장음표시 사용
91쪽
tum habuerit ,ues eius intuitu collata , prosectitia dos
est.Si autem aliunde, puta ex bona fortuna pro muliere Adueniscios constituitur,aduentitia dos appellatur. Et licet do- tia. minium dotis maneat apud uxorem. tamen fructus dotis ad maritum peltinere debere aequitas suggerit .i perstradet.cum. n. ipse onera matrimon: i subeat,*quum est Dotis eanetiam fructus percipere. Doris autem causa data accipe se data .re debemus ea. quae in dotem dantur caeterum si rcs detur,ea quae Craeci parapherna dicunt, quaeq; galli peculium appellant i. quae mulier habet praeter dotem, non Hatim mariti eisiciuntur' nisi sic dentur,ut eius fiant. De pactis dotalibus.
Nedum an nuptias licet sap dote pacisti, sed et post. QManda No in sup dote licet in ot castu, uel cibus pacisci an nu liceas partias, δἰ post. uir. n.curia uxore cos ante ira rimonio paci risci supscedo sup dote si qui de donationis ca faciat,aut conser dore . tur pactum donationis sup dote appositu in ips intimo non tenet. Si uero collatum sit pactum post ix rimonium solutum,& tener nis inuit et quis ad Dradum.
Sunt & alia pactaqda, l circa dote apposita qnq; ualet,qriq; improbata sunt,di moribus & legibus, & ypea in . ualida, de quibus tractat hic tit.& C. de pact. initis,&c. Da fundo dotali. Lex tulia, quae dotali praedio pro 'exit,statuit, ne ma Funias rito liceat obligare, aut alienare fundum dotale:& id e dctalis. de sponso. Dr at standus dotalis, qui ab uxore marito in dotem traditur. Fallit hoc in quatuor casibus. Primo. qn maritus prouocatur ad diuisionem fundi dotalis, qcum altero wis es cl.fi.C de sun. do.Secundd,nisi ex necessitate, puta aliter uiuere non putest: vel ut exeat carceres.l. I .C. de liber.caus. Tertid, nisi cum uniuersitate honorum ipsi ii stinariti transeat.l. 2. infra eo .ti .Quarto, nisi uereatur ad utilitatem mulieris. l. r. infra eod. titul.
Omprobatum est moribus. i. iure ciuili,ne inter ui
rum, & uxorem conssante matrimonio donationes naterent: & hoc ideo, ne mutuo amore in uico spoliaren P .
92쪽
spoliarentur,si donationibus no obtemperarent: es' set eis studium liberos potius educandi. Et tape futuru
siet,ut destituerentur matrimonia. i.separarentur , uel
exhaurirentur: si no donaret is, qui pollet: atq; ea ratioe euentur uin esset,ut uenalia essent mitrimonia,quod ec se non debet. l. r. C.dei uini. stip. Voluit igitur tem inter' uirum,& uxorem donationes prohibere existimans honestum amorem ex animo pendere debere,no ex lucrota ne cocordia pretio conciliari uideretur: neve melior
in pauperta em incideret,& deterior ditior fieret. i. eod. I. a.dc 3. Prohibentur igitur istae donationes conita me matrimonio fieri quibus factis donans fit pauperior Dona,ibia recipiens locupletior. Istae appellantur lucrativae dona-n.i luera Itones.' emunerativae autem, puta si pie eius nobilemitum uxorem ducat,aut plebi a militem uel rusticana uirum Resiiuneis literatum .aut dignitate praeditum recipiat: potest in corarina. pen lationem praee minentiae, aut praerogaturae nobilitatis aut dignitaris aliquid donare : istud enim constitutionibus priacipum permistiana est. C.eo. ti. per totum.
DIMον De diuortiis. i.disiungedis infimoniis olim eo tractis,iam. Joquit hic tit. Est at diuortium AE prie inter coniuges, et
seni et coli iuncti legitime diuortiantur. i. separantur. Re R.ριι - pud: una et zst inter sponsos,e prius legitime coniunctidium. non sterant,& nunc a coniuctione abstinent. Sed P miscue iura utuntur his uocabulis. l. diuortio. S. I .det uerb. s. Et erat olim multae caae ex quibus ditior tia fierent, enumerantur. C.eo. l. consensu. Additis tribus per Iustinianum in auth. de nup. colla. qi I. hac itaque. Hodie it paucae sunt: ut in auth. ut liceat ma.& auiae .f.qa ueroca usa di 'plurimas. coli. 8.scam canones at nullae sunt cax diuori. iii ueri: qa non fit diuortiunt, nisi exca consanguinitatis: Sc tunc no dirimitur, sed magis nullum declaratur. Item I p adulterium: sed tune non fit diuortium,quia alia accipere non pt,licet debitum reddere no teneat: ut dicit gl. in i .diuortio. s. de n .gest. Diuortium at dictum a diuersitate mentium: uel quia in diuersas partes eunt o distrahunt m imonium. Et in diuortita,non est
93쪽
nisi uni uerbiam, id aio constituendippetuam disseri sione facit, hoc modo: res tuas tibi habeto: res tuas tibi agito. In repudii sata. in renutiatione' in sponsalibus di Icuttedis fit,interuenit renutiatio in iis c uerba,Con-d; tions tua non Mar.Et in illa nec sarii sunt testes se- Quae ne-ὶ rem eiu es .Romani,puberes, Ic rogati. Item necesseria cossam cst script ita,ueὶ libellus licet. n. solo consensia contra- repudrs. hatur in imonium: non rii siolo dissensu distatuitus, sed necessaria est scriptura .fauor. n. libe Orum imperet solutionem matrimonii difficiliore esse . Item necessarium est, qJ patet uoluntas eius, o misit te bellum repudii. Nisi ps nituerit eum.& p ignoratia mutatς uolatatis obligatus est alteri: durat mat imoisiuni,nisi pet nitentia eo gnita, isqaecepit uoluit narii Nonium soluere.tuc.n. per eum q accepit soluitur matrimonium. C. e.l. consensu. in prin.&insia. e. si pς nituerit. Ite necessarium est quod fiat remiis o libelli animo constituendi perpetuam dic. sensione quicquid is .calore iracundiae fit,uel dicitur,no prius ratum est, qua perseueratia declaret iudicium animi fuisse. Ideoq; per calorem misso repudio, si in breui reuersa est uxor, nec diuertisse uidetur, infra eo .l. diuor.
1N boc principio in sortiati non est eaput noui libri
sed ditiisio praecedentis uicesimi quarti. Facti sunt. n. pro dotibus tres singulares libri, ut est lex .in prooemio E. 3.alterutri. Et constat unum esse de spon. s. lib. 13. Alium de donat. inter uir.& uxor.ut supra lib. 2 .sub quo S comprehenditur praesens tit alus. Tertius de impensis in rebus dotalibus factis: ut infra lib. prox. ergo hic - non potest esse caput libri: ut C .de uete. iure enucle.l. 2. S.politios. Et dicitur in sortiatum ad dedo eius substan Iuniis .
riuum, scilicet ius , uel digestum. Appellatum ex eo twω. c ut quidam uolunt) quia Lrte ius, id est, efficax,& ualidum circa h reditates continet: uel ita denominatum ab eius inuent cire uel auctore, sicut publiciana,& Triti
94쪽
caria. Vel,quod melius est, uomen est magistra te,de quo disputare. cur impositum sit , rc linqui tui ruinacibus Tuli ad Herennium. Et quia plura sunt negotia si vocit bula. S.de praescrip. verb. l.natura. Alij dicunt in ad ἱnsortiasin Chaldaeo vocabulo denominatur, quod idem est quod dispositio: quia ultimae dispositiones di uoluntates
hoc libro continentur. unde solcidici. Si hie Drit dispoxens praelia minis. D clausi portis me discas lectar in bonis. Soluto mafrimonio ipsemadm Odum das petasu Quibus modis matrimonium dissoluatur diximus.7. de ritu nupt. & de diuor. quocunq; ergo modo dis luatur matrimonium, habet locum hic tit. s. de ver b. ni. I. cum quaerebat. Et no.qd dicit matrimonio: alias n. nulla actio competit, si sciens non valere matrimonium dederit. Si aut ignorans, condictio ob cam locum habet A. I.C. de cond. ob caus Quemadmodum .i. p qu OS: vi I.eo. l. 2. Et a quibus.& inquantum .s .e. l. maritum. Et qn, igconstat ex ipso rubro s. soluto matrimonio: Petatur.i. repetat:& ita simplex pro composito ponitur. sic Τ.de pig. Dos resti ain. l. petenti. bet itaque soluto matrimonio dos soluimitur so- mulieri,& olim soluebatur sibi annua. bima,trima die. Livio 7 - quolibet an nollertia pars Hodie aut immobilia statim ttii. mobilia intia annum ud C. de relux .actil. vna .f. exactio. Solvisis Fallit i ii casibus, cibus dos mittit, sed no mulieri. Primodos, sed qn culpa mulieris solutu inest matrimonium: puta pP2wιι mu- eius adulterium.I.e. l. Lucius. in fin. nisi et vir desiqueritaberi. 3. eo. l. cum mulier.&l. viros . Secundo fallit, si pastini est lucrandae dotis interpositum ut in Auth. de sanc. episco. i. si vero constante. colla. . Item sellit si aliud potest ob ij ci mulieri ut infra. e. si mulier.&Hol. item sallit si ex Reρεta traneus drdis,&pactus est sibi reddi. C.de rei uxo.act.l. turdos co v n a. g. accedit. Item sallit si est in potestate patris infra.e. Hate ma l. 1 A I. Et licet in tit. dicaur, solitio matrimonio: in aliatrimonio. qn etiam constante murinionio do repeti pol. Prinauge f infri. e. l. si constante.in prin. py inopia uidelicci mariti, in euidentissime apparuerit mariti iacultates ad do
95쪽
tis exactionem non suis cere. SecuAdus est.I. de iur. dot. lege , quemadmodum. utiin bona gratia matrimonium fuerit solutum : ut si factos fuerit monachus. quod cripotest. l fin. C. de episc. & cler.&cap. s n. de conuer cUn- mg.Tertius est. C.de re puci. i. Quartus, si maritus da Nitur in metallum nam hodie non soluitur per hoc matri iras n. ut in Auth. de nupt. ε .quod autem. colla. .& tudos repetitur infra .e. si marito. Sunt & alii casus qui b. constante matrimonio maritus no cogitur restituet e dotem, potest tamen si vult: & ualet restitutio in D; eod.Lquamuis. 6c t seq. alias si reddat uir dotem constante matrimonio , no liberatur, nisi quatenus mulier esset loc pletior.l. I .C.s dos constante mair. lv. m.
De impensii in rebus iasiaibu actis. Vpra titu. proxi. tractatum est, quo Ioluto matrimo
ni o dos debeat solui mulieri: Sed quia maritus inbus dotalibus aliqri expensas facit, & aliquid ei impendit, quo dos diminuitur : fuit quaesitum,an in testitutione d Glis posset illud retinere : & distinguit Iurisconsultus faciens triplices impensas: Necessarias, utiles & uo Imρεφluntarias. Necessariae sunt,quib. non factis reserat peri. neae ἡ- tura, uel deterior sutura: ueluti aggeres facere, flumi- ria. ti'auerter uetera sulcire, iter reficere , a rbores in locum mortuarum imponere. Vtiles sunt,quibus non δε- Vtilia, ctis, res non erat peritura sed eis factis, res est melior futura: veluti pecora praedijs imponere, id est, ste rcorare. Voluntariae sunt, quas maritus ad uoluntatem secerit,& κα- ruae rem ipsam exornant: ut balnea extruere,parietes ria.
epingere. In primis expensis. cnecessariis, dic quod mi uant dotem ipso iure, si consistat in pecunia, & spe doris: ut si fundus, & pecunia in dotem datur, quantum infundum impenditur, tantum in pecunia ipsa deberi de si . 'nit . uero solus fundus in dote sit, tunc si tantum expenditur simul, uel etiam diuersis uicibus , quanti est fundus , tunc ipso iure desinit esse dotalis, sed tandiu totus uel pro parte Ictinetur . 'irandiu impensae restia Ma uia
96쪽
LIBER XXV. νtuantur. s.de iv. do .l.si is qui. . pen. & fi. Si autem utilet
sunt,tunc per actionem negotiorum gestorum,uel maxidati, si mandato mulieris fecit repetuntur et uoluntariae autem non repetuntur,etiam si mandato mulieris factae sunt: sed abradsitur, si possunt abradi sine laesone priosis status. C.de rei uxo. act. l. una. f. sed nec ad lippensairi.
Quia in dissoluendis matrimoniis, per diuortiurn,'el
RG am, aliter,aliquando fiunt amotiones rerum,quae repetitio- ω. ne etiam dotis per compensationem opponitur ob res amotas: ut in l. I . C.e.ideo rerum amotarum titulus,hoqἰ est,de amotione rerum,& earum actione, luae dicitur rerum amotarum, supponit. Et dicuntur res amoueri quatum ad hunc titulum large:puta si celarae sint.i.absconditae, uel delatae.i.asportate,uel consumptae,uel contrectatae sint doloso non errando. Et est singularis actio rerum amotarum introducta aduersus eam,quae uxor fuit: quia non placuit,cum ea furti agere posse, quam societas uitae quodam modo dominam faceret reru ipsius mariti. Nam in fauorem matrimonij turpis actio aduersus uYorem amouente negat. Et qui rerum amotarum institu:e auarmor actione,quatuor necessarid habet 3bare, ut locum ha proban - beat haec actio: s. qν res mariti dolo malo ab uxore amoda i hae ueat,uel res uxoralis amaritod.e.I. contra. f. item cum,
actions. S lege,mulier. Item ut fiat amotio constate in rimonios . . na si post diuortium , uel solutu matrimonium quondauxor uiri res amoueat, conueniret actione furti. s. eo.l.
R io. I. rn. item qδ & ca diuortii,& secutum sit diuortium , uel fiat causa speratae mortis & sequatur mors I.eod. I si mulier. & l. rerum quidem. Actio in personalis est,perpetua,& praetoria,J.eΟ.l. rerum amotarum. & i. si mulier. g. naec actio. & habet naturam condictionis, ut scilicet non infamet. insea de act.& oblig. l.cessat. De agriscondis liberis,uelparentibus,uel patronis vel ιiberνis. ἁ-- Senatusconsultum Plaucianum,qd factum est de libensi senata ris agnoscendis, duas species coplectitur. unam eorum consed εὶ agnoscunt l. tenentur agnoscere' alteram eorum qis3
97쪽
Secunda, ut falli,& supposiri repellantur, de examinatur an ueri sint,vel falsa. Qui ergo falsum partum subiiciunt tenent crimine salsi: S ppe tuo,& soli parentes,uel quo Denariarum interest accusant. insta de falsis. l. qui falsi. g. i. Nec qi -- differt haec accv satio in ips pubertatis.Permittit istit mu si1ων lieri per hoc senatusco fultum,si putet se segnante,denuntiare intra 3 o. dies continuos post diuortium connum randos.ipsi marito,uel parenti eius, aut ad domum de- nunciare,si nullius eorum copia habeat, muliere ex eo esse pgnante. Et ex tunc maritus pi mittere custodes, aut et de nutiare,ino ex eo pgnans: S est poena mariti, Unisi,aut custodes pmiserit, aut contra denuntiauerit, A scorio ex se esse pgnantem, cogat maritus partum agnosce- repanαte.i. alere. Et si non agnouerit, extra ordinem,i.arbitrio
iudicis poena plectetur. Et pertinet hoc Senatusconsultu ad eos partus, qui post diuortium eduntur. Aliud est SNnatusconsultum,factum temporibus diui Adriani. ut etsi collate matrimonio partus sit editus, de agnoscido eo agatur,piudiciali in rem actione, qua se in filio uendicabit,uel in nepotem,dicens se ab eo gentium: ut ab eo scipiat alimenta, & uccessionem, quae siij a parentibus percipere debent. Tenetur igitur p r hunc titulum pa- λαε ter alere filios, & nepotes, qui in artificio se nutrire non quando
piat. Et eco tra filiu* patrem,auum proauum,caeterosque quis 3ine ascendentes ex utraque linea. Tenet tr etiam patronus tur. alere libertum,&econtra. Alimenta aute pro modo fa- limstacultatum erunt praebenda indigentibus: alias.n.quite- qualia. netur pr*stare alimenta , & non facit, sed eum abiicieque alςre deberet,uel ei alimonia denegat,uidetur eum negare,ac si partu siuffocasset, idest,antequam nasceretur
extinxilla vel natum ad fauces strinxisset.l. necare.Zeo. Generale tamen est in omnibus parentibus,ut no compellantur alere, si habeant quid obiiciant liberis:& ecotra. infra e.l. si quis. . sed & hlius.& f. idem iudex. Deuerara isiciendo, euctodiendiar partu. quia ubi soluto matrimonio mulier latet,si pgnante, νε ne ex uiro, locum habet Senatusconsul. Plaucian.ut sdem spiciendo uentre, custodiendoque partu, seruentur
98쪽
ea i dicta sunt s. ti. prox. ut uidelicet mulier his,ad quos ea refrtinebit,procuratoribusve eorum, bis in me sedenuntiandum curet, ut mittant si uelint q uentrem inspiciant. Mittatur aute mulieres liberae dim laxatqnq;haeq;s naul Oes inspiciant. Et ne qua earum dum inspicit in uita muliere uentrem tangat. Et pariat mulier in domo honestistimae taminar a iudice deputandae . Et in quo . Diulier paritura erit, ibi non plures aditus sint, q unus; nec plures mulieres liberat sint q decem, uel ancillae sex.
Et hae quae intus suturae erunt , excutiantur omnes. i. inquirantur, in eo conci aut nequa praegnans sit: tria lumina, nec minus ib: sint. s. quia tenebrae ad Gqiiciendum partum aptiores fiant. Et quod natum erit , his ad quos ea res pertinet, si insipicere uolent. offendatui, & apud eum educetur,apidi quem parens iusserit, Econtra cum maritus prae3natem mulierem dicit, uxor autem negata eligetur domui honestissimae taminae, in qua uxor ueniat:& ibi tres obstetrices probatissimae & artis & fidei, buae a iudice asi impiae luerint,eam inspiciant. Et si quidem omnes uel duae retulerint prsgnantem uideri, tune mulier custodem .i uiro adhibitum admittat: ac si ipsa hoc desidet asset. Si autem omnes uel plures non esse grauidam renuntiauerint, nulla causa custodiendi erit: terit igitur iudex mulierem ad se euocare, & apud eum interrogare, an se putet praegnantem: cogendat i; eriti Gspondere, & in tu ι venire, captis pignoribus , & distractis, si contemnet: vel imposita maecta coerceatur:& tunc Iocum hebeat titulus noster.
Si nem, is nomine mulimr in pοfessionem mist, eadem p essis
dolo malo ad alium translata ese dicatur.
--Contingit aliquando i mulier quae se praegnantem esse dicit, propterea in possessione bonorum mariti verris note mittitur ipsa eandem possessionem dolo malo, id est, fraudulenter in alium transferre; quapp hoc edicto prospectum est,ut in mulierem,' in alium lianc possess.dolo malo trastulit, aetio constituat in factum, quati intersuit eius ad quem possessio ptinebit. Et dabitur
,aec actio etiam post annui ila habet rei persecutione,
99쪽
id est,datur ad interesie:& recte a Praetore prouissium est ne dum in fauorein partus possessionem polliceatur caun uentris,aliIs praedae occasionem praebeat, id est , iniu-ctae acquisitionis materiam. Si mulier neutris namine in possessione ea umniae causa esse dieatur.
Si de possessione uetris note qratur, & deserete haera 'de mulier iurauerit se pgnantem eesseruandii est iusiuradu nec tenebit mulier quasi calumniae ea suerit in possessione missamecuis ei facieda est post iusiurandu, si in peperit, iratur ueritaban ex eo pgnans fuerit. Et dicit is calumnia in possessione missi', q scies prudesq; se nil tale
non ee uoluerat in possessione uenire. Copetit aut actio . .
ei cuius interfuit in postessione missam non esse, puta heredi,uel et ij substitutus sui uel qui ab itestato, si partus no fuisset, succedese potuisset. Et bene Suidit Praetor.Sicut. .facilis est circa bonoris possessionέ danda mulieri uentris nole: ita calumnia eius i. ea non esse pgnantem uel ex alio grauidam impunitam uoluit relinquere.
Concubina olim dicebatur Pellex, postea aut Amica conmmdicta est nunc autem honestiori uocabulo Concubina nae. appellatur,quae lege c6 iugali solura,ei cohaeret qui poc Peliac. set esse maritus, & siecum concumbit: quapropier etiam Amis Concubina appellata est,quae S Focarita. cum, vel cii Rearia Iinam pparans: uel Clauigera appellatur,maxime sicle- clam arico cohaeret.Et postunt in concubinatu sol si illae mulie M. xes retineri,in otias stupru non committitur.i.q no sunt uirgines uel uiduae: uel in quas incestu non comittitur, ut sunt cognatae,& moniales. Et regulariter ista pol esse cocubina , i potesse re uxor: ut in authen. ut lice. ma, & cme Lauiae. 3.ad haec. coli. 8. Et cuiuscunq; aetatis concubinam in habere posse pala est,nisi minor annis I 2.sit.Et quia co- e
cubinatus P legis nome assiimpsit.i.essectu, ut se legi i 'ma colunctio, ideo extra legis est poenam.cadulterii vel stupri intelligamus lege ciuili uel fori amisium esse co-cubinatu, non iure poli. Nam secundum diuinas di canonicas institutiones fornicatio prohibita est 11
100쪽
q. .nemo sibi blandiatur de legibus. & c. meretrices.
TV tela est ut servius d is niuit ui, atq; potestas in
capite libero constituta. i molentia potestas,ad tuen- eum qui propter aetatem sua se defendere nequit a iuna νει. recisai dala,& permissa a testatore.Tutores sunt, qui ea vim atq; potestatem habent: ex qua re ipsi nonae accepersit. itaq; appellantur tutore ,quasi tutores,atq; defenso . aeditui. res: sicut Aeditui dicuntur,qui aedes tuetur. l. i. 3. I. s. de Farmine Ois. Praefect. urb. Et est Tutela virile ossici susce minat.n. tu riseriae . rores dari non pnt: nisi a prinei pe filiorum tutela spatiter postulent,6 c. C. qn mulier tui. ,m .l. 2. r,ed hodie inaerr & auia absq; hac impetratione oabus praeseruiui,si rei nuntiat secundis nuptus,& Senatuscon. Velleiano.exceptis testamentariis , in auth. de hs. ab in te S. ex his.& in Ruthen.nratri. C. in mul. tui.offic. dc l. Oes. C. ad Tertul
Triple, reperit tutela: Tassaria, Legitima, & Dativa. - Inter quas quia Testamentaria principalior eli,& magis priuilegiata quandiu. n. superest testamentarius tu'mis L rQr,non admittitur legitimus, uel dat mus. quapropter .. Sisinis detestamentaria tutela praemittitur. Est autem Testameia iis . t am tutela,quam testator in testo suo facit. Est .n l. 1 a. tabularum permisi iam parentibus liberis suis,sive nias cu lini, siue foeminini sexus, si salte in in sua pote ita te snr, tutores te flamento dare, R etiam posthum is uel nepotibus. Et dicuntur te flamento dati tutores etiam hi, qui codicillis testamento confirmatis scripti sunt . Et illi si dati tutores non sunt cogendi, satis dare rem pupilli sa ui sole, et a fides eorum a testatore uidet este approbata.
Tutores fila leuamenta recte dari intelliguntur, si dati sunt a qnibus oportet. i.a patre:& quibus oportet, pu. ta liberis. Et quo Oportet,id est,quibus uerbis, puta, Li- taberis meis tutore do:& ubi oportet. putaria tellam eris,