장음표시 사용
271쪽
ru ab astrorum, a Planetarum latione. At pro sic o vnu est mare. Per id unum pisces omnes, pusilli, ingentes, medis natant,& maria rranat. Vnus eth aer. In eo aues omnes , susq; deque seruolant, de magnas eius regiones transuo. ant, ignes magni, maiores'; cometae, quinci nubes ingentes idem faciunt, nullum inde sequit ut impossibile . Ignem videbant natura sua, mobili issimum esse , id etiam docuerunt. Per aera varios ignes cernebant serri : sideraeit e, luce,ac calore, igni soli, rei nulli aliae, es. se similia, cur vel ignes, vel ignibus sinite aliquid elia sidera, ut crederent induci non P Ituerunt i Cur qui sit dera ignes, Plato, Anaxagoras, Heraclitas, Toto alter, elle, de fassi sunt ει docuerunt, eis motum ac non cado inuisiti tribuerunt i Si per eorum motum, scissionem
timuerunt coeli,timor is uanus suit profecto. Nam de aqua,&aer,ad motum corporum alienigenarum scinduntur, & tamen natura noupe Ilumit, uniuertum salutem suam nun amismittit . Sed & illa impossibilia pro certis, eos
habui Te,an mirandum, an milerandum,an ri
dendum magis merit incertum habeo. Coe. Ium primum, corpus immensum,&quo non
aliud maius, super duobus polorum indutis bilibus punctis, ram pernici rotatu circum uerti, dogmatum suorum penitus obliti. D .cuerat enim Aristoteles ante, omnem motum.
super magnitudine cieri. Poli nulla sunt m
gnitudo . Docuerat Hermes oe quod mouetur, in maiore aliquo moueri. At coelo primo, corpus maius nullum posuere. Circa centrii, inquiunt c lum circum noluitur. At & centrunciunt in diuisibile. In suis ergo dogmatibus, nec ipsi persistunt, nee possibilia docent. Nam de Planetis, Ac eorum eccentricis, de epicyclis. Polos alios, quibusque suos,& eos etiam indivisibiles, nulla necessitate, largitate superflua
Sed & illud no minus est impossibile, persuadere cotra sua dogmata conantur, orbium is perficies,esse contiguas quidem, sed non continuas, admittunt tamen inviti, de ignari ex suis politis, elle sonti nuas. Aiunt enim. A centro trahatur linea, per orbem lune usq; ad intera orbis mercurii.Tunc necesse est, eam linea, de conuexam superliciem orbis lunae ,&co cauam mercurii tangere, in punctis indivisibilibus.Tunc duo illa puncta non concedunt esse separata, sed simul utrumq; coincidere, Ecratione quidem duo elle, re aut vera esse unii, quonia te se tangunt, secundu se tota.Nos vero dicimuscii duo,unii facta sunt revera, ratio duo tu,nihil amplius in ea habet iuris, sed una sunt omnino.Si vitii sunt,cotinua iaci ut utraq; in qua erat superficiem. Docet namq; Aristotari Σωιε γῆ ἔν- Continua sunt, Q , . p. Tquotu ex trima unum. Ad horu punctorum instar duae quoq; illae superficies, in quibus duo
illa elant puncta, e duabus una facta est, quia simul cum puctis, ἴc ipsae conciderunt. Erant
aut, quaeq; earum, sui orbis extremum. At quorum extrema unum sunt, cointinua, de non cOtigua sunt. Oibis igitur lunae, connexa superficies, cum concaua Mercurii, coine identes, una fiunt,& orbes suos necessario continuos,& non contiguos faciunt. Unus ergo & co tinuus orbis est , quae lante duos esse affetura.
bant. Eadem demostratio est de reliquis . Omnes ergo ccoli orbes, quo quot posuerunt,con tinuum, & unum corpus i unt suis mei rationibu , sibi ipsis contrariis. Ergo coelum non est in octo, aut plures orbes ditiinctum. Sed viiii continuumq; corpus est,uolentibus, & simul nolentibus, Sc Astronomis, Sc philosophis. Sed de illud non considerarunt, quando octa iram vel superiores sphaeras, rapere inferiores docuerunt .Raptus hic,& nomine,& re,violetus est Violentum aut nullum est pei petuu . At raptum hunc, perpetuum esse volunt. Sed bis tam ibi non constantibus,quid facias i Verum& quomodo, se se inuicem rapere otbes
Possent, considerare debuerunt. Aiunt octauasphaeram, naturali motu suo diurno ab ortu ad occasum rapere secum orbes planetarum omnes,qui in contrarium nitantur ab occasui' ortum. Nat prati motui, non alius contratius est; qui in violentus. At violentorum motust, Aristoteles quatuor fecit genera, tram nem, vectionem, pulsione, proiectione. Si r plus hic, ii ullus horu sit, quintum violenti motus genus erit Si e quatuor sit, proiectio qui dem non est. Neq; impulsio. Qvj enim impellit,a se repellit, no secum deseri.Tractio vero
si dicatur, de trahens, de tractum ansas habeat oportet,quibus tractoria instrumenta accommodentur, qua trahant. At nullς antae, nulla tractoria, uel trahenti cceio,vel tractis c is, a natura tributa. Omnes eis prominentias, MPlato, Se Aristoteles negarunt. Ergo neq; octauus orbis inseriores trahere potest, neq; hi ab eo trahi queunt. Restat, si e quatuor si aliquis,ut sit vectatio. Qtii vehit, vel super se ut
equitem, vel in ira se, ut nauis merces vehit. Horum prior c O non dabitur. Dabitur secundus,quia Octauum, intra se reliquos continet. At nullis vel uector, uel recti praediti sunt prominem iis, uel ansis, ut eis uelit, vel queant vehere. Raptus ergo hic quintus alia quis erit motus, adhuc ignotus , de nondum ab eius celebratoribus explicatus. Donec eam explicent, nos eum , ut salsum, e rerum nat
tura, e philosophia detrudemus , reducturi si quando explicabitur . Violentiam tamen semper initie ,samque non perpetua. Si igi-Fs a tur
272쪽
tur nullus est i coelo raptus,& rationes nostrae caeterae,& veritati ,δc sibi constent, nulli oriabes , seu rapti, seu raptores erunt in coelo. Corpus ergo cotinuum Sc unum, est ipsum cetium,ipse aether. Neque ullis superficiebus,vel concauis, vel connexis est diuisus. At inquient,salieni aetheris regio,in qua luna habitat,concauam ad nos habet superficie. Nam & visus, id conspicere videtur, quando sereno aere, in coelum suspicimus. Id si ita est, ut eo loci,coelo secit superficiem, is idem ei-em coelo secit in summo superficiem conuexam ,&empyreo concauam. Et intra eas , in orbes diuisit coelum. Sed coelum, versus nos cur sornicatum, Se cameratum appareat, causam ante diximus. Ab oculo enim nostro, tamquam a centro, visuales vel radios, vel lineas exire,& quaquauersus, recta extendantur a quales elle, vel incurventur post aliquod sp cium,vel non incurventur. Eadem sornicis figma eade de causa nobis apparet in nubibus, quando toti coelo sunt obditistae, imo Horizonte, circum latera, in summo vertice. Quae autem causa fuerit probabilis , ut nubes in cameram vere formenture Apparentia est haec,& non vera fornix, non vera coeli,aut nubium concaua superficies. Tot enim sornices, tum in coelo,tum in nubibus formantur,quot,ocii
li,paulo inter se distantes,& sursum luspiciat, de circumcirca, visum volvunt. Figuris res fiet manifestior subiectis.Sunto quinque oculi in plano eodem, modicum inter se distantes, ut in sequenti apparet.
Quinque profecto sornices sibi quisq; sua
efformabit. Qua ex re, salsi sunt Astronomidum amrmant,e quocumque loco, haemisphetrium coeli conspici. Quemque locum , suum
habere Horizontem, nec non meridianum.
di punctum verticalem. Haec omnia namque ad fornices oculi cuiusque, & non ad coelum reseruntur. Nam si coelum fornicatum esset, unicam haberet fornicem. Quod si esset, non omnes lineae,a cuiusq; oculi protractae ad se nice essent aequales. Quς res hoc alio manifestast ex eplo.Vnius sornicis, oculoru plurium. In quo quidem exemplo solae lineae a medio oculo tractae sunt inter se aequales. A D. A E. A F. Reliquarum nulla,vel hisce,vel alijs est aequalis. Tres enim ab oculo C. ad forniticem protensae, C H. C G. CI. J: illis, de inter se sunt inaequales. Similiter, de tres aliae B D. BG.&BK. sunt & illis omnibus inaequales,& libi inuicem no aequales. Si refugiant Astrono mi, quo confugere saepe solent, terram uniuersam respectu coeli esse veluti punctum, ex eo asylo eos extrahemus. Respectus enim hic terrae ad coelum, rem ipsam non variat. Non desinit terra hoc respectu, ea esse magnitudine,qua est . Quae magnitudo sane magnitudini coeli sua proportione respondet, Ut magni tudinem. Non alit,ut indivisibile ad magnitudine. Sed de hqc Astronomotu suppositio,eiusdem est sarinae cu alijs illis, quibus dicebant,ccolum supra puncta polorum , de centat cir
273쪽
'vid igitur e tum atq; aether, saltem intima sub luna, superficie non finitur e Est ne
igitur cum ignis elemento, aut aere continuum s Et si Otinuum, etiam unum3 Et
si unum eiusdem quoque naturae atque essentia cum igne, vel aere e Magnae sunt mehercule, quaestiones hae, in quas, superiores nos coniecerunt rationes. E quimbus, modis quibus, nos exsolvemuse Forte, si
repetamus, empyreum mundum, totum esse spacium, totum lumen, totum calorem, tot uin
que fluorem. Ex quibus quatuor totis ipsum constare. Haec aut ad extera esse infinita,ad intera finiri centro. Mundus ergo empyreus hoc totum est. Itaque s aettier, seu coelum spacium, & lumen , & calor,& fluor, ipse quoq; est. Empyrei proculdubio cst pars.Si pars,neces Iario ei quoque unita est. Si unita, ei quo que continua. Quis enim partem, dum pars est,uel ratiocinio,vel re a suo toto diuidat Si aether empyrei est unita,& continua pars,eiusdem etiam est naturae. Quid ergo Chaldaei,
unum empyreum docuerunt esse mundum, tres aethereos, & tres hyleos λ Empyreum primo per aethereos, deinde per hyleos usq; ad centrum penetrare. Deinde aetheraeos per hylaeos usque itidem ad centrum permeare . Pe netrationem hanc consideremus: eo modo, quo in Peripato est disputatum, corporum non dari penetrationem. Quam veram ei Ienos quoque dicimus, in materiatis, atque antitypis torporibus. In carentibus autem materia ista cratia, empyreo, aethereis, quasi incorporeis , nihil vetare eam posse etiam pethyleos qui materiati sunt per transire. Cur enim non materiale . per materiata non tran stat, quando & materialia quaedam , qualita
tes,& formae,transeant per tota corpora,vti co
lores, sapores, & similia Sed cum Chaldaeis
agamus, qui de immateriata egerunt pene
Si empyreus usque ad terrae centrum penetrat, rationes, & causae sunt inueniendae, qui bus id queat facere. Nam vel essentia, vel viribus, vel actionibus penetrat.Si actionibus dicamus solis, cur non addemus etiam viribusqCum actio nulla, non nisi a viribus fiat. & nullibi actio sit, aut esse possit, ubi non sint vires. At neque vires ab essentia sua sciunguntur umquam, aut alib ab ea amandantur.Ita ut ip-psae procul sint ab essentia, aut essentia procula viribus. Igitur ubicunque empyrei actio est. ibi etiam eius uites sunt,& ubi vires , ibi etiaessentia. Nesce igitur est, si empyreus usque ad centrum penetrat uniuersi , his omnibus eum penetrate , essentia, viribus,actionibus. His ergo tribus, in aetheribus est tribus,est in tribus hyleis. At quae nam est empyrei essentia, quae vires, quae actiones Nomine suo,h comnia prodit. Empyreus enim dicitur, quiast ignis, vel igneus, vel ignitus,vel igne constans.ldq; rectissima ratione.E quatuor enim, e quibus est constitutus elementis; duobus ignis est, lumine,& calore.Omnis enim ignis haec duo est lax.& calor.E luce lumen emicat. Empyreo non lucem,sed lumen damus, rati nibus iam expositis .Reliqua duo, acium est,
ct fluor. Haec quatuor, quae empyream con flant essentiam: vires quoque ei indunt,&actiones, tum in eo, tum ex eo edunt. Et ponetrationis vim habet ingentem . Nihil enim igne penetrantius. Nam & essentia,& viribus,& actionibus euncta penetrat. Idque ab elementis sitis tulit. Spacium namq; omnia Pe
274쪽
netrat. Idque ab Elementis suis tulit. Si acium
namque omnia penetrat corpora. Nullum enim corpus est,quod de extra, s pacto non c stet,& intra no penetretur. Lumine vero quidnam penetrantius 'Quod diaphana corpora omnia , quibus uniuersum maxima ex parte constat,o innia transverberat, de si in opaca incidat,ea comite suo penetrat, & se se cum eo,
occulte insinuat, seque illa intingit,& coloribus , hoc est se ipso, opacitate eorum paul
lum alterato, ea inficit. Calor autem nullo excepto,aut diaphano, aut opaco,omnia ingreditur,& tota permeat . Sed & fluor eadem p netrat omnia, vel potius ea omnia constituit. Pusilla namque parte, sola terra excepta, ac sorte luna,vniuersum totum,quor est manifestus; de haec ipsa duo, uti postea ostendetur, enuo sunt coss.ua. itaq; si empyrei etantiam
constituentia elementa, penetrationem per omnia habent, ipse quoque ratione recta videtur habere eandem. & si per omnia, etiam per terram, usque ad centrum penetrabit.Spacio namque terra tota constat; constat & lumine, colorata tota. Tota etiam calore, ut Ostendet ut est interfusa: & suo re etiam sensibili, aere,& aqua, & liquoribus ubique est perfusa,&interfusa innumeris. Si ita seres habeat , uti partim iam est demonstratum.& pattim ad sua loca demonstrabitur ; nemini ratione recta philosophanti, iam dubium suerit,empyreum,per thereos tres mundos,perque tres hylaeos usque ad centrum penetrare.
Sed illae nos ab huius libri initio propositae
reuocant quaestiones, an aether, ignis sphaerae, aut aeri sit continuus, & unus, & essentiae sint eiusdem. Ad eas recto calle accedere polle videmur , s essentiam aetheris prius expediamus. An eadem cum empyreo sit, an aliaὶ Sane ostensum est antea empyreum in fluore, Me stuote,calore,& lumine, blandore ineffabiliaidere,& flammarum corporearum primam, veluti incorpoream ipsum esse. de prae tenuitate eius summa,inuisitem.Si ςther, in se ubi nulla sit stella, prae tenuitate flammam visitem noedit, sorte idem cum empyreo suetit. Ostensum enim iam est aetherem quamuis Chaldaei ipsum in tres diuiderent, non esse in tres diuisum. Neque ullis superficiebus, aut propriis, aut alienis, aut ab empyreo,aut a se ipso in sedistinctu in. Sicuti ergo aether totus, Vnuatque idem coreus est, quia superficiebus nodisterminatur: lac quoque unum atque idem, cum empyreo est. Quia cum ipso continuus est,& nulla ab eo diuiditur superficie . Atque
inde est,ut eiusdem sit essentiae, earundem vitium , earundem cum empyreo actionum.
Flammaque de ipse sit blandissima, & tenuissima,& inuisiti,& transpicua. Ideoque a Chil
daeis ijsdem, dictum est.Omne quod supra lunam est, purum esse lumen, quod si aetheris, ac coeli si ibstantia,aetheris inqueam illius,qui inter stellas interponitur. Nam astrorum essentia,& ab eo est alia,& inter se differentiam habent essentia, uti paulo post patebit. Distinxerunt autem hunc aetherem Chaldaei, in tres, non superficiebus, sed uti diximus . naturae eius feracitate, maiore , de minore. Quando uidem in suprema eius regione, numerusellarum est pene infinitus , eaedemque semper, eodem inter se distant interuallo.Media, non nisi sex tulit, easdemque adhuc set in qua variis volitant cursibus.In infima vero, n5 nisi unam,& colore,& aliis multis,ab aliis omnibus diuersam. Sed si aether unum idemque cum empyreo, eiusdemque essentiae corpus
siti qua de causa udem Chaldaei, dixerunt per
tres aethereos penetrare mundos e Si per eos penetrat, naturae ab eis est diuersae. Nos ita dicimus. Necesse est,& aetherem,& empyleum, vel disserentis, vel eiusdem esse naturae; vel de ei uidem, de differentis. Differentis quidem sunt, quia empyreus nullum apparet, quod nos cernamus altrum serre, aetherem ferre innumera . Eiusdem rursus, quia aether ijsdem quibus empyreus constat elementis . nullis terminis, nullis superficiebus disterminatur, continui sunt,unum corpus essiciunt, illudq; simp lex, tenuissimum, trans pares, tu in Inosum, inuisite. Et eiusdem igitur, de disserentis sun naturae. Modo quaestiones ab initio postae
ad se nos vocant. Quando camera,sornix coeli vera fornix, vera camera non est, sed uti est demon stratum apparens tantum; aether ut ita dicam lunaris continuus ne est, cum inseri re , vel hypeccaumate, vel aere ' Hoc quanta possimus animi aduersione expendamus.Ari. stotelem in adiutorium advocemus. Is ita
,, Est vero necessario,continuus quodam moisido, iste mundus in superis lationibus. Itari ut omnis eius virtus gubernetur inde. ,, Hac igitur positione utamur, & alia capio te sequenti, in hisce verbis.
,, ignis quidem, supero elemento, igni vero
aer est continuus. Pro elemento supero , em tum intellexit, quod paulo ante, circulo ferri dixerat. Huic ergo, inquit, ignis est cotinuus. Igni vero aer. Ignem tamen hunc non ignemelle docet. Aηρτε 6 ο διὰ συληθειαν καλου - πυρ, οὐκ eti' a ωρ. δε ολώγρ' θυμις, υ; ο7ον ζέσος o,' τα πυρ.
275쪽
ν; Aer & quem, ob consuetudinem vocamusu ignem, no est autem ignis. Excellus enim
,, calidi,& quasi ebullitio est ignis.
, , Oportet autem intelligere quasi hypeccau- ma hoc quod nunc diximus ignem. Ignis igitur hie non ignis, sed hypeccauma,ut
ait, supero elemento est continuus. sicuti aetipsi continuus est. Nomen enim , continuum dicit,& non contiguum, ipsomet d
Σ-.εχοῦ δ δε να-αταλα δ' ων exua. Continua quidem, quorum extrema Vnu, ri tangentia vero, quorum simul.
Noa est autem hic usus nomine ἀψαμνων, tangentium,quia significate noluit, hypeccaumatis superficiem superam tangere tantum elementum circulolatum. sed usus est,& priore, re secundo loco,nomine continui,visgnificaret superficiem utriusque extremam elle una,&reuera continua esse haec duo corpora. Igitur sua sententia hypeccauma coelo est continuum. Si continuum, corpus quoq; Vnum cum eo est. Si unum , eiusdem etiam cum eo
naturae, ergo & similare, nisi dissimilare esse ostendatur. Dissimilare autem nulla apparet parte. Ergo similare eum coelo est, scuti est,&simplex, & tenue, & transpicuum, & inuisite. Erso hypeceauma, quod calidum, & siccum
esse ait, eiusdem est cum coelo cumque aethere naturae. Ergo & coelum calidum,& siccum. Ergo non quinta essentia. Si ut hoc ridendum sui non admittant, sui dicant,vocem συι εχῆς non pro continuo esse positam, sed pro - εχὸς , contiguus, qua utitur aliquando; dicemus nos, vel eos, nobis sucum tacere, qui aliter interpraetatur, quam magister eos doceat. Eumque accusare , quod contra leges suas in
philoiophia metaphoris , & vocibus utatur
impropriis,quae confusionem, in re tanta,quata haec praesens est, possit parere. Vel ipsum, nobis sucu facere Aristotelem, qui scientiam suam, vocum improprietatibus confundat. Verum quomodocumq; eis abutatur, nihil inhaere essicit. Neutram enim rem demonstrat. Neque enim probat, hunc suum ignem non
ignem, coelo esse aut continuum, aut conti-uum. virum vis dicat, sumit tantum pro li-itu. At hoc philosopho non est satis. Neque etiam ostendit, aerem igni illi non igni, vel Continuum esse, vel contiguum. Quin imo hypeccauma hoc, aeris elle supremam parte autumat. Qui aer, ut iple ait, cum calidus, de humidus sit, a superiore circulari motu etiam magis calefit, & exsiccati it . Ita sentit in his. T. e γρ' ἄνω , μεκι σε λωίης , ἔτερον dP σωμα
, , Supera enim, & usque ad lunam, aliud eno se corpus dicimus ab igne, & aere. Sed in ,, eo, purius hoc esse,illud sincerum minus, ,, & differentias habere, & maxime ubi desiri nit ad aerem. Alio quoque loco, proximo, scribit.
έμων ἀέρας, πο δ esca'φγω, οῖον υγρον ὀ θερμον id.διά τα ἐ'μωζειν τε , 6 άναθυμιάσιν γῖς , το ο ὐπερ του l, θερμόν η δη*ξηρ ν. , , Sed oportet cogi tate, eius qui dicitur , deis vocatur a nobis aer eum qui est circa ter- , , ram, esse veluti humidum,& calidum. edis quod evapotationem, & exhalationemri habeat terra. Qui vero est supra hunc,*,, lulum iam,& siccum.
Quale dieit esse ipsum hypeccauma. Quod si
superum corpus usque ad lunam, no sit ignis, non sit aer, sed quinta illa sua essentia,aer suo consessu, coelum attingit. Et ed loci, ob coeli vertiginem calidior fit,& sicce sit. Et ideo haee eius pars, hypeccauina, quasi ab exustione ,est
ab eo nominatu. V num igitur corpus aer cuhypeccaumate est, & continuatum, quod dei ple dixit. Non enim aer esse desinit, ignis hie non ignis, etiam si calidior, & sector est sectus . Sicuti is qui circa terram , aer, etiam si humidior, de veluti, ut ait Qμις vapor sit factus, desinit ob id aer elle . Igitur Aristotelis
sententia, quamquam inconstanti, totum id quod a terra usque ad coelum est, unum est aeris corpus, per partes, qualitatibus tantum
a se toto differens. Id & nos probamus, sed ille coelo eum facit modo continuum, modo cum suis contiguum. nullam tamen causam, nullam rationem, aut huius, aut illius affert nullo signo, nullo comprobat argumento,aut
experimento. Nos vero quid ac id dicemus: Rer hie totus idem ne cum coelo corpus estian ab eo corpus aliud Sane perardua est quaestio, & quod nos sciamus, a nemine vel tacta, vel tractata. Est tamen aliquid de ea dicendu .
,, Eorum quae sensibus non sunt manifesta, is putemus susticienter esse demonstratum
'secundum rationem, si ad possibile dedu-
Aet igitur infimus, terrae circussum & aquae, vaporosus est, & quasi aqueus. Nullo is vel si perficiei suae propriae interstitio, uel alterius
corporis interuentu, a media quς uocatur aeris
276쪽
stetis regio separatur, neque media haec regio xb infima est segregata. At neq; media haec, ab hypeccaumate calido illo, de sicco est seiun.cta. Nulla enim talis seiunctio, vel apparet. vel ratione ulla est demonstrata. Si ita iit, unu& cotinuum, & eiusdem sunt naturae corpu*Et si quid disserant', qualitatibus disserent solummodo . Unum autem esse totum hoc comptis, his argumetis ducimus. Quod nulla in ea se parratio cernatur. Totum sit fluidum. Totuenim nubibus, imbribus, nivibus, aliisq; vel decidentibus,vel peruolantibus locum cedit, iterumque in se coit. Et insupero hypeccaumate cur sibus igneum diuersorum, caprarii, trabium, cometarum,aliorum plurium, eodemodo cedit.Si enim resisteret, transcursus hi non serent. Totus ergo est liquidus. Totus
smplex,totus tenuis,totus rarus,totus diaphanus, ac sorte inuisitis, nisi quatenus diaphanitatem esse visitem demonstrauimus. Hi Ice ergo omnibus inuis litate, transpicuitate, raritaxe, tenuitate, liquiditatς, simplicitate,quia omnia in coelo apparent similia,& nulla appareat inter eos seglegatio secute stitis concludi videtur posse, aerem, ignem non ignem,cςlumque cotinuatum, unumq; esse corpus.Etenim, quae nam alia potensior. hi lce septem causa, quae vel vetare, vel contradicere q ueat, quin
aerem, & cqlum, continuum vere, & non contiguum, quo nos lusit Aristoteles, corpus esse affirmemus. Et si continuum etiam unum , dcs unum,quia smplex, etiam naturae eiusdem.
Nam S cci tum inuisite est, & diaphanum, &etiam liquidum. quia planetarii cursibus dat
locum.Nam si durum,eciam resistens esset. &si resistens ii cursus, ii motus per coelum fieri nequirent. Sed hos ita fieri no dii constat, inruient, non dum est demonstratum . At mox emonstrabitur, si prius ex nostris hisce rationibus concludamus. Aerem,Sc coelum,concianuum & vnu,& eiusdem naturae esse corpus.
de nullo modo, elle corpora separata. Et qui poetae, c lumque profundum aerem dixere, vere cecinere, Et qui alii, per liquidum aethera,aut aues dicit volare, aut Dedalum, & Iearum volasse est fabulatus.a vero non discessit. Coelum igitur,aether & aer, dc ignis non ignis, idem corpus unum sunt. Et qui argumentis a simplicitate, a tenuitate,a talitate,a liquiditate,a diaphanitate,ab inuisilitate , a nulla eortieuidenti separatione, non mouetur, vel philosophari desinat, vel meliores asserat rδtiones. ει donec asserat, nos hasce non dimittemus. At demonstratum iam fuerat quoq; , coelum, α empyreum mundum, nullo interstitio se
iungi ,& ideo continuum, & unum,& eiusdeambos esse naturae. Et si quid differrent, eo disserent, quod empyreus nostro sensui, nullum
ostentet astrum: coelum ostentet plurima. At modo per secundas argumentationes, aer, &coelum,& aether, idem corpus nobis euasit. &aether cum empyreo idem. Aer igitur de empyreus, idem.Vnum ergo corpu totum est uni
uersum, partium locis tantum, in se disserens. Nimirum quod pars quae ad centrum proxi 'nist,aeris nomine est appellata. Empyreus ea.
uae in infinitu ad extera proteditur.Inter lus
tias parte mediam,aethere,ct coetu vocavere
Cum igitur haec,quae tria putabantur, Vna idemque ella persuasere rationes, locum non habet Chaldaeorum, et heris in tres aetheres distinctio.Neque empyrei per tres hoste Peneritratio per aerem, qui de tribus hylaeis unus fuerat. Si quae vero penetratio , per reliquos duos hyleos sit, ea per aquam, perque terra
dabitur. Et revera datur. Nulla enim aqua . pars est, nulla terrae, in qua aeris pars non sit, senetrata . Aer autem de aether est, de emri
pyreus. Ratione quoque alia penetratio laec,&empyrei, &aetheris,& aeris in duo illa fieri est credenda . elementorum sciliacet, primmorum,spacii, luminis , caloris, de fluotis.Quae in omnes aqua partes, in om nes terrae partes pertranseunt. Huc nos rati nes, ut videntur verae deduxere. Quibus Platonicorum axioma adiungamus; τα αυλα ρει λα φ ενυλων. Immaterialia penetrant per materialia.
ANNOTATIO R. P. M. t ACOBl DE LUCO. Theologi tenent columemn remitas i eum dici.non ob ardorem, feda splendore, quia habet I
men, o claritatem, est immobile, ν loeas esset locatis aptismus: consistit enim beatitudo nostra inciliaria Dei visione, a summa gloria claritate beatorum perfundit, ct in eoi latione Dei cui sunt charitate Ulair, t quibusdam videtur fatis probabile, ut cela empyreῶ immobile ordinatu ad statu It Hae non habeat Distulata in inferiora corpora qus sunt sub alio ordine, utpote ordinata ad naturale rersi decursu, D.. mo. tamen NideturProbabiliusnnositu prima par. f. 66.ar. p. tu fine corporis; somnia sicut supremi Angeli qui assi iis Deo taediarius habent infixentiam super medios, ct intimos qui
mituntur, quamuis ipse non mirantur fecundum Dioni tum cap. 8. de Glesi Hierachia. Ita ulum empyreum biset in entiam super corpora qua mouentur sicet ipsam nou moveasur: Hae de cavsapos- fumus dicere. bene rationabiliterque lum emoreum in ere in primm celum quod. olietur,
aluui tra io, o adueni per motum: sed aliquod fixum,vel I ciri puta virtutem concinendi, O causandi, dies aliquod huiusenodi ad dignitarem pertin A
277쪽
nondum constate astra in casso moueri, uti promisimus demonstrare aggre. diamur. Ut autem demon. stratio recta methodo procedat,astra quid snt, prius videtur esse cognoscendum. Hoc enim cognito, sicilius,an ad motum apta sint nata, &ab hoc, an reuera moueantur innotescet. Itaque hoc ante perquiramus . Prosectδ, inter Graecos veteres,astra omnia,ignes esse de stammas, non pauci sunt albitrati, Thales, Anaxi menes,Heraclitus, Xenophanes, Parmenids Empedocles, Anaxagoras, Diogenes, Archelaus, Plato, Aristoteles, Cleanthes . Ducthnimirum, ut id crederent, ipso visu , ipso que tactu. Illo quod viderent sidera non alia ter lucere, ac lucet noster ignis. Hoc quia solis calor, tactu sentiretur haud secus , ouam calor .nostratis ignis. Fatebunt ut ni fallor Aristotelici, omnes quos nominauimus, ita
sensisse . Sed Principem suum , qui id vid
tur impugnasse, inter eos connumerari, non permittent. Si nos non audiunt, aut Oba diunt,audiant Plutarctium.
i, coelum respiret. Id namque esse igneum. . Sententiam postea mutauit, quod de in Exoterica sit a Philosophia secit, contraria ni mirum suae Mysticae. idque solum ut Platoni contradiceret. Est autem ea res, a nobis ostenualibi. In quintam inquam, ellentiam quan-
dam, coeli substantiam mutauit. Quae a se nullo sensu, sed contra sensum, nulla ratione est confi dii. Sed de coelo est nobis iam tractatio peracta. De sideribus agamus. Dogmatis huius, astra esse ignes , dictum iam est, primum authorein suisse Zoroastrum . Cecinit enim.
, , Compegit multum coetum astrorum iner,s rantium sis Ignem ad ignem cogens. Et de Sole. Eξ ἀνακρεμέσπιζώνας, ε δομον ηελιουΜε μ Mai ις π .
,, Sex suspendens Zonas , septimum Solis, , In medium iaciens ignem . Et rursus de eodem.
is Ignis, te igne derivatio. & ignis poenu. Parmenides autem de Sole eodem ita cecinit. Em yώθερ αν τε φυαν, τοι δ' ἐν πιθερι παντα Σημα ι, ψ καθαψας ευάγ,ος ηελέοιο Λααπαδος εργα ἀριδηλα .,, Scies aetheream naturam ,&quae in aethe-x, re cuncta
is Corpora, Se purae fulgentis Solis,ia Lampadis,opera egregia. Hoc secutus est Philo, qui Solem esse dixit,
φλογου πιλ μα πολλης. Flammae compaginem
multae. Cum his , & superioribus illis sa quibus vi Aristoteles dissentitet, visum & t ctum abnegauit) sensu, rationeque dictante, etiam nos sentimus . Praesertim quod & Da. mascenus,& Augustinus, & alii nostri The logi consenserunt, coelum esse ignem, Ex quo inra, aliaque coelestia lumina esse facta traditi
278쪽
aerunt. Sed quoniam nos, non virorum authoritatibus, ted sensuum, mentisque demonstrationibus philosophamur, ratio est nobis eaq; valida reddenda, cur ita sentiamus .Eam itaque in hunc modum contemplemur. Astra, vel igne sunt, vel non sunt ignes. Si non sunt ignes,quid ergo sunt ' Non enim teria sunt, non aqua, non aer, non nubes. Quid igiruta
Duplex ni fallor in Peripato responsio. Altera, e quintμ sunt essentia. Alter , sunt densi res coeli partes. Priorem prius. Quinta illa eL sentia, vel simplex corpus est, vel est compositum. Si compositum dixerint, Principi suo
contradicunt. Qui cepius, totum coelum, elementum vocat.Omne autem elementum Aristoteli est simplex. Deinde si compositum est.
ex quibus nam est compositum ρ Non ex eis mentis quattuor. Ab his enim, magister eoru, ipsum prorsus sicit alienum. Et praeterea,nullum aliud corpus, praeter hanc esentiam, α quatuor elementa Peripatus non nouit. Et castum ex elementis his, nequaquam est con-hatum. Aliud corpus ex quo conflari queat, non reperitur. Coelum ergo non est composiatum , simplex ergo est. Si simplex, etiam uniforme; si vitiset me, etiam similare. Si simia lare, cur ergo docuit, uti praecedente libro vitidimus, haec verba. Os iata ἐν tu Qγε, το Σ καθαρωτισον Π, το1 ' δρον εἰλικρινεο , κ, διαφορας εχειν κιρ λιτα ἔ
se Sed enim in ipso quidem , hoc purius esse,
is Hoc vero minus sincerum,& differentias. habere.& maxime ubi desinit versus aere.
Nam si similate,& vniforme est , nullas habezdaerentias . Si has habet, non est uniforme, neque similare . Igitur neque simplex. Ergo compositum. At unde ei haec compositio ς si non ab elementis' si non a se ipso s s non ab aliis corporibus e Necell. enim est, vi haec compositio ei adsit, vel a se ipso, vel ab alio. Ab alio nequaquam, quia non ab elementis non a corpore alio. A se ipso minime . Nihil enim sui ipsius causa est, docente Aristotele,
dictante ratione. Esset enim antequam esset. Et partes haberer, antequam ess et totum, ex
quibus componeretur. Si haec sunt impossμbilia,salsa illa est dolu rina, coelum vel este smplex;vel habere disserentias. Altera enim,cum altera pugnat. Sed & cur dicitur, has habere differentias, maxime in ea parte , qua demnit ad aere Nihil enim in lunae regione, aut Mercuris, vel purius reliquis, vel minus purucernitur. Neque ratio id vita suadet. nisi sorte haec afferatur una, impuriores partes, Vtigrauiores,deorsum vel tendere, vel t etendi Lse; Hac autem contra dogmata sua est. Quo niam coelo , omnes detraxit elementorum
qualitates, inter.quas, & grauitatem , & Ie- uitatem . Verum & aliter sensui repugnat. Nam praeter quam quod, nulla puritas, nutula impuritas, a qua dixit parte apparet,in opposita, in supera nimirum, apparet maximae Tantus nempe siderum coetus, tanta distinctus varietate . tanta lucum disserentia , ut tu rerum,uniuersitate, alio loco nullo, ta ta appareat diuersitas . Sed alent, hic iam sermo , de stellis est, & non de coelo. Esto. Mittamus igitur coelum . Astra erant in quaestione . Quid nam essent . Responde bat Peripatus. E' quinta sunt essentia. Quae coelum ipsum totum est. Cuius astra dens reserant partes . Denstas ergo est in coelo, est quoque raritas. Haec in ipsius toto corpore, illa in astris. At haec raritas, &haec densitas, elementorum quoque sunt qualitates. Cur igitur has coelo concedit, alias omnes avserit Hoc est ad libitum philosophari .Esto in coelo raritas , in astris estode nsitas. Unde nam hae sunt e Vnde tanta lucum siderearum, sulgentia, remissio, obscuratio unde in eis nebulae, nigroresque . Si qliis e sua philoso phia nesciat, aut nequeat eius rei causam ac sete, desinat velle in philosophia,inter phil sophos esse princeps. Qui horum causas, ra tionum demonstrationiblis, sensuum testimoniis,& vestigare, & reddere nouerit, cur no in aliquo philosophoru erit numero' igitur cata sas hasce perquiramus, Aristotelico mouitu. . t
Sumetes smile, ex iis quae apud nos fiunt. Igitur in hunc modum contemplemur prius. Si astra, e quinta essentia sunt, haec vero nihil cum elementis habet commune, cur astra, ut ignes nostri lucent Cur, colores varios ut ignes nostrates,ostentat e Cur ut ignes nostri, stellarem figuram de se formant.Cur,ut igne pnostri, rotunda apparent quaedami Cur, ut ignes nostri micant. Cur, ut ignes nostri lumen, de se propagant Cur ut ignes nostri. cum lumine calorem proserunt Profecto, haec septem tant experimenta eorum qum apud nos in igne,& ab igne videmus fieri. Sentimus etiam, haec omnia in astris esse
Sumamus igitur suo monitu, simile in illis, ex his quae apud non sunt. Septem haec tam ilia, in astris, & in nostris ignibus conspicimus. Cur ergo, vel ignes non sint astra. vel astra non sint ignes, .His septem alix addantur quinque . mobilitas summa, quae
in utrisque conspicitur. tenuitas, acu Ies,p netratio , raritas. Quid enim pernicius a.
stris quid velocius igne 3 Quid tenuius,quid
acutius,quid penetrantius, quid rarius, nostra
flamma λ Quid item mobilius, vel tenuius,
279쪽
vel acutius, vel penetrantius, vel rarius radiis; Qui astrorum, vel proles sunt proxima, d si- llima, vel etiam astra sunt in longum protensa . Hisce omnibus similibus, ita nos inserimus . vel astra sunt ignes, vel ignes lunt astra, vel utrumque, vel neutrum , vel dc neutrum, dc utrumque. Utrumque sane, similibus illis omnibus . Neutrum vero, quia
coelestis ille purus est ignis, & sincerus, Fc Im- materialis,& immortalis, & diuini, & intelligibillis ignis , proximior imago. Nostii vero , materiales sunt ignes , & impuri, de com ruptibiles . Et quod tunt illius sunt participatione. Cum igitur tria sunt,ignium genera, summus, ac primus est diuinus, & ideatis. Eius simul actum est ignis coelestis ; Noster vero huius participatio; recte hos nostros cum coelestibus, & idem esse, & non idem, dc Deutrum , & utrumque assirmare vere licebit. Astra igitur ignes sunt , vere, sed interdIu num , de nostrum, medii .,Nam A lucent sicut nostri. Color quoque illorum similis est nostro in varia materia accense. Figura quoque eadem apparent. Nam si hic flammam eminus cernamus , lain etsi recta sursum tendat, radiata tamen sicuti stella cernitur. dc utrorumque hi radii rotundit tem in si immo ostentat quandam . Et hic noster radiatus ita micat, sicuti & illa. Pro cui ergo omni dubio,astra,ignes sunt At qua Ies ignes Tria enim,dc Plato,de Aristoteles, de Theophrastus ignium apud nos genera est edocuerunt. Anthraea accensum , flammam, ac tertium φλ. Quae vox,& lucem, de lumeta dicit. Quos supra nominauimus G corum philosophi veteres, qui astra ignes elle dixe-xunt, hac in te non una suere lententia. Th Ies namque αυ Ter
rea quidem, sed ignita elle dixit. Sintile quid
α diuersum, Anaxagoras pronunciauit, co It scilicet vertigine, raptos de terra lapidesaec accentos, elle facta astra..Diogenes pumices inflammatos esse astra credidit. Archelaus laminas ferreas cadentes,ea esle asseruit. Xen Phanes vero altius nescio quid cogitauit Asse ea nubes inflammatas,quae interdiu extingua
tu, noctu reaccendantur. Anaximander ve
ro compages aeris globosas atque accensas. Parmenides, de Heraclitus, compage . ignis,
sed qualis ignis authracis ne , an flammςi quae itione reliquere . Quod & Plato fecit. Et ante omnes ipse Zoroalter. Nos igitur id, si queamus , pervestigemus. Si solidum, ac densum aliquod ibi corpus sit, quod accendi , aut igniti possit, sorte , an traces accensi astra suetint. Si tale sit, vel terreum erit, vel mistum ex elementis aliquot corpus eritia At haec omnia, sui natura quiescunt de lo-
co suo non mouentur, nisi praeter natura sunς disposita , & deorsum semper tendunt. si Pera numquam petunt . Et si quando petunt . Quod de Anaxagoras, vertigine a tractos lapides esse censuit , At vertigo haec coeli , cur est hodie, de ante hunc diem ,
per tot saecula . similes lapides, de pumices, dc laminas serreas non rapuit, nec rapit Non est ergo horum quicquam, quod In coelo potuit , aut possit sidus fieri . At potest ne aliquid densam in coelo, aut ab Initio fuisse , aut etiam.nunc esse e Videtur potuisse & polle. Luna enim ibi est, terreum quid sapit. Sunt ibi veterum obseruatione, stellae nebulosae quinque , o
scurae nouem , quae eandem cum luna vi demur habere naturam . Sunt Neoterico Tum obseruMa, versus antari Licum, Je maculae quaedam in coelo nigrae , de nubeculae ad nigredinem vergentes. Sed qui adcliae ad lunae naturam accedere videntur , cum de ea nobis sermo et ita institutus , eas quoque contemplabimur . Lucentia a
stra speculemur. Necelle est ea, postqtiam ignes sunt, genus aliquod ignis este, vel an traca , vel flammam , vel φὼe , lucem, Anthaces si sunt , densum quidam sunt,& solidum . Si id sint , duo contraria in cado erunt rarums,i& molle ipsum cc lum, densa,& dura ipsa sidera. Haec densitas, haec durities, unde eis venit , unde in aetherem sunt ingrellae 3 A Conditore nimirum Deo , qui ea talia voluit elle. Sed e qua materia ea efformauit ' E seu
Te nimirum , ex quo coetera cuncta effor' mauit corpora . Nihil enim , aut mirum, aut impossibile est, in eodem corpore, de durumjesse Se molle , rarum, atque densum . Id in nobis ipsis cernimus , Se in aliis innumerabilibus . Quid ergo caestum compositum corpus este Iam quaestio haec lepius renouata , etiam est soluta . Castum sideribus interpositum ,i simplex corpus est. Si cum sideribus:computetur , corpus est compositum . At sidera ipsa , simplicia ne lsunt, an composita 3 Composita triplici vi
dentur, ratisne . Ex quatuor illis nostris , cunctorum corporum elementis , spacio, tu'mine, calore, Duore. Quibus coelum etiam constat . Si solida sunt , composita viilen tur potius quim simplicia . Tettia ratio. ne, sulgorum in eis varietas, non uniusmodi ea, materia constare, arguere videtur. Sed hoc non arguit singula ex pluribus conita re materiebus, ted omnia simul, ex pluri, bus.Vel neq; hoc ipsum, ex pluribus constar sea materiebus tam arguit, quam ex una varie temperara. Singulaque sua tempςrie promta.
280쪽
propriam quoque acquisii iii Ieilueem. At attrurn horum, probabilius suerit, certi nihil
pronunciari potest, nisi prius quaestio absoluatur,an dura,densa, ae solida sint astra,& a thraces,an econtra, mollis sint flamma. An
etiam mollior sint lux. In hanc disquisitionem toto incumbamus pectore . idque monitu Aristotelico,similia in astris venantes ijs, qua apud nos fieri conspicimus,Igitur ii dicamus, Astra esse anthracas , inepta ea iaciemus adtriolum,imo immobilia ea statuemus. Anthraces enim apud nos in soco , prorsus stant immobiles . At astra, motus & quidem citatiustini, speciem nobis quotidie praebent, dum abortu in occasum supero haemisphaerio, &ab occasu in ortum in sero, incredibili spatio transcurso, redeunt.XXIlli. horis tantum in eo immorata. Quod Astronomorum, aut philosophorum,aut etiam evulgo hominum nullus aut negat,aut non contendit .Trium apud nos ignium,secundus, flamma ipsa in motum semper sertur,etiam minima, velocius ascen dii maior.velocissime maxima. vii quae maiores in se habeat vires. & eas in actionem esse
rat citissime. Ex similibus his apud nos effectis,argumentari licet, sidera esse flammas, Senon anthracas. Sed &simili alio atque alio, id ipsum confirmari potest.Flammaramque haeo nostras etiamsi dum prope sumus,sursum recidere videamus: a longe tamen si cernatur, de radiationem illam Italis propriam, & rotunditatem repraesentat. Quam rem cum Astro. nomi non considerassent, a Luna quae totui da visitur figura, sunt argumentati, stellas omnes esse rotundas. Rotundas quidem esse posse, non negamus. Nam de coinetae ipso corpore rotundi visuntur.Et nos anno I 3T 7. Muti na, non admodum a terra procul in sublimi, ar. dentem globum noctu spectauimus, hac Stil-llac modo cito,modo tarde, per aera discurrentem,ascendentem,descendentem,& transuersim aliquando sese serentem. Qui quidem in duos globos primum est diuisus. minor quasia maiore, partus. Ac minoisemel est extinctus,& non diu postreaccensus, cursu deinde in septentrionem citato,ambo evanuerunt. N que tamen unquam duarum horarum,quibus at serunt spacio, vel comam, vel caudam, vel barbam promiserunt, aut in longum sunt extensi . Nihil ergo obstat, sidera quoque
tametsi flammae sint,etiam rotundas esse. Sed Aristotelica ratio.
ροειδδε ιδ,s iaατον - άςρων. is Et ideo recta ratione, videatur, & totum is coelum esse sphaeticum,& singula astra. Nullius est momenti. Nam ct nodi in a boris ligno, aliquando sunt rotundi, aliqua
do Ouales,alterius aliquando figurae . Et es aut in rotis quae rotundae iunt,& rotundi, & qii drangulares,& aliarum figurarum sunt multa toties. Sed ad nostras sidereas reuertamur flaumas. Astra flammae ii sunt, de si non rotunda sint, etiamsi suritim tendant, nihil obstat qui αexemplo nostrarum , procul atquam o specta tae, di rotundae appareant,& radiatae. Nam Msol,&rotundus visitur, & radiis circundatus Nostrae quidem flammae sursum tendunt,non quia leues sint,quod Peripatus decantat: Sed quoniam a lito contrario sugiunt, terra scili cet , quae eis etiam sese opponit. Et quia ad propria principia, sicuti res aliae omnes, redi re nituntur, & originem suam repetunt, de talmite sibi appetunt. Principium autem nostra
rum staminarum, ab astris & a sole fuit, sicuti AEgyptius vulcanus , ignis inuentor ptimus.
Diocloro narrante,est comestatus. Et specula.& crystalla alia, flammas excitantia, etiamnuexperimentis innumeris attellantur. Sursum
ergo stammae nostrae tendunt, ad solem , aiualita,ad empyreum, unde originem duxerui. Nihil ergo mitum fuerit, si & astra,quia stam. mae sint, ad primam eorum originem, ad em- pyreum nimirum sese erigant, tametsi nobis, ob distantiam,&sphaericam ostentent faciemω de radiatam. Sed unde nam sidereς flamma: sunt accense Et in quo ardent f Causae Euius rei sunt iam exponendae,& ex principiis pii mi a nobis politis sunt eluendae. &similiti di ne nostrarum flammarum deducendae. TDicimus igitur flammam nostram, consessio
ne omnium sumum et se ardentem. Fumus. autem, non aliud quam vapor est, e materia,
igni subdita,elici ius. Vapor autem aliud nihil est, quam humor in ea materia imbibitus. Humor autem,aliud itidem nihil est.quim fluor Fluor autem, quid aliud, quam e quatuor cO porum nobis positis principiis, unum Fluor, hic eam a Conditore proprietatem est lori tus,ut & rare fieri,& densari post et . Rarefieri quidem, non magis. quam ab initio , a lunaiane,& a caloren a Conditore est constitutus. Sed ab eo statu, in densitatem, agi magis, at que magis posset.iEt a variis densitatibus, in raritatem usque primam suam, pollet redire. Quam proprietatem suam, Ita per corpora: omnia.efludit, de in singula diffudit, ut nulla. esse pollent corpora, quae ea non essent participia. & non rarefactione, Se densatione, fie- .rent.& consisterent, & gignerentur, dccos u perentur,& conseruarentur, & etiam peificerentur.Quae res experimentorum inductioniis.
bus, nostrisque demonstrationibus suis qum que locis palam fiet. Hoc igitur posito, ex eo deducimus, sidera vel stam mas esse, vel esset luces coagulatas , atque insimul compactas