장음표시 사용
551쪽
bili anima inguens, non tantum exterius illa insignivit.Sed interius quoque, dum inseruit
virtutes rationum introoperantium quae explorando inuentae, narrandoque stupefaciut. Quod anima autem insigniat magis interiora corporum, quam exteriora, argumentum adest, quod natura illis in existit,non circunstat: Cuius indicium, quod corpora naturalia vi interna agunt, non externa, ac superficiaria. Sic enim videmus animalia, ac plantas quanqua extrinsecus minime pulchras,tamen intrins cus non prohibitas, educere ex seipsis fluctus illustres, ac bonos. Ratione, atque operati ne admiranda. Si anima item non in existeret Corporibus naturalibus, neque insereret rationes suas miras, plurifariam introoperans, c-pus corruptibile citius cosumptionem admi teret, neque tandiu sui nuncu perduraret. Anima namque conspicata synceritatem,dignitaremque corporis alicuius: ipsi indidit natura quandam,in fluxu suarum virium, imprestitq; rationes mirandorum operum activas, atque in intimum corporis mouetur.
Quod anima supereo in orbe melius se habet, quodque instauit deorsum. Cap. VI. Nima in existens corpori maturat recessum,ac eius permutationem. Dein reuersa ad inudiim intellectualem supernum, cum sit vetiata in duplici mundo, ac gemino periciae suae gradu, didicerit per experimentum cogitationemque hunc. Sicut vir praeditus tenui noticia allectus, eligit aliquid experiturqtae, roborans cognitionem, illius autem nouerit ordines supernos honorandos,scientia uera costituit mundum illum existere isto excellentiorem.Sicut autem intellectus descedens sistit in fluxum in anima, quoniam haec
existit portio una mundi intellectualis, quod saepius dictum & praefigurauit in ea rerum si mulacra quae subter illam impressit, anima ita ascendens in reditu. Consistit in causa prima, cuius impressio est i ntellectus. Siquidem nouit etiam per experimentum explorationemque quod existentia dependens in ea est dignior, nobiliorque, quam in lumine virtuteque,& aliis potestatibus ab illamet progressis. Praeterea, ut ipse intellectita non subsistit in essentia sua, sed indiget robore,lumineq; , quae cum non moueatur sursum superioribus influxurus. Siquidem illa entia sunt autor primus,opusq; eius primum,cuius intellectus est ut lumen coactum seu compressum, sub causa. que imprella, mouetur inqua intellectus deorsum, influitque suo lumine subterioribus,vsq; ad animam. Sic etiam ipsa anima quoniam plena est lumine,& dignitatibus,in contine
lis) profluit non sursum. siquidem intelle
tus influens iugiter,non indiget eius refluxu. Sed retrorsum deflexa, velutq; pudore conte cha,deorsum immittit subiectis rebus, suas dotes. impletq; orbem terrenum lumine, bono, atq; honore. Entiu aut producto ru ab ea optismum, persectissimumq; existit mundus Planetarius.Siquidem est propinquior cause prim Et quoniam anima suscepit sermam ab intellectu . Dein prolata ab essentia sua motione, etiam secit plures motus Planetarum, uniuntarios, ac naturales,& aequales, qui sunt operationes sensibiles. Quales sunt multi ordines formae intellectualis primar iae:productς a catasa principalissima. Rullus quum mundus uterque spiritalis. Moueatur secundum substan, immaturalis aut desiderio ad illum: anima quoq; mouetur, ut mundo intellectuali assimitetur,Cumq; ad primum imitandum,ascende re nequeat ob imbecillitatem, retrorsum detraria. ut praedictumὶ ac vi verecundia copresesa, nouauit composita ex elementis in orbe naturali, a cuius varijs uirtutibus expansis sagula receperunt corporaturae portionem pro natura,idoneam rationibus minerarijs,similibutque alijs admittendi s a sole superoriente, secundum capacitatem potentiarum. aualis disserentia corporum,o terminus νniuscuiusque entis. cap. VII.
Corporum igitur illud est differentius a
causa prima, quod est ineptius ad reci piendum animae iniluxum , illud autem est similius, quod est aptius ad eundem. Corporuquoque in motu tarditas maior , minorue existit propter differentiam eorum maiorem, minoremue a primo uno . Et si causae non s rent secundum gradus, subordinatae, non etia rei corpus uisibilς , desiturum secundum subitantiam in corruptionem. Entinuero qua
lineae a centro circuli entium varientur, mo
tus etiam celeritate addititia, tarditateq; diminutorie uariatur. Siquidem quanto inserior, tanto existit tarditate debilior diminutiorq; rAc vice ueris,quanto superior,tanto velocior, donec perventuin est ad hunc mundum supernum.Omnia quoq; composita naturalia variatur,magis minusq; resolutione, consilmpia neq;. Mundus porro naturalis terminatur ad ea quae actu conspiciunturὶ corpora coelestia ac stellatia, quae patiuntur a causa prima sine tepore. Intellectualis autem finitur ad sorma primam. causamq; intro figurata in .Adhuc anima paritet definitur sursum ad intellectum: deoisum uero ad naturam materiamq; prima. Quae omnia patiuntur sne tempore. quae uero apparet actu,& potentia sunt lexempli gratia inanimalia,plantaeq;, ac animalia, caeteraq; F vicissim
552쪽
vieissim passibilia. Perpetuum vero, de immo bile est,ut intellectus, Temporarium,& mobile existit quale coelum. Particularia item sunt
motui naturae contermina, uniuersalia autem
secundum substantiam quieti.Siquidem causa dispositionis unius, inuariataeq; etiam per manet ipla Tempus est iunctum motui, natu ra perpetua immobilitati impropriae dumtaxat. Mouerar autem, ad autoi em primum in
orbe spiritali intellectus, & anima: siquidem
inibi nequaquam existunt termini subiecti, ut lineae laguraeue, neque aliqui alii motus ex voluntario nutu causae primae, quae existit productum primum , nec est imaginabile ante istud esse aliquid, nisi autorem primum . C ius id est voluntas.Quoniam imitatio voluntatis extrinseς ,est alteratio, Talis aute mutati O- non attingit causam primam. Quod anima erasens in orbe Ivemo adhuc oporatur in infimo, coniungitque viruml; cap.,VIII.
A Nima quaelibet cum operando imple
uis hune orbem sensibilem sui dignita tibus, coacta reuertitur ad intellectuale uuque complectitur tenaciter, praedicta cognitione indubitabili. Siquidem mundus ille nobilior est illo; seruansque eius intellectualis conseniplationem, negligit omnino.istum repetere, quale euidens e ih illae, quia fascinatione nati iatae emetius. prope re rediit ad intellectum,speeulatus rerum plincipia. Anima autem regressa, ideo delpicinanteriora, quoniam haec lunteonsumptibilia, tanquam simulacra eius,quae non perleverant, nisi illa subinde causa fingore. Anima adhuc In illo orbe proprio extans, conlpicata dignitatem: sumit ab eodem virtutem,& attrahit, huicque infundit, coniunges eum tali illustratione superiori , atque ita esti
citur mundus unitus . Hanc vero opinionem
latione breui probamus,quoniam anima non omnino deicendit in hunc mundum inserim rem. Nec enim una uersalis, neque humana, si
quidem in intellectivo secundum aliquid suia
perest. Minime tranflatae ab eo, quando non est loci indiga. Coiungiturque huic per cura, descenditque propterio perum ostensionem: si quidem tinpossibile est, quod mundos diui . dat, nisi ipla iecundum substalitiam corruptione pei mutetur. Atq; ita contingit, quod inde pendens ibi existat,non penitus istinc egresseia, operans litie.
auod anima submersanresspeculatur reperiora, viceversa emersa spemit inferiora. CV. V IIII. Mundus se nubilis dominatur nobis. Si
quidem animae nostrae submerguntur in eo, malis concupiscentijs plenae. Unde hammoniam intellectualis orbis an nunciatam negligimus, neque influxu eius Obsequim ut prouentum animae,illustrationemque ab eodem ignorantes, propter dominium naturae:peri de ac falcinationem sub huiusmodi suo statu in particulares animas,quae ob id infirmantur ad reditum in ellentiam luam. Roboratae autetunc eriant ad eam,mundumque intellectu tem, mi iliumque animae perque animam influixum ab eo peripiciendum. Cum superauerimus istum alieni a desideriis eiusdem lentici uis, operationibusque naturalibus, quibus a pueritia allueuimus : non curantes nisi negocia particularium animarum e pri iisquam iste
peruenient ad uniuersalium,cuius aliquid pecspicere non possumus, donec sub potestate animae cocupiscibilis, imaginatium: seim
illae extiterint .vice autem versa, quando anima uniuersalem speculati sui mus , i pernimus particulares, quanquam diu nobis familiariter inexistentes.
Quod enim uniuersalis regis sine labore, printicularis aurem cum labore, aule eleuationem. Cap. x. t
Corpus praeterea unium sale, est causa con . iungens sese inseriori, istud sibi, arq ite,
at ima uniuersalis regit corpus uniuersale viribus propriis, citra laborem , siquidem regit illud non ea cogitatione, qua anImae no-itiae humana corpora, veruin gubemal administratione intellectiva uniuersali. Siquidem, corpus illud existit inuatiatum, ac similare totam, carens complexionibus partium di uersis , membrisque differenti sus . Quae cum sunt, indigent administratione variabili. Partes vero similes sunt tanquam pars unica. Anima vero particularis, quae alicui cor'. poram particularium inexistit , quanquam nobili, tamen administratione laboriola r git illud . Siquidem non sine cogitatione, iqua indiget .Quoniam pelago Daturae mergi tali , commilcetum tre: igni sensibilia incurrenti, unde si ibit dolor, ob aliquid praeter
naturale , ituperansque ingrellum in huius. mori statu . Nec quidem contingit animam ieuadere ab hac corporis dispolitione: nisi, per magnam cogitationis exercitationem, ac . speculationis, per quam statim succurrit in adiministiatione, quod fuerat obliuioni madatu. . Deprenditurq; impedimetu,quod Liscinabaria turbabatque
553쪽
minabatque illam. Et quale prohibebat com morem permutabilem, imbecillemque. Poria tueri et lentiam suam , ac explorare iuuantia, ro anima quando roborata, conualuerit ad rei roborantiaque, atque essentia ad superandum ciendum habitus alterantes, neque amplius repetitum pra ualentem prauum, imaginatio detineatur in ipsis radministrat fu inh corpii, hesque vitiosas. Ob causam istam anima absque poena aflictorioque dolore: fit similis cu' discernit statum aeternorum , ut alteque animae uniuersali,paricum dispositione, tomi etur huiusmodi sensibilem mundum ὶ igno- nans, & gubernans, praeter variabilem muta rat se amotam a caritate persecta, induille a- tionem.
In primo eap. Sequens opinionem de praeexissentia animae, prest ipsam nobilem , liquisse mundum superiorem, ut posteriora gubernaret regeretque , O quod operationes bona inerant sibi in mundo intellectuali,quod fassium es. sicut id quod ait. In 2. e . Animam descendi se ad ostendendum potentias, actionesque nobiles vitae. In s. cap. Vult animam in superiori mundo se nobiliorem, atque potentiorem, in inferiori an tem se ignobiliorem. aus opinio potes habere bonum sensum , quo ad intellectionem, quo etiam ad felicitatem, non autem quo ad essentiam, cum retineat eandem perfectionem. In cap. 6. Vocas assensionem anim, reditum auod falsum es . Cum priusibi non fuerit. Quod σreplicat in cap. 8. sicut, falsum est animam, suscepisse formam ab intellectu scilicet errato. cap. IO. Ponis animam deseruisse Raetum aeternorum, ut sequeretur mundam sensibilam.
554쪽
Ssentia ignis, qualis etiam terrae, caeterorumque similium, est ratio quaedam in materia prima. Neq; ignis fit a confitctu , collisuque corporum , ut ab agente, quemadmodum nonnulli opinati sunt. Sed latens in illis apparet, propter huiusmodi mutuam collitionem quae cum sint arrida calefiunt vehementer. Neque etiam materia prima, est ignis potentia, sed enim forma ignis , tantum fit in illa, quando iratio sor matrix , est anima uniuersalis, eadem vita igni, reliquoque mundo existens. Per quasngula reguntur pro conditione,ita ut quodlibet ex inanimantibus,& plantis,animalibus- qi e,vitet aliud quale libet noxiii. In hae etia, anima nostra permanet,cognoscitque pereandem, omnia quae discit. Ista adhuc est prouidelia diuina in toto orbe diffusa, & lux, quae unumquodque existit,ac persistit. Ideo Plato dixit, quod anima in quolibet corpore simplici agit hunc ignem sensibilem, caeteraque elementa.Quod cum sit causa, igitur effetrix li iusce ignis, est uita quaedam ignea: ignisque occultus, qui supernae existit in alio mundo, conuenientior quam infimus, siquidem nobilior.Qui cum sit etiam uerus , proculdubio, extat quoque viuidus, & uita quidem sublimiore. Quandoquidem iste ignis est simul crum illius.Porro cum ignis superni ut probatum est vivat vita inferiori influente, pari ratione, aer, aqua,& terra. illic etiam vivunt, ac magis quam hic,quoniam ab illis vita immittitur iiij inferioribus. Quod singula elementa participent aliqua
ARrgumentum, quod elementa hie exi
stentia vivant, sunt animalia ab eis genita .Siquidem ex igne sit quoddam animal, ex aere item, atque ex aqua. Animalia enimuero genita in ave sunt maiora, euidentioraque, quam in istae. Quae sunt intensibilia proptet eius subtilitatem,& leuitatem .Paucaque,atq, mobilia usque in aerem .Item animalia aquatica sunt manifesta. Et animalia quidem ignea non patiuntur ab elementis inferioribus , verum agunt in illa. similiter etiam aerea, non patiuntur ab aqua, neque a Terra. Quod a tem aqua vivat, videt ut patere ex eo, quod ex
humore quoddam nobis in existente sit caro: squidem caro est sanguis quadam ratione coagulatus. Quod amplius terra si etiam vivida manifestum est, tum quoniam ipsa tota prae se fert animalis speciem aliquam. Si quidem
continet aquas subterfluentes, tanquam venas, saxeos montes, tanquam membra ossea, plantasque, velut capillos,tum quod hae planta ,terrae infixae vivunt, amotae autem pereunt.
Quod aut plantae animaliaq; , praeter animas proprias, vita alae uniuersalis potiantur: hinc mani sestu est, quod non alunt,nisi vitis particularibus spoliatae,ut plantae caesae, animaliaq; interfecta.Nec enim si aliquod animal viuum deglutiatur,nutrit priusquam moriatur, siqui
dem non corrumpitur vertendum in carn nisi anima particulati antea exuatur. Si talia igiatur Vertuntur in carnem,seruant vim animae
uniuersalis praedictam. Postremo quan uam elementa sint ut iam deductum est9 vivida, non tamen existunt etiam sensitiva, sed receptiua sensus. sicut ipse sanguis quoque ex quo fit caro, non extat sensitivus.
555쪽
Quod quae ξpecies sunt in mundo inferiori sunt etiam iusseriori, quales ibi sint.
Cap. III. Cum ea sint vera quae narrauimus, reuertentes ad rem.Dicimus, quod hic mundus sensibilis, totus est imago alterius. Quare cum iste sit vividus: tanto magis oportet illualium vivere.Etenim si hic extat perfectus, ille est persectior. Siquidem immittit illi uitam, potentiam, persectionem, & perpetuitatem. Quod si orbis supernus, est summae absolutus, proculdubio etia entia illius, sunt absoluti ra caeteris hic existentibus . illic igitur superstant alij Coeli, adepti virtutes stellares, qu Ies coeli huius mundi. propter quod, illi sunt altioris speciei,lucidiorisque, ac maioris. Neq; inter se distant, sicut isti, quandoquidem sunt in corporei. Illic quoq; existit terra,non inanimata Libstantia , sed uiuida. In ea sunt anumalia cuncta naturalia terrestriaque , quot istic, sed alterius speciei ac persectionis. Sune plantae satiuae, hortensesque,& aquae profluentes, vi animata: Sunt item animalia aquatica, sed nobiliora. illic existit aer, in eoque animalia propria simpliciter uiuentia , omnin que immortalia. Et quanquam animalia quidem illa,sint iis connaturalia, tamen sunt ii norabiliora eisdem : utpote intellectibilia, perpetuaque, ac inalterabilia . Quod si quis obiiciens dicat, in mundo superiori insunt
plantς, coeli,reliquaque praenarrata. Respon. demus, mundo superiori persecto inexistere omnia, quoniam in eo suerunt ab autore primo absolutoque ac inexistente producta. Adsunt igitur ibidem,Intellectus animaeque Omnes, nec subest desectus,qualis indigentia, &cortirptio.Siquide entia illic sunt plena ubertate,robore,& collaeticia, utpote sublimata, invita,& ab uno sonte connata, ac insignita una qualitate, complexa omnes alias, ut sapores, dulces,odores suaves, colores perspicuos, sonos harmonicos, res tactiles , caeterasque perfectiones. Neque ibi partes sese inuicem v xant, neque inter se miscentur, neque mutuose corrumpunt .verum seruantur singulae perfecte , secundum rationem optimam habitus essentialis discretae. Cumque sint simplices, continent tamen multas rationes , absque intima pluralitate sui, & augmento, quali multiplicatur;augenturque corpora. Atque intellectus illic existens,est uacuus; Anima quoque est smplex pariter, atque hae ambae, & reliquet ibidem res sunt simplices. Ea conditione φOmnes secundum rationem conueniunt proportionatam uitae, pi incipio uitali, non secundariis rebus sensibilibus ae compostis, secundum quam, propriis rationibus multiplicatur.
ualis sit motus intellectur. cap. IIII.
A Gens primum simpliciter mundi totius
sensibilis est v nuin simplex: continens potentiam Vnicam , agens autem ex conditione primum: quid est ultimum, habet potentias plures. Atque ens proximum causae primae, existit causa huius, cuius quidem opera sunt, plura illustrioraque alterius.Distantis aute ab ea pauciora,& imperfectiora. Siquidem intellectus mouetur semper, motu aequali, ac secundum omnes partes similari, neque api tur, unico motui, sed omnibus . Motus autem particularis, non est uniformis , sed variatus . Quantoque posterior , tanto obse Pior , quo usque perueniatur ad unum si plex, unius tantum potentiae. Et motus quidem hic existentes , qui omnes sunt ulcimi utpote substantiae corporeae, a primo ad postreinum, singuli proueniunt ab intellectu . a que in horum postremo est parita inaequaliatas, quia non iubest virtus alia mouens aliter , neque inter mouentem aliamque m tam variatur proportio . At 'ue hic motus
ab intellectu infimus, non est vita simpliciis citer continens plura. sed unicum aliquid. Ideoque existit particularis , ac sensibilis , non uniuersalis, inque alio. Intellectui enim non inest, nisi vitalis ratio, unde dicimus moistus intellectus esse substantiales. Siquidem absque illis substantiae non existunt, sed tan-rum per eos. Intellectus , namque agit in articulares substantias , motibus intellectruilibus, qui proueniunt ab authore operis primi veri. Quod ob id est, uirtutis incomparabilis, atque hos ipsius intellectiis motus,
substantiae sequuntur . Mouetur autem intellectus , ad rem formatione intellectionis eius. Quae cum non abducatur ab ea, est i Cus verus eius, non simpliciter, sed quia non alius . Intellectus porro semper mouetur , motu intellectibili , ac spiritali, neque unquam cellat : alioquin non existeret. Neque autem contingit, quod intellectus cesset intelligere . Siquidem intellectio est substa tia eius , atque idem est intelligens , & intellectus. Et motus quidem intellectus, est intellectio . Atque omnis motus talis per .ficit vivificatque substantias quastibet sui antea probatum in Siquidem substantia ipctis intellectus,seruat singulas substantias subexistentes, de vita eius vitas inferiores , cum sit uniuersalitas illarum. Quod omnis motus in orbe superno est vitalis , O qualis. Cap. V. OMne, quod mouetur in orbe superno rsiue sit intellectus, siue anima , aut aliud,
556쪽
mouetur motu vitali :& perpetua illum secudum connexistentia .Etenim sicut viator terrestris, progreditur itinere terrestri, ac ut omnia quae e terra pullulant sunt terrestria: quamuis sint aliter variata, sic omne, quod desertur in
illa regione vitali, defertur delatione vitali. Atque omnia, quae ibidem cospiciuntur, sunt uitalia. Et quidem delatum, illic mouetur a principio viae ad fine squo modo principium, definis ibidem adsunt in mouetur inquam ad finem, non distans ab ipso principio , ratione contraria hic existenti , quod translatnmadfinem itineris , differt a principio. Etenim si perlatum illic ad finem distaret ab initio itineris, non ellet intellectibile,aut vitale actu, sed potentia, qua propter desineret corrupti ne : praesuissetque genitum. Nam intellectibi te vitaleque actu, lena per ac uniuersaliter eodem modo se se habet. Quod intellectus es uniuersalitas rerum, O quomodo. cap. V LOM ne uniuersale est intellectus e ac vice uersa,Omnis intellectus est uniuersale. Non ita tamen , quod uniuersale existat, praeter particularia omnia existentia, siquidem ij somnibus ablatis aufertur uniuersale intellectus. Ac particularia sunt subinde alterabilia, variabiliaque additione,&diminutione , uniuuersalia autem sunt omnino inalterabilia. Alioquin veritas pςnitus auferetur quod est falsum in. Quare cum uniuersale sit in alterabiste,quod est forma intellectus, ex consequenti etiam substantiam intellectus , impossibile est esse alterabilem, intellectus autem eli uniue saluas specierum, quia continet in seipso uniuuersalitatem ipsam, formamque rerum. Nemautem res ipsa inest intellectui impresta. sed intellectus operatur aliquid rei simile,quo couenit ipsi. Et sic omne praeteritum,ac futurum conuenit alicui, quod inest intellectui. Sicut scientia in anima nostra, conuenit rebus sisti i-seatis. Alioquin si cinae in anima ellent ciuibmiles a formis rerum mon sciremus ipsas, neq; assequeremur veritatem earum. Siquidem veritas rei est ipsam et res, aliter enim sor et aliena et ex consequenti etiam contraria. Animae
namque speculatς: formant in seipsis uetita. tem ex Particularibus, quae secundum singularium 1 peciem , eth ipsam et res- Qua propter cum homo conspicatus aliquid nudati erit sormam eius , imponit animae tuae, simulacrum illius proportionatum . Quod si rursus videat
idem in uariatum, agnoicit, siquidem simul 1-cro praee xistenti proportionatoque conuenit. Si vero tertio aspiciat, sed alteratum no agri
scit, quoniam primae imagini in anima dissi-
det. Sic autem artifex praesingit sibi in anima formam quadam , deinde iacit similem in materia una, vel pluribus. Etenim rerum pluralitas numeralis, prouenit per materiam. Similiter si alius ex iis sermis arte factis lumeret exemplar in anima uniuersale . ac postea simiales in materia formaret, essent adhuc plures formae singulares , ct profecto si auserantur sermae illae particulares , non ideo etiam au sertur uniuersalis. Quare concludimus, quod formae uniuntur ab liractione a materiis,ia sorma una multiplicatur, impressione in materias Vniuersalia item sunt permanentia, par clcula ria autem alterabilia, eeremptibiliaque. Qua te intellectui insunt limulacra semper aliis , quibusdam rebus proportionata. Et si quis dicat, quod rationes rerum,in intellectu inlunt illarum instrumenta vicaria, non disserentia
ullatenus ab elide in . Respondemus, quod sita seret, sorma in intellectit esset ignobilior, quam sit, quod est impossibile, ideo non contingit, quod sit eadem cum re lensibili, in diis
Quo modo intellectus est unus, o plura:
REdeuntes ad id unde digressi suimus: ser
moni, quod uniuersale unum multipli'catur in particularibus , lubdimus exemplum. Verbi gratia , plantam aut animal, quarum Iet Ium , utraque quamuis sit una, tamen dicitur de plui imis. Formae namque agentis in mat riis Pluribus existentes, di iterunt numero, & si sint in una materia, differunt specie . Amplius res una eii plures, ut corpus, quod quamuis sit
unum, tamen ratio agens format in eo mem bra plura. Puta os , Oculos, nares, quorum Oaodlibet, quanquam sit unum , non tame est unum limpliciter. Sed enim est compositum ex pluribus aliis, ut neruis, uenis, cartilagiri ibus. Neruus, quoque siquidem si unus adhuc est compositus ex elementis, & ita de similibus, ut san Fuis, licet lit unus , est etiam compositus ex rebus alijs , atque ita quo usq;
attingantur materia prima, de forma. Quarum utraque cu existat simplex ,est substantia una. Et si interpretetur uniuscuiusq; nomen. Mat
ria ptima non est nisi substantia informis : Et forma vera, est per quam res est, id quod est. lis
praenarrati intellectus igitur cum sit unus, noest unus unitate, qua serma corporalis. Siquidem est altior, nobiliorq; illa ut praediximus, Neque item intellectus unus est plura,ut corpus, sed quatenus continent rationem potentem unire plura. Etenim habet sermam unam qua definitur, & ex qua oriuntur omnes se mae intri ni ecae , atque extrinsecae,quonia unia uersale
557쪽
versale unit particularia, nec aWiertiar aliquo illorum ablato, Aliunde porro euenit, potentialitas cogitationis sub intellectualis;ac intelctus diuiditur ab ea, ut unum corpus ab altero, siquidem corpus diuidit ut per lineam lateralem, extrinsecamque,intellectiis autem diuiditur per intrinseca a cogi One . .
Quo modo otunia sunt in intellectu, quo modo
Dicimus omnia esse in intellectu, no ideo
tamen.quod res in eo sint absolutae, neque ita,quod cum eo componantur,sed quod intellectus producit eas, ac seritat. Nec erum quicquam cogitatur esse permanes nisi ita eo& intellectum auferamus:auseruntur quoqsse ipsae cum sua uniuersalitate .lntellectus autem ciny sit omnia,utpote essiciens illa, it unum
per aliud. Agens sed enim primum quae pro ducit per ficit absque medio simulque in uni.
co momento. Ex consequeti existit creans ve-re,siquidem sine ilia te,non autem,ut aliquid ex aliquo,neque causa alia adi uuat aut excitat
illud. ideo quoque sicut omnia sunt creata ab eo, sic etiam ad illud reuertuntur,appellatumrob id agens primum, quae nominatio nulli alteri conuenit. Siquidem ipsa alia omnia suerunt creata ab eo. intellectus enim vero operatur ut agens secundum,ac per primum eff-cit. Siquidem indiget speculatione in age ns primum praeter sui contemplationem substa. Mae, operatio quoque eius non est tota simul neque subitanea.
uus modo omnia animalia uniuersalia sunt in animali νniuersali , O quod aliter 'quam in intellectu. cap. IX. SIcut omnia subexistentia intellectui: sunt in ipso intellectu per rationem, sic etiam
omnia animalia, uniuersalia sunt in animali uniuersui per rationem . Si dicamus autem quod Iunt utroque anti lusint plura. Vere quidem dicimus I sed animalia, infimi orbis supt imperfectiora,ac.pauciora animalibus sy- ponissit non desertur animal a uita abltrahente, quin yςrueniat ad anima j a parua imbecillioraatq; illii in existaei. I aquibus uua particulari uiuentibus, desinit virtus uniuersalis vitae, quoniam non subest aliud. Hoc autem , quod dictum est,fi t cum speculatio nostra suerit intellectiva,absq; sensitiva. Siquidem sensus considerat primo singularia , postea uero speciei, de genera. Intellectus uero conlepiplatus piamo uniuersalia .Postea uet' Pa ticularia. Differetia autem haec quam diximus inter supremun3 animal Ppstum uniuersale ,& animal particulare,non quidem distinguit nisi secudum sotniam. Dico intem quod annmal viriumsile, N animalia Particularia, non differunt simpliciter inter se, sed sunt qualis
amor quem iam narrauimus in uniuerso, at que amor in olbe sensibili,quem victoria et mentorum, ex quibus res componuntur, disesoluit aliquoties , siquidem etiam is no coniungidentia, nis per ocidens, de citra intentionem ad primarium finem. Amor autem intellectibilis connectit omnia u'llu tat inc Vanione vitali , appetituque primarii finis, qua propter nunquam dissoluitur. Si quidem non est excessus , qui possit, quoniam in mundo illo superno nequaquam est controuersia: nemque odium inter existentia, sed concordia
summa,vitaeque communio, a qua omnia inseriora vegetantur.
ρetit motum intellectus ereari essesubstantialam ni ectionemquesubstantiam ι . tae.
Cap.q.Bu repetit motum intractius creau
558쪽
DEFICIEBAT, OB NIMIAM VETUSTATEM.
SOD GNIMA IN ORBE INTELLECTI A LI ,
NON INDIGET PROMOVENTE LA DOD E RA T I O RE M , Q V o D a V E HIC
m Nima existit ex tute sub- stantiae intellectualis, qua '
tenus etiam extat ex numero eius, cuius operatio no
est dignior potentia. Quare inter lubilatias quidem intellecti uas, huius existetis potentiae non indiget aliquo promouente ad operationem , quoniam est pura, ac persecta: respiciens spiritalia, ut visus sensibilia . In nrundo aute sensibili indiget tali promouente ad actione , alitet enim sensibilia nequit considerare. Atq; huius causa est, substantiae comtexr quo hic homo circumindutus suit. unde fit, quod anima non attingit ellentias rerum, viresque ipsarum, nisi praea motis etiam corticibus rerum, ad quod indiget ope inteluctiis agentis. verum ubi,&quando essentiae ipsae sunt ex seipsis abstractae,ac vires detectae,tunc ibi sussicit animae potentia ipsa, ad eas explorandas, neque alio pariter indiget intelle auagente. Rursus 'uoque dicimus,quod anima in regione intellectuali,substantiam suam respicit , & a reliquis ibidem conexistentibus roboratur. Siquidem ipsa atque illae sunt sin plices. Ad cognoscendum autem aliquid sin-fex , oportet substantiam cognoscentem, e se etiam simplicem,at cum in legione sensibia li anima extitet it , nihil considerat absque t bore maximo, atque id,propter nullam cortu cum copiam, quibus contecta est,nec ullatenus ei sussicit proprius actus. Istic namque est compositus sui praedictum in nequit intelligore simplicia. Praeterea hic anima nihil etiam mundi intellectualis explorare potest, nisi imie,adhuc post deseensum assiuat ipsi animae ad .actionem,neque easdem substati as,quae prius in illo spiritali orbe inspexerat , potest eti mnum ita hoc sensibili pariter at ngere qu iniam eius intellectus lubmergitur, proliab turq; a prima speculatione qua ia potiebatur. Solutis obiectionum duarum. cap. III.
Si sorte quispiam dicat, quod quae substa
tia in potentia speculatur aliquid,tato magis eade in acta speculabitur illud . si quidem tunc est firmior validiorque, quoniam actus est persectio potentiae. Respondemus uerum esse,
559쪽
esse,quod actus est persectio potentiae, quando ipsa considerat, rem suscipiendo simula. Crum eius, tunc enim potentiam suscipietem actus absoluit : seu perficit. Quando autem potentiam si iniceret ex teipsa intelligere , desne receptione simulachri , contemplareturrem, actus super afferens illi simulachrum
imprestum, profecto nocet, atque rana quo. dammodo corrumpit, praesertim quoniam est ere contrarius, & certe non est conterminus
seu connaturalis.Rursus siquis diceret, quod Potentia animae corrumpetur, quando ita sit: quod ipsa recipiendo persectionem considerat. Sic enim recipit actum: actus autem corrumpit potentiam. Dicemus, quod potentia, recipiendo actum: non corrumpitur , sed a tuatur, perficiturque. Cuius ratio est, quoniam posteaquam anima reliquit speculationes re Tum intellectualuim adminiculamina illi, hic adiungitur potentia iugiter laboriosa Ttenim si exiliens in natura intelligit substantias, non intelligit noticia momentanea, nec absq; cogitatione . Quas autem prius Quam deicenderit res perspiciebat, nequaquam cogitando.Siquidem clare intuebatur, cognoscebat ..
Quod anima eadem potentia hic , ct in orbe in tellectiιali utitur,sed non eodem modo.
Raeterea,quando quispiam quaerat. Quod modo anima existens in hoc orbe, intelligit entia mulli intellectualis, seque dirigat ad
illa:an videlicet sola ea de potentia,qua prius cognouerat,an etiam actu,quodam superadditti potentiae . Siquidem opinemur eam speculari res intellectibiles smili potentia hic sieut illi edd falsum est , quoniam anima ibi deexi sit simplex,&soluta: hic autem inuoluta eor pliti, ae subpUtentia sensibili contentacii vero anima hic cognoscit actu quodam absque potentia, hoc etiam erroneum est , quia omne cognosceἡs considerat rem per potentia proaptiam, naturalemque,ac inseparabilem. Dice mus itaque animam hie spe lari entia huellectibilia: atque sublimia per eandem potetiam per quam ibi antea existens peripiciebar,pra ater quod in existens co oti indiget alio, per quod eonsideret abstracia. Videlicet achii rea ceptionis,quo formata potentia per icit illa. Vetum animae in mundo altiore exaltenti, la susticiebat potentia. Neq; enim necellarius eratis amas. In substantiis namque intellecti uis supernis quae actia speculantur,ipsa potentia est periectio. In corporalibus vero actus , per quem ad finem peruenitur,perficit pote tiam . Cum ita sit igitur,reuertentes dicimus, per quam potentiam anima inspexit ellentias intellectibiles supernas ibi conexistentes: per vii
eandem prospicit hic subsistA. Siquidem po
tentia speculans mundum illum. cuiusque operatio est promotioquaedam , hic seruit animae:aliter, qua ibi.Quoniam existens illic pstitur speculatione facili, hic autem laboriosa. Atque huiusmodi potetia promouetur in singulis uiris faelicibus, illaque entia nobilia sublimiaque prospicit .Eadem utrobique existes videlicet illic videns principia prima, absque cogitatione,&impressione simulacri recepti, Hic vero detectione permotioneque sui, ita quod anima speculatura orbem intellectilem
auserat potetiam suam ab hoc.Sicut enim lio mo supergrelsus molem . despectat inferiora, quae aliter non poterat. Sic anima scandens , potentia eleuate,mundum supernum , conic-platur illius entia , quae aliter nequit.Vtiturq; ascensu hic,quo non utebatur illic.Huiusmodi vero ascensus,quidem animae est Operatio, qua ipsi existens hic speculatur essentias o bis superni, atque is ita fit,quod potentia animae alcendens, primum appellit ad coelum infimum. Dein ab illo ad superius sequens, do nec peruenit ad supremum . Sicut in substantiis materialibus a composita magis, progreditur ad compositam minus. Donec omnino relinquat compositam, attingatque simplicem. Rutius quoque anima a coelo, supremo, proce dit ad seipsam cosnoscendam. Siquidem cc lestia, ac supercaelustia, utraque sunt abloli1-
quod apima caelenis habet memoriam qua
INtellectus ab agente, secandarius, hic recolit ea, quae nouerat antea in Orbe superno, Quare neque etiam mirum,quod ide animus existens supra caelos, fit memor eorum,quae viditae seciti regione subteriori. odque etiam coelis extet memor rerum caelestium,abstraxetatumq; quonia existit firmus, neque ab illis corporibus,ac formis primis alteratur lapientia ipsius. Si quispia autem quaerat,' spherae e testes varientur. Si quidem in pristina dispossione haud permanet,num animus respicia dessentias iplatum 'Scienterque agat aliquid in illismicemus, quod animus cognoscit viri res caelor--Operationes. Nee falso, uidelisecet operar Ones vatiari,& virtutes permanere.
Etenimii eaeli habent rationes, sicut etiam pristi aiebant,conuenientius eri t, quod animus noscat illos, quanquam habitudo eorum mouetur. ando vero, luispiam adhuc ambigesImr,qGO nam pacto , animus quidemissus, orbe intellectuali,adest corporibus caelicis, potest elle memor illius . Si ipse non habuit memoriam antequam descendit ab eodem. Dicimus, quod animus, tum in caelis, tum in
560쪽
otbe intellectuali, habet memoriam. Sed nisi alicui ex corporibus pluribus, de diuersis ii
extiterit, nequaquam Operationes eius mani- sellantur. Neque tamen iccirco remanserunt
ei habitus iam diu praeteriti, adeo ut penitus, obliuisceretur etiam mundi intellectualis,nisi sum ceret admonitio parua ad eius memoriam. Verum si quisquam obijciat, quod cum breuitas temporis:paucitasque generationem satis sit ad memoriam plenam . E cotratio igitur longitudo, quoque temporis, multitudoque generationum proculdubio faciet ad obliuionem. Ita quod cum generationes reue tantur circulariter. Animus obliuiscetur cu
iussi bet longe praeteriti, neque erit memoralicuius iamdiu praecogniti,propter interuallum statu primo,dissolutionemque , seu delationem ex motu continuo. Quapropter etiam. animus tunc no erit memor orbis intellectu
lis. Atque ob distantiam ab illo non aliquid, praenotum eius seruabit. Itaque solet similis animae brutati,id autem est absurdum. Resin. debimus,quod cum animus descendit a mundo superno ad subteriorem, id est ad ostendecidas operationes suas in materia, non oportet ipsam peruenire usque ad infimum , sea enim ad definitum locum s transfert ibique sublia stitaneque aptatur euilibet generationi,sed in quadam desistit, donee tullus retrocedat, diri grestusque inde ascendat regionem altiorein quam generationi cuiquam conueniat rati primum extitit. Ideo licet dicere, quod animos huiusmodi non lateat ens mundi supe ni sicut praefati sumus.1 l. TQuod animus caelesis non habet memoriam
Uplorandum an solatis animus lunari
liellaris ve alius, scilicet, M orbis caelesti sin Deat memoriam. Dein etiam inquirendum. an virtus animi uniuersalis, ac posteaIpsius stellaris animi principalis, quae planetae Ioviali eli, utatur memoria , quod cum secerimus Mentem iis intellectus ab agente se calidarii, aflnimiq; itellaris memorias esse differentes. Exordientes igitur dicimus, quod animi itulla-irum non indigent terrestrium cognitione. Sicut animi mundo inseriori inexis Utes. Siquiisdem ab iis eam non acquirunt.Qnare non indigent memoria terrestrium cum discuti Gallis enim est adminiculo utenti , quali animi stellares non indigent ad gubernationem te restrium, de dilectione hominum. Siquidem illi sunt memores terrenorum alia ratione, n6 enim discursu,sed solum virtute, quam ei indidit atator primus . veru si quibus iam obii ciat, quod cum animi stellares seeculentuemudum intellectualem supernum, autorem 'ue eius. Impossibile sit, quod non reminiscat illius, quod prius cognouerint, qua Propter habebiit memoriam aliquam. Dicemus, quod animi stellares perspiciunt mundum intelle
tua lem,autoremque semper, atque cora. Nec
enim unquam obtutum subterfugit. Ad manifesta autem euidentiaq; in promptu non est opus memoria syllogistica:cum haec memoria non sit: nisi repraesentatio absentantis, immis nisestiq;. Rursus si aliquis 'tiaerat, utrum aes mus stellaris,cum orbis inferior sit absens, o cultusque utatur saltem memoria huius. Dicimus, quod cum aliquid continet habitum e filationis alicuius rei. Dein amittit,ea subte agiente aspectum. suscipi t impressione quandam. Animi autem stellares non suscipi ut i m. presionem. Neque unquam spoliantur contemplatione orbis infimi .Porro siquis iterum
suaerat.Vtru animi stellares agnoscant se con, spex ille terram uniuersam, die: uel mense,anno ue praeterito,aut cognoscant se uixissse, e dem prae tempore. Etenim si ita nequaquam noscant,proculdubio carent memoria. Dici mus,quod animi stellares semper cognoscunt se circum ambire terram, ac uiuere, perpetuia alitem in uariatumq; non transfertur. Dies au tem praeteritus,mensis ue,aut annus, de similia tempora, sunt termini recessionis,quare ens firmum non est hesternum:aliterve praeteritum,iaxm semper. Animus vero humanus cu m
tu constituit diem, mensem, annumque prae, teritum. Sicuique aliquis fingens uestigium, imponit pedem unum multis soli partibus is motus stellae vn us,apud animam suam diuiditur a nobis in multas partes,tempus autem diu numeratur in dies, quoniam ipsi luci succedit
nox , alioquin non disserent tempus praeteri. Ium,praetens 'ac suturum. Sicut etiam gutta,
uamuis eadem sit, unico ictu oculi in toto escensu,tainen apud conspicientem prius extitit supernae, iein medio, postea inferius: ita quoque praeteritiim, praesens,ac suturum inter se discernunturia nobis, quoad nos, iuxta motus in seriores , successionem , & subsequelam , prioritate , posterioritateque tum qtrarundam. In mundo autem caelesti dies est unicus, nec enim nox comitatur Iuricem, ut hic , attamen ibi dimensiones or. bium sunt diuersae, neque omnes partes sunt similares. Circulus namque Zodiacus disse rei ab aliis,quare non contingit, quod animus stellatis exiitens in uno signo,disiunctus transerediatur ad aliud. Siquidem est substantia sua in eo, non transtatilis nisi ab ore subiecto circunducto transferente. Neque enim stetita sunt in sphera unica omnes , unde etiam motus illarum sunt disseretes. Porro squis adhuc