장음표시 사용
51쪽
3o OPERATION Essuae adhuc tenaces; hoc docet oleum omne per deco ctionem in aqua non ablatum fuisse, hinc scintillabit donec omne sulphur deflagraverit.
s 1. Hi cineres insipini sunt & in odori ut arena, in aqua digesti quamvis diutissime, nil tamen salis relin.
quunt, sed terram tenuissimam exhibent. g. 3. Ex hisce sequuntur quaedam corollaria.
Coroll. I. Vasa solida plantae orbata omni eo quod in aqua solvi potest, duo continent. Primo inflammabiletati dum fumosum tenacissimum, quod adhuc colorem illum nigrum dat quod est oleum. Secundo terram; terra autem nil medicati gerit, sed est in omni planta eadem & simillima illi quae ex animalibus, verum habet figuram singularem foliorum adhuc teneram nisi moveantur; forte haec terra virgo est instar illius, qua ex aqua stillatilia paratur. Hanc terram nec ignis, nec aer, nec aqua solvere potest , uti patet; unde videmus quod illa terra sit stamen plantarum & animaIlum, sed quod non potest consistere sine suo oleo choc est suam figuram retinere quod est elus gluten . Oleum autem ira herba est duplex, alterum , quod destillando educitur, alterum, quod staminibus fortiter adhaeret; hinc stamen manet cremabile, quam diu hoc oleum habet. Coroll. 2. Vires ergo cujuscumque plantae in eo ha rent, quod in igne cremabile & in aqua solubile est . nam nihil omnino virium remanet in hac terra, sed: duobus hisce eductis est iners. Coroll. 3. Planta quo siccior eo magis his duobus puta sale &sulphure orbata est& eo minus habed virium. Coroll. q. Hinc sola habetur ratio, cur ab aqua & sale nutrimento suo proprio non solvantur, sed manere in
iis possint. Nam si plantarum principia oleosa & salina essent, in his livi deberent penitus; sed hoc non fit,
sed ejus figura manet; ergo eorum principium non oleum, non aqua, sed nullo menstruo solubilis terra est .
Coroll. s. Hinc patet falso quaeri sales fixos in ultimis
52쪽
staminibus solid is plantarum, idem verum est de partibus solidis de fluidis animalium.
Proludium ad processum Quintum.
Nunc sapam comburam, & orietur fumus, qui est aqua decolit, & materia crassa remanebit in tundo, quae inflammabitur, hinc aqua sal & oleum solventur, cinis vero in fundo erit salsi ilimus, & aqua oleum &sales miret solvit, ignis vero Consumit aquam , unde oleum sal & terra relinquuntur I patet ergo quid aqua,& quid ignis separant.
Extracti praeessus tertii Exusio in cineres falsos,
. . I . TI Xtractum Proc.3. lento igne siccatum. ferreo I a vase puro exceptum nudo exponatur iSni , fumabit, fartebit, ebulliet, instar crassae picis nammam concipiet parum, scintillabit, labetur in cineres albos, cum antea nigerrimum esset. s'. a. Hi cineres educti sunt inodori, candidi, Q. pore salino acres, pauca terra admista, si decoquuntur in aqua atque filirantur per chartam & exsiccantur, dant salem album, acrem, igneum, qui gradus acrimoniae in variis plantis varius est. F. 3. Ergo omnes Partes plantae, quae per ignem &aquam educi possunt & in extractiam cogi, sunt imprimis duplices. Primo: una igne cremabilis, in flaminmam volatilis, faetens, colorem dans eb nigriorem , quo in minorem molem redigitur. Secundo: altera est fixa sa lina alba semper aliquid terrae secum gerens, ut patet in ci neribus,qui prius sunt subrubri, sed si validiore igne agitantur, omnem ruborem amittunt, & fiunt
subalbi λ hinc patet ab igne consumi id, quod ruborem
53쪽
1 op ERATIO NEseat, id est ignem extractum in flammam agere, quoa
aqua eduxit, saltem vero & terram remanere, qui sal est coloris candidissimi, si ulterius adhuc validiori igne agitetur. Ergo ex Prie sentibus extractis exhalaiavit quidquid volatilius erat, quam ut ultimum ignem sustineret.
g. r. Esiduum proc. primi vel planta recens leninc igne siccatur , aut sponte, in vase ferreo puro igni exponatur, fumat uplex est fumus se. aqueus&oleosus; aqueus est qui exhalavit tia primo processu, estque semper albus ; oleosus est, qui constat ex oleo agitato & expulso e X planta, non vero in flammam converso, flamma enim nihil aliud esse quam oleum vegetabile, quod ex planta expellitur & vehementisi simo igne agitatur, ut incendatur, fumus autem est oleum quod vim ignis effugit citius, quam ut con verti potuerit in flammam, estque semper coloris nigri . fater: dum sin ita dissipatur oleum plantae, ueingrediatur nares libere; ardor: idest flamma crepitante depascitur; lueer: quandiu materia habet oleum in se & removetur tunc ab igne, ita ut non flamma aperta ardeat, iIlud oleum, quod depascitur ab igne, dat
lucem: Ieintillat: quamdiu materia nigrescit, conti-tinet oleum in se , ipsi vero fi non tantum insit, ut fumi vel flammae forma expellatur, a scintilla ignis consumitur, nam dum ille ignis ab uno in alium massa
Iocum defertur, oleum omne adhuc in massa contentum consumit, & quamdiu oleum continetur tamdiu tatet, & hoc dicitur pruna, quae quidem mica non tamen flammam concipit. Tandem in cinereν albosor cir in
54쪽
C H E M I AE. 33 g. r. Hi cineres inodori, sed salini, ignei, acres ad saporem, soluti in aqua, fili rati, &siccati, in salem abeunt similem proc. s. & in terram proc. q. F. 3. Hinc patet primo id , quod igne S aqua educitur ex planta, esse tantum ejus succuna, humoremque, Non vero partes, quae solidam ejus formant fabricam, ut patuit in extracto & decocto.Secundo: ex plantis per solam aquam non multum materiae cremabilis seu sulphurei principii educi. Tertio: patet olei & salis Da tura, nempe quando utraque sibi sic junguntur, quod tunc in aqua solvi queant. Ergo videmus, quod non solum aquosae partes & salinae in aqua misceantur, verum etiam oleo e& terreae; talis sapo fit in nobis, quamdiu sani sumus; si vero in statu morboso oleum a sale separatur, brevi morimur, nisi cito medicamentis restituamur. Hinc diversitas planta a solo oleo pendet non ab aqua, sale & terra, & mirum est, in omnibus haec eadem esse. Sic actionem aquae & ignis tam separatam quam junctam simul cum illorum effectis vidimus.
Sal narisus vel rasanrialis ex succo erudo vel fermenraro planra recentis velfermentarς .
s. I. Τ Isis, quid ignis, quid aqua, quid terra in v plantas agant,&in quaenam principia illae dividantur, & qualem salem habeant, & quomodo h comnia producantur, examinanda nunc est earum materia salina & inflammabilis, qua forma plantae insit, &demonstrandum,an illa materia sic existat in mantiε ut educitur, vel an alio modo ei insitiSed hic processus in hoc collegio fieri nequit, quia spatiu 6. mensium requi. Tit, antequa absolvatur, nec tamen illo carere possumus ad historiam intelligendam salium, unusquisque Ve Tomo II. C strum
55쪽
34 UPERATION Esstrum interdum illum facere poterit, maxime enim medici interest seire illum, longe enim differt a s
le combustione praeparato, & maximus error est Putare, salem sic praeexstitisse in planta, ut per ignem educitur, sed dum per operationes separantur sales, etiam mutantur. Non ergo dicendum est ,. tales sales eduxi, ergo tales sales exstiterunt in planta, antequam educerentur; sed d icendum est, ergo latis exstitit materia, quae sic tractata dedit tales sales. y a. Plantae viridis recentis bene contritae succum
exprime, huic primo per quietem , de in per filirum laneum vel manicam Hippocratis, quia materia Vi scosa in charta haereret, si per eam filiraretur depura, dein exhalando inspissa, postquam aqua dilutus &fil-tratus sit, exsicca in tenacitatem syrupi dilutioris, infunde vasi vitreo, de invasi terreo, sal Copiosusna. scitur ad Iatera & ad fundum . Ut separatio & appositio salis eo melius conspiceretur a spectator ibus, oleo
lege, ne mucilaginem contrahat & fermentare incipiat, spatio ε vel 3. mensium in loco subterraneo quiescat, Dascitur sil obscurus tartarei coloris ad latera & fundum . Muci lago, quae contrahitur, si oleo non tegitur, est congeries plantularum minimarum, quae excrescit ex quacumque sere herba .
. Sal hic separatus, subita&levi assusone acrum ablutus ab adhaerentibus mutilaginosis faecibus, dein leviter exsiccatus exhibet falem, quemadmodum in ipsis plantis per se adfuit, qui tantummodo se expe/ivit ex ino issato hoc succo; hic ergo est sal essentialisolantae, sed Dumquam alcatinus, ex quadumque etiam fiat herba. Hinc Helmontius bene monuit, quod sal comburendo eductus non referat salem plantae nativum, sed mutatum, nec ita praeexistentem.
g. 6. Hic sal pro varietate plantae admodum varIus est,
56쪽
θ-M E M I IE X 3shst. Primo: ex plantis acidis&austeris perfecte refert tartarum factum ex vino rhenano, & adstringentia acidi austeri utcumque est saporis. Secundo: . ex plantii succulentis non admodum pinguibus, ut cichoreo, em divia, fumaria, quibusdam sedi& portulacae speciebus similibusque nitro fere similis est; hinc sunt refrigerantes insebribus ardentibus , &nitrosae vocantur. Tertio: ex oleosis valde plantis & aromaticis vix aliquid talis salis educi potest, sed potius nascitur tax, quia Oleum Concretionem seu cry stallizationem salium impedit, si oleum di petur, residuum plantae in talem salem verti poterit, ut mentha, faeniculum, semen an is, & omnia vina nispanica oleosa canariensia nullum dant tartarum, quia nimium constat particulis oleosis. Hinc regula obtinet , quo minus oleosi, eo plus
in s. i. Ex fermentatis succis vinosis simile sal oriturhartari nomine notum, quod eo copiosius, quo vinum est acidius, vel prout magis inspissatum fuerit, antequam reponatur, ut tale sal fiat, quod vulgo yn-steem vocatur , & quo vina sunt frigiatora, eo plus salis dant , ut vinum rhenanum, quo vero magis oleo sa , eo minus , sic vinum Hispanicum; quod maximedleosum est, nullum fere tart8rum deponit: sic quoque quo vinum est purius de magis pellucidum, eo . magis album tartarum dabit, si vero vinum est rubrum,dat tar-Yum rubrum; hic est sal essentialis vini , quo deposito vinum dulcescit.. 1ure merito hic sal vocatur lapis, quia non solvitur hec in proprio vino nec in aqua, male autem tartarus dicitur, nam hoc nomine denotatur plaga aliqua, qua si hic sal natus esset in plagam ve I poenam nominum,ubi ε contra multos egregios usus prestat. in oleosis vinis vero instar oleosae faecis in fundo manet.. 3. 6. Vires eorum salium sunt vires plantarum speei ficae & determinatae cum eorum oleis & salibus unitis
57쪽
36 FERATIONESHae ex botanicis practicis petendet sunt, adeoque lite processus maxime inservit botanicis; E. G. si succum Tamari di depuro, inspisso, dat salem acidissimum
tartaro similem, hujus uncia plus purgat per alvum, quam tres unciq plantq; ergo tales vires retinent , quales habuit ipsa planta. F. 7. Patebit deinceps, ex natura ipsius tartari destillati vi ignis hos sales verti polse in aquam, terram, oleu,re Gles alcatinos fixos&volatiles sive urinosos,salesque volatiles acidos, sed cavenda est nimia olei pr sentia: talis sal nascitur,depurando a terra & in spissando& reponendo; ne fermentatio vel aliud impedimentum etiam contingere possit, superimponitur oleum, si destillatur tartarus, primo vertitur in aquam, dein in spiritum seu oleum fugax, tandem in spiritum acidum, oleum
iterum fixum, & in fundo remanet sal ille fixus. Hinc falla illa numquam in plantis simplicia sunt, sed semper intricata spiritui acido, & multiplici oleo, ut in tractatione tartari patebit. Salis fermentati historia in historia tartari habetur. Constat magna parte aquq & 1piritus oleosi aciduli valde volatilis & penetrantis, & salis fixi alea lini, terrae: haec omnia magna copia sali huic insunt.
Sal Interabilis medicatus Taehensi ex Garduo Benedicto.
SAt hic dicitur Tachenii, quia nullus auctorum
descriptionem ejus tam accurate tradidit; etiam vocatur medicatus, quia plurimas in medicina vires possidet. Totum opus consistit, Primo: in combustione. Secundo, in elixi viatione Tertio: in fit tratione. Quarto: in exhalatione. Quinto: in exsiccati combustione.
g. a. Sumitur herba quaecumque viridis, succulenta
58쪽
hecens,antequam flores emittat, collecta: heri enim duplicem habent statum i) quando sale maxime abund dant, &hoc est, dum in principio maxime ereseunt, id est a tempore hyemali usque dam omnia sua folia e mittant: Σ quando magis oleum Continent, nempe dum a calore solis excoquutatur & semina emittunt solenim omnia reliqua facile ex planta edueit., solis excepto oleo; hinc ligna tunC temporis caesa pro comobustione optima sunt; hinc dum flores emittunt, Pluin
Timo abundant oleo . is. a. Hqc in sartagine ferrea, lata, tecta ferteo operculo, ita ut inter operculum & sartaginem tamen Com-huri possit, lente supra ignem ustulatur arcendo belle flammam, donec in Carbonem nigrum Conversa sit alias non est sal Tachelaii, sed sal methodo vulgari praeparatus; hic autem sal oleo junctus manet, hinc sa
ponaceus est. Sartagine autem tegitur, ne volatile cum
fumo nimis pereati fuligo enim destillata dat salem vo Iatilem, si vero lentum ignem supponimus, oleum & sal smul cogimus, & sal ita fixabitur, ut ignem sustineat,dc sic plus salis fixi colligetur;fit enim sal vegetabilis volatilis, si sit purus, fixatur vero dum terris & oleosci pauco jungitur, quod fit si eum ejus sumo suffo
F. 3. Auferatur tunc opercilium, &relinquatur sv pra eundem ignem, incipiet lucere, igniri, scinti l la- re, donec fatiscat in cineres albos eo candidiores, quσminus sunt suffocati inter comburendum, quod fit, si continuo agitatur virga ferrea, donec omnis scintillatio perit: hinc oriuntur illi gradus est enim primo herba, dein earbo, postea Cinis. IIarba quae continet
omnia praeparata jam ir carbo qui eontinet oleum , sal& terram, exhalatis oleo subtili, aqua & omnibus v latilibus. Cineres, qui continent tantundi sal&tetram equamd tu enim scintillant, signum est, oleum adesse eex carbone enim non educitur sar
59쪽
38 OP E R A. T I Ο N E S F. 4. De in hi cineres aqua affusa in aheno ferreo ebu liant, bene moveantur cochleari ferreo, dein vero lixivium fili retur, in lebete ad ignem apertum inspissetur, sub finem movendo perpetuo, donec materia plane exhalet ad siccitatem usque, tunc hic sat est coloris cinerei vel rubςscqntis, & eo est melior, quo fuscior . s. s. Sal hic crucibulo puro immissus, igne aperto. sensim undique prudenter calefactus, aucto paululum igne funditur instar nitri; tunc effusus in excipulum metallicum abit in salem album instar nitri, Cepe propter causas accedentes colorem plumbeum, fuscum, cinericeum habet, aliquando subcaeruleum, prout
purior est a sumis vςl alio quodam admisto. Hic est sal
g. 6. Hic sal iterum solutus in aqua filirando & exhalando salem dat puriorem, tandem abit in crystallos si cui illas facere lubet NB.quia multum salis &terrae hac operatione perit, parum refert, an sumatur herba vilissima , ut gramen, sed non eligatur herba, cujus sal est volatilis , adeoque sunt huic operi aptis' simae herbae, quae extracta dare possunt. g. . virtutes salium horum sunt sequentes. Primor non sunt admodum acres, plus olei habent, & quo minus ignem passi sunt, eo minus sunt acres & magis oleo si. Secundo : acido non sunt valde opposit i loquor de sale Tachenian hoc enim verum non est de iis, qui ignem majorem passi sunt; sunt tam parum acres, ut ad salem marinum accedant; sic Plinius narrat de gente quadam, quae omni sale marino caret vel simili adiusus culinarios apto, hos autem ex herbis talem salem
componere, quo utantur in culina loco salis marini.
Tertio: in aere non tam facile, nec in aqua nisi dissiculter , in igne tamen facillime solvuntur, & hoc ipso. a salibus alcatinis distinguuntur Quarto; omni liquid humano, excepta pinguedine, miscibiles sunt, olei
Iamen adhuc misce'tur. ininto: in sanguinem & lim-
60쪽
C H E M I. am 30 pham penetrant, non vero in nervos, si assumunturnam per magnum acervum arenae hoc lixivium non penetrat, neque Per nervos dc eorum minimos canales seu
meatus; hinc ab his immed late non solvitur podagra, ut nonulli volunt. Sexto: coagulata liquidorum humanorum solvunt, id est interpositione suarum particularum coagulationes discindunt de dividunt , huic ei fectui tuto fidere possumus, non tamen solvuntcalculosum coagalum , liquida autem coagulata attenuant &diluunt, dummodo ad ea pervenire possint; hinc a Diumanturaquet calidet admisti. Septimo vasa blande itimulant,quia acres sunt,hinc non tantum in fluida agunt resolvendo&diluendo, sed&stimulando solida. Octavor hinc sunt aperientes, quoniam utravis ratione solvunt, & quoniam sunt adeo ponderosi, ideo eorum momentum est malus. Nono 2 promovent secretiones de excretiones tam sanguinis quam lymphae, quod enim resolvit, facit secretiones, de quod secretiones facit, id etiam movet, &quod movet etiam excretiones fa- Cit. Decimor hinc sunt silcioriferi de diu retici; quod enim sanguinem attenuat, & solvit liquida, &. Vasa aperit, ut liquida ad vasa subculanea in magna copia fluere possint, est sudoriferum, &diureticum, quod
idem in renibus praestat, imo ex eodem fundamento al. vum movent, quoniam faciunt ut excrementa sint meabilia, quatenus per vasa secretoria multum liquidi ad illa deferturuunt abstergentes,quatenuS omne com
pactum liquidis miscibile&mobile reddunt, adhς- Tentes partes excutiunt sed hoc, quod tali modo ope- Tatur , est abstergens seu sapo. Ergo& primas&secundas vias sanant, sudor enim, diure sis, alvi subductio, vel arteriis, vel lymphaticis vasis, vel glandulis ft. Undecimo: in plurimis morhis chronicis boni sunt &salubres, ubi resolutio & stimulatio pro humoribus requiritur, vel saltem toleratur. Hinc in hydrope commendat ea Sydentiamus; tollunt languores, ideo quO