장음표시 사용
161쪽
Ed haec, ex Chaldaeorum,o Heb orii,& diuinis Christianoria eloquijs accepta , Se historice narrata, nisi argumentis probata suerint, nec Peripatetici, nec Stoici , nec Epicurei, quorum inges est, inter liter ros, numerus dc cum x lus, non suscipient. Opus ergo ei , quoniam, igna qm vulgus, pietati ac fidei non est contrarium: Sed omnia ei a sciolis istia venit op- politio, de oppugnatio, rationes ad inuenire, qu rum voc robure , dc persuasito illorum, dc
gnλrR iapientia conuincatur, & iaceat conilicia. At seramus ergo mathematicas con ra eos necessitates, S dicamus. Entium a Deo productorum cuius contraria dogmata uni ntea late prostisata alia elle per se subsistentia, de ut Graeci significantius dicerent, --τα . Quae propria si hyparxi, & eilentia , propritique viribus innixa,nullo, egent alterius vllus ad miniculo,ut sint, quain Deo pς ductare, δέ creatore .Qui ea, ut produxit, ita conseru lς mper,dc continet , ne in nihilii abeant. Et adie conuertit,& pro illorum viribus,de dignitate ad se reuo- t. Haec autem sunt omnia incorpora. qu*in mundo sunt Archetypo , ideae dc unitates, essentiae , vitae, de intellectas,dc etiam animae,
quod suo loco demonstuabitur. Alia vero sunt iiis opposita; in alio, vel per aliud subsistentia, de aliena virtute stantia , dein alio subsistantia, de existentia,quae illi επερο ατα appella ot. Qualia sunt corpora omnia, dc corporea uniuersa . Nam quae corporea sunt , quantitates, qu litates, harumque Operationes , dc passiones , corpore egent tamquam
sulcimento, sine quo, nec ςxilurem,nec subsisterent. Corpora vero ipsa, Sc loco egent, inqxio sint, dc in teria in quam, formae induca tur, de in qua subsistant. His ita distinctis in hunc modum inserimul. Si -3υπι per se stantia. Et ἐτερ albstantia ilice t ita nominareὶ sunt inter se opposiva ita ut iungi nequeant sui natura ; necesse est media aliqua elle, quae inter extrema interpunantur. inae vel unum sunt, vel d iuves etiam tria. Tria inquam, ut scilicet priornat ira sit,primis illis assinis. Et haee sint,me χtium illi ordines novem . Tertium sit, codipori mundano iunctum. de per i pium susim. Quam dicimus , Naturam. Et inter erimum de tertium, sit medium secundu. Quod de eum mentibus, dc cum natura iungatur, de haec sit Animae latitudo tot 3. Haee diuisione rerum facta,sic progredia
Horum singula genera . Et essentiam ha bent, dc poten iam , dc actionem propriam .inae tria, pei omnia descendunt genera, de per horum generum species cunctas, de per omnia spςciebus contenta indiuidua. Corpora ergo quae in se no sunt, sed in alto,in Natu ra nimirum: in alio quoque potentiam tuam h bebunt, de actionem. ita ut quidquid, vel polle , vel operari videantur, per naturam in illa sussim, & poterunt, δc agent . Si in alio haec habent, neque in se, neque in aliud, possunt agere nec agunt. Quod etia ante est pro batum. Si in se non agunt, neque agere posiiunt, neque etiam se se seruare pollunt , nec
se se conseruant.Si se non conserirant. neque se ipsa,viribus suis continent . Ergo ab alio, de continentuς , dc conseruantur . Eoque sane , non corpore. Corpus enim , cum se dequeat seruare , neque corpus aliud serua, P 1 re
162쪽
re potest. Ergo seritatur , ab incorporeo. Et eo quidem toti sbi coextenso .Nam si aliqua in parte, sibi no coexte latur, ea parte non cotinebitur, neque seruabitur. Vt igitur totu seruetur, seruatore egebit, toti sisi extenso. Si toti s si sit coextensum, dein tu & extra erit coextensum. Hoc autem nos dicimus, naturam , toti corporis , qhantitati , totique corporis illius materiae coextensam . Natum autem omnes proprias secum seri qualitates. Easque per totum scindit corpus. De quibus suo postea loco. Sed nunc breuiter. eas dicimus esse calorem, & sumore Hunc quidem partes corporis conglutinantem, illum xero gluten in eo facientem, de conseruantem . Gluten autem in corporibus, unius, & unionis est minister. Duorum horu concors acti O, Sympathiam in toro: corpore operatur, Discors vero actio,Dyspathiam, Asympathiam, de Antipathiam .Haec vero glutinis dissolutio nem, de molis totius solutionesti , nisi ab alio, in ossicio cuiusque contineantur, de so-ueantur. Folio autem liqc seri minime poterit, nisi a fouente , fouentes vires hauriat continue. In exhaustas ergo vires, necelse est habeat, id qnod continue sotiet. Hoc autem corpus este nequir. Incorporum ergo erit necessatio. Ille ni fallor. is Spiritus intus alens, totamque infusa per
is Mens agitans molem, & magno se commre miscens. Hanc, Naturam libet, dc licet appellare. De qua Zoroaster cecinit.
., Dorsum supra Deae Natura indesela attolitur ,, Imperatq; natura inde sese, munditq;, operibusque. At Natura , Animae est progenies, eius radius in corpora insusus . Insidet ergo natura, mudorum , icilicet Hylei, Atherei, & Empyrei: operumque,quae in eis ab ea fiunt, dorio . Idque circa Deam, animam scilicet mundana m ait. De qua idem Zoroaster canit.
is Affatim animans, lumen , ignem, aethera,
Mundos scilicet hos tres sublunates aethera cci. lest uisigne,Emputeu dc lume illud ,quod& os c. imus &ostendemus amplius in infinito spacio,infinitum. Quae quidem ala inquit.
,, Anima namque est, quae ornauit magnum. , , Coelum , dc ornat, simul cum patre. cu patre scilicet productore suo intellectu.
is Anima ignis,potentia patris est relucens, is Immortalisque manet,& vitae domina est, , Et habitat mundi, multas plenitudines , , , snuum. Quae quidem curei intellectualis sit.
is Mente quidem continet intelligibilia, ,, sensumque inducit mundis, is Mentis enim est imitamen, partum vero si habet quid corporis. is Missisque canalibus , ignis incorruptiis opera eslicit. Anima, inquit, mente sua participata continet intelligisilia. Sed mundis sensum indit,& sensibiles eos esscit. Quoniam intellectum
patrem imitatur producendo, corpora nimi-ru per radiu , intellige, lutim qui est natiua in corpora insusum, Variis quidem viis, quas canaleue appellat, instrumento caloris aeterni omnia de operans, de perficiens. Supra anima sunt intellectus,quos ante commemorauimus qui mundorum curam habent. Nam & a principio mundos effeceritur. De uno ait:
,, Intellectus. n. qui est mundi arti sex ignei. Sed factos etiam mouent, nam alio inquit.
- Et intellectus, qui Empyreum mundum ducit. Sed & mouendo, etiam sit stentant.
is O, ut mundus habet,intellectitates fustem tatores, inflexiles. Et sustinendo custodiunt. Κλλα 6 pρουροι ἐν ' εργων εἰσὶ του παπος .,, Sed de custodes operum sunt patris. Calliena ergo hac pulcberrima , & plus quIm aurea Patris, Mentis,Mentium , Animτ, Naturae, corpora quae per se,nec constitui, nec sustineri, nec contineri, nec conseruari, nec custodiri possint uti ετερματα, & ali stantia, ab alio,& ab initio effecta sunt & sustinentur, dc conseruantur, necet se e si ab intellectibus,& animabus & naturis,& essciantur, Se cust
diantur,Jc conseruentur . eo modoquo ante.
cedente libro est expositum, de quo ipsemet Aristoteles coelos a mentibus moueri, de in motu conseruari, Sc haec inseriora omnia regi tradidit.& ab ijs quae supra coelos sunt elle, de vivere Omnibus uenire docuit. Sed vi nullam
163쪽
de his ratione reddidit si e nullam a Clialdaeis, Peripatus exquirere debuit, quando sine ratione, & causis redditione, non minus ipse quam illi laborarit. Et tamen philosophus el- se voluit. Patiantur ergo, de illos ratione pari esse philosophos. Nos utrisque suppetias modo luimus. ostendendo, Mentem opificem, influxibus superioribus Verbi, dc Boni grauidam factam, sterilem elle non potuisse. de puere habuille necesse , dc parta contine. re, de custodire, de seruare, tum prima quae a se prodierunt, tum quae a se longius profluxerunt. Profluxerunt autem a se, entia prima.
Α primis secunda. A secundis tertia, A tet-tijs quarta. A quartis quinta. A quintis sexta. A sextis septima. A septimis octaua. Ab octauis nona. A nonis decima. iis qui supra sunt expositi modis.Quibus verissimum euadit illud
,, Consilii a valida necessitate. Omnia, de ficta elle,& contineri, & conseruari. de alio item carmine.
,, Dura namque necessitas, omnia tenet.
ri Cuncta perfecit pater , & menti tradidit
,οῦ secundae. Quae, proximus est rerum opifex.Deprompsit namque omnia pater de se, & per primam mentem sibi consubstantialem, ea transmittes secundae menti, quae de ipsa ,ut docuit Hermes erat Verbo, & Patri consubstantialis,tradidit. Cur autem, de omnia,quae in se habuerar sum-rae persecta per primam mentem tradiditis cundae sAn ut de ipsa omnia haberet, dc per inta hersecta est et ' Ita prosect5. Neque
enim ipsa, utrique consubstantialis carere vllo potuit ente, ne carens,imperfecta relinqueretur. Persectima ergo cum,dc ipsa esset, oci si ne & intacunda esse aut potuit,aut debuit Tradiderat ne ei pater omnia, ut ea tantum haberet, de ut eis in se tantum seueretur, Deitatis modo sibi susti eientissimo e Et postea sederet iners, de sterilesceret ἰ An vero ut Deitatis modo,& ipsa esset tacundissima. Ratio sane dictat, ut incundissima,de ipsa esset. Nam si asi, Adie consubstantialis est, cum Patre, &Filio,cum eis erit etiam ἐπιδι , ,e, - λοῦ- ος compotens, dc aequi potens; eiusdemque cum iis potentiae, de virium. illi vero ut ostensum est, sunt omnipotentes. Haec ergo erit etiam omnipotens. Quod de ex Nazianzeno etiam patuit. At si compotens illis, de Omnipotens, suerit etiam cum illis si innie, ἰωργὸς, cooperator , & aequi Operator. 5 coeis ciens, deessiciens, sicut de illi omnia. Quod Platonis auditor claris lime est contestatus. Tria enim haec, ut sepe dictum est, essen. tia, potentia, actio, tam arcte rebus in omni . bus,3c in principijs omnium maxime sunt unita, ut a se inuicem diuelli minime omnium queant. Nam ubicuntque essentia rei est, ibi quoque est potentia, uς ut iam docuimus essentiae protensio quaedam est 'Se extensio. Vbi vero potentia est, ibi necessario est, & actio, vel in essentia, vel ex essentia. Nam haec protensio , Se extensio tum potentiae est , tum etiam essentiae. Necessiario igitur, Mens s eunda, quia coessentialis sit Patri, & Filio, compotens quoqUe, 6 cooperans illis erit,de omnipotens ,& omnia efficiens. At ubi ea efiiciet e In sene, an extra se Non in sequidem, quoniam ea, a Patre, Ec Filio in eam sunt transsula iam persecta. Ergo extra se. At non in eos, unde ea suscepit, & nulla productio fit uersus supera. Ergo uel circa se,uel infra se . Circa se quidem intellectus, de quibus agebamus. Instaue uero, ea omnia quae intellectibus hii ce sunt natura, inseriora. 4nales anima, natura, qualitates, sorma, corpora .Circa se quidem,an omnes intellectus, aut
uosdam. Et infra se itidem, an omnia quae
iximus modo, animas, naturas, dc coetera,
an uero tantum quaedam e si quaedam diea. tur, inferemus, uel quia impotens, Sc sic non omnipotens, contra demonstrata, vel quia noluit, dcentibus, quae promi poterant inuidit. At nulla in summum bonum cadit inuidia. vel nesciit producere . de se non amplius mens. Si enim nescit, neque etiam' intelligit. Si non intelligit, non est intellectus. igitur produxit omnia. Non in se, non supra se, vi est ostensum. Ergo circa se, de infra se.Nullus enim alius, aut suit, aut potuit esese loeus, quis entia, quae in se habebat promeret. An ut iis omnibus exinaniretur An vero , ut omnia sita sibi retineret, alia suis similia proseret Ita prorsus , ratione quam
saepe commemorauimus. Omne producens
sibi similia producere , ijs modis , qui sunt
iam explicati. Hoc ergo merito maximo, quod ei rea se, de insta se oinnia produxe rit, νους δουπιουργὸς Mens opifex as Herme- te est appellata. Non quδd sola , sed quia rebus extra profundum condendis,proximior suit conditrix. Hanc autem, ut ita dicam, omnificentiam, quia sit cum Patre, de Filio cosubstantialis, compotens , de coe Tector, necelle est cum illis communicare. sicuti de illi eadem ratione , quidquid habent, cum eo
necelle est communicare. At erant praeterquam omnipotentes, etiam infinitipotentes.
Igitur de haec Mens, sicuti omnipotens,ita etiaest infini-
164쪽
est infiniti potens . Et quoniam , qualis es sentia est, talis quoque est potentia. Ac qualis potentia, talis operatio. Et qualis operatio talia etiam ab ea eduntur opera : Opificis huius,ut essentia,& potentia sunt infinitae, ita imfinita erit eius amo,&operatio. Ergo infinita necellario eius quoque opera erunt. Sed
infinitate, auctoris infinitati , simili quidem infinita, sed inferiore . Inferiore inquam dulici ratione ; tum quia extra ipsum sunt proucta; tum quia omnis productio, non ad lupe , sed ad insera, uel in circuitum progreditur. Ins nitate ergo, a primis tribus infinitatibus es lentiali, ac potentiali, de ut ita dicam actiongli principiorum diuersa, ea con stabunt producta, infinitate scilicet quarta quadam, innumero c2nsistente. Numero ergo infinita, eum primi ig, tum reliqui duo opifices entia
produxere. similia quidem ipss, ted inseri
r . Vnitates numer' infinitas, ellentias, vi tas , mentesque noero infinitas . Mentes
quidem alias circa se , sed minus nobiles, easque numero infinitas. Sed triplici, ut par est, distinctas ordine, triplici Productorum ordini respondentes . Alias nimirum Patii, alias filio, alias Spiritui, Proximo earum productori . Nam ς tres sunt productores,&. omnis productor sibi simile producit, necessarium suit has Patri, illas Filio, illas vero Spiritui esse assimiles. Quam rem Zoroaster,
Ad magorum coetus acutissime perviderunt .
ri tuunt. Et id, anum, α bonum, conceleri brant. Deinde paternum quoddam pro,, sendum uenerant ut , ex tribus triadibus,, compositum. Quaeque autem trias habetis Patrem, Potentiam,& Mentem .
Quibus nominibus tribus , principia quoque prima nominarunt primum prosun. dum . Quod tantum νοκτον intelligibile nuncuparunz . Hanc autem secundam triadem
Proclus , R Damascius f pe adducunt, de du- ilici nomine appellant, νιψην, D νοερα, inteligibilem, & intellectualem . In qua is qui pater dicitur, primo patri respondet. Quae dicitur potentia, Filio. Hic enim Potentia patris eii appellatus . Qui uero intellectus nominatur, intellectui secundo, de principio,
tertio correspondet. De qua triade , Dam
ν ω πια secundum Chaldaicam celebrem triadem. Videlicet est unaqueque trium triadum dii tributa. Non est autem facile assequi.
In comprehensibilia enim sunt Dei, ii dici & inuestigabiles uiae eius, & ineffabiles j qu
modo e tribus his principiis novenarius mentium numerus sit ortus. Nos tamen id it accipimus, ut Mens opifex, Patri quidem respondentem, summa excellentia primam triadem in primo ordine prociςarit . In quo patrum ordo supremus, patri quantum
possiet, similis esset. Ordo secundus potentiarum, similis esset, quantum liceret, ipsi filio- Tettius uero qui est appellatus Mentium , sibi tertio principio, ac secundae menti esset alsimilis. Eodem modo , in secunda tria. de quae filio responderςt ; sit premae pa sesappellati, essient quantum fieri pollet, Pa riprimo, ac patribus primae triadis assimiles. Potentiae itidem quantum possibile esset, filio, &potentijs pri inaei assimilarentur. Temtiae uero quae Mente sdictae sunt, sibi Menti, de metibus, primet similes prout posset, essent. In tertia similiter triade, sbi menti respondente, essient patres, patri primo, de patribus duorum ordinum : δc potentiae filio, & potet ijs,& Mentes sibi, & metibus suis essient asisimiles. Pollunt alio quoque modo triades lia: distribui . ut prima scilicet tota , Patri. se cunda tota Falio , tertia tota Spiritui condi tori essent propriae. Sed & utroque modor pollunt accomodari, sine ulla diuinitatis lobe. lmo maxima cum eius gloria ,& pote tiae supremae argumento. Quam potentiam iadauget, quod est iam ostentum in singula harum triade, mentium infinitum ei tenuinem rum. Cur enim ab infinitis ellentiis,&infinitis potent ijs, infinitae etiam operationes non prodierunt Et ab infinitis actionibus, inon etia infiniti effectus non sunt effectii Curi item ab infinita bonitate, infinita bona extra eam non sunt progrella φ Quid enim opus habuit,ea in se continere, de retinere e Cum bonitatis proprium munus sit, se se omnibus communicare. Et si omnibus, finitis se se
communicat, cur non etiam infinitis omni.bus 3 Cum nulla ei obstet vel impotentia sui,
vel entium, aut par , aut maior potentia
Non igit ut non potuit, ultra finita , se se in
infinita effundere. Neque ulla eam retinuit inuidia, perquam potius finita, quam infinita producere uoluerit. Cur enim inuidit ijs quae supra finita esse poterant, ut non essent' infinitae ergo non quidem essentiis, de poten-lijs,de actionibus, s ne suis conditoribus, aut pares, aut eaedem essent,) sed infinitate quadam, a summa illa conditorum degenere, numeri nimiruin,& multitudinis . Cui rei, mulita pollent ex sectis literis afferri testimonia, quale illud. Multa nimis sunt castra eius. ,
Et numerus equestris exercitu: vicies millies
165쪽
hes dena millia.Sed quid illud est, quod in tu A bilia,& inuisibilia, siue Tlironi,sue Domi
timus, choros hosce mentium ab opifice men ,, nationes,siue Principatus, siue Potestates. te, extra se,& circa se suisse creatos, cum Apo- is omnia per ipsum,& in ipso creata sunt,&stolus seribat de Verbo filio. M ipse est ante omnes,&omnia in ipso con is Qui est imago Dei inuisibilis, primogeni- ,, stant. is tus omnis creaturae. Quonia in ipso con- Quaestio haec in propriam sequentem reseis dita sunt uniuetia,in coelis,& in terra, visi- ratur tractationem.
166쪽
Te de summa Dei Patris,atque ineffabili sapientia dicia sunto. Quae sane eadςm est i Verbo ac Spiriturius,
alteritate tantum qua mab illa descendens. in intellectione tu, atque intelle tum, modis quos diximus,cqnversa. Namq;
in patre tantum uno, uniter omnia erant. In .
tellectio, luet distinctionem secum habet, uni.
ter una e ste non poterat. Atque ideo in eum cadere non potuit. In verbo uero,& Spiritu, ubi distinet i iam erant omnia,cadere inte M. cito potuit, & utrumque intellectum facere. Qui tamen suo modo, alteritate distincti, cupatris sapientia sunt idem, & eadem obeunt munia. Fuit autem sapientia, inter diuinas proprietates,aTheologis omnibus, tum Ethnicis, tum Hebraeis, tum etiam Christianis connumerata semper. vltra quam, sunt etiam aliae eiusdem diuinitatis proprietates, celebratς. Quae quoniam ad prima rerum principia pertinent , inter Panarchias tractatus, non est eis locus uacuus relinquendus. Sunt ergo aut omnes, aut piaecipuae huc uocandς,& perpendendς. igitur dicimus, eas omnes toti paterno profundo, hoc est Patri Filio, Spirituique, esse communes. A patre quidem incipientes, in Spiritu vero desinentes. Patrem autem duobus praecipue nominibus, quasi suis propriis, supra saepius appellauimus. Unum, Bonum. quod unum idemque est, nostrae cognitionis modo, duabus quasi notis nobis distinguentes. A duabus lusce, proprietates , omnes, de quibus modo agimus, quasi in duos ordines derivantur. Vtiumque ordinem consideremus . S pro virili expediamus. Igitur, quia unum illud,Pater Deus,non nisi unum est, sim
plicissinium esse,est necesse. Simplicitas haec. simul cum unitate ab uno genita ,& ab uno procedens, in totum descendit patris prosim
sum. S in omnes,quae in eo siit unitates alias.
Ide s. Simplicitas autem haec, illic nata, illi e habitat, quia nulla ibi habitat materia,nulla materialis species, nullum materiale genus, nulla materialis serma. nulla denique materi lis qualitas. Neque simplex ea simplicitas
est, eo modo,quo naturam simplicem esse dicimus. Natura enim per corpora protenditur: ad p rtes eorum,etiam diuiditur. & per ea permeat,& eis multas impertit vires: est tamecorporibus simplicior. Commistam nihilominus suam es lentiam,cum illorum uarietate habet. Excellentior quoque diuinorum est simplicitas , quam iit animae simplicitas. Anima namque uti uidebimus loco suo, media quaedam est et lentia, inter incorporea,& corporea. Atque ideo utrumque attingens , milia est quodam modo ex utrisque. Simplicior etiam
ea est simplicitas, quam sit simplicitas intellectuum,qui extra profundum sunt. Est quidem intellectus omnis, essentia indivisibilis,& uniformis. Sed quoniam ad ea, quae extra se sunt respectum habet, quatenus ea in se, & circa se
contemplatur, multitudo est quaedam: quae simplicitatem in eo esse summam, nequaquasi nit. Recta autem ratione euenit, ut multiformium genitrix causa, sit simplex. Non enim potest effectus, idem cum causa esse,etiam si ei
sit similis. Nam sicuti diuisibilium indivisibile est principium.&corporum principium est incorporeum, & mobilium, immobile: siemultiformium,& mistorum, principium uni-sorine,& simplex esse debet.Talis ergo est sim fplicitas eius diuinitatis, quae Prosandi paterni
est propriissima.Si simplicissima illi est simpli
167쪽
Ums,proculdubio sequitur, ut eodem semper se habeat modo, tum hyparaei, tum viribus, tu
etiam actionibus. Nam si simplicitas ibi est, millio nullum ibi habebit locum . Si mistio ibi est nullat nulla etiam ibi est alteratiotat alia
terat io nulla, eodem se habent semper modo.
Si eodem se habent semper modo,immutabiles ergo semper sunt.neque ibi est quicquam,
quod vel recipiant aliunde, vel eis accedat, quod ea mutare queat. Haec immutabilitas,coelesti immutabilitate longe est eminentior.Coelo enim euenire creditur, ut neque suscipiat aliunde, neque ei accedat quicquam,quod ipsum immutet. Id quamuis ita sit, non tamen natura sua, id habet. Corpus enim est, corpus autem omne , per partes pritis, deinde toto, sui natura est corruptibile. Si corruptibile, etiam alterabile. Si hoc, etiam mutabile . Si
vero non mutatur, non alteratur,id ab inco
rorea habet causa. Sed de animae, quamuis essentia,& uiribiis non mutentur, quia internae sint, attamen actionibus, quae ad extra vergiit, mutantur . neq; eodem se semper habent mo do. Mentes quoque, quatenus intellectiones suas ad inferiora extendunt, non videntur penitus ad ea impermistae,&ob specierum, &senerum quae contemplantur varietatem, novidentur. ijs actionibns eodem se haberem do, neque elle penitus immutabiles. Si ergo in Patris profundo , atque eius unitatibus,&simplicitas est suinnia, & immutabilitas : erit ibi quoque summa veritas, quae tertia est eius proprietas. Nam cum eodem semper peltant modo, nullum ibi est mendacium, nulla dece-ceptio, nulla salsitas. Neque enim se te ipsae decipiunt. Neque aliis Decum faciunt. neq; ipsae ab aliis salsitatem ullam patiuntur. Sed est thater eas vitio,& communio persectissina a.& indivisa, ct immutabili se de verissima, ct nihil aliud quam ueritas. At si .eritas est ibi summa. Sapientia quoq; ibi est summa: non tamen Omnis per intellectionem, vel est potius per intellectionis liyparran.Non eni inquaeritia id venatur cognobilh,uii Osteiidimus, sed plenia ludo ibi est, o innis cognobilis, omnisque intelligibilis. Plenitudo autem haec, cognitio
nis, ac sapientiae, non nisi hyparxis ipsius Dei est,&profundi. Atque hae quidem sunt diuinitatis proprietates, ab uno procedentes. Sunt aliae a Bono venientes, & a Boni Idea.
Quarum prima est susiicientia. Bonum enim,& sibi, & aliis est susscientissimum . Et quam
uis naudus, quia totus ex totis sit compositus,
re perfectus ex persectis, de plenus propriis
suis bonis omnibus,susiiciens esse dicatur;attamen sussicientia haec eius, partibus constat,&exmultis in unum est conflata, Sc a causis superioribus eam participat. Suffcientia aut ein abono ueniens, quia &ab uno venit simpliciTsimo, neq; partes habet, neq, multitudinem;&se ipsa, no aliunde est talis.Sed,& animaritis mundus, plenus est propriarum virium, ac virtutum : de propriae beatitudinis mensurana numquam deficientem, possidet. Uerum t men,& haec eius sum cientia uariis indiget viribus et quibus non semper eadem contemplatur intelligibilia. & praeter haec temporaria est eius contemplatio. Atq; ita non tota simul, ne
rue uni sermis est. Sed de intellectualis munus, lassiciens, & est,&dicitur , ut qui perpetuo uniuersum possideat in se bonum: Ne omnem simul suam comprehendat μlicitatem. de nullius sit indigus , cum ei, tota eius uita praesens sit,& omnis eius intellectio.Sed susiacientia haec, suae competit hyparxi: neq; est cuprofundi paterni sussicientia, comparanda,ist quae secunda sit, & per participationem .'Ilsa vero primum est bonum, x primo bonum, &per te bonum. Atque hae quidem sunt ei pro pria quarenus sibi ipsi est sussiciens. vatem svero aliis quoq, omnibus sit meiens est, plenictudo est bene licentiae: Ze beneficae potentiae, quae ad omnia progrediturii de in omnia penstrat,& per lamnia, eam extendit beneficientia.& usq; ad insina diuinitatis suae , ac bonitatis dona proseri,& insere. singulis lite pro eorum captu ea largitur. Ita ut nihil tam abies ues, aut vile est,quod eiuς non fias patriceps. Pierquam potentiam, intellectuales ellentiae siritilia libi constituunt. Animet generare expetunt,& primam imitari causam.Et naitirae earum rationes in alia transferunt: Sc formae,&cuncta
aliaestentialem generandi,&sese proferen lihabent amorem. Quam quidem beneficenti suis quaeq; sensibiis percipientes, necessariis eam expetunt, &desiderio unumquodq; siti, summo, in id laruntur. Ex quo recte quidem dictum, sed non satis explieatu illud fuit. Id bonum esse,quod omnia appetunt Hoc eni in tale bonum, non est, quale laepe in sensibilibus apparer, uetali'μid iit quidem bonum,& ideo appetatisr eci inessicax, sine ulla sit essicientia. quale est pulcritudo. Neque est tale,quale aliquando, de efficientiam aliquam habet, Jein se conuertit ea, quae eo participare queant, ct a nobis tum ratiocinio, tum etiam mentis
intuitu percipi potest. Sed id bonu,quod omnibus expedit, ineffabile est , & ante omnem cognitionem, in omnia protenditur entia. Etentia omnia id appetunt, & ad id conuertuntur, haec sane magis,illa minus. Pro tu illi natura, & hyparat, uel propinquiora, uel sunt loninquiora.Et ad se omnia tum inuitat, tum trait,omnibus ubique praesens . Neque ullum, uel vilissimorum entium ordinem destituens.
Non alitet sane, ac sol radiis suis omnia colluta lin strans i
168쪽
FRANC PATRIC. V AN ARCHIAS. LIB. XIX.
strans, olum oculos ad se couertit,eo'; lumine plenos reddit. Et materia illa,quam prima,&stre non ens dixeriit in id bonum appetitu suo trahit,& eo tantu,qua tu capere potest,impletur. Est ergo hoc appetibile,entium omniuquasi cetru, circa quod entia omnia, tum essenuas stras, tum vires tum actiones .llim appetitus omnes suos reuoluunt, eosq; in extinguibiles, & perpetuos habent.Et tametsi illa quid
cupiant non cognoscunt, aut percipiunt,ait men, ipsum quasi ariolantur,& circa ipsum veluti tripudiant , idque amplecti,& sinii tene re exoptant. Id tamen no piaehendui.Est enim ab omnibus entibus separati ina: sed omnibus etiam est piae siens,& ea praesentia, omnia circa se mouet,&lui cupidinem illis indit.Qua cupiditate,& motu, letuat cuncta, sua tamen si pereminentia , ab omnibus se impermistum, in sita unitate permanens, conseruat. Dum vero ise ipsem ita conseruat, seruat etiam alia, in se omnia statuens, illaque complectens. Estq; hcc huius appetibilis, propriislana proprietas, scuti sitsficientiae secundae, proprietas est, Omnia ad similium excitare productionem . Ex quibus duobus tertia quasi componitur proprietas, quae dicit ut persectio. Quae, ea quae Producta per sisti cientiam sitnt,in. luas causas conuertit,& ea congregat , S in eas reducit: vel ea sint intelligibilia, vel intellectualia, uel animaria,vel etiam naturalia,& corporea, omnia namque in naas causas, ut persiciantur, reuoluuntur; ab eisque ad pellectionem red cuntur.Persecta secta, ueluti in suae aetatis flo-Xe, pulcra redduntur. Pulchritudo haec siti natura est amabilis,& ab ea,& in eam amor exci-xatur. Amor ergo entium omnium, tum erga
se inuicem,quia per persectionem pulchra sui xffecta excitatur; tum etiam magis,erga huius pulchritudinis causam. Qua proxima persectio ipsa est. Haec vero,ex appetibili,& susscietia est conflata .Duo vero haec siissicientia prima.Haec vero Bono drimo, ac siimmo est eo iuncta. A Bono ergo prouenerunt propriet tes hae, sias ficientia prima, qua sibi siti sciens est, sitfficientia iecunda , qua sitfficiens est entibus omnibus. Ab hac si appetibile. ex viris. quae persectio conflatur. A persectione pulchritudo. Α pulchritudine amor. Amor aut εmaiore efficacia in bonum sertur,&quasi furore quod i in id agitur. Et est rectissime a Theologis dictus anagosus, reductor ad ipsum bonum, ad ipsam scilicet rerum omnium causani primam, ac principium primum. Reductor alius, sed placidior, ae quietior est, verit iis contemplatio, & quam vocamus philos phiam, & sapientiae Amorem. Qitae quamuis placidiore in idem Bonum seratur motu, eoderamen quo amor sertur . & amoris etiam ipsa sentit lli mulos, quod nomine suo indicat.
Quid enim aliud e st philosophia quam amor sapientiae e Quid vero aliud est sapientia,quaueritatis plena notitia. veritate aure quid po test, aut excogitari, aut repiti pulchrius. Ex pulchritudine ergo ueritatis,&in ueritatis pulchritudine,& sci edi amor,& philosophia, studio maximo cotedit. Veritate aut,hoc studio: cognita, tuis uel sensuu,uel quae ratio,vel mesei non assentiatur Allen sus hic fides est. fides ergo maxima, ubi maximus assensus. Alien issus maximus, ubi maxima est cognitio. Cognitio maxima, ubi maxima veritas. Maxima verita; in Patris profundo. In profundum ergo Patri sensus, si possitit, omnes intendamus. Si non possint hi, opinatricem. Si haec nequeat, rationem, ac dianoeam totam. Si neque haec plene postit, totam mentem,&Zoroastri m nitu,mentis ipsius florem, apicem,unitatemqῖ dirigamus. illud contem Plemur; in ipsum moueamur, in eo hac fide summa consilia musa summam ueritatem,summa fide coplectamur. Fide ei uniamur; Per fidem namque iustificabimur.
169쪽
DIVINITAS, AN SIT UBIQUE AN NULLIBI, AN ALIC L
X, eo igitur, Apostoli testimonio, in Dei imagine, in
rurae, qui Dei filius est, eondita sunt uniuersa, Sc in ip
nia in i plo constant. De quo minime est dubitandum. Si ergo omnia sunt in:eo creata ,& in ipso constant, & is , idem sit cum spiritu . omnia etiam in spiritu fuerunt creata,&in spiritu quoque adhuc o innia constant. Et eae ipsae mentes,Throni, Dominationes, Principatus, & Potestates; & si hae, e Liam reliquae,in eo sunt necessario.Cur enim hae, dc non aliae e Et ipse ait uniuersa,& repetit bis, omnia. Si ergo,&in Filio, de in Spiritu
sunt creatae,5 in utroque constant,& hae mentes, Se reliqua entia, verum non fuerit, quod
philosophabamur, extra, sed circa ipsum,hasce mentes suisse creatas. Sed si quis penitius uerba Apostoli introspiciat, cernet eum dicere. In ipso condita sunt uniuersa, sua lingua expressius leguntur.
In ipso condita sunt uniuersa, ea quae in cς,, Iis, de ea quae in terra, uisibilia, Se inuisi--.bilia. Quid ergo, in ipso conditi sunt,& coeli, de sol,
de lunae , dc stellae 3 de terra ipsa, de montes, de lacus, de flumina, de maria Et non solum haec& reliqua in eo condita, de creata sunt, sed in ipso etiam num constant Igitur ipse, horum omnium locus est e de spatium,de supe feles,haec omnia ambiens,de locanse Minime gentium. Sed de uerba alia Pauli eiusdem,illa. is Ex quo omnia. Videntur illis sub contraria. IN. namque intus sonat. EX, sonate tra . de hoc nobis fauet. Intus uero , dc extra,
quis nescit, esse contraria. Sed de illa euiden. tuis uidentur sibi Opponi.
,, Quoniam ex ipso , de per ipsum, de in ipso
Primum ex ipso, de tertium in ipso. Sed dea.lius est, apud eundem loquendi modus, hisce astinis, cum ait., , Ut si Deus omnia, in omnibus. Quo , non ex Deo, non in Deo, sed Deumelle in omnibus scribitur. Quid igitur dicendum Omnia ex Deo, ut ex loco ; omnia in Deo, ut in loco, Deum in omnibus, ut in locis esse ρ Haec sunt diuinitatis miracula. dc in uestigabiles uiae eius,5: opera eius ineffabilia. Haec tametsi subetontriari sibi uideantur, verissima tamen sunt omnia. Si Deus est in omnibus, Deus est ubique . Si in ipso sunt omnia, Deus est nulli bi. Locus enim non est in loco . Si ergo , de extra Deum, iterum est nulli bi. Cauum, de terram ego impleo, iterum est ubique. Sed si in coeli culmine, ubi ei cathedram posuit Aristoteles, sedet, est alicubi . Si item supra extimam lationem uitam degit, quam ei largitus est,idem Aristoteles, itidem, est alicubi . Harum trium, quaenam sententia uerior Peripatus Principis sui praeseret: duas reliquas irridebit. Catholi ci , duas praeserent verissimas , tertiam hanc uti impiam respuent. Philosophia, Quam Peripatetica verior , quid nam inter has duas arbitrabitur e Sententiam arbitrariam, qu mseret quam praeseret Testissimul ac iudex, omni exceptione maior, accedat Hermes si pientissimus, qui ingentem hanc qu stionem ex uero, atque aequo dirimat. Huius ergo
170쪽
dus. Quo&ipse omnia comprehendat. Et omnia sint in pta , &ipse si in omnibus. Neque enim rie localiter sunt intelligenda ; de
tamen non localiter, n5 uidentur posse intelligi. Si enim uniuersum , dc partes eius Omnes, corpora sunt, corpora autem omni , aut locus sunt, aut sunt in loco; necessie videtur, qui uniuer in comprehendat,eum uniuerso
locum praebere . Et qui per Omnia permeat corpora , ut in omnibus sit ; omnia ei l cum faciunt . Quid ergo vere, ac rite phil sophanti erit dicendum In hunc modu philosophice contemplemur. Deum, &Unum, idem esse, iam diu est nobis demonstratum. Demon stratum quoque est, unum ita esse, ut sit non nisi unum , & nihil aliud quam unum,& simul elle omnia , & in eo, et se omnia . Vt haec inconculta maneant, dicendum, cum in ipso omnia elle dicantur, unum in ipsa non spargitur, sed unum remanens,ea omnia habet , non tamen ab eis habetur.Si ab eis non habetur, est ergo nulli bi. Quoniam id quod habet, habito esse videtur locus. At e contra, si ipse in omnibus est , erit ubique, de si ubique etiam alicubi . Pars en mi haec, totius pars est , loci . At ipse nec pars , nec Io tum est. Non est ergo , alicubi . Si non alicubi, neque etiam ubique . Si neque alicubi, neque ubique , nulli bi est et go . Sed de totum est, de pars . ut totum in alio, neque alicubi, Se non alicubi , neque ubique. i neque ubique, neque alicubi , iterum ergo nul- tibi eit . Qua vero pars est, in toto est. Si in toto est, in alio est; si in alio , alicubi . Et si alicubi, cur non & nullibi, & etiam ubique. An uero haec omnia , in eo vera sunt e An etiam falsa e An uero,& salsa, de vera ς ita consideremus. Tria haec adverbia , ubique , alicubi, nul- tibi , ad locum pertinent; locus ad locatum spectat. Locatum autem vel corpus est , vel
in corpore. At Deus, neque corpus est, neque in corpore. Ergo non locatus, ergo non
in loco , ergo nulli bi. Atque ita haec prior loci attributio, suerit vera. Sed de erit falsa. Quod enim nulli bi est, in nullo est. At ipse est in omnibus. Ergo nulli bi non est. Si nul- tibi non est, in omnibus est,& est ubique .verum, ergo suerit,eum esse ubique. At & salsum fuerit,eum elle ubique , locus enim non est locatum , At ipse locus est, in ipso enim Omnia. sunt . Quatenus ergo verum est,eum esse ubique, verum quoque suerit ; eum elle alicubi . Quatenus vero falsum est , eum esse ubique, talsum quoque erit,eam elle alicubi .
vel illa veriora erunt f ipsum esse in- I corroreum , atque ideo locata non posse . Si
non locatur, locus eum non capit. Si locus eum non capit,nullus locus eum capit. Si nullus locus eum capit, non e a ubique . Si non est ubique, nulli bi erit . Si nulli bi erit , non erit alicubi . Atque ita verum non suerit, eum esse ubique . Rut si is quid vetat, verum esse, eum esse ubique . Est enim incorporeus . Si incorporeus, etiam est immaterialis. Si im- materialis, materia ipse sua non impeditur; Si non impeditur , penetrat , Si penetrat,
etiam permeat, Ea nimirum , materiam h bent, &sunt corpora, quorum penetratio. nem mutuam, natura non permittit. E contraria ratione, quae immaterialia,& incorporea sunt, natura, in mutuam pene rationem,no impediuntur.Nulla enim habent a materia, nullam a corpore resistentiam . igitur incorporea, quia nullam habent mutuam resistentiam, mutuam habent sine ullo impediis mento penetrationem . Neque solum mutuam , sed eam quoque in sua contraria ha bent, ipsa scilicet corpor in quavis, mate .ri.im habeant, & ab ea resistentiam leu anteresin, resistere tamen incorporeis nequeunt, vilis. Quando neque ijs resistunt quin ea penitiis, S usque quaque penetrent , quae in ipsis mei corporibus perpetuum habent habitaculum : Qualitates nimirum omnis seneris, sapores, odores, colores, calores, frigora, humiditas, siccitas, mollities, darities, reliquae omnes. Nec non quantitates omnes, lineae , superficies, prosunditates . Nulla enim corporis vllius est pars , quae lineam intus , & ex irra non habeat , quae item superficiem , ct internam , de ex
trinsecam non admittat. aut quae prosunditatem rei jciat. Haec enim omnia quamuis in corpore suas teneant sedes , attamen corpus non sunt , nec habent cum corpore resistentiam ullam , per totum permeanc
corpus. Quod si anima, & vita faciunt, quae uniuersum corpus intus , & extra se ipsis implent. Multo ergo magis, & sacere possiunt , de saciunt, ea quae, de vita, & anima sunt diuiniora, mentes; vitae, essentiae; unitates siue ideae. Spiritus ipse sanctus, qui suae G sentia uniuersum implet . Ipse filius , per quem omnia, & qui operatur omnia in Omnibus. Et in quo condita sunt uniuersa&in eo constant. Et Deus i ple pater, ex quo
Concludendum igitur est verissime, Deum& uniuersam diuinitatem, quia immaterialis,
incorporeaque sit, nullam a corpotibus,aut materia pati resistentiam . Atque ideo uerisistinum eme,eam este ubiq; ipso sui esse, ipsa sui
potentia ipsa sui operatione, et omnia tu efficere potuiss e,tu efecisse,quaecumq;et in terra