. i ση De actionibus empti,ct uenditi. Via parti prodest emere,& uendere, nisi actiones es ent constitutae quae uicistione exequerent, α emptiones ad effectu deduceret: io pditae junt dus actiones: una empti, quae datur, si res uendita non trada fato em iiii agitur id est,quod interest emptori: aliqn tale interesse pretium egreditur,si sorte pluris interuit , quam res ualeat, uel empta est. Utitur ergo actione ex empto is qui emit. Cum enim actio ista bonae fidei fit, nihil magis tibi congruit,qua id praestari,quod inter contrahetes actum sit. Quod si nihil sit conuentnm,ea prae stabuntur, quae naturaliter insunt. Per contrarium aute datur actio ex uendito uenditori cui protium non solutio fuerit: qpotest ex uendito agere contra emptorem, ut pretium conuentum sibi per solitaturin praeterea etiam interesse .petere eius, et uati interest, ipsum pecunia mitepore promisso no habuisse.Et generaliter quibuscuq; daxe actio exempto, si emissent per se,uel alios , et sile dat ex uendito, si uendiderunt per se,uel per alios: saepe reperitur
actione ex uendito,uel uenditi,competere emptori . Et econtra actionem exempto competere uendito ri. Veteres enim uicissim uel promiscue, .his uocabulis utabantqr: idem in locatione,& conductione.infra e. l. ueteres. Locati, condiι ii. Locatio & conductio cu naturali s sit,& omnisi getiit:. non uerborum Iolennitate duntaxar, sed & nudo cosensu cotrahit. Est aut locatio psonae,rei ve ad usunt acta cocessius mercede .n pecunia numeranda conuenta. Alio quin si de re alia danda faciendave conuenerit, non erit loca trossed inominata forma negotii .ex quo ageretur actione incerti,id est praescriptis. uerbis. s.communi di Dcctor. ui .l. si conuenerat.& depositi .l. I siquis seruii, Locator
ergo dicitur quo eo quod suum e si, alium uti permittit
75쪽
conuenta mercede.Conductor uero e contra, qui eo, qa GLAalienum,eli utitur pacta mercede. Si ergo domu mea te conuenta mercede habitare permitto xu conductio e-
fundum. Tu quoq; si operas tuas mercede in re mea po . I nas: diceris locator operaru tuaru :ego earunde conductor. Si uero tibi opus facie du mercede coireta dedero: respectu operis ego locator,tu uero conductor dicer it.
ceris Redeptor.s .e .qui institu. g. lui ede.& l. ea legge sor. g.ul. Et haec est emptio mirabilis in pecunia,& opera cusumptu: sed respectu operae eco uersis est.Saepe in unualio ponimus: ut de actione empti. s .dix imus. Et datur Maio lore locatione duae actiones: Una actio ex locato quae da cati.
tur locatori pro rei locata deteriorata, aut pro mercede persolueda, aut pro possessione euacuada finito tempo- coducti. re condictionis. Alia actio ex conducto, qu datur cond Oori si re quam conduxit ei frui non liceat
Actio ςstimatoria dicitur i. actio pseriptis uerbis. q de 'imato Fponit:& dicit:& ς stimatoria, quia iudex sua
interponit aestimatione. Na cu res st imata uedenda da tur,uerbi g ratia: Dicit aliquis , tene hunc si bru,& uendas pro decem,& reddas mihi aut eum, aut eius ς stima tione. Olim dubitabat,utrum ex uendivo esset actio,pv estimationem: an ex locvo,quasi rem uendenda local se uideat: an ex conducto, quasi operas conduxisset an mandati: quia mandato meo hac fecit.Melius itaq; uisum est hanc actionem proponi,quae appellatur es imatoria actio,& agit praescriptis uerbis. Quoties. n. de nomine contractus alicuius ambigitur, & eo uenit aliqua actionein darn danda est aestimatoria praescriptis uerb s, roria ἀ- quae datur, quatenus ipsa res incorrupta reddat r. Aut Ais. aestimatio de quae conuenit praestetur reum distinctione lamen quis alterum rogauerit,ut rogantis sit periculumi de praescri. uerb.l. si rogauerit,si autem ita dicat:Ve Mas rem pro decem, si uero pluris uendas, tuum sit: tune .'
periculum indisi lucte est accipientis.seo a. c. de illos per
76쪽
Inter contractus innominatos praecipuus est contractus permutationis,quae proxima est emptioni,& uen Permise ditioni.Est autem permutatio unius rei per alteram praetaris. statio: statq; in generali nomine. Quippe Ois contra clusnominatus uel in nominatus in larga appellatione potest dici permutatio,ex quo inuicem datur, dc accipitur. Ergo & uendicio & locatio.Sed ex inopia nomin5,quia plura sunt negotia qua uocabula .3. de praescrip .uerb.I.
. obtinuit.ut praelata pmutatio,quae erat olim ante moneta percussam,de quas . de contrah. emp . in speciebus
. . tantu contrahat. Sicut & olim contrahebat antequa e
se pecunia vcusta, uel uenditio inuenta.Sicq; licet hoc nomen permutationis ita competenter declinetur,sicut .. & uenditio & locatio , tamen quia late patet ,& nimis est incertus secundum significationem uerborum contractus iste qui dicitur permutatio, censetur innomina , tu sequia erat nomine certo,id est, speciali. Nam ut dixi,omnem significat contra: um ex quo quid'ciatur,uei accipitur,sicut & dicimus Do , ut des. l. de praestri. t. et. l.naturalis mens. in s.f. I. Sista potest esse ratio quare. l. I. .eo.appellat permutationem contractii innomina contra- tum. Pot.n .assignari illa actio,nam contractus illi dunctus nomi taxat nominati sunt,ex quibus statim nascitur obli a metu. tio: ut uides in deposito, commodat obuenditione, locatione. in his ita statim interuentu rei nascitur obIigatio,ut pariat actionem in re deposita,commodata,&msti.quibus mod. re. contra. ob. f. item is cun& 3 pen.& s.depact.l.iuriuentium. I. responso. Permutatiome autem contractus licet factus sit uoluntate partiti, ct ionaturalem hincinde induxerit obligationem, non indat a nem: imo exigitur rei interuentus, & tune non ex rei interuentu,sed ex pcedenti pacto agitur.C eo.l.ex' placito. Sed in deposito,commodato,&c.ex re traditas initium paratur obligationi,ut dictum est. Ergo fecun- dum ista, donatio hodie dicetur contractus nominatus
Qui ex selo pacto dat actionem . sed olim erat contra
77쪽
rium.C.de donationibus. l. si quis argentum. 6. ultimo. Permuta Cotrahit pinutatio tunc demu,qn conuenit ut certa spe tis conctas detur pro certa,puta, Sti lius pro Pamphilo, hie co- trahitur. dex pro isto Bartolo. Et permutatione nascuntur duaractioner, praescriptis uerbis , & condictio ob eausam: quod prosequerer,ut insti. de actio. g.actionum.
De praeser iis uerbis, o in frum actionibus. Actio praescriptis uerbis ideo dicitur certa,quia prae P.,
scripta uerba erant huic actioni. Et habet locuti, tribus i ii generibus negotiorum .Primo i pactistincontinenti ap- .positis.C. de pact. inter empl.& uen. l. r: Secudo ubicunq; dubitat de actione circa contractum: na cum desciae uulgaria atq; usitata actionum nomina;praescriptis ue
bis agendum est. Ad qua actionem neccile est cofugere, quoties eo tractus existat,quoru appellationis neq; iure ciuili proditae siunt.Natura. n.inductum est,ut plura,&c. contra Tertio datur in tribus contractibus innominatis s.do ui ctus innodendo ut faciatiricio ut facias. In quarto autem, s.fa- minati, clo,ut des,datur de dolo. . naturalis.I. eo .F. quod si facio. Et venit in actione praescriptis uerbis omne quod ueniret in actione quae daretur ex simili contracta: putado rem ut rem accipiam: id uenit hic, qJ ueniret in uenditione. Do ut facias, id ueniet quod uenit in locatioia r i
nisi ergo interesse in actionem istam, & dolus si culpa lata & leuis .iit uenirent in si nili contram. Civilis est haec actio praescrip. uerb, & eadem ipsa dicitur in Actsi. ' uela. si tibi polienda.N6 tamen omnis in factuna est praeiariptis uerbis,sicut ea quae de damno dato Sponitur, es ex quolibet edicto, uel interdicto. Et locum habet nedum in contractibus & quasi sed in male sciis,& quasi, Afri
ubicunq; aequitas suadet dartactionem.1. eo. l. quoties. Friptis S ideo dicitur eius tenor in multis & tiariis articulis verbis, admissus. C.de sacros an .etc. l. sancimus. Stricti uris est quando haec actib,perpetua est, personalis est,haeredibus compe habet I tit,& m haeredes: de hac insti.de act.g.actionem. cum.
78쪽
1 ter P gnus, & Hypothecam quantum ad actionem
hypothecariam nihil interest. Nam de quacunq; re inter creditorem & debitorem conuenerit, ut sit pro debito obligata ,hac appellatione utram continetur et Sed in aliis est differentia: Na pignoris appellatione duo oporinreruenire: unis, quod res sit mobilis : drm. pignus a pugno: quia pugno uel manu traditur, uel tradi pol.I.dς uer sig. l plures.f.pignus. Secundum, op traditur creditori. Sed ea quae sine traditione nuda conuentione tenentur, proprie hypothecae appellatione continere dicimus. Pates igitur,et si res est mobilis,& non tradatur: siue est immolitilis,& tr/datur uel non, dicitur hypotheca , Contrahitur obligatio pignoris conuentionalis s ola conuentione, unde sibi tale nomen imponitur. s. de pigno. act. l. I. in prin. nec in ea conuentione est necessaria, scriptu a, uel pntia personarum: quia & inter petites, Scinter absentes per nuntium uel epistolam contrahitur obligatio pignoris. Et fiunt stripturae de his, imi qd actu est per eas, possit facilius probari. Pignus aut praetortu,& iudiciale non contrahuntur sola conuentione, sed necessariu est,ut quis ueniat in possessionem , ut s. de pig. act. l. non est ru m. Nascitur hypothecaria actio ex ob pothe- tigatione pignoris,quae est in rem, S eadem des quae Sercariaqua uiana. s. illa pact.s. si tibi. g.de pignore,& inst. de adi f. itedo nascia Serviana. Item datur creditori,& eius haeredi, S contra ur , ct quemlibet possessore pignoris. Ite est arbitr ria. insti. de act. f.Praeterea. Item qrique tollitur decennio,quandoq; uicennio, quandoque xl. anni M sed non tollitur triennio.. ut no. C.si aduer.cred.& de praescrip= 3o.uel Ao. ann. In quibus causis, pignus uel hypotheca incise congrabitur. Qualiter per conuentionem expressam contrahatur
obligatio pignoris dictum est: sequitur qualiter comi tacite ex vi,& potestate legis:& hQc quide in muruus S uariis casib. contingit . Nec est opus oes singulari-
79쪽
ter enumerare, sed digniora exempla proferamus in medium. Ecce. n. marito obligata siunt omnia.bona eius, qui Nosta
promittit sibi dotem pro muliere: Sic & mulieri Oinnia ιν bibe bona obligata sent mariti, pro restitueda dote.C. de rei 22 4 lib.
v x. act.l. I .g.& ut plenius. Item locatori fundi fructus ex dis p. eo percepti obligati sunt tache. Item Oia inuecta, & illata dito sciente, ut ibi sint perpetuo,d o obligata sunt: secus in his quae inseruntur ad tempus. Item matris: quae conuolat ad secundas nuptias,bona tacite obligata sunt filiis prioris matrimonii: ut restituat mater quae lucrata est a priori marito C.de secvn. nup F. pe. hac edictali pe. Item bona defuncti mariti tacite obligata fiunt pro paraphernalibus reb. restituendis. C. de pae.conuen. ta superdo. l .ul. item bona defuncti, plagatis,& fideiussorib. C. communia de te.l. I. item pro tribus ti si uersa bona eoru qui censentur. C. eod. l. r. item contrarientis cum fisco.C.e .l. 2. Sc sic de similibus. SQuae rei pignori uel bpothecae obligari nonpo sunt. Licet dixerimus supra,corporalia posse obligari tri secus est in quibusdam fauore religionis: ecce. n monumetum non pol pignori obligari. C. e. l. 3. Sic & ecclesiae: in Ruthen. de alie emph.I.& qm. Idemqs in sacri suasi, uel
ornamentis ecesesiae. C.de sacro eccie. l. sancimus nemini. Nisi illa supersua sint in ecclesia, & debitu immineax ecclesiae: ut in Auth. super eandem lege signata: & in ca. Iator. extra de pi n. item liberi hois nulla est obligatio, quia contraria est libertati, & naturae: adeo ut si filium tuum obliges , nulla obligatio. sit: imo a debito ereditor cadit,&c. in Auth .ut nulli iud. f. quia aut & limo t.& C. e. qui filios. in casibus tri tenet obligatio, in redempto ab hostibus:& cum pater ob necessitate famissiliu obligat: nam cum ei liceat uendere, multo sortius poterit obligare.1. deleg. .l. senatus. g. ulti. & C. de pa.q s. dist. l. I.& C. de cap. i.ulti. item impeditus obligatio Pp publicam utilitatem:ut in seruis aratoriis, & bobus aratoriis, dc infrumentiis aratoriis: ex hac.n .ca tributorum illatio 'retardetur. C. e.l.ulti.& antepen. dc siaulibus.
80쪽
in priorem ereditorum locum succedunt.
τούu, in Plurib. modis aliquis in pignore potesse potior: p
pignore. taro necaar: si . n. secundus creditor credit pecuniam, ad conseruationem pignoris, S in ea ca pecunia est cosumpta, praesertur secundus p r: mo: ueluti si nauis merit obligata,& ad arinanda eam uel refcicdam credidi, mea. n. pecunia saluam facit totius pignoris ca m. Idem, S si credidit in cibaria nautarum, sine quibus nauis no potuit salua peruenire. Item & rone coae prefert secundus priamo, ut si expedit in funerando testatore: ineraria. n. superat omne aes alienum. s. de reli .l .pe.& l .at siquis. f. I. Prior i a atem rone rpis f sertur creditor primus secundo,ubi se- tui. cundus non pol praetendere aliqua praedictarum carum
uel priuilegiu: uel quid simile. LH. n. haec regula in pignori b.Qui prior es tre potior est iure. C. eas fundii. hoctes est intelligendu de primo creditore, cui erat pignus obligatu: ita qδ debitor obligatione no potuit resolue
re inuito creditore: uel si poterat,non in comoce.I. l. I. S l potior. I. resp.& s. tit. proxi. l.pe . ite supersciario uel
emphyleuta pignorante potior est ca diat pro pensione eius quam cui obligauit emphyleuta, uel supersciarius a. e. l. et. Fallit aut dicta regula ne dum rone caete, ut dixi, sed et rotae pacti: ut, ecce pignori obligastiola bona tua deinde tibi mutuo ut ex ea pecunia aliqua rem emas , di ut ea res mihi sit obligata, praeserat. n. primo.C.e. l. licer, item fallit rone mendacii: ut si prior possessor eras in pignore,& ego secundus, praetedoc sit rate hypothecaria: sed tu negas re esse eius , si mihi S aibi ea obligauit. Nasi te de mendacio arguero:po sese. transseresdocet prius, . tibi sui se obligata uelis Ibare.C. e. Auth.ite posses r. sed restituta posess. audieris in iure tuo.Ite fallit rotae semiplenae probationis: quid. n. si confitearis te mihi de bere ex tali ca,x.uel in priuata scriptura, uel coram testibus.&pignus mihi obligas: si s de personalis actio movet cunti a de bitore,ea robur suu heia deq; & si cotra cude agatur hypotheca:quia cosessio vel scripturae confie