장음표시 사용
181쪽
si vero eausa, omnis, de prior, & praestantiore ite ausato, caulatu in necellario, de pollerius, de impotentius, quam sua causa est. Sed proprietates tamen omnes tuae causae seri iecum, reniissiores attamen. Non enim easdem pro sus. idem enim cum sua caula esset. Neque praestantiores.Sic enim ad supera fieret propa-atio. Demonstratum autem est nobis, eam
eri ad insera. Neque etiam aequales , quia essectus, causae suae non est par. Alioquin cur potius effectias quam causa esset dicendusHut causa sua impotentiore Proprietates enim, nihil sunt aliud, quam vel essentia ipsa rei, cuiusque, vel vires ipsae, quae in actionem exeunt. Quae si exitu suo, proprietates aequales, viribus,a quibus prodiit,essiceret,quid aliud, quam vires met ipsas unde venit ipsa, recta tendo ad supera produceret e Et cui aequales potius quam easdem e Cum una eademque eius esticientia aeque polleat in utrisque. N que igitur sua otigene praestantiores. Neque luae origini aequas proprietates actio ulla potest producere, sed remissiores omnes. Ita tamen, ut suae origini sint similes, de ab ea etiam sint dissimiles . Non enim productum ullum, idem es h cum producente . Sed identitatis eius, uti est iam demo iis ratum, ea aliquid ab
eo auseri,& secum deseri.Effectus enim, a causa semper venit, non tamen cum ea idem remanet. Sed effectus omnis, non eodem cum
causa gradu, non idem cum eo, sed sinite &
His ita demonstratis , ad rem propositam
regrediamur. Quaerebamus unde Animi es.sent Diximus a mentibus, uti a proximis sui causis,ab immediatis eorum productricibus.
Sed supra mentes a vitis. Supra vitas , ab e senti j s. Supra essentias ab unitatibus, ab ideis. Supra unitates, ab uno Deo , omnium fonteptimissimo. Nam si in eo animi, non fitassent, non in eo praefuissent, ipsam non omnia sui cset . Sed his carens, quae tamen inter entia sunt ,& numerantur, non vii 'omnia fuisset . Ergo dum e se, principem generaret unit tem,cum unitatibus in ea reliquis,animorum quoque unitatem in illam transfudit, Et dum
primaria unitas, in se unitates omnes continet , si unitate animorum caruisset , non omnes continuisset unitates . Atque ideo
hac manca suisset , de imperfecta . At demonstratum est, omnia in ea esse, quae in un- omnia , pr suerant . Et essentia primaria , dum in se essentias comprehendit Omnes , nisi animorum quoque , comprehendisset essentias, non omnes suill et essentiae . si primaria uita, in se uitas omnes est complexa, si animorum vitam non esset complexa, iam non omnes vitas complexa sitisset. Neque
omnes vitae, ipsa e isset. Si mens princeps , in se mentes cunctas amplectitur , non de
animorum mentes amplecteretur, iam linia non omnes mentes esset . Et hoc eius,
desectu , persectissima mens non esset , quod est iam demonstratum . Animi ergo,& in mente fuerunt , & in vita , de in es.sentia , & in unitate , dc in uno. Et go ab uno animi uenerunt , ut a primissimo principio . Et ab unitate communi illa, ae sua, de ab essentia communi, & a sua, & a uita communi, & a sua, & a mente communiec a sua, ut a causis superioribus , & ant rioribus descenderunt . Et quia effectus, ut est demonstratum, proprietates causae suae, secum seri, sed remissiores, Λ nimi a superis causis descendentes , de mentis sunt participes, ac uitae, de essentiae, Sc unitatis. de unius . ita ut qtiisque animus, & unus sit &in unitate habitet sua. Et sit ens, de uiuat, de intelligat. Seu intellectus, de intellecti nis partem habeat, ut pote , quia a mente proprietates omnes, sed remissiores secum deserunt , a qua sunt producti . De animis caeteris, non de humana anima nnnc loquimur , de cuius salutae , sencta ecclesia sata.
sit plurimum , de de qua proprio loco proprias illi, uti diximus , habebimus contemplationes . Sed de animis aliis , mundi , caeli. sphaerarum , siderum , elementorum, brutorum , stirpium, & si qui sunt alii, se mo praesens est nobis institutus . Quos saeti Theologi, cognitos de eis tractare non curarunt. Vt qui ad fidei sacrosanctae negocium minime pertinerent. Ad animos igitur hosce reuertamur. Hos dicimus ab intellectu, proxime esse productos. Primo uero a Deo omnium conditore. Id autem , ad ea
quae dicta sunt , ita demonstramus . Mens uel intellectus. Vel est ens, uel non est ens. Ens non esse, non est dicendum , cum de eia sentiam habeat, de intelligendi uires ,&intelligat , de uiuat . Quae omnia iam sunt antea demonstrata . Neque amplius in dubium reuocanda. Modo, omne ens quia a
Deo sectum est, Dei bonitatis particeps est factum . Quae enim secit , omnia ualde erant bona. In suo scilicet genere persecti Lsima. Mens ergo , ut ens est, boni est fa- lcta particeps . de in suo genere perseetissima . Bonitatis autem omnis proprium est ,
quod de iam ostensum est , te se propagare
in alia sundere, beneficiis suis replere. Mens ergo bona, & in suo genere persectissima. cum si, uel nihil aget , vel aget aliquid. Si nihil aget, iam non bona est,iam non persectissima . Aget ergo aliquid. Id uero,uel in se, vel extra se.Si in se tantu suas actiones sem
182쪽
per replicet,actum aget semper. Si non & extra se,iam non bona,non persectissima. Immo iam & imperfecta,& inuida, atq; ita mala. Mala aut bonitas,quo modo erit e Aget ergo aliquid & extra se. At quid agetὶ vel ellentiam aliquain edet necessario, vel vires, vel actionem, Si actionem latum dicamus, quomodo, actio ea sine propriis,unde proueniat, viribus, ede-turr Ergo si actionem edet, & vires eius actionis productrices edet. At vires omnes ab eL sentia. Ergo & elIentiam aliquam , ante vires, ante actionem producet. At quam nam et lentiam,mens extra se producet. Non eandem sibi,ex iam demonstratis. Sed a se alteram. N que tamen ita alteram, ut idelitatis causae suae secum aliquid non auferat, in alteritatem tamen a caula cadat. Vt nimirum per identit
tem secu ablatam,similis productori sit. Petcasum autem in alteritatem. a productore fiatdillimile. Similem ergo,& dissimilem tibi mes productrix , de se proferet essentiam quam
Animu vocamus. Et quatenus sibi sintilis eu
dit, de proprietatibus suis ei largitur. Proprietates autem suas,a superis causs habet & ipsa,
vitam,essentiam unitatem, unum. Et quae eius
est ellentia,intellectionem, cognitionem,optimam,ac summa.Ergo animo quoque a se producto, sui aliquid, intellectionis nepe tribuet. Et cum intellectione, etiam virium intelliῖedi. Et quia virium , etiam essentiae suae intellictus nimirum ac mensis. Hoc enim plillos phica, Ac necessaria dictat ratio. Habet ergo Mnimus ab intellectu ,& essentiam suam, estq; intellectualis,& intelligendi vires, & intellectionis actio nem. Sed omnia remissiora, similia scilicet illi.& dissimilia. A superis uero, habet Animus,uitam per qua vivit, & essentiam
per quam est. Et cu essentia uties, & actiones .
Et unitatem sibi et sentialem habet,per quam vnius est particeps. Sed haec omnia superorubeneficio unius est particeps, unitate mediar
te. Vnitatis,mediante elsentia. vita de Mete. Eilentiam, per mediam vitam & mentem. Vitam per inediam mentem . Mentum, ab ipsa
met mete,sui productrice proxima. Et igitur Animus partus mentis, genitrici, & si initis, &dissilvitis. Similitudo uero h. aec,&dissimilit do,lequenti libro,erit amplius explichia. Sed cuius nam Mentis aut intellectus, dicedus est animus esse filius.Primi,ne an secundi intellectusὶNi initum eius,qui proximus est reru eratra paternum profundum coditarum. Opifex,
In quo, de a quo,intellectus quoq;,quos extra profundum esse diximus, proxime sunt conditi. At hic, idem cu primo est intellectu, & ambo idem cum Deo patre,inter se non alio quae a qua diximus alteritate diuersi. At hi tres v nus ut est ostensum sunt Deus trinus. A Deo igitur uno trino, Animus est conditus.Quo autem modo est conditus' An qua a Deo An vero qua .ab intellectu A Deo ut ab omniu conditore. Ab intellectu, ut a conditore proximo. A cognoscente scilicet essensia,& intelligete , essentia cognoscens,& intelligens. Qui&n .cognos cens; non cognoscentem produceret vel
non intelligens,intelligentem. At intellectio, cssentia est intellectus. Et omne superius ipso sui est e producit. Ergo intellectus proximus Animi conditor,intellectione sua, de intelligedo,animum produxit. In hac sententia non solum magni Platonici.Plotinus,lamblichus, Proclus,Hermias, Damascius, ct Olympiodorus,& suerunt de perstiterunt: verum etiam Λ-ristoteles in sua Mystica a Platone accepta
syptia, Chaldaicaq; philosophia. idq; multis in locis, sed praecipue in verbis hisce quae sunt
lib.3 cap.6. ,, Praeterea sciendum, quod anima existens, is actu caulata est ab intellectu . intellectusis autem, etiam existens actu,productus estis a principio primo. Qui immittit animaeis formam potentiamque receptam ab ipso, principio primo inserente rerum produ-o ctabilium uniuersitatem.
ANNOTATIO R. P. IACOBI DE LUCO.
Sic loquendum est de diuinis,ut nulla erroris occasio detur. uare Ophilosophi utantur nomine aia teritatis, diuersitatis,posset dari occasio errandi sicut etiamsi ureremur nomine disserentiae, quae dicit disinctionem aliquam secundum formam,quae nou est ponenda in diuinis:cum forma Dei sit iliuina naturae. Nomen vero alteritatis dicit disserentiam accidentalem, cum in diuinis nullos sit accides, ibi etiam non erit alteritas. Hoc nomen diuersias, quae dicit essentialem diuisionem, tollit unitatem essentiae, quam conditemur nos dicendo unum e se Deum: Quare se inueniarur rictum, et apud philos bos ; apud parres diuersum, seu diserentem, vel altera ex patre diuersitatem, differentiam, seu alteriatatem, pro dillinctione dicendo, Distinguiturpersona patris a persona iij, persona iij apersona θ ritus in non alteritare,sed relationepersonali, utemiar verbis Albanasii, aliam sepersonam p
183쪽
Nier veteres philosophan. tes, qui sensu & mente silerunt obtusiore, Entiu,unutantu summum genus constituerunt. Corpus nimi. rum, & cuncta entia corpora esle sunt arbitrati. Qui Vero animum, corpus non posse esse, rationubiis perviderunt, supra corpus incorporeum aliud entium genus esse asseruerunt. Ab his Plutosophorum plurimi, summa entium genera duo ei te statuet ut . incorporeum & corpus. Nos vero iam antea,inter haec duo, veluti e trema.& sibi maxime contraria interseruimus. icorp
corporeum incorporeum . Ita ut entia uniualterum incorporeis vicinum incorporeum corporeum . Alterum corporibus proximum
uersa, horum e quatitor sint aliquod necessario. Itaque animus . si ens sit,ii e numero sitentium,horum aliquod necesse est esse. At horum quatuor,ex quo sit genere,videndum. Id autem cognoscetur, si e Ornm proprietates essentiales cognoscantur.Corporis igitur,quod sensibus est notius, proprietates indigemus. Est ergo in Panarchia iam ostensum,corpus noesse Mi θυπο ατον, per se subsistens: Sed ἐτι- ροτατον , consistens per aliud,& alio ad subsistentiam suam esens. Est quoq; demonstratum , corpus esse ἔτερωείνητον, ali mobile. ita ut ad motum,actionemque suam edendam, non a se, sed ab alio necesse est moueri. Mo- Ietur autem in tempore. Motus hic actio est. siccio venit a uicibus,vites ab essentia. Ergo si corpus in tempore mouetur, motus hic temporarius est,& est actio . Actio ergo corporis est temporaria. Ergo, & vires temporariae, Messentia temporatia . Essentia autem, ideo est
temporaria, quia est partibilis. Id autem quia diuisibilis.Hoc autem quia trine est dimesum Trine autem dimensum corpus est,& corpus est trine dimensum. Hoc autem quia moles est,& mole constat.Hoc itidem quia sine spa-cio esse nequit. Hoc item quia spacio constar. Id vero,quia e spacio fit. Hoc etiam quia sp
cium,corporum omnium primum est principium . Hinc ergo est, ut omne corpus spacio
constet .& in spacio habitet, & mole constet,& moles si, & trine sit dimensum . Et totumst,& partes habeat,& in eas sit diuisibile , &diuidatur, tum essentia tum viribus,tum actionibus,seu potius passionibus. Passiones namque corporum sunt actiones. Nihil enim seliud agit corpus,quam patitur.Qitia vero pati tur,etiam alteratur.Si alteratur , etiam mutatur.Si mutatur ab eo quod prius erat, non est amplius quod erat. Si non est quod erat, ea parte, non entis suscipit appellationem.At est id in quod mutatur. Hac ergo est illac no est. Et ens ergo est,& no ens est, S: a se fit dissimile.Si igitur corpus, cum hisce omnibus proprietatibus in uniuersitate reperiatur, necesse est in eadem uniuersitate,ωtrari uin ens, cum contrariis omnibus proprietatibus reperiri . Contrario namque uno in rebus posito, poni necesse est & alterum. Ergo reperietur in uniuersitate ens aliquod, quod sibi semper sit G
184쪽
inite . Quod ens si semper. Quod non ens, nunquam vel sit,vel fiat. Quod semper sit id quod erat. Quod semper sibi si idem. Id autem quia non mutatur.Hoc,quod non altera. Iur.Hoc uero, quia non patitur .Hoc aute,quia
tantum agit.Hoc item quia agendi solum vires habet. Hoc uero, quia talem habet esten. tiam. Hoc aut e m,quia non diuiditur. Id uero quia partes nullas habet.Id quoque,quia itinenon est dimensum.Hoc itide,quia moles non est.Nec mole constat.Nec e mole fit. Nec mole indiget,ut sit,aut spacio in quo habitet .Hoc quoque, quia αὐ)wπο-τον est, S perie sub stat. Hoc quoque,quoniam est incorporeum . Hoc quoque,quia corpori est contrariu . Colligamus igitur haec,& in series digeramus. i
corpore um corpori est coriatium. Per se su stat,in spacio non habitat. Mole non indiget . MO les no n est.Non est trine dimensum. Nullas habet partes.Non diuiditur. In diuiduam habet essentiam Indiuiduas vires . Indiuiduas
actiones.Non patitur.Non alteratur,non mutatur. Semper idem est sibi.in non ens no abit.
Numquam, non ens dici potest. Verum ens est semper. Contrarias his proprietates corpus, omne habet.Non per se subtiistit.In spacio h bitat. Mole indiget. Moles est,Trine est dime sum. Partes habet. Diuiditur, Dividuam habet
essentiam.Diuiduas vires. Diuiduas actiones . Semper patitur. Alteratur, Mutatur . Nuquam idem est.ln non ens abit. Semper non ens dici potest. verum ens non est umquam. Quid ergo tali corpori, couarium suum, ut contrariis utriusque iungi posse dicetur vel verius iungi dicetur non poste, nisi contraria eotum omnia temperentur . Sed quomodo incorporea temperentur, quae numquam vel patiuntur, vel alterantur. Quae cum semper agant corpora semper patiantur, inter utrumque nulla videtur esse posse communicatio, nulla contem
Peratio, aut commistio.Et si quae sit,illa, in corpus semper aget. Haec ab illis semper patietur,
semper alteraditur,semper mutabitur , donec in non ens totum abeat . Non igitur incol-porea corpori iungi poterunt, fine corporis corruptione. At ut corpns seruetur : mundus conseruetur, uniuersitas rerum constet, quo
usque placitum illi fuerit,qui uniuersa condidit,numquam incorporea, corporibus iungi oportet. Corpus autem per se non stat, non est fiat τα- est ευρι τον, ab alio stans. Aquo nam igitur stabit 3 Ab eo nimirum , quod ipsum state iaciat.Id autem erit, quod vires id faciendi habeat,& ab eis actionem in corpus intendat,& extendat, quae ipsum sustentet, sistat,subsistere,& consistere,& stare faciat. Hoc autem corpus esse nequit.lisdem enim adminiculis,ac sulctis ipsum. Haec autem si corpo-
ra essent progressum hunc de corpore ad cor- 'pus in infinitum abire esset necelle.Neque ite incorporeum est. Tum quia corpori est con-
tratium,eique iungi nequit. Tum quia eius actione corpus in nihilu regeret. In idem ergo
recidit quaestio . Quid igitur illud erit, quod
corpus seruet,et seruare queat 'Aliquid nimiurum, quod in corpus salutem hanc operariqneat. Eamqne corpori indere. At haec sine actione,nequa uam fiet. Actio autem omnis per q uendam fit containim . Continget igitur ipsum corpus,id quod ipsum seruare debet. At id,corpus nequaquam est,ut est Ostensum.Neque itidem est incorporeum, rationis bus modo deduinis. Praeter autem duas hasce
naturas,colpus,dc incorporeum, veterum plurimi ignorarunt. An vero,& tertia quaedam in uniuerstate erit natura,non corporea, no in corporea . sed utrumque & incorporea, & corporea, ita ut media quaedam sit inter utramq:. Incorporeo suo,ab incorporea pendens. Corporeo uero ad corpus vergens. Et sit proprietatum utriusque particeps, ita ut itideatur,non quidem ex extremis mista, non ex contrariis Iemperata, non e partibus composita, sed mi- Irando quodam modo,haec omnia sit.Et mista, l& non in ista, temperata, & non temper λta , composita, & non composita. Ne iterum, luministionem, temperationem, compositionem ex duobus illis quaerimus in infinitum amandemur.Necesse ergo est, quia incorporea sit, 'incoi poreorum proprietates teneat.Non simplicissimas illas , quales in uere incorporeis sunt, sed gradu inseriore. Omne namque productum ouod toties repetimus non idec uiri
producente est, sed ei est simile, quatenus ab illo indentitatis suae aliquid aufert. Et quia ab illo in alteritatem cadit,fit etiam ei dissimile. Similitudinem ergo quandam uerae incorporalitatis habet.Sed non est sicuti superiora, uere incorporea.illa ab omni corpore longe absunt. Haec quia ab illis cadit,corporibus tu gitur . vi autem similis incorporeis sit , identitatis illorum , necesse est fieri participem. Fit autem talis , si sui aliquid incorporeum habeat quoad illa accedat proxima. Summitate nempe sua. Quae & mole carea,& sit ideo impatii bilis. Et ideo indivisibilis, & ideo impassibilis. Et ideo inalterabilis,& ideo immutabilis, de ideo ut sit ens semper, & in no ens nunquam decidat.Qua uero corpori iungi potest, corpori sit assimilis elinecesse,ut eius nimirum aliquid in no nens decidati non semper sit ens:sit mutabilissit alterabilis: sit diuitibilis, sic partibilis: sit in mole,& circa molem uersetur. Et sicuti in prioribus proprietatibus, quemadmodum supera est in aeuo , & in aeternitate. Sie his secundis
185쪽
proprietatibus, corpori proximis sit, tepora Da eit neceisse. At si ementia tua vi corpus, sit
temporaria: & vires,& actiones tempora.
rias habebit. Atque ita in non ens abite ali quando , ac perire poterit. Atque ita nihil incorporei: nullas ei similes habebit proprietates', α tota erit corporea. Quod est con tra demonstrata. Si uero, & essentia eius, &vires,&actiones, incorporeae fuerint, aut in corporeis similes, nulla sui parte corporibus haerebit. Necelle ergo tria haec essentiam, vi Ies , actionesque, ita partiri , ut alia sit incorrporeis similis , essentia nimirum, alia sit limi, iis corporeis, nempe postrema, qui est actio. Inter quas primam, & postremam , mediae sot vites. Quae uti iam sepe est demonstrarum, & ab ellentia veniunt, & in essentia habitant, & ab eis, intra & extra essentiam,pr seruntur actiones. Atque ita uere medium fit
hoc ens,quod incorporeum corporeum nos appellamus. Et animum nuncupamus. De
quo uerissime cecinit Zoroaster
,, Mentis namque imitamen est, partum verori habet quid corporis. Imitamen quidem, quia similitudinem
cum mente habet, a qua proxime est productas, & dum producitur,identitatis mentis aliquid secum abstulit. Quod vero ab intellectu partum est, actiones videlicet,habent quid corpori I. Quia cpus ipsis producunt,corpus mant..in cot-pus porriguntur per corpus protenduntur, in corpus agunt. Corpus vi iuncant, vitaque donant. Corpus mouent. Motus autem omnis in tempore est. Temporariae ergo lant animi
actiones. Effentia uero eius in aeuo habitat.& est illi similis: inde nimirum veniens , &ab eis omnibus, quet in aevo, & aeternitate habitant, intellectus, cuius est imitamen & simulacrum,& similitudo. vitae, essentiae, uni tatis, est particeps. Omne autem quod participatur, vel se ipsum, uel sui aliquid participanti largitur. Ab unitate igitur sua habuit
ut sit unus , & ut unitas, omnia in se contineat . Nam sicuti essentia primaria, ab uniatate primaria, & unitates omnes suo gradu& essentias omnes habet, ut est antea demonstratum . Ita uita primaria, essentias , & unitates omnes ab essentia obinuit primaria. Auita uero primaria, intellectus primatius, &uitas, S essentias , & unitates omnes comtinet . Unde necesse est , intellectum, entium superorum , quandam esse uniuersitatem, intellectualem scilicet. Et sicuti est rerum inferiorum conditor, proximusque an
mi , in quem scias transsandit proprietates u.
niuersas, Animum uniuersitatem facit animatiam. Et quia per animum, naturae quo que est conditor, Nativam quoque uniuerstatem facit naturalem . Et quia per animum de naturam . Qualitatis conditor est ; quali-litas quoque uniuersitas quaedam erit , ut ita
dicam, Qualitativa. Et quia per qualitatem,
formarum corporearnm conditor est, Forma corporea , uniuersitas erit quoque, set malis scilicet corporea. A qua proxime, & a superis, qualitate, natura , animo intellectuque cum corpus efiiciatur: Corpus similiter uniuersias erit corporalis. Sed hae omnes uniuersitates, suo quaeque gradu stant atque o dine .iSunt tamen omnes in omnibus, supretae in inseris. Inserae insuperis, & quae in se ipsa ita, ut nec alias confundat, neque aba liis confundatur. Sed ad animum regredi
Animus igitur, a conditore suo, intellectu Deo , proprietates quidem illius omnes , sed quales ipse capere potuit, secum tulit .
Uniuei statem rerum uidelicet omnium , suo tamen gradu,atque ordine. Id autem praeterea quae iam ostensa sunt, ita dentio demonstremus . Animus uel nihil a productore suo tulit . uel tulit, aliquid . si dicatur nihil tulisse, id contigit, uel quia conditor ei larSiri non potuit, uel quia noluit, uel quia nesciit. At intellectum nescisse, & impossibile, & nefarium est asserere. Si noluit, inuiuidia est tactus. Non igitur bonus. Si non polim, non igitur perfectus. Quae quia impossibilia sum potuit igitur,ac uoluit,&sci. uit. Tulit ergo aliquid. At hoc aliquid, quid nain suit, unum ne aliquid, uel plura , vel plucima , uel cuiusta Sed cur unum Quia
reliqua , net non potuit, uel noluit, uel nesciit. Atque ita eadem recurrunt impossibi. lia. Eadem ratione, si plura cur non plurima Eadem quoque ratione, si plurima, cui non etiam omnia λ Omnia isitur , ut ab G ditates illae sugiantur, ac sugentur . Deus ergo intellectus conditor,dii animum conderet omnes suas in eum transfudit proprietates. Identitatis suae, illi tribuens, quantum animi in alteritatem casus,ferre secum Potuit. Factus igitur est animus , rerum uniuersitas tota, sed animaria , sicuti intellectus uniuersitas suetat intellectualis , & uita uniuersitas uitalis,& essentia uniuersitas essentialis . Et
unitas, uniuersias nicet ita sari) unialis. At
in intellectu, rerum formet omnium fuerant suo, modo . Ita in animum eaedem omnes rerum formae ab intellectu descenderunt. Per
quas scuti intellectus, intelligibilis, & intellectualis mundus erat, sic Animus iactus est mundus animarius, retum formis omnibus repletus. d
186쪽
repletus non equide accidentariis. sed essen tialibus. In superis . n. essent iis nullum habutat accidens. Nihil enim eis de soris accedit, praeter quam a causis, a quibus & esse habent& vires ,& actiones. Quarumque propriet tes hauriunt, & earum fiant pa i t ic pes, no extrinsecus, sed tota intrinsecus essentia. Aniamus igitur, omnia entia est; Superiora equi
dem, tamquam eorum imago. inferiora uero, ut eorum exemplar. Et essentia sua tota uniuersitas entium est, modo nimiru animatio.
Est igitur de unum ab unitate sua, de essentia, ab estentia intelligibili. Et uita , a uita itidem iiitelligibili. Et intellectas,ab intellectu comditore . Et quamuis omnia haec a superis Ma sis habuerit, & ab eis continue pendeat.& sine eis cosistere nequiverit. Post quam tamen est productus , di in se uaus est,& unit tem haber, & in se est, &essem iam habet. δ: in se mu it, & est uita, & in se intelligit, de e stintellectus, deest ratio,&est rationalis,' de
rationes rerum omnium essentiales sibi habe einditas. Ab id eis enim,per essem iam, per ui tam, per intellectum, in eum destenderunt 3: ex eis sua ellentiam constituerunt . Simialem quidem illis. quia identitatis illorum aliuquid secum abstulit. Dissimilis quoque illis, qilia in aleritatem ab illis cecidit, aliusque ab eis est factus. Sicuta , &qivet i pte, e se prodi cu , quamuisVeius. identitatis aliquid auso an lecum, propter casum ab eo in alterita aem alia ab ipso evadunt. Vsi suis locis palatiiset. Conesudamus. Edem ia animi una est, uti uens est, intelligens est, rationalis est.. Ratio. num uniuersitas, ab intellectit proxime ue
187쪽
Ed hie animus, unus ne est An sui in uniuersitate animi plures ecesse enim est,ani
se, vel plures,tantum: vel &vnum,& plures simul. v nueste tantum, no videtur fieri posse.Nam & Peripatus, coelo eiusq; orbibus, ac sideribus animos tribuit, euique ipsorum uti videtur proprios.Et omnes homines arbitrantur, & se se, & animalia euncta, & stirpes omnes, singula suis animis esse praedita. I taq;
non est dicendum, animum esse tantum Unu.
Quid vero deincepa,quando omnis multit do, ab unitate sua prouenit, necesse videtur esse animorum multitudinem, ab uno animo derivasse e Vel enim hoc in omni multitudine verum erit,eam ab uno suo derivare.Uel id erit salsum. Si salsum esse dicatur, iam animorum multitudo per se exi stet.& nullum erit in animis unum,& multitudo quaedam,sine unitate reperietur, & singula multitudinis pars, & ipsa uno carebit. Atq; ita singula erit infinities infinita. Quam sententiam late profligauimus antea. Ne ergo vetus illa quaestio redeat iterum, necessse est si multitudo animora vlla est in uniuersitate, eam ab unitate sua prouenire. Haud sane aliter, atq; ante demon lirabamus,ab uno principio omnia prouenisse.Ab
unitate una,vnitates omnes. Ab una essentia, essentias omnes.Ab una vita,vitas omnes. Ab
una mente, mentes omnes. Aqua mente, cum
animus proxime suerit productus Nil est paulo ante demonstratum, necesse est unum tantuanimum ab eo suille productum et Aquo cum reliqui animi veniant,in eo animos omnes habitare est necesse. Rerum enim a Deo Opr. Max. procreaturum ordo exposcit , ut quemadmodum, in Mente aut intellectu uno,omnes lint intellectus .Et in vita una,OInnes vitae,& in una essentia,Omnes essentiae. Inq; unitate
una,omnes unitates.Et principio entium uno, omnia entia. Ita in animo uno,omnes esse ani
mos est necelle.Uti in proprio proximoq; son ite,ac domicilio. Nam,ubi nam alibi habitent, si non in proprio si rerum ordo non sit colan.
dendus Non est autem confundendus, a n bis ordo is, quo Deus mundi conditor, munis dum ornauit. At vero, si mentes extra paternu
prosundum productae, nouem grandibus erat distinctae; an & animi, sicuti & illae aliquot erunt excellentiae gradibus distributae Cur
vero non erunt, quando dc tota rerum uniuer
stas,in nouem gradus est dispersitae Hoc igitur pervideamus. Bina igitur primo , distinctione utamur. Alios nimirum animos,esse sapramundanos,alios intramundanos. Nimiru lalios esse,supra mundum hunc corporeum,in mundo intelligibili.Alios vero in mundo cororeo, hoc est esse in corporibus, & corporius condivisos, atque, condimensos. Illos necesse est sine corpore ullo esse .,Nullum enim ibi corpus habitat. Hos vero itidem est necesse , 5e in corpore esse, & per corporum partes condimensos. Concedent philosophantium pleriq; hos esse in uniuersitate Illos negabunt; eadem qua nos usi sumus ratione.In mundo supero , nulla corpora habitare. At animos sine corporibus esse non posse. itaque ibi nullos esse. Nos vero negamus in primis, animum non sine corporibus esse posse. Neque enim id verum est, quod Exotericus Aristoteles affirmat,omnem animum esse actum corporis physici organici potentia svivetis .verum in elle,quod Aristoteles idem, i sed mysticus asserit, a corpore physico organico posse animum separari. Sed de rationes aliae conuincunt in intelligibili mundo,inter
alia entia vera, esse etiam animos veros,iimplices,puros, persee S.Simplicia namque com-
188쪽
FRANCISCI PATRICII PAMPSYCH. LIB. III.
postis sunt priora. pura, impuris, persecta imperfectis. Animi autem in corporibus, neque simplices sunt,nec puri,nec persecti.Et si hi in uniuersitate sunt, necesse est, illos quoque in uniuersitate esse .Posito namque uno cotrario, poni necesse est & alterum. At hoc alterum in corporibus non est.Est igitur extra corpora.Inter entia scilicet incorporea. Qualia & alia sunt in mundo incorporeo . Nam si animi t les ibi non essent,mundus ille persectissimus, neque perfectus esset,neque mundus. ia noOmnia entia contineret.Sed si intellectus,animi coditor ibi est, cur non sit ibide animus ab eo conditus λ Si ibi vita est, quae animo vitam indit, cur non sit ibi,& animus vivens λ Si ibi est essentia vera, quae animum, ens esse facit, cur non ibi erit animus, sua hyparxi, de existentia e Et si ibi unitas est animi,& eius idaea, cur non re animus ibi sit eius imago e Et haec
animi idea, cur non recte animus quoque primarius & ideatis voceturi Et essentia animi vera, cur non sit animus essentialis ' Et vita vera animi,cur non est animus vitali &Mens animi vera, animique productiix , cur no animus
mentalis dici potuit Et animus quoque ipso met,in se consistens, nullique corpori coniunctus, cur in mundo purissimo, sincerissimus, nullis corporum sordibus inquinatus, non habitet Atque bi quidem,animi sunt supramundani. Inter quos, primissimus est animus, in quo reliqui consistunt animi cuncti.
Eγκασγίων Vero, mundanorumque animorum,corporibus scilicet coniunctorum,varios viri magni Platoni Animos distinxerunt.Nimirum,alium dixeru it esse Mundi totius animum, Angelicum, Daemonicum, Heroicum, Humanum.Sed nos huius tractationem in te-pus aliud, de locum alium distulimus.Quatuor reliquos breuiter per stringamus. Dixerunt ex quinque rerum Omnium elementis,omnia,&inter haec animum constitui.Nimirum,Essentia, Eodem, Altero, Statu, Motu. Hisce varie complicatis, varia animorum genera formari alle ruerunt.Si in animi constitutione, essentia aliis dominaretur,diuinos animos effici.Si dominaretur idem cum essentia, prouenire animos Angelicos. Si idem tantum praeualeret fieri animorum genus Daemonicum. Si uero idem simul,& alterum, progigni Heroicum.Si vero alterum tantum in praedominio esset, produci humanum. Ex eorum, de Platonicis, ec Pythagoreis sundamentis, haec recte admodum videntur disposuisse. Nos veto ex Zoroastreis ac Dionysiacis dicimus, Angelos in postremo Mentium creatarum ordine suisse collocatos, Se quasi in confinio mentium atque animorum,esse constitutos, ita ut nihil mirumst si superiorum iussit,angelus aliquando corpus allumar, posse eum inter supremos inumdanos animos connumerari. Daemonicos autem animos , eiusdem cum angelicis naturae
ab intio fuisse creatos etiam sacrosanctaEcclesia iubet credere. Ob peccatum tamen suisse a Deo conditore in infera detrusos. In sera autem hic philosophice quis, corporis intelligat naturam, cui sint perpetuo alligatae si pi aculueommiserit, ec lesiae decretis stato. Heroicos
vero animos ab humanis non esse specie di serentes,de hominum de Peripateticorum vulus credit.Eos nimirum qui virtutem actionius, Heroicet virtutis habitu acquisito,Heroes diei memetunt Sed quamquam Peripatus recens, multa decertet,de Heroica virtute, nec quid ea virtus sit,nec quis animus Heroicus , determinare nouit. Platonici vero, veterum Aegyptiorum, Chaldaeorum qile dogmata secuti, proximum quidem humano, superiorem tamen Heroicum constituunt animum. Sed nsis cum de humana anima philolophari insti tuemus , hac quoque de re nostram affer mus sententiam. Hermes triplicem allatuit
Sed quid nomine animi diuini intelligi vellet, non sitis aperte docuit. Postunt enim,&supram undani animi omnes, ea appellatione significari. Et animus coeli,& stellarum . quae iam sunt intramundani. Sicuti intramund
mus est is animus, quem ipse,&post eum alis multi, Graecotu philosophi mundi animu appellatur.De quo in haec uerba in Claue scribit.
is Nonne audisti in genericis, quod ab uno , , animo, eo qui est uniuersi, omnes animiis sunt. Et quae in toto mundo volutantur, is veluti abscissae. Et in Asclepio iterum . ,, Totus itaque quibus formatus est munis dus,elementa sunt quatuor,scilicet ignis,
, , aqua, terra,aer. Mundus unus, anima Vna, is Deus Vnus.
De quo mundi Animo, sequenti libro imtegram peragemus quaestionem.
189쪽
: Niet diuinos animos, principem locum philosophorum multi, mundano animo assignarunt. Vt qui corporum omnium praestantissimo, persectissimoque vitam , cognitionem, mUtio ne inque praestaret. Inter hos, de schola I nica, Omnes sorte videntur numerandi. Th les Meraclitus,Anaxagoras, Archelaus. Et de Italica Pythagoras. eiusque cuncti sectatoreS,
Parmenides, Zeno, Empedocles. Plato denique cuin suis omnibus. Et Stoici forsan uniuersi. Contraiam hisce viam ingressus est Leucippus,& cum eo Democritus eius auditor,&pol thos, & cum hic Epicurus .iEt de tanto Philosophantium in Graecia numero, tres hi soli mundum negarunt animatum esse. Sed si vere Plutarchus icripsit, de Democrito, primus ac postremus, soli, in ea sententia permansere. Verba illius haec sunt.
,, Democritus, Mentem Deum, igni tmem ,, mundi animum. Duo ergo illi solitar ij, tot ac tantis viris, comparati,nullis erunt viribus. Nisi rationes asserant, tam validas ut nos peIsuadere valeant,inmundo regendo casum, quem pro Deo coluerunt, animo potentiorem elle . Post hoc naudicadauer, Artitoteles , dii Platoni amicus esset, ex eius ore excepit, mundum hunc animal
esse. Et animo etiam rationali prς ditum, idque in sua mystica Philosophia literis madauit sope.Holtis vero postquam ei est sactus de a Platone.& a se ipso etiam discessit, & ilium quoddam dogma in philosophiam intulit, non mudum uniuersum, sed mundi partem este animatam. Cadilum scilicet animatu esse, elemeta uero no elle. Quoniam vero,maxima Peripati pars, hanc eorum principis sententiam esse
Nobis uero quoniam determinatum estis antea, quod in iis quae habent motus prinis cipium tales facultates insunt .. Coelum
is vero animatum est, dc babet motus prin
is cipium, clatuin quod habet sursum,&is deorsum. Intelligit autem hie,coeli nomine, non mu- dum ut altera eius significatione ante vocata rat, sed coelum ipsum proprie, quod in cuculum mouetur.Quae res tota ea Ibi, contra Pythagoreos disputatione patet. Partibus quoque coeli, at tis nimirum, animum. eum rationalem uti videtur,tribuit. Haec enim sua sunt.
Sed nos, tamquam de corporibus solum,deis unitatibus tantia,Ordine quide habentibus, ,, inanimat Otu vero prorius cogitamus. Sed ,, oportet de eis existimare, ut quae particiis pentactione, de vita. Et infert. Διὸ δῶ νεώζω , -τlta di I ας ων πιάξιν ἔδ--τ- , Οιαπερ ἡ , s gris oportet veth putare astrorum actionem, ais lem,qualis animalium est,& plantarum. Qualis autem plantarum, atque animalium actio e lienim itum vivere, nutrir l, seni Ire,m ueri. Sane. n. vita,actio nulla obiri potest. Vita in his ncn permanet, nisi nutriantur. vi vero nutriantur, cognoicere alimenta debent, cognita, motu quaerere. Sua eigo sententi
Sydera de animo sunt praedita, de vivunI, dc T a nutriun-
190쪽
nutriuntur, & sentiunt, & mouentur motu, ut animalia progressivo, quo ad actionem suam prodeant. An vero haec omnia dum in vetustioribus repraehendit, in sua philosophia sibi constent, suo loco distutietur. Verum & sphaeras coelestes singulas, animatas eia
is Intelligere oportet, vitae & principit cu- ,, iusque,multam excellentiam esse, primaeis ad alias. Vitae mani sella fit hic mentio; corpus proculdubio vivere, sane animo non potest. Ergo ex Aristotelis satis claro dogmate, & totum ccxltim est animatum, & sphtrae eius singulae,&astra earum omnia. Quid ergo mundum hunc, quem suis omnibus partibus, & toto, persectum esse, & philosophi omnes, & cum ijs ipse autumant,monstrum esse dicemus. Vt dimidius,celo scilicet sit animatus dimidius, elementis nimirum, animo careat Et sit quasi Marinus Glaucus partim piscis, petra parti me Nullibi enim exactus hic philosophus, elementis videtur, aut animum assignare aut vitam. nisi sorte hanc alteram, sed contra metaphoricam leges suas. ut quando de coelesti
Et hoc immortale, &ineessabile existit,
mentibus veluti vita quaedam existens, nais tura constantibus cunctis. Inter vero omnia, quae natura constant, sunt etiam elementa. Quibus , quali uita est coelestis motus.Sed vitam ostendi miis nos internum esse entium motum. Motus autem coelestis, elementis e ii extrinsecus. Ideo eis vita , non nisi metaphorica est. Quando vero alibi asserit, Necesse elle mundum hunc insariorem , superis lationibus esse continuum, eiusque omnes vires inde gubernari. In se re pioculdubio videtur, elementa a se nullas habere vires,per quas, vel esse, vel viuere dici queant. Quibus, ct alus serre quae petieru nt, Plutarchus scriptit, Aristotelem, neque antia matum , neque sentientem, neque ratione praeditum, neque intellectu: neque prouidentia regi,inseriorem hunc mundum, docuisse . Et coelestia his omnibus esse participia, M. Vero, quae circa terram sunt horum nihil habere. Hoc praeceptoris dogma Theophrastus videtur secutus,quia ut Proclus refert. O' εἶ -, ει - ως αρ - κινώσεως , φ
,, Theophrastus quidem,recta ratione cum is principium motus animum dixisset.
is Animatum de ipse, esse concedit coelum, ,, & ob id diuinum. Nam si diuinum est,inis quit,& optimam degit vitam, animatumis eis. Nihil enim praeciosum,sine animo. Nam & Aristoteles in primo loco allatis verbis dixit.
- Coelum vero animatum, & habet motus,, principium. Ipsum sei licet animum, & non naturam, quam principium motus esse definierat. Vel ergo hac in re, Aristoteles non sibi constat qui, & naturam, de animum, duas res inter s. valde diuersas, principium motus esse dixit evel has duas esse idem est necesse. Quod tamen ipse saepe negat: Sed inconstantia haec in eius philosophia satis iam est a nobis patefacta. Ad rem redeamus. Coelum uniuersum, singulatque sphaeras, astraque Aristoteles animata esse allirmauit. Xll. tamen metaphy.s premo coelo , non animum tribuit, sed mentem. ergo ibi animus,& mens tam celebri philosopho,eadem res sunt. Quis hoc, nisi bardusserat'Reliquis vero sph tis,animi vel dubius, vel pauidus; non est ausus, an mentes, an animi essent pronunciare. Sed archas & usias, utiati s diximus nuncupauit. Alexander, Aristotelicorum interpretum uti creditur , coryphaeus,& principem,&pri marium auditorem iectutis, ipse quoque rationibus satis validis,& multis, animatum esse coelum comprobauit. De seliola eadem Philoponiis, & Simplicius, rem eandem confirmarunt. Et hic addidit, astra,no solum elle animata, verum etiam sensitivo animo praedita esse asseruit. Non equidem uti nos proxime, ex verbis Aristotelis deducta ratione. Sed Homeri, de ante Ho metum Orphei carmine in ea sententia confirmatus. Hελιος ἐς πάντα ἐφοροῦ. ii πάντα ἐπακουει.
- Sol qui omnia conspicit,& omnia exaudit. A principe ergo eorum, dogma hoc in Peripateticos descendit. In principem autem, a praeceptore Platone venit; tum per mysticam, ab illo exceptam,a se vero conscriptam phil sophiam. In qua multa est animi mundanimentio . Vt ibi. o Deus summus,simplex,& omnium pers is istissimus, intellectui primo dat vitam, is deinde animo , postreano naturae.
Ab agentibus secundis in quibus est, intelia is lectus, animus sim; simplicia principia.